'Nhiều vở đoạt giải cao ở liên hoan sân khấu mang ra ngoài diễn chẳng ai xem'

11% tổng ca sinh trên toàn cầu từ bé gái dưới 19 tuổi

Mang thai ở tuổi vị thành niên là một vấn đề sức khỏe cộng đồng toàn cầu ảnh hưởng đến nhiều quốc gia, đặc biệt là những quốc gia ở khu vực có thu nhập thấp và trung bình. 

Số liệu thống kê của WHO tiết lộ rằng khoảng 11% tổng số ca sinh trên toàn thế giới - các em gái từ 15 đến 19 tuổi. Ở một số quốc gia, đặc biệt là ở châu Phi, tỷ lệ mang thai ở tuổi vị thành niên đặc biệt cao.

39.000 bé gái kết hôn trước khi bước sang tuổi 18

Theo số liệu của Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA), có hàng triệu trẻ em gái phải lập gia đình khi còn nhỏ tuổi, phải mang thai và sinh con khi các em chưa thực sự trưởng thành về mặt thể chất, tình cảm và xã hội để sẵn sàng làm mẹ.

Cụ thể, trên toàn cầu, cứ 3 nữ thanh niên trong độ tuổi từ 20-24 thì có 1 người (tương đương với khoảng 70 triệu người) kết hôn trước tuổi 18.

Nếu xu hướng này không được cải thiện, trong vòng một thập kỷ tới sẽ có 142 triệu trẻ em gái kết hôn trước khi sang tuổi 18.

Điều này có nghĩa là mỗi năm sẽ có 14.2 triệu trẻ em gái, hay mỗi ngày sẽ có 39.000 bé gái kết hôn khi "em chưa 18".

Gây ra nhiều biến chứng

Mang thai ở tuổi vị thành niên có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe và hạnh phúc của cả mẹ và con. 

Theo WHO, các bà mẹ tuổi vị thành niên có nguy cơ cao gặp các biến chứng khi mang thai và sinh nở. Con có nguy cơ sinh non hoặc nhẹ cân. 

Các bà mẹ tuổi 'teen' cũng có thể phải đối mặt với những hậu quả sức khỏe lâu dài, chẳng hạn như tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và tiểu đường. 

Ngoài những rủi ro về sức khỏe, các bà mẹ tuổi vị thành niên cũng có thể phải đối mặt với những thách thức về kinh tế và xã hội như giảm cơ hội giáo dục và việc làm.

Nguyên nhân: Nghèo đói, thiếu thông tin

Một loạt các yếu tố góp phần vào việc mang thai ở tuổi vị thành niên, bao gồm nghèo đói, không được tiếp cận với giáo dục, dịch vụ chăm sóc sức khỏe và bất bình đẳng giới. 

Ở nhiều xã hội kém phát triển, trẻ em gái không được tiếp cận thông tin và dịch vụ liên quan đến sức khỏe sinh sản và tình dục. Các em cũng phải đối mặt với sự kỳ thị và phân biệt đối xử của xã hội khi tìm kiếm các dịch vụ đó.

Ngoài ra, các chuẩn mực văn hóa và xã hội cho phép kết hôn sớm hoặc không khuyến khích sử dụng các biện pháp tránh thai cũng có thể góp phần làm tăng tỷ lệ mang thai ở tuổi vị thành niên.

Giải pháp: Giáo dục giới tính toàn diện (CSE) 

WHO khẳng định tầm quan trọng của giáo dục trong việc ngăn ngừa trẻ vị thành niên mang thai khi còn trẻ. Theo đó, giáo dục nhằm trao quyền cho những người trẻ tuổi với kiến thức và kỹ năng cần thiết để đưa ra quyết định sáng suốt về sức khỏe sinh sản và vấn đề tình dục, đồng thời giúp các em có thể phát triển thái độ và hành vi lành mạnh.

WHO khuyến nghị các quốc gia coi giáo dục giới tính toàn diện (CSE) như một chiến lược quan trọng để ngăn ngừa mang thai ở tuổi vị thành niên.

Cụ thể, CSE là một chương trình giáo dục được xây dựng phù hợp với lứa tuổi và văn hóa bao gồm nhiều chủ đề liên quan đến tình dục như giải phẫu học, các biện pháp tránh thai, các mối quan hệ và kỹ năng giao tiếp.

Chương trình có thể giúp những người trẻ hiểu được những rủi ro và hậu quả của hoạt động tình dục sớm, đồng thời khuyến khích các em chỉ quan hệ khi thực sự sẵn sàng.

