Ngân sách sẽ thất thu nếu áp thuế cho game trong nước

Mới đây, Thứ trưởng Bộ TT&TT Phan Tâm vừa ký công văn gửi Bộ Tài chính về việc lấy ý kiến về việc lập đề nghị xây dựng dự án Luật thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi). Theo đó, Bộ TT&TT có ý kiến, đề nghị tại thời điểm hiện nay chưa nên bổ sung loại hình “kinh doanh dịch vụ trò chơi điện tử trên mạng”, vào đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.

Lý do mà Bộ TT&TT đưa ra kiến nghị này vì theo số liệu thống kê chưa đầy đủ thì doanh thu game không phép do các doanh nghiệp nước ngoài cung cấp xuyên biên giới vào Việt Nam năm 2021-2022 chiếm khoảng gần 30% tổng doanh thu của toàn ngành game, nhưng không phải chịu bất kỳ khoản thuế nào. Trong khi thuế tiêu thụ đặc biệt chỉ áp dụng và thu được từ các doanh nghiệp trong nước, mà không thể áp dụng đối với doanh nghiệp nước ngoài. Do đó, nếu áp dụng sẽ làm giảm đáng kể năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp trong nước so với doanh nghiệp phát hành xuyên biên giới vào Việt Nam; làm gia tăng sự bất bình đẳng giữa doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp nước ngoài.

Công văn của Bộ TT&TT khẳng định, nếu áp thuế tiêu thụ đặc biệt với game online sẽ khiến cho các doanh nghiệp trong nước có xu hướng dịch chuyển thành lập doanh nghiệp ở nước ngoài như Singapore, rồi cung cấp dịch vụ game online xuyên biên giới vào Việt Nam để tránh thuế cao. Như vậy, ngân sách sẽ thất thu một khoản thuế lớn từ ngành công nghiệp không khói này. Vì vậy, mục tiêu xây dựng chính sách này nhằm tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước là không khả thi. 

Mặt khác, việc áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ không khuyến khích được doanh nghiệp game trong nước tăng cường đầu tư phát triển, trong khi đây là một trong số ít những ngành nghề của nước ta có tiềm năng lớn để phát triển, vươn tầm thế giới. Qua nghiên cứu kinh nghiệm của một số các quốc gia có ngành công nghiệp game phát triển thuộc top đầu trên thế giới như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc hay một số nước châu Âu cho thấy, chính phủ các nước này đều có chính sách ưu tiên, khuyến khích và hỗ trợ các doanh nghiệp game của nước sở tại phát triển, trong đó có chính sách thuế ưu đãi. Hiện các nước này không áp dụng chính sách thu thuế tiêu thụ đặc biệt đối với ngành công nghiệp game.  

Kiến nghị không áp thuế  tiêu thụ đặc biệt với game online

Cùng với Bộ TT&TT, VCCI đã có văn bản góp ý về xây dựng dự án Luật thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi), trong đó có phần áp thuế này với game online. Văn bản góp ý của VCCI cho rằng, không nêu tác động tiêu cực của việc chơi game, mà đưa ra lý do đánh thuế là vì: “Loại hình kinh doanh game hiện nay là mặt hàng có doanh thu lớn, mức lợi nhuận cao so với các loại hình kinh doanh khác, thu hút mọi độ tuổi tầng lớp dân cư, đặc biệt là giới trẻ tham gia.” Việc sử dụng căn cứ là doanh thu, lợi nhuận, nhóm khách hàng để đánh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với một loại hàng hoá, dịch vụ là không thoả đáng.

VCCI cho rằng, việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với online game không thực sự khả thi, do sẽ gặp khó khăn khi xác định đối tượng chịu thuế, người nộp thuế và doanh thu chịu thuế với 3 lý do: Thứ nhất, đối tượng chịu thuế trò chơi điện tử trực tuyến sẽ rất khó để phân biệt với với các phần mềm, ứng dụng máy tính khác.

Thứ hai, người nộp thuế sẽ bao gồm nhiều nhà cung cấp dịch vụ xuyên biên giới, khiến cho việc kê khai và nộp thuế gặp nhiều khó khăn. Nếu không có biện pháp hữu hiệu thì việc đánh thuế này sẽ mang tính “bảo hộ ngược”, chỉ tác động đến các game được phát hành trong nước, mà bỏ qua các game nước ngoài có nội dung không được kiểm soát.

