Kèo vàng bóng đá RB Bragantino vs Ceara, 06h00 ngày 1/4: Khó tin chủ nhà

Chỉ trong một năm qua, giá cổ phiếu của Nvidia đã tăng gần 180% và cao gấp hơn 9 lần kể từ đầu năm 2023.

Nguyên nhân cho sự phát triển vũ bão của Nvidia rất đơn giản: Hãng là nhà cung cấp chip xử lý đồ hoạ (GPU) thiết yếu cho "cơn sốt" AI, đồng thời là bên hưởng lợi lớn nhất từ sự bùng nổ của AI tạo sinh kể từ khi OpenAI ra mắt ChatGPT vào tháng 11/2022.

Giới công nghệ gần như "phát cuồng" với hãng đồ họa này. Từ Microsoft, Meta, Google, Amazon cho đến cả Tesla, tất cả đều tìm mua và gom GPU Nvidia nhiều nhất có thể.

Tuy nhiên, có một nghịch lý là Apple - công ty niêm yết có giá trị cao nhất nước Mỹ với khoảng 3.550 tỷ USD, cho đến nay vẫn chưa thật sự hợp tác với Nvidia.

Lựa chọn thay thế Nvidia

Sở dĩ GPU của Nvidia "đắt hàng" đến thế vì đây là công cụ gần như tối ưu nhất để giải quyết khối lượng công việc AI.

Cụ thể, GPU của Nvidia là tốt nhất trong phân khúc và có phần mềm hàng đầu trong ngành để giúp khai thác mọi hiệu suất từ ​​GPU.

Đơn vị xử lý đồ họa (GPU) siêu máy tính trí tuệ nhân tạo HGX H100 của Nvidia. Ảnh: I-Hwa Cheng/Bloomberg.

Điều này rất quan trọng vì các máy chủ chạy mô hình AI vốn chứa hàng nghìn GPU. Không giống như bộ xử lý trung tâm (CPU) có trong PC, GPU là lựa chọn hàng đầu cho việc huấn luyện AI vì chúng có thể thực hiện nhiều phép tính song song.

Bên cạnh đó, không chỉ phục vụ AI, GPU cũng là nền tảng chính cho nhiều tác vụ cần tính toán phức tạp, như khai thác tiền số, mô phỏng kỹ thuật hay khám phá những loại thuốc chưa từng có.

Tuy nhiên, vì không được thiết kế chuyên dụng cho tính toán AI, theo lý thuyết vẫn có cách xử lý tính toán tốt hơn dùng GPU.

Một trong những giải pháp thay thế nổi lên là bộ xử lý Tensor (TPU) của Google. Từ năm 2015, công ty này sử dụng bộ xử lý Tensor (TPU) để đào tạo và triển khai mô hình AI. Tháng 5 năm nay, Google công bố phiên bản thứ 6 của Tensor mang tên Trillium, dùng để phát triển mô hình Gemini và Imagen.

Mặc dù công nghệ có vẻ giống nhau, có những khác biệt quan trọng giữa GPU và TPU. Cụ thể, so với GPU, TPU sở hữu hiệu suất vượt trội về phép tính tensor, một định dạng đặc biệt của Google tổng quát hơn so với ma trận thông thường dành riêng cho AI.

Điều này giúp TPU có hiệu suất tốt hơn khi đào tạo và suy luận hệ thống AI và máy học hơn là công nghệ của GPU. Mặc dù không có tính linh hoạt bằng, TPU lại tiết kiệm năng lượng, có độ trễ thấp hơn và hiệu suất chi phí vượt trội trên hệ thống điện toán đám mây.

Không chỉ GPU, chip AI của Nvidia cũng không phải là phần cứng duy nhất trong huấn luyện mô hình ngôn ngữ lớn (LLM).

Google, Microsoft hay Amazon đều phát triển chip AI dùng nội bộ. Tính cả Oracle, nhóm công ty này chiếm hơn 40% doanh thu của Nvidia.

Trí tuệ nhân tạo Apple Intelligence được phát triển bằng phần cứng của Google. Ảnh: Shutterstock.

Năm 2018, Amazon giới thiệu chip AI đầu tiên với tên Inferentia. 3 năm sau, công ty trình làng chip Tranium để đào tạo AI. Khách hàng không thể mua chip trực tiếp, chỉ thuê thông qua dịch vụ đám mây AWS.

Tại hội nghị AWS Reinvent, Benoit Dupin, giám đốc cấp cao về máy học và AI của Apple đã gợi ý rằng Apple sẽ sử dụng chip Trainium2 của Amazon để đào tạo trước các mô hình Apple Intelligence.

Cái lý của Apple

Theo góc nhìn này, việc Apple sử dụng công nghệ vi mạch tích hợp chuyên dụng (ASIC) của Google là hoàn toàn hợp lý.

Trước hết, Apple có thể không muốn phụ thuộc vào công nghệ tốn kém và trong trường hợp này là GPU của Nvidia.

Thay vào đó, Táo khuyết muốn công nghệ phù hợp nhất với nhu cầu AI của mình là TPU, vì nó có thể được thiết kế để cung cấp chính xác những gì Apple cần với hiệu quả cao và chi phí thấp hơn.