Ngoài ra, WHO cũng khuyến nghị một loạt các biện pháp can thiệp khác để ngăn ngừa mang thai ở tuổi vị thành niên, bao gồm tăng khả năng tiếp cận các dịch vụ y tế thân thiện với thanh thiếu niên, thúc đẩy bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ, đồng thời giải quyết các yếu tố kinh tế và xã hội góp phần gây ra tình trạng mang thai sớm.

Bảo Huy

Ông Paul chỉ ra hai nguyên nhân. Thứ nhất, vì vấn đề thiếu thông tin. Khi chuyển từ môi trường tại chỗ có sự kiểm soát toàn diện bởi một tổ chức sang một môi trường từ xa (đám mây) thường doanh nghiệp không biết trong hạ tầng đó đang diễn ra hoạt động nào, ai đang sử dụng cái gì. Bộ phận CNTT hay nói chính xác hơn là bộ phận bảo mật rất khó theo dõi và kiểm soát về mặt bảo mật trong môi trường như vậy. 

Thách thức thứ hai là thiếu tự động hóa trong việc quản trị an ninh bảo mật. Khi phát triển các ứng dụng thì doanh nghiệp sẽ có những quy trình để vận hành, bảo trì, bảo dưỡng hoặc cung cấp ứng dụng đó cho người dùng cuối.

Tuy nhiên, từ trước tới nay việc vận hành các ứng dụng đó còn rất thủ công, thiếu tính chuẩn hóa trong quy trình quản trị vận hành và dễ gây ra những lỗi sai do con người. 

Những thách thức này khi doanh nghiệp chuyển lên đám mây sẽ có nhà cung cấp hỗ trợ, đồng thời có nhiều công cụ để giải quyết vấn đề.

Chẳng hạn về mặt thông tin. Thông tin là một phần rất quan trọng để hỗ trợ hoạt động theo dõi giám sát cũng như những hoạt động về quản trị. Trên đám mây, nhà cung cấp có cơ chế theo dõi tương tác của người dùng, hoạt động của người dùng. 

Khi người dùng sử dụng các sản phẩm, dịch vụ trong môi trường điện toán đám mây thì cần phải lưu vết, kiểm toán các hoạt động đó, hơn nữa những thông tin như vậy cần được truy xuất dễ dàng thông qua lời gọi API (API call). 

Trong môi trường AWS, tất cả hoạt động sử dụng của người dùng đều được theo dõi, giám sát thông qua dịch vụ ghi nhật ký để tạo ra vết kiểm toán. 

Chẳng hạn ngân hàng sử dụng dịch vụ Cloudwatch (dịch vụ theo dõi đám mây) để thu thập cũng như lưu trữ bản ghi nhật ký hoặc thông tin dưới dạng ma trận. Những thông tin đó sẽ cho phép bộ phận quản trị bảo mật biết được trên nền tảng của họ, trong môi trường của họ có những hoạt động gì đang diễn ra. 

Hơn nữa nền tảng này có một tính năng để kích hoạt các hành động khắc phục. Cụ thể, khi có một hoạt động nào đó khả nghi hay rủi ro nào đó xảy ra thì có thể dùng tính năng này để giải quyết vấn đề tự động. 

Về việc thiếu sự tự động hóa trong khả năng bảo mật. Với bước một, doanh nghiệp đã có thông tin mà đám mây cung cấp. Nhờ vậy họ có thể thấy thông tin về biến cố, rủi ro xảy ra trên hệ thống, hơn nữa nó được tích hợp vào hệ thống gọi là kích hoạt sự kiện dựa trên bản ghi nhật ký. 

Trong bản ghi nhật ký đó nếu sự kiện xảy ra theo quy tắc đặt trước thì hệ thống sẽ tạo ra các cảnh báo tự động cho hệ thống khác hoặc cho các nhân sự về mặt quản trị bảo mật. 

Phần tự động này rất quan trọng vì khi phát hiện ra, nó có thể tự động chặn truy cập khả nghi trước khi một cán bộ chuyên trách về an toàn thông tin có thời gian để xử lý. Tính năng tự động này cũng là một yêu cầu rất quan trọng trong mô hình bảo mật. 

Tóm lại, khi sử dụng điện toán đám mây từ các nhà cung cấp có đầy đủ giải pháp, doanh nghiệp có được mô hình bảo mật tự động kết hợp với việc giám sát thường xuyên. Điều này cho phép doanh nghệp biết được trong môi trường của mình đang có những hoạt động gì diễn ra. Nếu có hoạt động khả nghi hay mối đe dọa bảo mật thì việc khắc phục và đối phó sẽ được thực hiện tự động để vô hiệu hóa những mối đe dọa đó.

