Hà Anh Tuấn tình tứ ôm eo Phương Linh trước hàng nghìn khán giả

Theo nhà nghiên cứu văn hóa Trịnh Sinh, cúng giao thừa hay còn gọi là cúng trừ tịch có ý nghĩa đem bỏ hết đi những điều xấu của năm cũ để đón những điều tốt đẹp của năm mới sắp đến.

Lễ trừ tịch thường được tiến hành vào giờ chính Tý, tức đúng 12 giờ đêm hôm 30 tháng Chạp.

Người Việt tin rằng, mỗi năm có các vị thần Hành binh, Hành khiển, Phán quan cai quản hạ giới khác nhau.

Nhà nghiên cứu văn hóa Trịnh Sinh.

Cứ hết một năm, vị Hành khiển cũ đã cai quản hạ giới trong năm cũ sẽ bàn giao công việc cho vị Hành khiển mới đi xuống cai quản hạ giới trong năm mới.

Cúng Giao thừa trong dân gian như là buổi tiệc để “tống cựu nghinh tân”, tiễn đưa những vị thần năm cũ và nghinh đón những vị thần mới. Xin các vị thần linh phù hộ cho gia đình một năm mới bình an, hạnh phúc.

Dưới đây là tư vấn của PGS-TS Trịnh Sinh về việc chuẩn bị nghi lễ đón Giao thừa theo văn hóa dân gian:

1. Chuẩn bị

Sắp dọn bàn thờ

Trong gia đình người Việt thường có một bàn thờ tổ tiên, ông bà. Tuỳ theo từng nhà, cách trang trí và sắp đặt bàn thờ khác nhau. Bàn thờ là nơi tưởng nhớ người đã khuất.

Hai cây đèn tượng trưng cho mặt trời, mặt trăng, hương là tinh tú. Hai bát hương để đối xứng, phía sau 2 cây đèn thường có hai cành hoa cúc giấy, với nhiều bông nhỏ bao quanh bông lớn. 

Ở giữa có trục “vũ trụ” là khúc trầm hương dưới dạng khúc khuỷu, vươn lên trong bát hương.

Nhiều gia đình đặt xen giữa đèn và hương là hai đĩa để đặt hoa quả lễ gọi là mâm ngũ quả (tuỳ mỗi miền có sự thay đổi các loại quả, nhưng mỗi loại quả đều có ý nghĩa của nó), phía trước bát hương để một bát nước trong, coi như nước thiêng.

Hai cây mía đặt ở hai bên bàn thờ là để các cụ chống gậy về với con cháu, dẫn linh hồn tổ tiên từ trên trời về hạ giới…

Mâm cỗ cúng giao thừa ngoài trời

Mâm cỗ cúng đêm giao thừa gồm có: Hương, đăng, trà, nước. Đăng là 2 cây đèn hoặc 2 cây nến để tượng trưng cho mặt Trăng, mặt Trời. Nước phải là nước trong, nước sạch hoặc có thể dùng một chút rượu. 

Mâm cỗ cúng giao thừa. Ảnh minh họa

Trong văn hóa truyền thống của người Việt, người ta vẫn dùng gà trống để cúng. Người Việt quan niệm gà trống là biểu tượng của ngũ đức: Văn, võ, dũng, nhân, tín. Bông hoa hồng đỏ trên miệng gà là hình ảnh tượng trưng cho ông mặt trời.

PGS - TS Trịnh Sinh cho hay: "Năm Kỷ Hợi, nhiều người quan niệm cúng thủ lợn hay năm Dần thì bắt buộc phải cúng giò lợn. Tuy nhiên, quan điểm này đi ngược lại với tục lệ và văn hóa tín ngưỡng của dân tộc ta.

Việc cúng gà vào đêm giao thừa mang ý nghĩa biểu trưng, bởi nước ta là quốc gia nông nghiệp, trồng lúa nước. Thuở xa xưa, cư dân đã thờ thần mặt trời, xin phù hộ cho một năm mùa màng bội thu.

Đó chính là ước mong “mưa thuận gió hoà” của cư dân nông nghiệp. Con gà đi liền với tín ngưỡng tôn sùng mặt trời của người nông dân trồng lúa nước. Lâu dần trong phong tục Việt Nam, cúng gà trống hoa thành phong tục của mọi gia đình Việt Nam vào lúc giao thừa.

Thêm vào đó, có thể đặt vào mâm lễ những sản vật khác như xôi, bánh chưng, bánh kẹo, mứt, hoa tươi… Ngoài ra lễ vật có ngũ quả, vàng mã, hương, hoa, đèn nến, trầu cau, rượu, trà, bánh chưng (bánh tét - miền Nam), bánh kẹo và mâm cỗ mặn hoặc cỗ chay đầy đặn, thơm ngon, tinh khiết.

Cỗ mặn gồm: Bánh chưng, giò chả; xôi gấc, thịt gà; xôi đậu xanh; các món ăn mặn khác tùy theo nhu cầu của gia đình.

