Hồ Thu Anh

Cụ thể, với nhà ở xã hội phải báo cáo rõ nhu cầu nhà ở cho các đối tượng thu nhập thấp khu vực đô thị và công nhân khu công nghiệp; tình hình triển khai thực hiện và nhu cầu vay vốn (nếu có); các khó khăn, vướng mắc và kiến nghị.

Với cải tạo chung cư cũ phải lưu ý doanh mục các dự án cải tạo; tình hình triển khai thực hiện và nhu cầu vay vốn.

Bộ Xây dựng đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương rà soát chặt chẽ và chịu trách nhiệm về các dự án đề xuất, đảm bảo đúng quy định pháp luật. Các báo cáo này gửi về Bộ Xây dựng trước ngày 10/6/2022.

Mới đây, Chính phủ ban hành Nghị định 31 về hỗ trợ lãi suất từ ngân sách Nhà nước đối với khoản vay của doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh. Gói hỗ trợ nằm kế hoạch được phê duyệt từ chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, nguồn vốn hỗ trợ lãi suất cho các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh là 40.000 tỷ đồng.

Trong đó, đối tượng được hỗ trợ là các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh có mục đích sử dụng vốn vay để thực hiện dự án xây dựng NƠXH, nhà ở cho công nhân, cải tạo chung cư cũ thuộc danh mục dự án do Bộ Xây dựng tổng hợp, công bố.

Ngoài gói hỗ trợ trên, ngành xây dựng còn gói hỗ trợ cho vay ưu đãi thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội với cá nhân, hộ gia đình để mua, thuê mua NƠXH, nhà ở cho công nhân; xây mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà ở theo chính sách về NƠXH với tổng nguồn vốn cho vay tối đa là 15.000 tỷ đồng.

Lo nghìn tỷ không có chỗ tiêu

Chia sẻ tại một hội thảo trước đó, ông Nguyễn Mạnh Khởi, Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) nhận định, hai năm (2020-2021) nguồn cung bất động sản giảm mạnh, năm 2021 nguồn cung nhà ở giảm 34% so với năm 2020, năm 2020 số dự án mới đã giảm 50% so với năm 2019. Còn NƠXH gần như không có dự án nào được cấp phép mới, trong khi đây là phân khúc có nhu cầu cao nhất.

Cũng theo ông Khởi, hiện chương trình phục hồi phát triển kinh tế là cơ hội với thị trường bất động sản.

“15.000 tỷ đồng hỗ trợ cho đối tượng thuê, mua nhà ở vay với lãi suất thấp nhưng bây giờ lấy đâu ra nguồn cung để cho người dân mua NƠXH. Tức là muốn giải ngân 15.000 tỷ đồng trên phải có nguồn cung NƠXH cho người dân, có cung mới tiêu được cầu. Như vậy, trong 2 năm liệu có tiêu hết 15.000 tỷ?”- ông Khởi nói.

Trong giai đoạn 2011-2020, cả nước chỉ thực hiện được 248 dự án nhà ở xã hội với khoảng 100.000 căn hộ, chỉ đạt 41,4% kế hoạch. Theo kết quả kiểm toán nhà nước về chương trình nhà ở xã hội tại Hà Nội, trong tổng số 15 dự án nhà ở xã hội, có 2 dự án chưa triển khai, 7 dự án chưa được chấp thuận chủ trương đầu tư, 1 dự án không có thông tin tình hình triển khai, 2 dự án dừng triển khai và 3 dự án đã được chấp thuận chuyển đầu tư sang nhà ở thương mại. Còn tại TP.HCM, trong giai đoạn 2016-2020 đã rất nỗ lực nhưng cũng chỉ thực hiện được gần 15.000 căn hộ, đạt 75% kế hoạch.

Nhưng cũng phải nhìn nhận thực tế, dù NƠXH luôn trong tình trạng cung không đủ cầu tuy nhiên vẫn tồn tại một nghịch cảnh nhiều dự án NƠXH “ế sưng” dù giá chỉ trên dưới 10 triệu đồng/m2.

Có thể kể đến như dự án NƠXH  và dịch vụ thương mại AZ Thăng Long (tên thương mại Bright City) tại huyện Hoài Đức, Hà Nội do Công ty TNHH Bánh kẹo Thăng Long làm chủ đầu tư. Dự án có tổng số 1.496 căn hộ, trong đó có 264 căn bán thương mại; 911 căn hộ để bán và 312 căn hộ để cho thuê. Giá bán dự kiến căn hộ tại dự án này là hơn 14 triệu đồng/m2 (chưa gồm thuế VAT và 2% phí bảo trì). Thế nhưng, từ lần mở bán đầu tiên vào năm 2015 đến lần mở bán lần thứ 23, dự án mới bán được 847 căn và 113 căn nhà cho thuê.

