Phạm Thị Thắm, sinh năm 1991 gây ấn tượng với người đối diện bằng phong thái tự tin, cách nói chuyện mạch lạc, tinh thần lạc quan tràn đầy thay vì khiến người ta chú ý đến chiếc xe lăn em đang ngồi.

Sinh ra trong gia đình có 5 anh chị em ở ven thành phố Thanh Hóa, ngày nhỏ Thắm như bao đứa trẻ bình thường khác, biết phụ giúp bố mẹ đi chăn bò, việc đồng áng, việc nhà. Bỗng nhiên, năm 9 tuổi em phát hiện mắc căn bệnh viêm tủy cắt ngang.

‘Gia đình em hay nói đùa là em ăn hết cả cái móng nhà rồi’ – Thắm cười khi chia sẻ. Bố mẹ làm nông, căn bệnh của em khiến kinh tế gia đình càng thêm chật vật.

10 năm chữa chạy khắp trong Nam ngoài Bắc, 3 năm nằm viện ở Hà Nội, trong nhà có gì bán được đều bán đi cả, nhưng không may mắn như những bệnh nhân khác, đôi chân Thắm không có dấu hiệu chuyển biến. Em gắn bó với chiếc xe lăn từ đó.

Căn bệnh hiểm nghèo khiến Thắm bị liệt từ ngực trở xuống, không bộ phận nào có cảm giác gì.

Việc đi vệ sinh của em cũng phải tập luyện nhiều năm trời mới đi vào nề nếp như bây giờ. Hằng ngày, em cắm ống thông tiểu vào những giờ nhất định để tạo thói quen, tránh gây trào ngược lên thận. Em nói, những người mắc căn bệnh này, việc bị rỉ nước tiểu, viêm, loét, người có mùi khó chịu là chuyện thường gặp. Vì thế, giống như em nói: ‘Cuộc sống chọn ta ngồi xe lăn thì ta phải tìm mọi cách để khắc phục nó’.

Năm đầu tiên bị bệnh, mẹ em ngày nào cũng khóc. Bà gầy xọp đi vì buồn và thương con.

Thắm chia sẻ, nếu như em mắc bệnh bẩm sinh, có lẽ em sẽ chấp nhận ngay từ đầu. Nhưng em đã có khoảng thời gian được là người bình thường, được chạy nhảy, vui chơi như các bạn đồng trang lứa, nên việc phải dính chặt với chiếc xe lăn đã khiến em bị ‘sốc’.

‘Ngày xưa em buồn lắm. Nhưng chỉ có 1, 2 lần em khóc trước mặt người thân. Em hay khóc một mình’.

Khi chưa biết chủ động trong sinh hoạt, em phải nhờ cậy hết vào người thân. Việc phụ thuộc vào người khác khiến em bực tức, khó chịu.

‘Em tự tử mấy lần nhưng không chết. Bây giờ tay em vẫn còn sẹo. Sau vài lần chết hụt, em không muốn làm việc đó nữa vì nghĩ thương bố mẹ’.

19 năm ngồi xe lăn vẫn bị kỳ thị

Trước khi chuyển sang làm thợ may, Thắm là một thợ thêu tay truyền thống. Sau một thời gian nhận thấy nghề này không có nhiều việc để làm, em tìm đến mơ ước từ nhỏ của mình là thợ may.

‘Từ nhỏ em đã thích quần áo, thời trang. Suốt ngày em ngồi may quần áo cho búp bê. Nhưng khi bị bệnh, em nghĩ là mình không làm được nghề này. Vì chiếc máy may cần phải đạp chân ga mà chân em thì không làm được’.

Bằng rất nhiều nỗ lực, Thắm trở thành một thợ may có cửa hàng riêng. Ảnh: NVCC

Khi được một người bạn gợi ý nên chế bàn ga lên mặt bàn để dùng tay điều khiển, Thắm bắt đầu mày mò tìm hiểu. Được người bạn tặng cho chiếc máy may con bướm kiểu ngày xưa, em bắt đầu tự học cách điều khiển bàn ga bằng khuỷu tay. Khi cảm thấy mình có thể kiểm soát được máy, em bắt đầu đi xin học nghề. Nhưng khó khăn với em cũng bắt đầu từ đây.

‘Em đi đến đâu người ta từ chối đến đó. Người ta luôn nghĩ rằng thợ may phải có đôi chân, vì phải đứng ở rất nhiều góc để cắt hàng’.

Trong quá trình bị từ chối, ở nhà em vẫn mua sách về tự học và luôn tin rằng sẽ có nơi nhận em.

Nơi đầu tiên em học may cũng là chỗ từng từ chối em lần đầu tiên. Lần sau, em nhờ phụ huynh đưa đến. Nể chỗ họ hàng, người ta mới nhận em vào học nghề.

‘Em vẫn còn nhớ như in câu nói của người ta, rằng: ‘Người bình thường còn không làm được nghề này, huống chi…’’

Không tự ái, Thắm coi đó là động lực để mình cố gắng. Sau khi học nghề ở đó được 1 năm, Thắm được chị chủ cửa hàng yêu quý và cho đến giờ vẫn luôn muốn em ở lại làm việc cho cửa hàng.

Nhưng để thực hiện những hoài bão lớn hơn, Thắm xin nghỉ để mở cửa hàng cắt may cho riêng mình. Cùng với đó, em tiếp tục học sâu hơn về cắt may áo dài, váy, đồ kiểu qua những khóa học online của một thợ may ngoài Hà Nội.

Năm đầu tiên, em gặp nhiều khó khăn khi khách hàng không tin tưởng. ‘Thấy mình ngồi xe lăn, thậm chí khách còn không muốn đưa đồ cho em sửa, chứ chưa nói đến chuyện may đồ mới’.

Nhưng sang năm thứ 2, bằng tay nghề và sự kiên trì, Thắm đã có lượng khách hàng ổn định. Khách hàng bắt đầu tin tưởng đặt may em những sản phẩm cao cấp hơn như áo dài, váy.

‘Thứ mà người khuyết tật bọn em cần nhất là sự tin tưởng, sự công bằng trong cách đối xử của mọi người. Xin đừng nhìn vào những khiếm khuyết trên cơ thể bọn em, mà hãy nhìn vào sự cố gắng. Chúng em chắc chắn không thể nào hoàn hảo như mọi người, nhưng bù lại chúng em có sự nỗ lực lớn hơn người khác’.

Thắm cho rằng, em làm được nghề này không phải nhờ vào năng khiếu, mà nhiều nhất vẫn nhờ vào sự chăm chỉ, kiên trì và tình yêu với công việc mà mình làm. ‘Nếu mình yêu nó và tìm thấy mục đích sống của mình ở đó thì mình có thể làm được’.

Bà Nguyễn Thị Nga - Giám đốc Trung tâm phân tích ADN và công nghệ di truyền chia sẻ những câu chuyện dở khóc dở cười suốt 15 năm làm công việc này.

Theo bà Nga, cách đây vài năm, có một cặp anh trai - em gái thất lạc nhau từ khi cả hai còn rất nhỏ. Theo đó vì gia đình quá nghèo, một người bị cho đi làm con nuôi. Đến khi cha mẹ mất đi, họ chỉ biết là mình có một người anh em nữa nhưng không có cách nào để liên lạc.

Đến tuổi trung niên, bằng cách nào đó, họ tìm được nhau. Khi so sánh mọi thông tin, tình tiết còn nhớ được, gia đình thấy trùng khớp đến kinh ngạc. Họ nhận nhau và giữ quan hệ, đi lại như anh em ruột thịt.

Người phụ nữ trên vô cùng hạnh phúc bởi sau nhiều năm thất lạc nay bà đã tìm được nguồn cội của mình.

Bẵng đi 20 năm, khi cả hai đều lên tuổi ông bà, bất ngờ có một người đàn ông khác tìm đến người phụ nữ trên và nói rằng mình mới là anh trai của bà.

Cả hai bên gia đình đều rất hoang mang. Chỉ riêng người phụ nữ là có một linh cảm đặc biệt. Dù suốt 20 năm qua, người anh đối xử với mình rất tốt, bà vẫn tin rằng người đàn ông đến sau mới đúng là ruột thịt của mình.

Họ thống nhất sẽ đi xét nghiệm ADN của bà và người anh đã nhận suốt 20 năm qua xem họ có đúng là anh em ruột hay không.

Cả gia đình mang mẫu xét nghiệm của 2 người đến một trung tâm ADN tên A ở Hà Nội. Kết quả xét nghiệm cho thấy họ đúng là anh em ruột. Điều đó có nghĩa là người đàn ông đến sau không phải là anh trai bà.

Tuy nhiên, một linh cảm kỳ lạ khiến người phụ nữ trên vẫn băn khoăn. Bà tâm sự với cậu con trai rằng, bà có cảm giác người đến sau mới là anh trai mình. Bà quyết định đi xét nghiệm lại một lần nữa ở Trung tâm phân tích ADN và công nghệ di truyền do bà Nga làm giám đốc.

Kết quả xét nghiệm mẫu tóc cho thấy người phụ nữ và người đàn ông không phải là anh em - ngược lại với kết quả xét nghiệm ở trung tâm A.

Gia đình này ngay lập tức gọi điện thoại cho bà Nga và thắc mắc: ‘Tại sao kết quả ở trung tâm của chị lại ngược lại với kết quả xét nghiệm mà chúng tôi đã làm trước đó ở trung tâm A?’.

‘Tôi đáp: ‘Như vậy chắc chắn có 1 nơi làm sai. Chúng tôi xin được làm lại xét nghiệm lại cho chị miễn phí. Nếu đúng là bên chúng tôi làm sai, chúng tôi rất muốn được xin lỗi gia đình’, bà Nga kể.

Vì thế, gia đình đên trung tâm của bà Nga để xét nghiệm lại một lần nữa. Kết quả xét nghiệm lần thứ 2 cũng tương tự kết quả lần đầu - tức 2 người không phải là anh em ruột.

Muốn đi đến cùng sự thật nên gia đình tiếp tục xét nghiệm thêm một lần nữa tại trung tâm A. Bất ngờ, kết quả xét nghiệm lần này ở trung tâm A trùng với kết quả bên trung tâm bà Nga. Như vậy là cả 2 bên đều đưa kết quả cuối cùng là 2 người nhận nhau suốt 20 năm không phải anh em ruột.

Để xét nghiệm ADN, khách hàng cần cung cấp một trong những mẫu: tóc, móng tay, máu. Ảnh: Nguyễn Thảo

Nhiều năm làm công tác xét nghiệm ADN, bà Nga cũng cho biết không ít kết quả không chỉ khiến nhân viên trung tâm mà chính người trong cuộc cũng hết sức ngỡ ngàng. Trường hợp dưới đây là một ví dụ tương tự.

Mang thai trên 3 tháng, muốn sang Đài Loan (Trung Quốc) định cư cùng chồng, chị H. (30 tuổi) buộc phải thực hiện thủ thuật chọc ối để xét nghiệm ADN. Tuy nhiên kết quả lại khiến nhiều người bất ngờ, thai nhi là con của bố nhưng không phải con mẹ.

Trước kết quả này nhiều người nghi ngờ có sự nhầm lẫn khiến bà Nga phải có cuộc nói chuyện trực tiếp với người mẹ trên. Lúc này, chị H. mới kể do hiếm muộn nên chị từng làm thụ tinh trong ống nghiệm tại một bệnh viện ở Hà Nội.

Theo đó chị xin trứng của người khác để thụ tinh với tinh trùng của chồng (quốc tịch Đài Loan) rồi cấy phôi vào bụng mình. Người phụ nữ này đinh ninh rằng đứa trẻ lớn lên trong bụng mình kết quả xét nghiệm sẽ là con mình.

Với kết quả này, bà Nga khuyên vợ chồng chị đến Đại sứ quán để trình bày rõ ràng nếu muốn sang quê chồng ở Đài Loan sinh sống.

Tuy nhiên sau này, người phụ nữ kể lại kết quả không như mong muốn. Người chồng hết tình cảm với vợ nên tại Đại sứ quán, khi chị H. trình bày việc chị đã dùng phương pháp thụ tinh nhân tạo để có đứa trẻ. Từ đó kết quả ADN cho thấy đứa trẻ không phải là con của chị. Khi đại diện Đại sứ quán quay sang phỏng vấn người chồng, thay vì đồng tình với câu chuyện của vợ anh lại im lặng.

‘Người phụ nữ kể, chồng không còn tình cảm với chị vì vậy mới xảy ra cơ sự trên. Sau đó theo tôi được biết thì người phụ nữ không được cấp visa để sang Đài Loan cùng chồng’, bà Nga cho biết.

Vô tư đi kiểm tra ADN, chàng trai mất luôn bạn gái

Trong số những tổ tiên của chàng trai, có một người là sát nhân hàng loạt khét tiếng.

Anh là cậu của cô bé mà tôi dạy. 28 tuổi nhưng anh đã học xong thạc sĩ ở Anh và làm giám đốc ở một công ty nước ngoài. Anh đẹp trai lại nhẹ nhàng, lịch sự. Trong mắt con bé sinh viên từ quê lên thành phố học, anh rất hoàn hảo.

Gần nửa năm quen nhau, anh ngỏ lời yêu. Lúc đó, tôi đã thật hạnh phúc và không ngờ mình có thể quen một người như anh. Tôi khoe với hết bạn bè. Đứa nào cũng nói, tôi tốt phước, tương lai sẽ là một bà hoàng.

Ảnh: Thảo Nguyên.

Những lần hẹn hò, anh chở tôi trên chiếc xe hơi bóng loáng, đi ăn mấy nhà hàng sang trọng và dạo chơi ở những nơi nhiều người mơ. Anh còn nói, sẽ chu cấp tiền học phí, tiền chi tiêu hàng tháng, tôi chỉ việc tập trung học, bổ sung thêm kiến thức ngoại ngữ, các kỹ năng cho công việc sau này nhưng tôi từ chối.

Bạn bè nhiều đứa nói tôi dại, có đại gia chống lưng mà không biết hưởng. Tôi muốn tự mình phấn đấu cho tương lai, tiêu những đồng tiền do mình kiếm được.

Yêu nhau hơn một năm anh nhiều lần muốn hai đứa vào khách sạn. Tôi ban đầu tìm cớ bận học, đi làm thêm, làm đồ án để từ chối.

Tôi vẫn đi làm gia sư cho cháu anh, đi phát tờ rơi, làm phục vụ quán ăn để tự lo cho mình.

Năm tháng trước, anh đi tiếp đối tác nên uống chút rượu. Chạy xe đến chỗ tôi, anh nói, việc ký hợp đồng với đối tác không thành công nên rất buồn, muốn được ở bên tôi.

Trước đó, tôi thấy anh rất khác, ít nhắn tin cho tôi hơn, một vài lần tôi muốn gặp, anh bảo bận, tôi nghi ngờ. Hôm đó, tôi chấp nhận ở bên anh qua đêm, phần vì tôi muốn xem anh như thế nào. Phần khác, tôi nghĩ, vào khách sạn không hẳn là để làm 'chuyện ấy'.

Cả đêm hôm đó, anh đòi hỏi ba lần. Lần thứ nhất tôi vào nhà vệ sinh, đóng cửa lại để tránh. Lần tứ hai tôi kêu mình đang bị ngày đèn đỏ. Lần thứ ba, tôi đã tát anh.

Anh hét vào mặt tôi: “Em vào khách sạn để làm gì. Em vào đây với anh rồi thì người ta sẽ xem em chẳng ra gì nữa”.

Tôi đáp: “Em không quan trọng những điều đó, ai nói gì mặc họ. Với em, nam nữ vào khách sạn với nhau không hẳn là để làm tình”.

Chở tôi về ký túc xá, anh không nói một lời nào, cũng không hôn, chào tôi khi xuống xe. Tin nhắn, "Anh đã về đến nhà an toàn rồi em nhé" tôi cũng không nhận được. Tôi nghĩ anh đang giận.

Hai ngày sau, tôi gọi, nhắn tin anh không trả lời. Gặp nhau ở nhà học trò, anh xem như chưa quen biết tôi. Hỏi một vài người bạn anh, tôi được tư vấn nên cho anh thời gian. Lúc đó đang bước vào kỳ thi học kỳ và đi làm thêm, tôi chẳng còn thời gian buồn nữa.

Thi xong, đứa bạn bảo nhìn thấy anh đi cùng một chị. Vào trang cá nhân, anh đã hủy kết bạn với tôi. Lúc đó, tôi buồn, nhưng nghĩ, vậy là anh đã lộ rõ bản chất. Tôi tập quên anh bằng cách đăng ký học ngoại ngữ, đi làm thêm, gặp gỡ bạn bè.

Chuyện sẽ chẳng có gì nếu hơn tháng nay anh quay lại, nói xin lỗi và muốn được tôi tha thứ. Anh nói, lúc đó vì tự ái nên anh mới đối xử như vậy.

Bây giờ tôi không suy nghĩ được điều gì cả. Nếu nói không còn yêu anh nữa thì không đúng. Mối tình đầu với anh làm sao tôi quên được. Nhưng liệu chấp nhận quen một người như anh sẽ thế nào? Mong mọi người cho tôi lời khuyên.

Sau nhiều năm tha hương, người đàn ông trở về khiến gia đình giật mình

 Ngày còn trẻ, bố bỏ đi biệt xứ, một mình mẹ nuôi tôi. Khi có cháu ngoại, ông trở về thì khuôn mặt như con gái.