Nhà tôi ở đó, giữa con phố nhỏ êm đềm của Thị xã, đan xen với những ngôi nhà nhỏ nằm khiêm nhường sau những rặng cây. Giản dị như chính bố mẹ tôi, anh chị em tôi. Đó là chốn đi-về của cả đại gia đình tôi mấy mươi năm qua, nơi cất giữ bao chuyện buồn-vui, nơi hàng đêm sau nhiều năm xa cách, 4 anh chị em tôi lại túm tụm hàn huyên về câu-chuyện-ngày-xưa...

Tôi nhớ khoảng sân phía trước nhà (chính xác thì là cái vỉa hè) hồi còn trồng cây bàng. Thời học sinh tôi cứ mê mẩn mãi với cây này, cảm giác như 'sống' cùng nó vậy. Nhớ hồi cuối thu năm tôi học lớp 11, buổi sáng chuẩn bị đi học thì nhìn thấy 1 chiếc lá bàng màu đỏ ối rụng ngay trước cửa. Thế là dẹp hết cả nhút nhát của tuổi 16, tôi ào ra ngoài nhặt vội chiếc lá ấy, nâng niu ép vào quyển vở của mình.

(ảnh minh họa)

Sau này, lúc sắp chia tay bạn bè, tôi đã hoài công tìm lại, nhưng chẳng biết chiếc lá bàng ấy ở đâu. Dẫu vậy, nhiều năm sau đó và đến tận bây giờ, tôi vẫn nhớ như in cái buổi sáng heo may ấy, vẫn nhớ cảm giác hạnh phúc như là người đầu tiên phát hiện ra chút-mùa-thu-còn-sót-lại, và vẫn không thể hiểu tại sao con bé là tôi ngày đó lại có thể lãng mạn được như vậy...

Chẳng hiểu vì lý do gì mà sau đợt con phố được sửa lại, cây bàng lại bị chặt đi. Thay vào đó, bố tôi trồng cây cơm nguội. Có lẽ, bố thực tế hơn, bố cần bóng mát, cần màu xanh quanh năm, chứ không phải là cần 1 cây bàng '4 mùa thay lá thay hoa' như tôi...

Tôi nhớ những buổi sáng các bà, các chị đi ngang cửa nhà tôi, râm ran chào hỏi nhau và nhờ nhau mua hộ mớ rau, cọng hành, hay rủ nhau đi ăn phở ở hàng cô Lý, ăn bánh cuốn ở hàng bà Cận, mua bánh mì ở lò bánh cô Cậy...

Tôi nhớ bậc thềm này, những buổi tối mùa hè anh tôi ôm đàn guitar, phiêu với "Phượng hồng" làm bao em gái cỡ tuổi tôi trầm trồ thán phục, nhưng cũng bậc thềm đó cái năm 1997 bố mẹ giận không nói chuyện với anh, không cho anh hút thuốc ở trong nhà, và tôi bỗng trở thành giao liên bất đắc dĩ...

Vỉa hè cũng là nơi mà mỗi dịp nghỉ hè trở về tôi gặp lại lũ bạn cũ, là chừng ấy thời gian tôi nơm nớp mỗi khi về muộn, sợ bố mắng. Nhớ có lần lũ con trai đưa tôi về, biết tính bố nên chúng tắt máy và dựng ở rất xa, rón rén đi phía sau tôi và hồi hộp khi thấy tôi bấm chuông, chỉ để 1 đứa cầm đầu là Hiệp cụt bước dấn 1 tý và thỏ thẻ "Thưa bác, hôm nay chúng cháu họp lớp nên về muộn...", chẳng dè bố tôi lại vồn vã "Thế hả! Không có gì"...

Tôi nhớ cái gác xép khiến tôi mỗi lần về là lười không chịu lên tầng trên, chỉ quanh quẩn đến lưng chừng là chui tọt vào đó, kể cả ngủ nướng đến khi khách đến nhà chơi nói đến 3-4 câu chuyện mới chịu nhúc nhích đi ăn sáng (hoặc nhịn). Cái gác ấy mỗi lần chị lớn tôi cho bọn trẻ về nước là mấy mẹ con chị em con cháu lại ngủ chung với nhau, trong tấm màn vĩ đại được đặt may đủ cho cả gác xép. Nơi đó cũng là chỗ 'trú ngụ' của lũ chúng tôi - với 7 đứa, 7 phong cách và tính cách.