Hải Đăng

Ngân hàng Việt bảo mật hệ thống như thế nào?

Do đặc thù ngành nghề và quy định pháp luật, ngân hàng áp dụng các tiêu chuẩn rất cao về bảo mật dữ liệu và hệ thống CNTT.

“Chúng tôi cũng đã gặp rồi, bệnh viện mua dao mổ trĩ mổ là chảy máu, hoặc đơn giản là dây truyền, có một đoạn để tiêm thuốc vào nhưng cứ châm vào lại chảy nước. Trước đây mua dây truyền tốt thì không sao, nhưng dây truyền rẻ thì có tình trạng như thế”– ông Trường nói.

Vị lãnh đạo cho hay khi mua phải hàng kém chất lượng, bệnh viện sẽ tìm cách trả lại không dùng, nhưng điều này lại làm chậm thời gian do phải đấu thầu lại, yêu cầu bên nhà cung cấp đổi trả… “Đó là bất cập” – ông nói.

Ông Vũ Mạnh Cường, Trưởng phòng Vật tư và Trang thiết bị y tế - Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên, cho rằng xuất xứ hàng hóa, chất lượng sản phẩm tương ứng với giá. “Nếu mua giá rẻ khó có hàng hóa chất lượng cao”, ông nhận định. Thực tế, các bệnh viện than thở về việc khó khăn trong xây dựng kế hoạch, bởi máy có nhiều chức năng thì giá cao và ngược lại, mua giá rẻ thì máy ít chức năng hơn.

Do đó, quan điểm mua sắm trong y tế không nên chọn “giá thấp nhất” mà cần quy định rõ chọn “giá hợp lý nhất” mà TS Thức ở Chợ Rẫy nêu ra được nhiều bệnh viện đồng tình.

Gián đoạn thuốc, hoá chất, bệnh nhân chờ đợi, chuyển tuyến

Tại Thái Nguyên, về cơ bản các cơ sở y tế không thiếu các loại thuốc thiết yếu, nhưng có tình trạng gián đoạn cung ứng một số thuốc, hóa chất, vật tư y tế ở một số đơn vị, theo Phó Giám đốc Sở Y tế Lưu Thị Bình. 

Nguyên nhân do các nhà thầu có công văn không cung cấp được hàng do yếu tố bất khả kháng như ảnh hưởng dịch Covid-19, một số mặt hàng không có nhà thầu tham dự do công ty không có hàng, không đạt kỹ thuật do số đăng ký, GMP hết hiệu lực, thuốc chào vượt giá kế hoạch là giá trúng thầu trong vòng 12 tháng…

Tại Bệnh viện A – bệnh viện đa khoa hạng 1 của tỉnh, một số thuốc biệt dược gốc, hoá chất chưa có kết quả thầu. 

Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên - bệnh viện hạng Đặc biệt thuộc Bộ Y tế - số lượng danh mục vật tư y tế, hoá chất không lựa chọn được nhà thầu là gần 800, tương đương 40% tổng mời thầu. Một số thuốc hiếm, thuốc gây nghiện, thuốc hướng tâm thần cung ứng gián đoạn gây khó khăn cho điều trị. 

Bệnh viện Y học cổ truyền và một số bệnh viện có khám chữa bệnh y học cổ truyền tại Thái Nguyên có tình trạng vị thuốc cổ truyền còn tồn kho tại đơn vị nhưng chưa có giấy đăng ký lưu hành; hoặc vị thuốc đã trúng thầu nhưng nhà thầu không cung ứng do chưa có giấy đăng ký lưu hành nên chưa được sử dụng theo quy định tại Thông tư 38 năm 2021 của Bộ Y tế.

Để đảm bảo khám chữa bệnh cho người dân, các bệnh viện đưa ra nhiều giải pháp như thay thế dần các loại thuốc tương đương, vay thuốc các bệnh viện trong tỉnh và trung ương.

Vì gián đoạn cung ứng một số vật tư, hóa chất xét nghiệm, trong khi chờ kết quả đấu thầu mua bổ sung, Bệnh viện A phải ký hợp đồng, chuyển mẫu xét nghiệm cho Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên hoặc chuyển bệnh nhân lên tuyến trên. Điều này khiến người bệnh phải chờ đợi, chất lượng dịch vụ của đơn vị bị ảnh hưởng. 

