Khi nào có thể xác định lại giới tính?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi TS.BS Phạm Ngọc Thạch,àocóthểxácđịnhlạigiớitíam lich hôm nay Phó giám đốc Bệnh viện Nhi đồng 2 (TP HCM) kiêm Chủ tịch Hội đồng xác định giới tính của bệnh viện.

Khuyết tật bẩm sinh giới tính là những bất thường ở bộ phận sinh dục của một người ngay từ khi mới sinh ra, biểu hiện ở một trong các dạng như nữ lưỡng giới giả nam, nam lưỡng giới giả nữ hoặc lưỡng giới thật. Giới tính chưa được định hình chính xác là những trường hợp chưa thể phân biệt được một người là nam hay nữ xét về cả bộ phận sinh dục và nhiễm sắc thể giới tính, theo Văn bản hợp nhất 01 của Bộ Y tế năm 2019.

Việc xác định lại giới tính giúp bảo đảm mỗi người được sống theo đúng giới tính của mình. Điều này được tiến hành trên nguyên tắc tự nguyện, khách quan, trung thực, khoa học và phải chịu trách nhiệm trước pháp luật. Người xác định lại giới tính được giữ bí mật các thông tin, trừ trường hợp có văn bản của cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu cung cấp hồ sơ phục vụ cho việc thanh kiểm tra, điều tra, truy tố và xét xử liên quan đến xác định lại giới tính.

Đến nay, 4 bệnh viện được công nhận đủ điều kiện can thiệp y tế để xác định lại giới tính là Nhi Trung ương, Phụ sản Trung ương, Hữu nghị Việt Đức, Nhi đồng 2. Pháp luật Việt Nam hiện nghiêm cấm thực hiện chuyển đổi giới tính đối với những người đã hoàn thiện về giới tính. Các bệnh viện này không có quyền xác định giới tính cho người chuyển giới.

Người có nhu cầu có thể nộp hồ sơ đề nghị xác định lại giới tính, gồm đơn đề nghị xác định lại giới tính theo mẫu của Bộ Y tế, bản sao giấy khai sinh hoặc căn cước công dân/hộ chiếu đến một trong các bệnh viện trên. Trường hợp xác định lại giới tính cho người chưa đủ 16 tuổi thì bố, mẹ hoặc người giám hộ phải có đơn đề nghị. Người từ đủ 16 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi thì trong đơn đề nghị phải có chữ ký của bố, mẹ hoặc người giám hộ.

Sau khi tiếp nhận hồ sơ, bệnh viện sẽ xem xét và trả lời bằng văn bản cho người đề nghị xác định lại giới tính trong thời gian 15 ngày làm việc, kể từ ngày nhận đơn. Nếu không chấp nhận, bệnh viện trả lời và nêu rõ lý do bằng văn bản.

Người cần xác định lại giới tính sẽ được khám lâm sàng, cận lâm sàng, các trắc nghiệm về tâm lý giới tính. Tùy trường hợp cụ thể, bác sĩ có thể chỉ định âm, nội soi, chụp X quang, chụp cắt lớp, chụp cộng hưởng từ, xét nghiệm nội tiết tố, xét nghiệm nhiễm sắc thể giới tính, sinh thiết xác định tuyến sinh dục là tinh hoàn hay buồng trứng.

Sau khi có kết quả khám, bệnh viện tổ chức hội chẩn với sự tham gia của hội đồng gồm các cán bộ chuyên môn để có chỉ định phù hợp trong việc điều trị xác định lại giới tính. Trên cơ sở đề nghị của người xác định lại giới tính, bệnh viện sẽ lựa chọn giới tính để có phương pháp điều trị thích hợp. Điều này phải bảo đảm nguyên tắc khi ở giới tính đó, người được xác định lại giới tính có thể hòa nhập cuộc sống về tâm, sinh lý và xã hội một cách tốt nhất.

Dựa trên giấy chứng nhận y tế của bệnh viện đã thực hiện việc can thiệp y tế xác định lại giới tính, mọi người có thể đăng ký hộ tịch sau khi đã xác định lại giới tính tại UBND cấp quận huyện.