Tôi nhớ tầng 2 - chỉ có 1 phòng lớn duy nhất nên phải phân chia để kê được vừa đủ 2 chiếc giường và các loại tủ, bàn. Nhớ trò khôn lỏi của anh tôi khi lừa tôi 'ra đây anh bảo cái này' nhưng chỉ chờ tôi chui ra khỏi màn là lao vào ăn chặn. Nhớ 1 buổi tối đang ngồi học có con chuột chạy vèo dưới chân, tôi sợ quá hét ầm lên và không kịp suy nghĩ, nhảy tót lên bàn nhắm tịt mắt lại, mặc cho bố và anh phân công nhau chốt cửa, săn bằng được con chuột nhắt đó.

Ấy vậy mà, chuột thì chưa tóm được, anh tôi đã làm vỡ 1 mảng tường cửa sổ. Sau này, anh mới thú nhận là... anh cũng sợ, nên lúc vung gậy anh cũng không dám nhìn. Mảng tường đó hôm sau đã được bố vá lại, không lâu sau đó anh cũng xa nhà, có thể trong hoài niệm của anh không còn vụ án SBC ấy nữa, nhưng trong ký ức của tôi, nó như mới xảy ra ngày hôm qua...

Ngày chị áp tôi đi lấy chồng, cả ngôi nhà và khu phố nhộn nhịp lắm. Tôi nhớ đêm trước khi chị về nhà chồng, anh tôi xung phong ngủ ở ngoài để... trông rạp. Trách nhiệm của 1 người anh ngày càng rõ rệt đấy chứ!

Chị đi lấy chồng, tôi nghiễm nhiên trở thành... con Một. Đi đâu cũng huênh hoang cứ như là thật vậy. Mặc dù cả năm tôi cũng chỉ xuất hiện ở nhà được dăm lần và "lần nào cũng vội"...

Ngôi nhà cũ đúng là đã cũ rồi, nó không còn phù hợp cả về không gian và kiến trúc, cũng như nhu cầu sử dụng của đại gia đình tôi mỗi độ Tết đến - Xuân về. Tôi cũng chưa hỏi bố tôi xem ông có buồn nhớ nhà cũ không, mà chắc cũng chẳng cần phải hỏi. Bố luôn biết cách hướng câu hỏi đó trở về thực tại, về sự thoải mái và tiện nghi. Chắc chỉ có tôi, mình tôi, là vẫn thấy nhà cũ còn thân thuộc.

Cũng chưa biết cần bao nhiêu thời gian nữa, để bước chân trở về thôi không cần lý trí dẫn đường, để lại thấy ngôi nhà mới này ấm áp, như cảm giác của ngày xưa...

Thelittlesun

Bạn đọc có thể chia sẻ tâm sự của mình về các vấn đề gặp phải trong cuộc sốngcho chuyên mục Chuyện chung, chuyện riêng. Bài viết gửi về địa chỉ[email protected].  

Echelon: Ngũ Nhãn giám sát toàn bộ thế giới

Echelon là một chương trình giám sát được điều hành bởi Mỹ cùng với Úc, Canada, New Zealand và Vương quốc Anh, những quốc gia được gọi là Ngũ Nhãn (Five Eyes). Được hình thành vào đầu những năm 1970, mục đích ban đầu của chương trình là giám sát các hoạt động liên lạc quân sự và ngoại giao của Liên Xô và các đồng minh Khối Warsaw trong Chiến tranh Lạnh.

Nhưng liên minh gián điệp này không chấm dứt hoạt động sau khi Chiến tranh Lạnh kết thúc. Thay vào đó, nó phát triển thành một tập đoàn phức tạp và rộng lớn, theo một cuộc điều tra của Nghị viện Châu Âu, có thể giám sát lưu lượng dữ liệu toàn cầu thông qua đường truyền vệ tinh, internet và đường dây điện thoại. Mục tiêu của Echelon lúc này là các bộ trưởng Anh, bất kỳ tổ chức chính trị nào được coi là có tính chất lật đổ và thậm chí là đối thủ cạnh tranh thương mại và công nghiệp của Five Eyes.