Thứ ba, doanh thu của ngành game đến từ người dùng và từ quảng cáo. Nếu chỉ đánh thuế đối với doanh thu từ người dùng sẽ khiến các doanh nghiệp chuyển hướng sản xuất game miễn phí, vốn được trẻ em chơi nhiều hơn người trưởng thành. Nếu đánh thuế cả với doanh thu quảng cáo thì sẽ ảnh hưởng đến thị trường quảng cáo và đặc biệt khó khăn khi phân biệt quảng cáo trong nước và nước ngoài.

VCCI đưa ra viện dẫn, công nghiệp sản xuất trò chơi điện tử hiện đang là lĩnh vực có tiềm năng phát triển của các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các trò chơi trên thiết bị di động. Theo thống kê của Bộ TT&TT hiện nay 50% các game phổ biến nhất trên các kho ứng dụng Google Play, Appstore đến từ các nhà cung cấp của Việt Nam. Đây là cơ hội rất tốt để Việt Nam có thể phát triển nội dung số và xuất khẩu ra toàn cầu. Hiện nay, Bộ TT&TT đang có kế hoạch xây dựng Chiến lược phát triển lĩnh vực trò chơi điện tử trên mạng của Việt Nam với tầm nhìn trở thành công nghiệp nội dung số mũi nhọn và quảng bá văn hoá Việt Nam ra thế giới. Sẽ rất khó để đạt được tầm nhìn đó nếu chúng ta đánh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với online game.

Với các lý do trên, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo chưa bổ sung game online vào diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.

Chia sẻ về vấn đề này, ông Trần Phương Huy, Giám đốc VTC Intecom cho biết, nếu đánh thuế tiêu thụ đặc biệt doanh nghiệp như VTC sẽ “chết” trên sân nhà. Nhà nước có thể quản lý game online qua mã định danh điện tử như một số nước như Trung Quốc đang làm, chứ không phải dùng chính sách thuế nhắm vào doanh nghiệp game online. 

Ông Lã Xuân Thắng, Giám đốc phát hành trò chơi trực tuyến của VNGGames cho biết, hiện các doanh nghiệp Việt Nam đang thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ với Nhà nước, phải cạnh tranh với những doanh nghiệp nước ngoài không phải thực hiện bất cứ nghĩa vụ nào. Đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến việc chỉ còn khoảng 15% số doanh nghiệp game Việt Nam đã đăng ký còn hoạt động. 85% đã ngừng hoặc chuyển hoạt động ra nước ngoài để được hưởng các cơ chế ưu đãi toàn diện từ thủ tục, hạ tầng cho đến thuế suất.

“Nếu chồng thêm thuế tiêu thụ đặc biệt, doanh nghiệp Việt Nam sẽ mất hoàn toàn khả năng cạnh tranh trên chính sân nhà. Thị phần sẽ thuộc về các sản phẩm lậu, không phép và dẫn đến công tác quản lý về nội dung, văn hoá, tài chính… sẽ trở nên rất nặng nề”, ông Thắng nhấn mạnh.

Nhiều quốc gia xem game như một trụ cột phát triển kinh tế số

Kết hợp AI “dạy” tiếng Việt  

Lãnh đạo của một doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tại Việt Nam mong muốn học tiếng Việt nhanh, đọc được 90% nội dung của các văn bản thông thường. Vấn đề là, ông ấy quá bận rộn và chỉ có khoảng thời gian 1 tiếng (từ 12-13h mỗi ngày) để học. Vì vậy, cần áp dụng công nghệ vào phần mềm học ngôn ngữ sao để giúp ông ngoại ngữ nhanh? 

Trên đây là bài toán của vị trí lãnh đạo công ty FDI đặt ra với PGS.TS Đinh Điền, Giám đốc Trung tâm Ngôn ngữ học tính toán, Trường Đại học Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia TP.HCM. 