Cỗ ngọt và chay gồm: hương, hoa, đèn nến, bánh kẹo, mứt Tết và các loại đồ uống khác.

Cúng trong nhà

Theo tục lệ dân gian, cúng giao thừa người ta sẽ tiến hành cúng ngoài trời, cúng trước cửa nhà hoặc trước sân nhà.

Ngoài việc sửa soạn mâm cơm cúng giao thừa ngoài trời nhiều nhà còn sửa soạn mâm cơm cúng trong nhà để mời tổ tiên ông bà về cùng ăn Tết với gia đình. 

Lễ vật cúng trong nhà cũng tương tự như làm cỗ cúng ngoài sân. Tuy nhiên các vị xuất gia cho rằng, lễ ngoài sân hay trong nhà không quan trọng, cái chính vẫn là lòng thành của mỗi gia đình vì trong nhà hay ngoài sân cũng chỉ là để chứng kiến lòng thành của chủ nhà. Lễ vật to nhỏ không quan trọng mà cái quan trọng nhất vẫn là sự thành kính.

Mọi người lưu ý cách đặt đồ cúng: Dù làm cỗ cúng mặn hay chay cũng nên để ở dưới cái bàn con bên dưới. Trên bàn thờ chính chỉ để hoa tươi, quả tươi, một ít tiền vàng mã mang tính tượng trưng. Cũng có thể đặt bánh chưng, xôi, chè trên bàn thờ chính.

Hoa bày trên bàn thờ cần phải hoa tươi chứ không được dùng hoa giả, hoa nhựa vì theo quan niệm đó là sự giả dối.

Mọi người cũng không nên cắm “cành vàng lá ngọc” lên bàn thờ vì có chứa nhiều trường khí âm bất lợi.

3. Bài cúng giao thừa theo "Văn khấn cổ truyền Việt Nam” - NXB Văn hóa Thông tin

Bài cúng ngoài trời:

Nam mô A-di-đà Phật (3 lần)

Kính lạy:

- Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương

- Con kính lạy Đức Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật

- Con kính lạy Đức Bồ-tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh

- Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, chư vị tôn thần

- Con kính lạy ngài cựu niên đương cai Hành khiển

- Con kính lạy ngài đương niên thiên quan Lưu Vương Hành khiển, Ngũ Ôn hành binh chi thần, Nguyễn Tào phán quan.

- Con kính lạy các ngài Ngũ Phương, Ngũ Hổ, Long Mạch, Táo Quân, chư vị tôn thần.

Nay là phút giao thừa năm Mậu Tuất với năm Kỷ Hợi.

Chúng con là: …………….., sinh năm: ………, hành canh: ……….. tuổi, cư ngụ tại số nhà:………, ấp/khu phố:……….., xã/phường ……….., quận/huyện/ thành phố …………………., tỉnh/thành phố ……………………

Nhân phút thiêng liêng giao thừa vừa tới, năm cũ qua đi, đón mừng năm mới, tam dương khang thái, vạn tượng canh tân. Nay ngài Thái Tuế tôn thần trên vâng lệnh Ngọc Hoàng Thượng đế, giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt. Quan cũ về triều cửa khuyết, lưu phúc, lưu ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc. Nhân buổi tân xuân, tín chủ chúng con thành tâm, sửa biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dường Phật-Thánh, dâng hiến Tôn Thần, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.

Chúng con kính mời: Ngài Cựu niên đương cai Thái tuế, ngài Tân niên đương cai Thái tuế chí đức tôn thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị đại vương, ngài bản xứ thần linh Thổ địa, ngài Hỷ thần, Phúc đức chính thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Tài thần, chư vị bản gia Táo quân, và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này, cúi xin giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật.

Nguyện cho tín chủ, minh niên kháng thái, vạn sự tốt lành, bốn mùa tám tiết được chữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng, bách sự hanh thông, ngày ngày được hưởng ơn trời, Phật, chư vị tôn thần.

Chúng con kính cẩn tiến dâng lễ vật, thành tâm cầu nguyện. Cúi xin chín phương trời, mười phương chư Phật cùng chư vị tôn thần chứng giám phù hộ độ trì.

Nam mô A-di-đà Phật (3 lần, 3 lạy)

Văn khấn cúng giao thừa trong nhà 

- Nam mô A-di-đà Phật (3 lần)

- Nam mô Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật

- Nam mô Đông Phương Giáo Chủ Dược Sư Lưu Ly Quang Vương Phật

- Nam mô Đức Bồ-tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh

- Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương

- Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, Long Mạch, Táo Quân, chư vị tôn thần

- Các cụ tổ tiên nội ngoại chư vị tiên linh

Nay phút giao thừa năm Mậu Tuất với năm Kỷ Hợi.