Giám sát toàn cầu: NSA nghe trộm mọi người

Echelon không phải là dự án duy nhất khai thác lĩnh vực truyền thông toàn cầu. Năm 2013, cựu nhà thầu tình báo Mỹ Edward Snowden đã tiết lộ cách Cơ quan An ninh Quốc gia (National Security Agency - NSA) Mỹ và các tổ chức tình báo Anh phối hợp chặt chẽ với nhau để khai thác dữ liệu điện thoại và internet. Mỹ và Anh khẳng định rằng các dự án gián điệp của họ là cần thiết và được cho phép để chống lại các mối đe dọa an ninh và khủng bố.

Nhưng tiết lộ mà các nhà lãnh đạo như Thủ tướng Đức Angela Merkel, cùng với hàng triệu cá nhân khác, bị NSA theo dõi đã khiến NSA bị nghi ngờ về những lời biện minh này. Những tiết lộ của Snowden đặt sự chú ý vào cái được gọi là ngành giám sát hàng loạt, một ngành công nghiệp trị giá hàng tỷ USD đã phát triển vượt bậc kể từ năm 2001.

Các công ty công nghệ tham gia cuộc chơi

Tiết lộ của Snowden đã phơi bày một loạt khả năng giám sát đối với các nhà lãnh đạo thế giới. Nhu cầu về phần mềm gián điệp kể từ đó đã tăng lên và một số công ty công nghệ đã bán chúng cho các chính phủ. Các hoạt động hack và xâm nhập các thiết bị liên lạc đã trở thành cách phổ biến để lấy thông tin của các chính phủ và thậm chí cả các công ty tư nhân. Điện thoại thông minh, mạng xã hội và công nghệ trí tuệ nhân tạo đã giúp cho việc này trở nên dễ dàng hơn.

Pegasus: Phần mềm gián điệp được bán làm vũ khí

Pegasus là một phần mềm bí mật biến điện thoại thành thiết bị nghe và đọc nội dung được mã hóa. Được phát triển bởi công ty NSO của Israel, phần mềm gián điệp này cần phải có giấy phép của chính phủ để xuất khẩu vì nó được coi là một loại vũ khí. Các quốc gia bao gồm Hungary, Ấn Độ và thậm chí cả Saudi Arabia đã mua nó. Người phát ngôn của NSO đã nói rằng họ bán phần mềm gián điệp chỉ để sử dụng chống lại bọn tội phạm và khủng bố nghiêm trọng, nhưng các nhà nước, đặc biệt là các nhà nước độc tài, gán cho những người bất đồng chính kiến là khủng bố.

Tổ chức Ân xá Quốc tế (AI) nói rằng Pegasus đã đóng một vai trò trong cuộc đàn áp và giết hại các nhà báo ở Mexico, Azerbaijan và Ấn Độ và đã nhắm mục tiêu vào thiết bị của những người làm việc với các phương tiện truyền thông quốc tế lớn như Associated Press, CNN, The New York Times và Reuters. Bạn bè và người thân của nhà báo Jamal Khashoggi, người đã bị giết bên trong Đại sứ quán Saudi Arabia ở Istanbul vào năm 2018, cũng bị giám sát.

Những sự thật gây sốc về phần mềm gián điệp Pegasus

Phần mềm gián điệp được đặt tên là Pegasus có thể ghi lại các cuộc trò chuyện sử dụng camera, xác định vị trí của người dùng điện thoại, truy cập các tệp tin, xem ảnh, video, e-mail và văn bản, các cuộc trò chuyện qua SMS, kể cả dịch vụ nhắn tin được mã hóa. Theo một danh sách bị rò rỉ, từ năm 2016 đến tháng 6/2021, có khoảng 50.000 số điện thoại di động của các chính trị gia và nhà báo nổi tiếng từ hơn 50 quốc gia trở thành mục tiêu giám sát. Theo truyền thông Anh, phần mềm “Pegasus” có thể là “phần mềm gián điệp mạnh nhất” do các công ty tư nhân phát triển cho đến nay, có thể biến điện thoại thành “thiết bị giám sát 24 giờ”.

Kết quả điều tra cho thấy, đối tượng của Pegasus đến từ hàng chục quốc gia, bao gồm Bahrain, Mexico, Morocco, Azerbaijan, Rwanda, Saudi Arabia, Hungary, Ấn Độ và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất. Trong đó, một số thành viên hoàng gia các nước Arab, 65 giám đốc điều hành của các công ty, 85 nhà hoạt động nhân quyền, 189 phóng viên truyền thông, hơn 600 chính trị gia và quan chức chính phủ, và thậm chí 1 Quốc vương, 3 Tổng thống và 10 Thủ tướng (hoặc cựu Thủ tướng) cũng xuất hiện trong danh sách.

Le Monde và Radio France cho biết, ngoài Thủ tướng Edouard Philippe và vợ, còn có các bộ trưởng quan trọng như Ngoại trưởng Jean-Yves Le Drian, Bộ trưởng Nội Vụ Christophe Castaner, các Bộ trưởng Kinh tế Tài chính, Chủ tịch Quốc hội, các chính khách thuộc nhiều đảng khác nhau.

Theo Radio France, quốc vương Morocco Mohammed VI cùng nhiều thành viên Hoàng gia Morocco như Hoàng hậu Lalla Salma Bennani, Hoàng tử Moulay Hicham Alaoui cũng “nằm trong danh sách các mục tiêu tiềm tàng”; theo Washington Post, còn có cả Tổng thống đương nhiệm của Pháp (Emmanuel Macron), Tổng thống Iraq (Barham Saleh), Tổng thống Nam Phi (Cyril Ramaphosa).

Tổng cộng có 10 thủ tướng, trong đó có 3 thủ tướng đương nhiệm của Pakistan, Ai Cập, Morocco cũng như những nhà hoạt động và giám đốc điều hành các công ty, các nhà báo của nhiều tổ chức truyền thông trên thế giới, như: AFP, Wall Street Journal, CNN, New York Times, Reuters….

Chiến dịch có hệ thống của Dự án Pegasus chống lại Israel đã khiến những người ủng hộ và đồng tình ủng hộ chiến dịch cô lập Israel về mặt ngoại giao và tẩy chay các sản phẩm của Israel, ít nhất là tại các nước dân chủ; AI cũng đã đệ đơn kiện NSO Group. Mặt khác, nó dẫn đầu chiến dịch chống lại những hành động tàn bạo bị cáo buộc của Israel tại các khu vực do người Palestine thống trị.

Trước những cáo buộc trên, NSO Group đã đưa ra một tuyên bố nói rằng phần mềm “Pegasus” được sử dụng đặc biệt để chống khủng bố, và họ chỉ bán nó cho quân đội, cơ quan thực thi pháp luật và cơ quan tình báo có hồ sơ nhân quyền tốt; họ đã xuất khẩu phần mềm Pegasus tới 45 quốc gia với sự phê chuẩn của Chính phủ Israel. Chi phí giấy phép tối thiểu khoảng 650.000 USD vào năm 2016, mỗi giấy phép cho phép cài đặt nhiều (hoặc nhiễm trùng, nếu cần) máy.

Ngoài ra, bên mua phải chi một khoản đáng kể để thiết lập cơ sở hạ tầng thu thập, theo dõi và xử lý dữ liệu. NSO giúp thiết lập cơ sở hạ tầng và đào tạo những người sẽ gây lây nhiễm vào điện thoại của mục tiêu, sau đó theo dõi và xử lý dữ liệu. Giá phí cài đặt và dịch vụ này có thể từ khoảng 350.000 USD.

AI cho rằng các cáo buộc sử dụng phần mềm độc hại do thám nguyên thủ quốc gia “là một cuộc khủng hoảng nhân quyền toàn cầu”, cảnh báo “hậu quả rất lớn khi lĩnh vực phần mềm gián điệp không được quản lý tốt”. “Phần mềm này không chỉ đặt ra nguy cơ và gây hại các cá nhân bị chú ý mà còn còn hủy hoại an ninh của môi trường kỹ thuật số nói chung”.AI kêu gọi lập tức ngừng mọi hoạt động xuất khẩu, buôn bán, chuyển giao và sử dụng công nghệ giám sát “cho đến khi có một khung quy định về việc này”.

(Theo VOV)

Tổng thống Pháp đổi điện thoại sau vụ phần mềm gián điệp Pegasus

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã đổi cả điện thoại và số di động sau khi phần mềm gián điệp Pegasus bị phanh phui.