Là người có nhiều đề tài nghiên cứu khoa học và công trình công bố quốc tế về ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong dịch máy, ngôn ngữ học phản bác và dạy tiếng Việt cho người nước ngoài, PGS Điền cho rằng, ứng dụng AI rất cần thiết để giải quyết các vấn đề trong ngôn ngữ học.  

Cụ thể, bước đầu tiên của việc học bất kỳ ngôn ngữ nào là dạy ngôn ngữ âm thanh. Rào cản ở đây là tiếng Việt có thanh điệu, có điệu, khi dạy cho những người học thuộc hệ ngôn ngữ không có thanh điệu như người Anh, người Pháp… sẽ rất khó. Đơn cử, thay vì hỏi: “Bạn đi ngủ chưa?” thì người học sẽ nói “Bạn đi ngu chưa?”, bởi họ không phân biệt được thanh điệu. Cần dạy họ đặt trò chơi ở đâu khi phát âm, khẩu hình ngậm ra sao, phát âm ra đúng hay sai khác nhau như thế nào.  

Lúc này, phần mềm ứng dụng AI trong dạy ngoại ngữ có thể mô phỏng khẩu hình đánh răng, phát âm thanh sẵn để người học bắt chước. Sau đó, người học tập phát lại âm thanh, thu vào phần mềm, sử dụng công nghệ đối chiếu giữa phát âm của người học và phát âm chuẩn từ phần mềm, cải thiện khả năng phát âm nhanh. Tất cả các công đoạn trên đều bắt buộc phải ứng dụng AI.  

Một dẫn chứng khác, theo Từ điển tiếng Việt của Viện Ngôn ngữ học do cố Giáo sư Hoàng Phê chủ biên, vốn từ gốc tiếng Việt có khoảng 34.000 từ, tính toán cho thấy, cần dạy khoảng 10% lượng từ cho máy, tương đương với 3.400 từ thông tin ứng dụng, là máy có thể đọc được khoảng 90% văn bản tiếng Việt thông thường. Để có được bảng thống kê dữ liệu này, PGS Điền buộc phải sử dụng AI, gắn nhãn lên hệ thống từ vựng trong kho ngữ liệu tiếng Việt . 

Có thể nói, AI đã thay đổi cách dạy - học của ngành giáo dục. Thực tế, rất nhiều ứng dụng trí tuệ nhân tạo đã ra đời nhằm hỗ trợ quá trình dạy - học trở nên nhanh chóng, hiệu quả hơn.  

Câu chuyện kết hợp giữa khoa học máy tính và ngôn ngữ học khá thú vị trên cho thấy, quá trình đào tạo, ứng dụng AI vào thực tế là rất cần thiết, song không dễ dàng. Các dữ liệu cần được phân tách theo nhiều lớp định danh, ở mỗi lớp sẽ phải xử lý từng biến số với các định danh cụ thể khác nhau nữa. 

Khi máy móc học ngôn ngữ...  

Không chỉ giúp con người học ngôn ngữ, trí tuệ nhân tạo còn giúp các hệ thống hỗ trợ lý trí thông minh ngôn ngữ tốt hơn. Máy móc được huấn luyện và tiến bộ mỗi ngày.  

Tương tự câu chuyện của PGS Điền, dưới đây lại là dẫn chứng sinh động khác về cách mà một trợ lý thông minh hiểu ngôn ngữ con người.

Đó là quá trình nghiên cứu và phát triển trợ lý giọng nói tiếng Việt Kiki trên ô tô, để nhận dạng tốt giọng nói với nhiều ngữ điệu vùng miền khác nhau. Trong khoa học máy tính, nhận dạng giọng nói là một nhánh quan trọng của trí tuệ nhân tạo (AI), chuyển đổi giọng nói con người thành một định dạng hữu ích và có thể hiểu được bằng các ứng dụng máy tính. Công nghệ này là cầu nối tương tác giữa máy móc và con người. Trợ lý giọng nói đã trở thành ứng dụng không thể thiếu trên toàn thế giới. Phổ biến nhất có thể kể đến như: Siri của Apple, Google Assistant, Amazon Alexa, hay Kiki ở Việt Nam.