Chúng con là :…………………sinh năm: …………., hành canh: ………… tuổi ( ví dụ: 75 tuổi ), ngụ tại số nhà ………, ấp/khu phố ……….., xã/phường………., quận/huyện/thành phố ……….., tỉnh/thành phố …………………

Phút giao thừa vừa điểm, nay theo vận luật, tống cựu nghênh tân, giờ Tý đầu xuân, đón mừng Nguyên đán, tín chủ chúng con thành tâm, tu biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dường Phật- Thánh, dâng hiến tôn Thần, tiến cúng Tổ tiên, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.

Chúng con kính mời: Ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, Hỷ Thần, Phúc đức chính Thần, ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch Tài Thần, các ngài bản gia Táo phủ Thần quân và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này. Cúi xin giáng lâm trước án, thụ hưởng lễ vật.

Con lại kính mời các cụ tiên linh, Cao tằng Tổ khảo, Cao tằng Tổ tỷ, Bá thúc đệ huynh, Cô dì tỷ muội, nội ngoại gia tộc, chư vị hương linh, cúi xin giáng phó linh sàng thụ hưởng lễ vật.

Tín chủ lại kính mời các vị vong linh tiền chủ, hậu chủ, y thảo phụ mộc ở trong đất này, nhân tiết giao thừa, giáng lâm trước án, chiêm ngưỡng tân xuân, thụ hưởng lễ vật.

Nguyện cho tín chủ, minh niên khang thái, vạn sự cát tường, bốn mùa được bình an, gia đạo hưng long, thịnh vượng.

Tâm thành cầu nguyện, lễ bạc tiến dâng, cúi xin chứng giám.

Nam mô A-di-đà Phật (3 lần, 3 lạy).

Ngày xuất hành đón tài lộc, may mắn năm 2019 theo chuyên gia phong thủy

Nếu bạn muốn gặp nhiều may mắn, vui vẻ, thuận lợi, chọn hướng xuất hành Hỷ thần. Nếu mong muốn quan lộc, tiền tài, chọn hướng Tài thần.

Mình thường thấy bạn bè mình ngày xưa cưới vì bố mẹ giục, vì đã 24-25 tuổi và yêu nhau đôi ba năm rồi, không trói nhau lúc đó sợ sẽ lỡ mất chuyến đò duyên. Biết đâu bởi khi mà thời ấy 27 tuổi đã là ế...

Bây giờ những bạn trẻ cưới nhau thường điều kiện tốt hơn, đã có một số tài sản nhỏ làm của riêng, đã có tuần trăng mật, cuộc sống riêng. 

Mình đã gặp những người cưới nhau chỉ vì... điều kiện của anh ấy tốt quá, lương cao, nhà riêng, không cưới còn chờ gì nữa? 

Ảnh minh họa

Cũng có người cưới vợ để kịp sinh con đầu lòng đúng vào tuổi đẹp. Có lần, khi nhận thiệp mời cưới, chú rể còn mỉm cười bảo, chúng em thích là cưới luôn, cho kịp mùa cưới.

Những lý do ấy hình như chỉ có một phần là tình yêu, còn một phần, chúng ta cứ phải vội vã chạy đuổi theo cho kịp một thứ gì đó.

Lý do thực sự của một cuộc hôn nhân là gì? Bạn mong chờ những gì từ cuộc sống gia đình riêng? Hạnh phúc, niềm tin, chăm sóc nhau? Những cái đó mơ hồ quá, ta nói thế lại thành sáo rỗng! Lấy nhau vì tài sản, sự nghiệp, đỡ gánh nặng đời cho nhau? Những cái đó lại vật chất quá, ta ngại nói ra.

Mình thường đãng trí bỏ quên điện thoại ở đâu đó. Mình thường bận rộn vừa làm việc nhà vừa chạy qua ngó màn hình máy tính một tí. Thỉnh thoảng mình làm vỡ bát, nấu cháy món ăn, quên tưới nước cho cây, quên cả ăn đúng bữa. Mình thường xuyên đi công tác xa và mười năm qua chưa bao giờ đi công tác mà nhớ gọi điện về nhà dù chỉ để thông báo rằng, em đã hạ cánh an toàn!

Chiều qua vừa nấu cơm vừa nhớ ra một việc cần, mình vội ngồi vào máy tính gõ kỳ cạch. Xong việc vào bếp, thấy ông xã đã từ quán đảo qua nhà một tí, thấy mớ rau đang nhặt dở trong bếp.

Ông xã nán lại nhặt nốt mớ rau giúp vợ nấu cơm rồi lại lẳng lặng đi ra quán. Không bao giờ ông ấy cằn nhằn sao giờ này chưa cơm nước gì, sao giờ còn ngồi đấy...

Mình xuống bếp, ngồi thừ ra, suýt rớt nước mắt. Có thể ban đầu, mình đã chính là người phụ nữ muốn được nhận những món quà lớn lao và giá trị từ hôn nhân. 

Còn bây giờ, mình chỉ cần những thứ nhỏ nhoi như thế, vì biết thực ra thứ lớn lao và giá trị nhất của hôn nhân là sau nhiều năm người này vẫn còn có thể làm cho người kia cảm động!

Trang Hạ