Mỗi ngày, 70 trẻ sơ sinh tử vong

Với 1,ỗingàytrẻsơsinhtửkết quả epl5 triệu trẻ được sinh ra hằng năm ở nước ta, có khoảng 27.000 trẻ bị tửvong vì nhiều nguyên nhân khác nhau

Đối với đa số vụ tử vong sau tiêm chủng gần đây, hội đồng chuyên môn đều kếtluận nguyên nhân tử vong là do trùng hợp ngẫu nhiên với bệnh lý. Liệu tử vong sơsinh có phòng tránh được?

Nhiều ca tử vong do bệnh lý   

Theo ước tính của Bộ Y tế, tỉ lệ tử vong sơ sinh ở Việt Nam chiếm khoảng18/1.000 số trẻ sinh ra. Với khoảng 1,5 triệu trẻ em được sinh ra hằng năm thìmỗi năm ở Việt Nam có khoảng 27.000 trẻ sơ sinh tử vong và mỗi ngày có trên 70trẻ sơ sinh tử vong. Theo các thống kê hằng năm, tử vong sơ sinh chiếm tới 1/3tổng số tử vong chung. Tỉ lệ này cũng cao hơn ở các khu vực miền núi, vùng sâu,hẻo lánh, nông thôn…

h

Chăm sóc trẻ sơ sinh ở Bệnh viện Phụ sản Trung ương

Theo các bác sĩ nhi khoa, có 3 nhóm trẻ sơ sinh thường gặp tình trạng tử vongcao là nhóm trẻ có các bệnh lý liên quan đến giai đoạn chu sinh, các bệnh nhiễmtrùng hô hấp (viêm phổi, viêm tiểu phế quản...) và dị tật bẩm sinh (teo thựcquản bẩm sinh, viêm phúc mạc sơ sinh, sinh ngạt, sinh non, dị tật bẩm sinh củađại tràng, teo ruột non, các dị tật về tim). Những nhóm trẻ này chiếm gần 90%tổng số tử vong sơ sinh. Theo Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc (UNICEF), nguy cơ tửvong cao nhất là vào ngày đầu tiên sau khi sinh, ước tính có khoảng từ 25%-45%trẻ sơ sinh tử vong trong ngày đầu mới lọt lòng mẹ.

Tại Bệnh viện (BV) Phụ sản Trung ương, kết quả nghiên cứu trong năm 2012 tạiTrung tâm Chăm sóc và Điều trị trẻ sơ sinh của các bác sĩ Vũ Thị Vân Yến vàNguyễn Ngọc Lợi cho thấy trẻ sơ sinh có nguy cơ tử vong vì nhiều nguyên nhânkhác nhau. Trong tổng số hơn 29.000 trẻ sinh ra tại BV Phụ sản Trung ương năm2012, tỉ lệ tử vong sơ sinh chiếm 1,37%. Đa số trẻ tử vong sơ sinh là trẻ cựcnon (dưới 28 tuần tuổi) và có cân nặng thấp (dưới 1.000 g), chiếm hơn 40% trongtổng số trẻ tử vong. Ngoài ra, các bệnh lý xuất huyết não - màng não, đa dị tật,suy hô hấp, phù thai, sốc, viêm ruột hoại tử, nhiễm trùng sơ sinh, vàng da, suydinh dưỡng, Rubella bẩm sinh, tăng áp phổi, bất thường nhiễm sắc thể… cũng lànguyên nhân khiến trẻ sơ sinh tử vong.

Sinh non nhiều nguy cơ

Theo bác sĩ Vũ Bá Quyết, Phó Giám đốc BV Phụ sản Trung ương, không phải trẻsơ sinh nào tử vong cũng xác định được nguyên nhân. Tuy nhiên, với trẻ sinh nonrất dễ gặp các vấn đề về suy hô hấp dẫn đến tử vong. Suy hô hấp có thể là biểuhiện của các bệnh đường hô hấp (rối loạn nhịp thở, da tím tái, khó thở…), bệnhtim mạch, não nhưng cũng có thể chỉ đơn thuần là hệ quả của tình trạng hạ thânnhiệt, hạ đường huyết ở trẻ. “Ngoài ra, một bệnh lý khác vô cùng nguy hiểm nhưngrất khó phát hiện là rối loạn chuyển hóa bẩm sinh. “Có những bé sinh ra hoàntoàn bình thường, đủ tháng, bú tốt nhưng chỉ 2-3 giờ sau, thậm chí 3-4 ngày saubị suy hô hấp, lịm dần rồi tử vong mà không lý giải được nguyên nhân. Chỉ đếnkhi gửi bệnh phẩm ra nước ngoài xét nghiệm mới biết trẻ bị rối loạn chuyển hóabẩm sinh do có bất thường về gien. Ngay cả khi biết rõ trẻ bị bệnh này, ngườinhà chủ động mổ lấy thai để trẻ được chăm sóc đặc biệt như truyền tĩnh mạch,kiêng bú mẹ nhưng trẻ vẫn tử vong” - bác sĩ Quyết giải thích.

Theo PGS-TS Nguyễn Tiến Dũng, Trưởng Khoa Nhi BV Bạch Mai, ở giai đoạn sơsinh (4 tuần sau khi chào đời), trẻ có thể gặp nhiều vấn đề về sức khỏe. “Vớitrẻ vừa được sinh ra không phải là sau khi khóc được là đã khỏe vì thực tế cónhiều trẻ  khóc to, bú tốt nhưng chỉ sau vài giờ sau đã có biểu hiện suy hô hấp.Trẻ càng sinh non tháng càng dễ bị suy hô hấp.

Điển hình của của suy hô hấp là bệnh màng trong. Bệnh này do cơ thể bé sinhnon thiếu Surfactant - chất có chức năng giữ phế quản phổi không bị xẹp khi thởra. Ngoài ra, bệnh tim bẩm sinh ở trẻ em tuy có tỉ lệ mắc không cao nhưng nó lạilà loại dị tật gây ra nhiều hậu quả nặng nề nhất, thậm chí có thể gây tử vongngay lập tức mà không thể cứu chữa được. Bên cạnh đó, việc người mẹ bị thiếumáu, băng huyết, tăng huyết áp khi mang thai, nhiễm trùng huyết, nhiễm trùngtrong khi mang thai cũng ảnh hưởng nghiêm trọng đối với thai nhi và sơ sinh.Ngoài những nguy cơ cơ sinh non, dị tật, phổi…, trẻ có thể ngạt thở và tử vongsau khi chào đời.

Các bác sĩ cũng lưu ý việc chăm sóc thai nhi không tốt cũng là nguyên nhân cơbản khiến trẻ sinh ra bị nhẹ cân hoặc thiếu tháng.