Việt Nam sắp có cuộc thi phát triển ý tưởng trò chơi về chủ đề bảo vệ trẻ em

Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến tôi - về mặt bảo mật thông tin cá nhân cũng như quyền lợi kinh tế của bản thân, nên tôi quyết định tìm hiểu kỹ nguyên nhân dẫn đến Quyết định này của ngành ngân hàng.

Tại Pháp, các ngân hàng cho phép dùng vân tay thay cho mật khẩu để truy cập trên thiết bị di động. Tuy nhiên, đây là lựa chọn tùy thích và không có sự kết nối về các nhận diện sinh trắc học khác của tôi - đang được lưu giữ ở các cơ quan quản lý an ninh nhà nước. Khi thực hiện giao dịch, ngoài mật khẩu dùng một lần OTP được gửi qua tin nhắn điện thoại (SMS), tôi còn được yêu cầu nhập địa chỉ email đã đăng ký để nhận thêm OTP thứ hai, hoặc cung cấp thêm một mật khẩu đã thiết lập từ trước, chỉ dùng để xác thực chuyển tiền (khác với mật khẩu truy cập tài khoản). Các giao dịch tiền mặt như rút tiền được thực hiện với những hạn mức bị khống chế theo ngày, tuần và tháng. Các giao dịch nộp tiền mặt cũng bị ngân hàng kiểm tra kỹ và đòi khách hàng cung cấp bằng chứng liên quan nguồn tiền đã nộp.

Tại Việt Nam, nhằm nâng cao tính bảo mật của các giao dịch không tiền mặt, Ngân hàng Nhà nước ban hành Quyết định 2345/QĐ-NHNN về các mức độ bảo mật khi thực hiện các giao dịch trực tuyến trên thiết bị di động (mobile banking). Trong đó, cấp bảo mật D yêu cầu xác thực sinh trắc học với các giao dịch có giá trị trên 10 triệu đồng/lần hoặc 20 triệu đồng/ngày. Một cách khái quát, yêu cầu này nhằm tránh việc người thực hiện giao dịch không chính chủ.

Về mặt thông tin, các dấu hiệu sinh trắc học có thể giúp định danh một người nên sử dụng thông tin sinh trắc học để xác thực là một tiến bộ về khoa học công nghệ. Tuy nhiên, vì dựa trên những dấu hiệu sinh học nên về mặt kỹ thuật, nếu có được những thông tin đó, nhất là ở quy mô hàng chục triệu người, công nghệ trí tuệ nhân tạo có thể dẫn đến những kết quả phân tích như thế nào thì chúng ta hiện vẫn chưa thể tưởng tượng nổi.

Những đặc điểm sinh học của một cộng đồng có thể được rút ra từ một mẫu lớn thông tin sinh trắc học. Vì vậy, đó sẽ là mối đe dọa về an ninh dữ liệu khi thông tin này bị thu thập hàng loạt và lọt vào tay kẻ xấu. Ở các quốc gia, thông tin sinh trắc học chỉ được thu thập, lưu trữ và sử dụng vì mục đích an ninh. Ở Việt Nam, với việc người dùng phải cung cấp thông tin sinh trắc học cho các ngân hàng, áp lực bảo mật thông tin sẽ tăng lên 40 lần - tương ứng số lượng ngân hàng thương mại đang hoạt động tại Việt Nam. Ngoài ra, việc đối chiếu để xác thực thông tin sinh trắc học được cung cấp bởi chủ giao dịch và thông tin được lưu trữ trong hệ thống dữ liệu căn cước công dân sẽ tạo ra vô vàn truy vấn dữ liệu và tiếp tục đẩy áp lực bảo mật lên cao hơn nữa.

Về mặt bảo mật hệ thống, cũng như mọi việc phòng thủ khác, các kịch bản bị tấn công là cơ sở để thiết lập chính sách bảo vệ. Ở đây chúng ta có hai nhóm kịch bản lừa đảo chính gắn với phần trả lời cho câu hỏi: chủ tài khoản có phải là người thực hiện giao dịch?