Điều này đã từng được nhà sản xuất iPhone nhấn mạnh trong báo cáo dài 47 trang tiết lộ những tính năng xử lý trên đám mây (AFM) và cả máy chủ AFM đều được đào tạo trên cụm đám mây TPU. Điều này đồng nghĩa với việc Apple đã thuê máy chủ từ nhà cung cấp dịch vụ đám mây để thực hiện các phép tính.

“Hệ thống này cho phép chúng tôi đào tạo các mô hình AFM một cách hiệu quả và có khả năng mở rộng, bao gồm AFM trên thiết bị, AFM trên server và các mô hình lớn hơn”, Apple viết trong báo cáo.

TPU sở hữu hiệu suất vượt trội về các phép tính tensor, một định dạng đặc biệt của Google, tổng quát hơn so với ma trận thông thường dành riêng cho AI so với GPU thông thường.. Ảnh: Abhineet Raj

Quan trọng hơn, Apple rất ít khi hợp tác với các bên thứ 3, vừa để tiết kiệm chi phí và vừa tránh phụ thuộc quá nhiều vào các nguồn bên ngoài.

Đó cũng là lý do mà Táo khuyết từng phải thiết kế riêng chip ASIC để nâng cao hiệu suất và hiệu quả của sản phẩm. Ví dụ điển hình nhất có thể kể đến dòng chip A cho iPhone, iPad và chip M của Mac.

Việc tự sản xuất ASIC này cho phép Apple tùy chỉnh phần cứng theo nhu cầu phần mềm, mang lại hiệu suất được tối ưu hóa và tích hợp liền mạch trên các thiết bị và nền tảng của mình.

Với ý tưởng như vậy, Apple chắc chắn đã có kế hoạch sử dụng chip máy chủ AI của riêng mình để chạy tác vụ trên các thiết bị của mình.

Do đó, cho đến khi có thể tự chủ nguồn cung phần cứng để chạy Apple Intelligence, nhà sản xuất iPhone vẫn cần dựa vào các nền tảng bên ngoài như TPU của Google và tránh xa một sản phẩm đang có mức giá quá cao như GPU.

Những câu chuyện bên trong Apple

Văn hóa bí mật luôn là một điểm đặc biệt của Apple. Cuộc đời Steve Jobs, Tim Cook và quá trình sáng tạo những sản phẩm quan trọng như iPhone thường chỉ được tiết lộ qua những trang sách, nơi các tác giả dành nhiều năm để mang tới những câu chuyện hấp dẫn

Bạn trẻ chụp ảnh với hoa dã quỳ tại Vườn quốc gia Ba Vì. Ảnh: Phan Như.

Gần đây, một bài đăng về hoa dã quỳ của TS Đặng Hoàng Giang trên mạng xã hội đã khiến nhiều người xôn xao. Cụ thể, TS Đặng Hoàng Giang viết "dã quỳ là một loài xâm lấn mạnh mẽ ở nhiều quốc gia nhiệt đới, trong đó có Việt Nam". Ông cũng dẫn ý kiến các nhà chuyên môn cho rằng dã quỳ là 1 trong 5 loài xâm lấn mang lại rủi ro cao (high risk) ở vùng đệm, và 1 trong 2 loài xâm lấn rủi ro cao trong vùng lõi của Vườn quốc gia Ba Vì, loài kia là ngũ sắc.

Tuy nhiên, theo một số nhà nghiên cứu sinh học và địa lý, việc hoa dã quỳ có phải một loài xâm lấn mạnh tại Việt Nam hay không vẫn còn đang gây tranh cãi.

Nguồn gốc và khả năng xâm lấn của hoa dã quỳ

Hoa dã quỳ (tên khoa học: Tithonia diversifolia) có nguồn gốc từ khu vực Trung Mỹ. Trong nhiều thập kỷ, loài thực vật ngoại lai này đã phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam. Với sắc vàng rực rỡ và sức sống bền bỉ, loài cây này từ lâu đã được người dân sử dụng để làm cảnh. Tuy nhiên, bên cạnh giá trị thẩm mỹ, dã quỳ cũng đặt ra nguy cơ tiềm tàng về mặt sinh thái và môi trường.

Theo TS Vũ Anh Tài (nhà nghiên cứu tại Viện Địa lý, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam), hoa dã quỳ là một trong những loài thực vật có khả năng xâm lấn cao, đặc biệt tại các khu vực có khí hậu nhiệt đới. "Ở những vùng đất không được quản lý chặt chẽ, dã quỳ có thể phát triển mạnh mẽ, lấn át các loài bản địa và làm thay đổi cấu trúc sinh thái”, ông Vũ Anh Tài nhận định.

Hoa dã quỳ phủ vàng một góc của Vườn quốc gia Ba Vì. Ảnh: Nhịp sống Hà Nội.