Đây vốn là dự án nhà ở thương mại, nhưng trong suốt quá trình triển khai, dự án đã nhiều lần “đắp chiếu”. Đến năm 2014, chủ đầu tư xin chuyển dự án này sang dự án NƠXH. AZ Thăng Long là dự án nhà ở xã hội nằm trong gói tín dụng 30.000 tỷ đồng.

Cũng ngay tại Hà Nội, một dự án NƠXH khác là Bamboo Garden của Công ty CP Tập đoàn CEO ở huyện Quốc Oai là dự án được chủ đầu tư chuyển đổi từ nhà ở thương mại sang dự án nhà ở xã hội từ năm 2014 để kịp hưởng những ưu đãi gói 30.000 tỷ đồng.

Dự án có tổng số 432 căn hộ, trong đó có 346 căn hộ để bán, 86 căn hộ để cho thuê. Giá bán tạm tính căn hộ nhà ở xã hội chưa tới 10 triệu đồng đồng/m2 (đã bao gồm thuế VAT và phí bảo trì). Với mức giá rẻ như vậy nhưng dự án này cũng trầy trật mở bán đến hơn 20 lần vẫn chưa hết.

Đánh giá về thực trạng này, nhiều chuyên gia bất động sản cho rằng, người dân mua nhà để ở và nơi đó còn phải có những công trình đáp ứng nhu cầu tối thiểu trong cuộc sống của họ như các tiện ích, trường học, bệnh viện, hạ tầng giao thông…

Trong khi đó, các khu vực xa trung tâm thường thiếu nhiều điều kiện về kết nối giao thông với các khu vực khác, chất lượng hạ tầng xã hội và dịch vụ thấp. Còn những nơi có nhiều cơ quan, doanh nghiệp, các tổ chức phát sinh nhiều lao động làm việc lại rất ít dự án nhà giá rẻ, bình dân. Điều này gây ra nghịch lý thực tế nhu cầu về nhà ở của người dân vẫn rất lớn đặc biệt với những đối tượng có mức thu nhập thấp, trung bình nhưng vẫn có những dự án như Bright City, Bamboo Garden mở bán hết năm này qua năm khác vẫn ế.

Chuyên gia cho rằng, đây cũng là vấn đề cần lưu ý khi thực hiện các gói hỗ trợ trong thời gian tới.

“Có rất nhiều điều không thể ngờ tới về cuộc sống trong những căn hộ kiểu này”, anh Tuấn kể. Thứ nhất là việc gửi xe. Gần 2 tháng đầu, 2 vợ chồng kiên trì dắt xe lên nhà nhưng dần thấy bất tiện nên phải đi tìm chỗ gửi ngoài. Tuy nhiên việc tìm được chỗ nhận gửi xe quanh khu tập thể rất khó vì chỉ có 1-2 nhà làm dịch vụ này và đều đã kín chỗ. Năn nỉ mãi thì anh Tuấn xin được suất gửi xe cho vợ với giá 350.000 đồng/tháng còn mình thì phải tiếp tục “công cuộc” dắt xe lên tầng 2. Ba tháng sau anh Tuấn mua ô tô và phí gửi xe cũng làm anh ngã ngửa vì lên tới 2,5 triệu đồng/tháng, đắt gấp đôi mức phí tại các khu chung cư mới. Như vậy, chỉ tính riêng phí gửi xe, mỗi tháng vợ chồng anh Tuấn phải chi tới 2,85 triệu đồng.

Chưa kể, anh Tuấn cho hay cuộc sống mới cũng phát sinh nhiều bất cập khác. Chẳng hạn từ hồi tháng 11, 12 năm ngoái, nhà anh thường xuyên mất nước, có tuần mất 3 lần, mỗi lần kéo dài hơn 1 ngày. Anh phải mua thêm máy bơm, thuê thợ xử lý để có nước dùng. Chưa kể nhà cũ nên thỉnh thoảng các bức tường lại ngấm nước mưa, thậm chí cả nước từ nhà tắm, nhà vệ sinh của căn hộ tầng trên. Việc tắc bồn cầu, tắc nước thải từ bồn rửa bát cũng liên tục xảy ra khiến dăm bữa, nửa tháng gia đình anh chị lại phải gọi thợ một lần.