Nếu câu trả lời là "không" thì tiếp tục có hai khả năng phụ. Thông tin bảo mật dùng để truy cập bị lộ, có thể do sự thiếu cẩn trọng giữ gìn của người dùng, thì nó sẽ được tái tạo và sử dụng để tiếp tục điều khiển việc giao dịch. Công nghệ trí tuệ nhân tạo hiện đã có khả năng tạo dựng thông tin sinh trắc học giả. Nếu thông tin bảo mật chưa bị lộ mà thiết bị của người dùng bị theo dõi và chiếm quyền điều khiển, kẻ gian đứng phía sau hoàn toàn có thể làm bất cứ điều gì mà chính chủ có thể làm - kể cả cung cấp xác thực sinh trắc học. Khi đó, việc tài khoản bị đánh lừa hay xâm nhập là vấn đề của hệ thống lõi ngân hàng (Core Banking) yếu kém, và việc xử lý cồng kềnh dựa trên hệ thống lõi yếu kém sẽ chỉ làm tăng thêm nguy cơ bị tấn công.

Trong kịch bản thứ hai, nạn nhân của các vụ lừa đảo chính là chủ thể của giao dịch. Trong trường hợp đó, dù có thêm vài lớp bảo mật xác thực chính chủ thì việc lừa đảo vẫn trót lọt. Thực tế trong thời gian qua, đối tượng lừa đảo đều dựng lên các kịch bản và đẩy nạn nhân trở thành người "chủ động" chuyển tiền.

Bản chất của giao dịch tiền tệ là sự dịch chuyển của dòng tiền: xuất phát, đích đến và phương tiện (lý do). Tội phạm lừa đảo vẫn ung dung nhận tiền do nạn nhân chuyển vì sự thiếu "chính chủ" ở các bước khác. Tài khoản nhận tiền được lập nên bởi các thông tin nhân thân giả mạo mà ngân hàng đã để lọt, số điện thoại kết nối có thể từ một "sim rác" mà cơ quan chức năng vẫn chưa thể kiểm soát hết. Nếu thông tin mọi tài khoản ngân hàng là chính chủ, các giao dịch phi tiền mặt có thể bị truy vết dễ dàng. Luật Phòng - chống rửa tiền năm 2022 chưa nhắm vào các đối tượng lừa đảo với những giao dịch bằng tiền mặt. Các hạn mức về giao dịch tiền mặt và quy trình thẩm tra chưa đủ gắt gao để khiến người dân tập trung thực hiện các giao dịch phi tiền mặt dưới sự giám sát truy vết của hệ thống.

Trong các hoạt động phạm tội công nghệ cao, nhiều khi tội phạm chỉ sử dụng các hình thức rất đơn giản để chui qua các khe hở, thiếu sót của hệ thống. Và đó là thực tế của các vụ lừa đảo hiện nay ở nước ta. Các giải pháp kỹ thuật cồng kềnh vì vậy không phải lúc nào cũng hiệu quả, mà có khi phát huy tác dụng ngược: càng cồng kềnh càng nhiều lỗ hổng.

Một hệ thống giao dịch tiền minh bạch với tất cả thành phần cơ bản chính chủ ngay từ đầu sẽ là hệ thống cho phép giám sát và truy vết các hoạt động tội phạm. Đó cũng là cách để tránh sử dụng sinh trắc học vô tội vạ - mầm mống phương hại đến bảo mật thông tin.

Võ Nhật Vinh

Nhiều người thắc mắc mối quan hệ giữa ông lão và người phụ nữ là gì? Vì sao ông lão không thấy xấu hổ khi mặc quần áo cho người phụ nữ? Đó có phải là mối quan hệ cha con?

Trên thực tế, họ là một trong những cặp chồng già vợ trẻ. Ông Lý năm nay 76 tuổi (ở Quảng Đông, Trung Quốc). Cách đây hơn 10 năm ông lấy Dương Tiểu Bình (lúc đó 19 tuổi). Hai người sinh được một con trai, đặt tên là Lý Quang Hữu, trang Sohuđưa tin. 

Ngày càng già đi, sức khỏe không còn tốt, ông Lý quyết định đào một cái hố lớn trên sườn đồi sau nhà. Đó là “ngôi nhà” ông chuẩn bị cho mình sau khi qua đời. Ông Lý cho biết: “Khi tôi nằm xuống, có thể chôn trực tiếp ở đây, giảm bớt gánh nặng cho vợ con”.

Nói đến đây, ông Lý không kìm được nước mắt. Những giọt nước mắt trong suốt như pha lê lăn dài trên gò má già nua của ông. Người con trai ở bên cạnh nhìn thấy cha rơi nước mắt liền vỗ vai an ủi.

Trong nháy mắt, cậu con trai Lý Quang Hữu (10 tuổi) cũng nghẹn ngào khóc, có lẽ trái tim non nớt của cậu cũng cảm nhận được sự bất lực của cha mình. Cậu bé hít một hơi sâu nói với cha: “Cha... Cha... Con sẽ chăm sóc mẹ và cha, con sẽ giúp đỡ cha khi con lớn lên!".

Người đàn bà bị nhốt

Gia đình ông Lý rất khó khăn, ông làm mọi việc chỉ đủ kiếm cơm cho gia đình ba người trong căn nhà dột nát, không dư dả tiền bạc. Tuy nhiên, bây giờ ở tuổi 76, bị mù một bên mắt, ông cảm thấy rất bất lực.

Dương Tiểu Bình – vợ của ông Lý là một người mắc bệnh tâm thần. 

Sau khi sinh con, tình trạng bệnh của Dương Tiểu Bình có sự cải thiện. Cô có thể ra đồng làm việc, chăm con cái. Tuy nhiên, cách đây không lâu, bệnh của cô bỗng trở nên tồi tệ. Cô không còn nhớ bản thân là ai, không biết những người thân là ai. 

Khi nghe thấy tiếng nhạc, cô sẽ nhún nhảy và đi lang thang. Ông Lý không còn lựa chọn nào khác nên đành nhốt Dương Tiểu Bình trong nhà, khóa cửa. Khi đó, Dương Tiểu Bình sẽ một mình đi vòng vòng trong nhà, nhảy múa, ca hát, đôi khi nói nhảm và mất bình tĩnh. 

Ông Lý kể, hơn 10 năm trước, Dương Tiểu Bình đi lạc đến làng của ông. Cô bị bệnh tâm thần nên không biết gia đình mình ở đâu. Vì thương, ông Lý đã lấy Dương Tiểu Bình làm vợ. Nhưng bây giờ ông thấy hối hận, bởi vì ông đã già, sức khỏe suy yếu nên không thể lo cho người vợ và con trai nhỏ. 

Ông Lý nghĩ rằng, nếu năm đó, ông đưa Dương Tiểu Bình vào trại tâm thần thì sẽ không phải lo lắng những chuyện này. 

Dương Tiểu Bình có thể viết, hát và nhảy múa. Cô vẫn còn nhớ bản thân có một người cha nên ông Lý tin rằng cô đã được đi học. Có thể là do bị kích thích khi còn là thiếu niên, dẫn đến Dương Tiểu Bình bị vấn đề về tâm lý. 

Hiện tại, ông Lý rất muốn Dương Tiểu Bình có thể gặp lại người thân, để cô và con trai có cuộc sống đỡ vất vả sau khi ông rời khỏi thế giới này. 

Từ hình thể của Dương Tiểu Bình, có thể thấy trong suốt 10 năm sống với ông Lý, cô được ông chăm sóc ăn uống điều độ, không bị ngược đãi. Nhìn cách cư xử của ông Lý cũng thấy rằng ông vẫn rất yêu vợ. 

Hà Vũ 

Cô gái Việt được tỷ phú Mỹ U80 cầu hôn 4 năm trước giờ ra sao?