Anh Nguyễn Hoàng Khánh Duy, người viết những dòng code đầu tiên cho Kiki chia sẻ, để huấn luyện mô hình AI đủ thông minh khi nhận diện giọng nói, phản hồi thông tin đúng cho người dùng, thì dữ liệu ngôn ngữ đóng vai trò chủ chốt. 

Dẫn chứng, chức năng rất quan trọng với người dùng trợ lý tiếng Việt Kiki trên ôtô là dẫn đường. Do đó, đội ngũ phát triển sản phẩm phải chuẩn bị dữ liệu, vốn từ vựng để hỗ trợ “mượt” cho các câu lệnh từ người dùng. Sau quá trình thu thập dữ liệu, huấn luyện mô hình, chỉ số thể hiện chất lượng nhận diện giọng nói ở phiên bản sau đã cải thiện 40% so với ban đầu.

Việc nhận diện giọng nói trên xe ô tô không chỉ dừng lại ở mỗi bài toán về dẫn đường, địa điểm mà còn nhiều vấn đề khác. 

Ví dụ, đặc thù sử dụng Kiki trên xe ô tô thì tiếng ồn do động cơ, gió hay tiếng phát ra từ các thiết bị giao thông trên đường cũng rất lớn, điều này ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng nhận diện giọng nói của Kiki trên xe. Do đó, yêu cầu đội ngũ Kiki phải cố gắng giải quyết điều kiện ồn ào bằng cách tăng cường dữ liệu bằng cách nói trong điều kiện ồn ào sao cho phù hợp với cuộc sống thực tế nhất.  

Ngoài ra, bằng các kỹ thuật mới trên thế giới như self-supervised (học tự giám sát), Kiki đang cố gắng “học” từ cả những dữ liệu không được gán nhãn, để cải thiện mô hình tốt hơn nữa. Tính ổn định của trợ lý giọng nói tiếng Việt này đang cải thiện với việc không ngừng đào tạo, nâng cấp sản phẩm.

Rõ ràng, tiến bộ của công nghệ đang diễn ra hàng ngày, hàng giờ. ChatGPT ra đời cuối năm 2022 đã trả lời một phần cho câu hỏi về cách dữ liệu lớn vận hành. Công nghệ đang “bước” vào giữa đời sống, đặc biệt, trong giáo dục, ngôn ngữ, những lĩnh vực vốn phụ thuộc nhiều vào con người trước đây. AI tái định nghĩa cách chúng ta học tập, làm việc, sinh hoạt... như những ví dụ cụ thể nêu trên.

"Vợ của Hoàng Hải luôn lo lắng chu toàn, từ khi những đứa trẻ còn bé thì đưa đón chúng đi học đến lo cơm nước, quần áo. Do Hoàng Hải ít có thời gian ở nhà nên vợ luôn chăm lo cho gia đình rồi đối nội, đối ngoại. Có 4 đứa con đến 2 đứa Hoàng Hải phải gọi điện nhờ bạn chở vợ đi đẻ, nói chung cũng ngượng lắm nhưng phải trình bày thật", nam diễn viên ngượng ngùng nói. 

Anh diễn lại cuộc điện thoại cho bạn: "Bạn ơi vợ tôi chuyển dạ rồi, bạn chở ngay giúp vợ tôi đến viện không là chết dở, tôi đang đi quay phim không về được". 

Hoàng Hải ghi nhận sự hy sinh của bà xã bao năm qua để mình yên tâm làm diễn viên. Anh thừa nhận nếu đầu óc phân tâm quá nhiều chuyện riêng khó có thể làm tròn vai diễn. "Trên sóng truyền hình xin có 1 câu cảm ơn vợ", nam diễn viên nói. 

Quỳnh An
Clip: VTV Show

Còn em Nguyễn Minh Hão - cựu sinh viên trường chuyên ngành Hàn, Trường Cao đẳng Cơ điện Xây dựng Việt Xô - cho biết, sau khi ra trường, em được Công ty Hào Phát (TP Sa Đéc, tỉnh Đồng Tháp) tuyển dụng vào làm việc đúng với chuyên ngành. Hiện, công ty trả lương mỗi tháng cho Hảo 7-8 triệu đồng.

Em Hảo chia sẻ: "Khi vào học tại trường, em được xét giảm học phí, hỗ trợ ở ký túc xá không tốn tiền. Ngoài ra, do học tốt nên em còn được nhà trường xét cấp học bổng".

Ông Nguyễn Văn Vũ - Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ Việc làm Đồng Tháp - cho biết, mỗi năm, đơn vị phối hợp với Trường Cao đẳng Cơ điện Xây dựng Việt Xô, tuyển sinh và đào tạo hơn 1.000 học viên, sinh viên. Trong đó, ngành nghề khối kỹ thuật thu hút nhiều học viên tham gia học, là: công nghệ ôtô, cơ khí, điện lạnh, điện công nghiệp, xây dựng, kế toán, công nghệ thông tin...

Khi học sinh, sinh viên theo học nghề tại trường, các em sẽ được hỗ trợ miễn giảm học phí, hỗ trợ chỗ ở. Còn các học sinh tham gia học nghề (bậc trung cấp) tại Trung tâm Dịch vụ Việc làm Đồng Tháp, các em được hỗ trợ cơm trưa, xe đạp đi lại, chỗ ở miễn phí…

Chú trọng chất lượng, bám sát nhu cầu doanh nghiệp

Tính đến nay, toàn tỉnh Đồng Tháp có 20 cơ sở giáo dục nghề nghiệp, trong đó có 2 trường cao đẳng, 3 trường trung cấp, 7 trung tâm giáo dục nghề nghiệp cấp huyện và 8 đơn vị có tham gia vào giáo dục dạy nghề. Hệ thống trường cao đẳng trong tỉnh có 2 nghề tiếp cận cấp độ quốc tế, có 4 nghề tiếp cận cấp độ khu vực ASEAN. 

Theo ông Nguyễn Văn Vũ - Phó giám đốc Trung tâm Dịch vụ Việc làm Đồng Tháp - ngoài những chính sách hỗ trợ như trên, nhà trường luôn chú trọng vào chương trình dạy nghề; ứng dụng công nghệ thông tin, đầu tư trang thiết bị trong giảng dạy, gắn kết với nhu cầu doanh nghiệp. Từ đó, chất lượng đào tạo nghề được nâng lên, đáp ứng tốt yêu cầu của thị trường lao động. Nhờ đó, số sinh viên ra trường có tỷ lệ việc làm hơn 97%.

Theo lời ông Vũ, nhờ ứng dụng công nghệ, chú trọng vào chất lượng đào tạo nên nhiều năm qua có nhiều sinh viên trường nghề trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp đạt được các giải cao trong kỳ thi Kỹ năng nghề quốc gia hàng năm.

Như năm 2020, tại kỳ thi Kỹ năng nghề quốc gia, đoàn Đồng Tháp có 7 học sinh của 2 đơn vị, gồm: Trường Trung cấp Hồng Ngự và Trung tâm Dịch vụ Việc làm tham gia dự thi ở 7 nghề: lắp đặt điện, điện lạnh, thiết kế đồ họa, công nghệ ô tô, hàn, xây gạch, ốp lát tường và sàn. Kết quả, đoàn tỉnh Đồng Tháp đạt được một giải nhất (huy chương vàng - em Lê Văn Thuận) và 3 giải Khuyến khích.

Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Đồng Tháp, cho biết, trong năm học 2021-2022, các đơn vị trường, trung tâm trong toàn tỉnh đã tuyển sinh, đào tạo đối với hệ cao đẳng hơn 1.542 sinh viên, trung cấp hơn 2.524 học sinh.

Theo ngành chức năng Đồng Tháp, kết quả thực hiện phân luồng học sinh để các em vào các trường nghề có sự chuyển biến. Tuy nhiên, nhận thức về tầm quan trọng của việc chọn nghề, chọn ngành học của một số học sinh và cha mẹ học sinh vẫn còn tâm lý trọng bằng cấp, chưa quan tâm đúng mức, thiếu tìm hiểu thấu đáo; chọn nghề theo sự áp đặt của người lớn, chọn các nghề nổi tiếng, nghề dễ kiếm tiền… mà chưa cân nhắc có phù hợp với năng lực, sở trường, điều kiện bản thân và gia đình.