“Đấu tranh tư tưởng để bán một căn hộ ngoại thành rồi mua một căn hộ cũ trung tâm, mục đích là để cải thiện các bất tiện trong việc đi làm, đi học của con cái nhưng giờ mọi thứ lại rối như tơ vò. Chúng tôi đã chi ra hơn 200 triệu để cải tạo, sửa chữa lại những thứ xuống cấp, mong là tới đây không phải sửa thêm gì nữa”, chị Sen than thở.

Ngoài ra, chị Sen kể khu nhà của chị rất ồn vì các gia đình thường xuyên sửa chữa. “Có hôm 7h sáng đã nghe tiếng khoan, đục, đến 12h trưa mới ngớt và sau đó lại tiếp tục đến 5h chiều. Rất mệt mỏi”, chị Sen cho biết thêm.

Mua để ở rồi vội vàng bán lại

Căn hộ tập thể cũ trở nên “hot” trong nửa năm trở lại đây sau khi Chính phủ công bố Nghị định 69/2021 về việc cải tạo các khu tập thể cũ xuống cấp. Khảo sát cho thấy, giá căn hộ cũ đã rục rịch tăng, không ít căn đã chạm mức giá 40-50 triệu đồng/m2. Trong 6 tháng gần đây, giá nhà tập thể cũ đã tăng khoảng 3-5%.

Nhiều cặp vợ chồng trẻ "vỡ mộng" khi sống trong các khu tập thể cũ đã xuống cấp

Một bộ phận người mua hướng đến phân khúc nhà tập thể cũ nhằm mục đích ở thực. Song cũng có một bộ phận khác tìm mua loại hình này để đầu tư, có người cải tạo cho thuê thông thường, có người cho thuê theo ngày dưới dạng homestay, một số căn hộ ở tầng 1 còn được cải tạo để làm quán cafe, studio chụp ảnh, có người mua xong không ở cũng không cho thuê, chỉ để chờ ngày được đền bù khi cải tạo…

Môi giới nhà đất tên Hòa cũng cho biết, nhiều vợ chồng trẻ sau khi mua loại hình căn hộ loại này để ở đã liên hệ lại với đơn vị trung gian để rao bán vì không phù hợp. Trên thực tế, phần lớn cư dân của các khu tập thể cũ là người già nên thói quen, nhu cầu sinh hoạt khác biệt, không phù hợp với các gia đình trẻ. Một số gia đình mới về đã bị hàng xóm phê bình vì con cái làm ồn vào buổi tối.

Ngay cả việc mua để chờ cải tạo, môi giới này cũng khuyến nghị nhà đầu tư nên cân nhắc các rủi ro đi kèm vì việc cải tạo tập thể cũ thường không dễ. “Năm 2016, tôi môi giới cho một người mua căn hộ tại Khu tập thể Ngọc Khánh, quận Ba Đình với giá 1,2 tỷ đồng. Anh này cũng mua để ở kết hợp đầu tư, chờ cải tạo nhưng đến tận bây giờ thành phố mới ra quyết định di dời dân và không rõ bao giờ mới cải tạo xong. Nếu dùng khoản tiền đó để đầu tư các tài sản khác thì có lẽ đến nay lợi nhuận đã lớn hơn rất nhiều”, môi giới Hòa kể.

Các chuyên gia tư vấn bất động sản cũng đưa ra lời khuyên cho các gia đình trẻ nếu mua nhà tập thể cũ cần xem xét, cân nhắc thật kỹ, nên lựa chọn những căn ngang giá, có diện tích sổ đỏ lớn hơn để mua. Chú ý tới các tiện ích xung quanh khu tập thể, chung cư cũ. Ưu tiên vị trí gần với trường học, chợ, bệnh viện và cơ quan làm việc để dễ được đền bù hoặc khi bán lại cũng được giá hơn.

Tìm hiểu kỹ vấn đề pháp lý, tránh việc giao dịch chỉ có giấy viết tay. Nên yêu cầu kiểm tra diện tích sổ đỏ trước khi mua. Diện tích đất sử dụng và số liệu ghi trong sổ đỏ phải rõ ràng, tránh nhầm lẫn cơi nới với sổ đỏ xảy ra tranh chấp về sau.

Lâm Tùng

Hà Nội sắp kiểm định nghìn chung cư cũ, xây mới loạt nhà ở trên ‘đất vàng’

Hà Nội sẽ đẩy nhanh tiến độ cải tạo, xây lại toàn diện các chung cư cũ, phấn đấu hoàn thành kiểm định tất cả chung cư cũ trước quý III/2023 và đến năm 2045 hoàn thành cơ bản công tác cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ.