Sức ép cạnh tranh từ các loại hình truyền thông trên Internet

Mở đầu Hội nghị, ông Nguyễn Thanh Lâm, Cục trưởng Cục Phát thanh truyền hình & Thông tin điện tử (PTTH &TTĐT) – Bộ TT&TT, đã báo cáo đánh giá hoạt động PTTH và phong trào thi đua lĩnh vực PTTH năm 2018. Theo đó, 2018 là năm các đơn vị, địa phương triển khai mạnh mẽ nội dung các nghị quyết của Đảng, Chính phủ, Quốc hội về tăng cường chỉ đạo quản lý, phát huy vai trò báo chí, xuất bản, xây dựng và triển khai tinh giảm đầu mối, thực hiện quy hoạch báo chí toàn quốc đến 2025…

Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, xu thế toàn cầu hóa thông tin, sự phát triển mạnh mẽ của truyền thông xã hội, khó khăn về nguồn thu của các cơ quan báo chí, xu hướng sát nhập, tinh gọn bộ máy… cũng đã tác động trực tiếp tới hoạt động báo chí nói chung và PTTH nói riêng.

Tuy nhiên, ngành PTTH cùng hệ thống báo chí cả nước cũng đã chủ động cung cấp thông tin đầy đủ, kịp thời, công khai minh bạch về tình hình kinh tế xã hội, chủ trương chính sách của Đảng, Nhà nước, là cầu nối tiếp nhận các ý kiến của các tầng lớp nhân dân với Đảng, Nhà nước… qua đó tạo sự động thuận cao trong xã hội, huy động được sức mạnh toàn dân vượt qua khó khăn.

Xu thế về công nghệ và thói quen người dùng đang thay đổi và chuyển dần sang xem mọi loại hình nội dung qua Internet trên điện thoại di động. Các đơn vị hoạt động truyền hình đang gặp khó khăn trong việc phát triển nguồn thu, đặc biệt từ quảng cáo, do bị cạnh tranh từ các nền tảng, loại hình truyền thông trên Internet, đặc biệt là từ các doanh nghiệp nước ngoài cung cấp dịch vụ xuyên biên giới vào Việt Nam như Facebook, YouTube, Instagram, Tik Tok…

Mặc dù gặp nhiều khó khăn, nhưng cơ bản doanh thu 2018 của các Đài PTTH không có nhiều biến động lớn, giữ được sự ổn định, một số Đài PTTH đã có những giải pháp kịp thời và quyết liệt để phát triển nguồn thu như các Đài Quảng Bình, Nghệ An, Hải Dương, Yên Bái, Bình Phước, Đắc Nông, Hà Nam, Bắc Ninh, Hòa Bình, Lào Cai… Một số Đài PTTH lớn vẫn giữ tốc độ phát triển và doanh thu tốt như Đài Vĩnh Long, Đài Truyền hình TP.HCM, Đài Tiếng nói Nhân dân TP.HCM…

Phát biểu tại Hội nghị, Phó Trưởng ban Tuyên giáo TƯ Lê Mạnh Hùng nhấn mạnh vai trò quan trọng của ngành PTTH trên mặt trận tư tưởng và định hướng xã hội. Dù lĩnh vực PTTH vẫn có tính chính thống và sức ảnh hưởng lớn hơn các loại hình truyền thông khác, nhưng trong bối cảnh thông tin nhiều chiều trên các loại hình truyền thông như hiện nay, việc đấu tranh với các thông tin tiêu cực, khích lệ các thông tin tích cực được kịp thời và chính xác là rất quan trọng, và cũng là trách nhiệm rất lớn của ngành PTTH.

Tại Hội nghị, đại diện một số Đài PTTH các tỉnh cũng đã nêu các ý kiến như xu hướng sáp nhập các cơ quan báo chí địa phương và tinh giảm đầu mối còn gặp nhiều khó khăn trong sắp xếp lại tổ chức, đảm bảo quyền lợi và tâm tư tình cảm người lao động. Cơ chế “tự chủ” ngân sách theo định hướng quy hoạch báo chí cũng được một số Đài PTTH như Đài Bắc Cạn nêu vấn đề do đặc thù là tỉnh miền núi nên rất khó phát triển nguồn thu về quảng cáo. Đại diện Đài Bắc Cạn đề xuất nên có sự phân loại giữa Đài PTTH các tỉnh để xác định mức độ tự chủ toàn bộ hay một phần.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng tặng bằng khen cho các Đài PTTH có thành tích xuất sắc. Ảnh: Xuân Lộc.

Các Đài PTTH cần khơi dậy sức mạnh dân tộc

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, Bộ trưởng TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng ghi nhận nỗ lực của các Đài PTTH trong năm 2018, trước sức ép của các loại hình truyền thông qua Internet nhưng vẫn giữ được nguồn thu quảng cáo không giảm, thậm chí tăng nhẹ là điều không hề dễ dàng.

Về cơ chế tự chủ ngân sách, Bộ trưởng nhận định đây là phép đo để các Đài PTTH các tỉnh tự đánh giá mức độ quan tâm của người dân đối với nội dung của mình. Các Đài PTTH cần tự đặt mục tiêu tự chủ cho mình, tối thiểu được khoảng 70%, qua đó tạo động lực phát triển nội dung hấp dẫn người dân hơn để phát triển nguồn thu từ quảng cáo.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cũng thẳng thắn chỉ ra việc đấu tranh phản biện lại các thông tin tiêu cực, luận điệu sai trái của các Đài PTTH vẫn còn yếu. Thông tin tiêu cực vẫn được các Đài PTTH khai thác nhiều hơn thông tin tích cực vì dễ thu hút sự chú ý của dư luận hơn. Các Đài PTTH đang có xu hướng làm “dễ dàng hóa” nghề của mình đi. Vì vậy, các Đài cần quay trở về giá trị cốt lõi, giá trị truyền thống lâu năm của mình để tạo ra những nội dung có chất lượng cao hơn, thu hút nhiều người xem hơn.

Bộ trưởng TT&TT đề nghị các cơ quan báo chí và PTTH lúc nào cũng cần mang trong mình ý thức tạo nên sức mạnh dân tộc. Dòng chảy chính của xã hội Việt Nam là một dòng chảy tốt, trách nhiệm của các Đài PTTH là phải khơi dậy khát vọng về một Việt Nam hùng cường, lan tỏa khát vọng đó tới 90 triệu người dân Việt Nam.  Các Đài PTTH cần phải có định vị riêng cho nội dung của mình, nếu không có thì các Đài sẽ rất khó phát triển về lâu dài. Không gian mạng rất rộng lớn, nhưng vẫn cần phải có trục chính, và đó phải là các thông tin của báo chí và PTTH. Hiện tại, nội dung của các Đài PTTH vẫn chưa được đưa nhiều lên Internet để người dân dễ tiếp cận.

“Cuộc cách mạng về công nghệ số trên thế giới là không thể đảo chiều, và sẽ có ảnh hưởng tới mọi lĩnh vực trong hàng chục năm tới. Việt Nam hiện xuất phát chậm hơn các nước trong khu vực. Do đó, Cục PTTH& TTĐT cần chủ trì tìm hiểu các công nghệ và xu thế truyền hình mới trên thế giới, tìm hướng phát triển mới cho các Đài PTTH”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng chỉ đạo.

Về xu hướng sát nhập các cơ quan báo đài trong cùng tỉnh thành, Bộ trưởng cho biết hiện có 2 tỉnh thí điểm mô hình này, mục tiêu là để tập trung đầu mối chỉ đạo. Các đơn vị về cơ bản vẫn hoạt động tương đối độc lập. “Dù triển khai theo mô hình nào thì cũng chỉ có một mục tiêu duy nhất là làm cho bộ máy vận hành tốt lên, không có mục tiêu nào khác. Nếu không tốt hơn thì sẽ phải thay đổi”, Bộ trưởng khẳng định.