Trước đó, vào tháng 6/2022, TS Vũ Anh Tài cùng các đồng nghiệp đã công bố một bài báo khoa học Khảo sát và đánh giá các loài cây xâm lấn tại Vườn quốc gia Ba Vì. Đây cũng là tài liệu được ông Đặng Hoàng Giang dẫn ra phía dưới bài đăng của mình. Trong tác phẩm này, TS Vũ Anh Tài nhấn mạnh sự nguy hiểm của hoa dã quỳ đến từ việc khả năng sinh sôi của chúng có khả năng lan rộng ở các khu vực đất trống, ven đường hoặc những khu vực canh tác bị bỏ hoang.

"Tại Ba Vì, dã quỳ đã xâm lấn vào nhiều khu vực, từ các lối đi trong Vườn quốc gia cho đến các trang trại bên ngoài. Nếu không được kiểm soát, loài cây này có thể gây tác động tiêu cực đến đất nông nghiệp và sinh cảnh tự nhiên”, TS Vũ Anh Tài cho biết thêm. Đặc biệt, tinh dầu do cây tiết ra có thể ức chế sự nảy mầm và phát triển của các loài thực vật khác. Điều này tạo ra sự cạnh tranh bất lợi cho các cây bản địa.

Để kiểm soát sự xâm lấn của dã quỳ, TS Vũ Anh Tài đề xuất cần có các biện pháp quản lý đất hiệu quả, đặc biệt ở các vùng rừng trồng mới và đất canh tác bị bỏ hoang. Việc nghiên cứu các phương pháp sinh học, như sử dụng các loài thực vật hoặc vi sinh vật bản địa để kiểm soát dã quỳ, cũng cần được ưu tiên.

Chưa có bằng chứng rõ ràng để khẳng định hoa dã quỳ là loài xâm lấn

Mặc dù dã quỳ là loài có nguy cơ xâm lấn cao tại Vườn quốc gia Ba Vì, TS Vũ Anh Tài cũng nhận định rằng các bằng chứng về mức độ nguy hiểm của giống cây này chưa được ghi nhận ở những vùng khác. Ý kiến trên đồng thời được đưa ra bởi các nhà khoa học tại Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật (thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam).

Chuyên gia sinh thái phân tích rằng hoa dã quỳ có khả năng phát triển tốt ở các khu vực có điều kiện khí hậu và đất đai phù hợp, chẳng hạn nơi đất khô ráo, thoáng mát và nhiệt độ vừa phải. Loài này không phát triển mạnh ở các vùng đất ngập nước hoặc hệ sinh thái nhạy cảm. Hơn hết trong rừng với những tán cây to che phủ ánh sáng, cây dã quỳ không thể sinh trưởng. Vì vậy, chúng chỉ xuất hiện ở những khu vực ven đường hoặc vùng đất trống.

Một bạn trẻ chụp ảnh với hoa dã quỳ tại Đà Lạt. Ảnh: Hồng Tâm.

"Từ những thông tư của Bộ Tài nguyên và Môi trường, có thể thấy hoa dã quỳ không nằm trong danh sách thực vật ngoại lai có nguy cơ xâm lấn tại Việt Nam", các nhà khoa học từ Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật cho biết. Theo đó, tại phụ lục 1, Thông tư 35/2018/TT-BTNMT của Bộ Tài nguyên và Môi trường, 6 loài thực vật bị liệt vào danh sách cây xâm lấn gồm Bèo tây, Cây ngũ sắc, Cỏ lào, Cúc liên chi, Trinh nữ móc và Mai dương.

Mặc dù vậy, chuyên gia sinh học cũng đề xuất các địa phương cần quản lý chặt chẽ việc phát triển loài hoa này để cân bằng giữa lợi ích du lịch và bảo vệ môi trường. Việc khoanh vùng trồng dã quỳ tại các khu vực cụ thể không chỉ giúp duy trì cảnh quan đẹp mắt mà còn hạn chế nguy cơ cạnh tranh không mong muốn với hệ sinh thái bản địa. Ví dụ ở Đà Lạt, dã quỳ thường được trồng dọc các tuyến đường dẫn từ sân bay Liên Khương, tạo nên một "đặc sản" thu hút du khách mà không ảnh hưởng đến các vùng đất khác.

Nhằm đảm bảo phát triển bền vững, việc nghiên cứu kỹ lưỡng về tác động của dã quỳ lên môi trường vẫn cần được thực hiện. Đồng thời, các kinh nghiệm quản lý loài ngoại lai từ các quốc gia khác cũng có thể là bài học hữu ích cho Việt Nam. Nhìn chung, hoa dã quỳ không chỉ là biểu tượng của vẻ đẹp tự nhiên mà còn là một ví dụ tiêu biểu về sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên khi được quản lý một cách hợp lý.

Đọc được sách hay, hãy gửi review cho Tri Thức - Znews

Bạn đọc được một cuốn sách hay, bạn muốn chia sẻ những cảm nhận, những lý do mà người khác nên đọc cuốn sách đó, hãy viết review và gửi về cho chúng tôi. Tri Thức - Znews mở chuyên mục “Cuốn sách tôi đọc”, là diễn đàn để chia sẻ review sách do bạn đọc gửi đến qua Email: books@znews.vn. Bài viết cần gửi kèm ảnh chụp cuốn sách, tên tác giả, số điện thoại.

Trân trọng.