Ghi nhận những ý kiến tâm huyết và những cố gắng của các đơn vị, nhưng Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh Lương Ngọc Khuê cũng thẳng thắn trao đổi về ý kiến thiết bị trúng thầu rẻ nên ảnh hưởng khám chữa bệnh. 

"Nguyên tắc duyệt đưa lên danh mục đấu thầu phải có ý kiến của hội đồng chuyên môn, hội đồng khoa học. Việc mua sắm xuất phát từ nhu cầu cơ sở. Dây truyền kém chất lượng phải trả lại ngay, có cho không cũng không lấy được, đừng nói chuyện dùng tiền ngân sách để mua, phải có trách nhiệm với người bệnh" - PGS Khuê nhấn mạnh.  

Đây là buổi làm việc thứ 3 với các bệnh viện trực thuộc Bộ và các địa phương mà Đoàn Kiểm tra số 1 do PGS Khuê làm trưởng đoàn tiến hành, sau chỉ đạo của Thủ tướng và lãnh đạo Bộ Y tế.

Ông Khuê cho hay thực tế kiểm tra cho thấy, trong quá trình đấu thầu, một số quy định của Nghị định, Thông tư chưa phù hợp với giai đoạn hiện nay.

Lãnh đạo Cục Quản lý khám chữa bệnh đang giao các bệnh viện đánh giá tình trạng thiếu thuốc, trang thiết bị tác động ra sao tới công tác khám chữa bệnh, sự hài lòng người bệnh và nhân viên y tế. Đây là cơ sở để đề xuất lên lãnh đạo Bộ Y tế và các cơ quan để từng bước tháo gỡ khó khăn cho các cơ sở. 

Nhiều loại thuốc trúng thầu nhưng chưa có hàng cung ứng

Xe cảnh sát bọc thép ở Cité Soleil, một khu ổ chuột ở thủ đô Port-au-Prince của Haiti, hồi tháng 5. Ảnh: Reuters.

Tổ chức Mạng lưới bảo vệ quyền con người quốc gia (RNDDH) cho biết có ít nhất 110 nạn nhân trong vụ việc diễn ra hôm 6/12 tại khu Wharf Jeremie của Cité Soleil, một khu ổ chuột ở thủ đô Port-au-Prince.

Theo Reuters, thủ lĩnh băng đảng Wharf Jeremie, Monel "Mikano" Felix, đã ra lệnh thực hiện vụ giết người sau khi con trai bị bệnh. Người này khẳng định đã nghe lời một thầy tế Voodoo, cáo buộc những người lớn tuổi trong khu vực làm hại đứa trẻ bằng ma thuật. Do đó, chính những người lớn tuổi thực hành tôn giáo Voodoo trở thành nạn nhân của băng nhóm.

Đàn em của Felix đã giết ít nhất 60 người vào hôm 6/12 và 50 người vào hôm 7/12 bằng dao rựa. Tất cả nạn nhân đều trên 60 tuổi. Trong khi đó, con của Felix qua đời vào chiều 7/12.

Hồi tháng 10, Liên Hợp Quốc ước tính băng đảng của Felix có khoảng 300 người, hoạt động xung quanh Fort Dimanche và La Saline gần đó.

Thông tin từ RNDDH được một tổ chức nhân quyền khác và cư dân Cité Soleil xác nhận. Việc các băng đảng kiểm soát chặt chẽ khu dân cư, trong đó có hạn chế sử dụng điện thoại di động, đã ngăn chặn khả năng chia sẻ thông tin về vụ việc.

Theo New York Times, Cité Soleil là một trong những khu phố nghèo nhất tại thủ đô Haiti. Haiti bao trùm bởi bạo lực kể từ đầu năm nay, khi các băng đảng đối lập liên kết với nhau tấn công các cơ quan chính phủ, trong đó có đồn cảnh sát, nhà tù và bệnh viện.

Hồi năm 2022, chính quyền Haiti đã yêu cầu hỗ trợ an ninh quốc tế cho cảnh sát địa phương, nhưng kế hoạch này - dựa trên các khoản đóng góp tự nguyện - do Liên Hợp Quốc phê duyệt vào năm 2023 chỉ được triển khai một phần và đang thiếu hụt nguồn lực nghiêm trọng.

Kể từ đó, giới lãnh đạo Haiti kêu gọi chuyển kế hoạch thành lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc, song mong muốn đang bị đình trệ do vấp phải sự phản đối từ Trung Quốc và Nga trong Hội đồng Bảo an.