Kết luận hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh: “Hơn lúc nào hết, chúng ta cần đoàn kết, nhất trí để vượt qua khó khăn, chung sức đồng lòng với sự lãnh đạo của Đảng, sự điều hành của Chính phủ. Cần kêu gọi toàn thể cán bộ công chức, viên chức và người lao động ngành PTTH phát huy hết kết quả và thành tích phong trào thi đua đã đạt được trong năm qua, tiếp tục quán triệt sâu sắc tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về thi đua ái quốc, xây dựng ngành PTTH ngày càng phát triển vững mạnh, tiếp tục khẳng định vị trí và vai trò chủ lực của ngành PTTH trên mặt trận thông tin. Báo chí và PTTH luôn phải là lực lượng xung kích đi đầu trong việc tạo đồng thuận xã hội, tạo niềm tin xã hội và tạo ra khát vọng Việt Nam hùng cường.”

Huy Phong 

PGS.TS Thoại Nam phát biểu tại hội thảo - Ảnh: H.Đ

“Ví dụ như về AI. Bây giờ 2019 rồi. Đúng ra là 2011, 2012 chúng ta phải nói câu chuyện này rồi, không phải đợi đến 2019. Công nghệ sắp tới thay đổi liên tục và đóng vai trò rất lớn. Rõ ràng thành phố cần một tổ chức như vậy”, ông Thoại Nam nói.

Trước đó, phát biểu khai mạc hội thảo, ông Nguyễn Thành Phong - Chủ tịch UBND TP - cho rằng nhìn tổng thể, việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào sản xuất và đời sống của thành phố còn khá chậm, thành phố đang ở vị trí phía sau về nghiên cứu, đào tạo so với các đô thị trên thế giới.

Ông Phong cho rằng thành phố thiếu chuyên gia, nhà khoa học, cho đến nhà hoạch định chính sách về trí tuệ nhân tạo; môi trường kinh doanh chưa thực sự tốt; sự tiếp cận nguồn lực và cơ hội của người dân chưa thực sự bình đẳng.

“Đặc biệt, sự gắn kết, tương tác tứ giác của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0: nhà nước nhà doanh nghiệp nhà khoa học và nhà đầu tư tài chính còn lỏng lẻo, là một trong những điểm nghẽn kìm hãm việc nghiên cứu và ứng dụng trí tuệ nhân tạo trên địa bàn thành phố”, Chủ tịch UBND TP phát biểu.

Ông Thoại Nam đề xuất TP.HCM nên xây dựng một trung tâm, kết hợp AI với các công nghệ khác như IoT, 5G để tạo thành một hệ sinh thái. Song song đó, cần có một hệ thống cơ sở dữ liệu dùng chung để bất kỳ ai có ý tưởng đều có hạ tầng sẵn có để phát triển ứng dụng.

“Việc xây dựng cơ sở dữ liệu phải do thành phố làm chứ hiếm có doanh nghiệp tự bỏ tiền làm. Dữ liệu này nên liên kết nhiều lĩnh vực lại với nhau để tạo giá trị”, ông Nam nói.

Bán gì khi rau, củ, thịt cá đã đầy ngoài chợ?

Tuy nhiên, không phải là không “có cửa” cho Bách hóa Xanh “thi thố”. Tại vùng đất của những dừa sáp Trà Vinh, vú sữa Lò Rèn Tiền Giang, bưởi Vĩnh Long, dưa hấu Long An, sầu riêng Cái Mơn, cá tra, cá lóc... chiến lược của Bách hóa Xanh là mang đến một làn gió mới cho bữa ăn của người dân xứ miệt vườn. Theo đó, nhà bán lẻ đẩy mạnh thêm nguồn thực phẩm nhập khẩu có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, cam kết chất lượng đảm bảo như các loại cá hồi, cá thu Nhật, cá saba, trái cây nhập như lê Hàn Quốc, táo đỏ từ Mỹ, Pháp, me Thái, ổi Đài Loan… Với nguồn thực phẩm nhập khẩu vốn xưa nay xa lạ, giờ đây người dân ở đây sẽ có thêm sự lựa chọn cho bữa ăn gia đình phong phú, đa dạng hơn nhưng vẫn đảm bảo tiêu chí xanh, sạch, dinh dưỡng và đặc biệt là giá cả phải chăng.