Năm nay, chương trình giao lưu guitar quốc tế Hà Nội lần thứ 4 với sự tham gia của nhiều nghệ sĩ nổi tiếng thế giới và Việt Nam như: Kozo Tate (Nhật), Johannes Moller (Thuỵ Điển), Nutavut Ratanakarn (Thái Lan), Lee Song Ou (Korea), Henrique Munoz (Spanid), Elena Ortega Pinilla (Spanid), Honam Ji (Korea), Vũ Hiển, Trần Xuân Hoà,... sẽ diễn ra ngày 18,19,20/11/2022 tại Rạp Kim Đồng. Chương trình do báo Kinh tế và Đô thị phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức. 

Ban tổ chức cho biết, sau 2 năm dịch Covid-19, việc liên hệ để có được sự kết nối thường xuyên với các nghệ sĩ các nước cũng có lúc gặp khó khăn. Đây là một chương trình không mang tính thương mại nên rất cần sự góp sức của các đơn vị tài trợ. Tuy nhiên, với sự nỗ lực lớn của BTC đến nay các nghệ sĩ nổi tiếng đều thu xếp để có mặt tại Hà Nội tham dự Festival Guitar lần 4 này. 

Nghệ sĩ guitar Vũ Đức Hiển chia sẻ: “Những năm tháng theo đuổi nghệ thuật guitar đã mang lại cho tôi rất nhiều trải nghiệm thú vị và tôi mong muốn sẽ tổ chức được nhiều chương trình biểu diễn nghệ thuật guitar chất lượng, để guitar đến gần hơn với khán giả, có thể thôi thúc cả những em nhỏ hay người lớn theo học. Nhiều nghệ sĩ quốc tế cũng đã đến Việt Nam biểu diễn và có rất nhiều khán giả đến xem các chương trình biểu diễn guitar. Cách đây hai năm có nghệ sĩ đã nói là guitar Việt Nam đã có trên bản đồ âm nhạc guitar thế giới. Đây là một tin rất vui và cũng là động lực để tôi cố gắng thực hiện Festival Guitar Quốc tế Hà Nội lần này”.

Guitar cổ điển lâu nay đã là một món ăn đặc sản về tinh thần của người Hà Nội. Guitar tuy giản dị và mộc mạc nhưng tính hàn lâm không thua kém bất cứ loại nhạc cụ nào khác. Những di sản về guitar cổ điển của các nghệ sĩ Tạ Tấn, Hải Thoại, Văn Vượng … được tôn vinh gắn liền với nghệ thuật âm nhạc dân tộc. Guitar cổ điển cũng chính là một nét đẹp, một phong cách thể hiện sự thanh lịch, tinh tế của người Hà Nội xưa. Hàng năm, Festival Guitar Quốc tế Hà Nội đều được tổ chức vào mùa thu với sự tham gia của các nghệ sĩ và thí sinh đến từ nhiều nước trên thế giới. 

Năm nay, chương trình giao lưu guitar quốc tế Hà Nội lần thứ 4 với sự tham gia của nhiều nghệ sĩ nổi tiếng thế giới và Việt Nam như: Kozo Tate (Nhật), Johannes Moller (Thuỵ Điển), Nutavut Ratanakarn (Thái Lan), Lee Song Ou (Korea), Henrique Munoz (Spanid), Elena Ortega Pinilla (Spanid), Honam Ji (Korea), Vũ Hiển, Trần Xuân Hoà,... sẽ diễn ra ngày 18,19,20/11/2022 tại Rạp Kim Đồng. Chương trình do báo Kinh tế và Đô thị phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức. 

Ban tổ chức cho biết, sau 2 năm dịch Covid-19, việc liên hệ để có được sự kết nối thường xuyên với các nghệ sĩ các nước cũng có lúc gặp khó khăn. Đây là một chương trình không mang tính thương mại nên rất cần sự góp sức của các đơn vị tài trợ. Tuy nhiên, với sự nỗ lực lớn của BTC đến nay các nghệ sĩ nổi tiếng đều thu xếp để có mặt tại Hà Nội tham dự Festival Guitar lần 4 này. 

Nghệ sĩ guitar Vũ Đức Hiển chia sẻ: “Những năm tháng theo đuổi nghệ thuật guitar đã mang lại cho tôi rất nhiều trải nghiệm thú vị và tôi mong muốn sẽ tổ chức được nhiều chương trình biểu diễn nghệ thuật guitar chất lượng, để guitar đến gần hơn với khán giả, có thể thôi thúc cả những em nhỏ hay người lớn theo học. Nhiều nghệ sĩ quốc tế cũng đã đến Việt Nam biểu diễn và có rất nhiều khán giả đến xem các chương trình biểu diễn guitar. Cách đây hai năm có nghệ sĩ đã nói là guitar Việt Nam đã có trên bản đồ âm nhạc guitar thế giới. Đây là một tin rất vui và cũng là động lực để tôi cố gắng thực hiện Festival Guitar Quốc tế Hà Nội lần này”.

Hình ảnh giếng cổ Đường Lâm - Giếng sau khi bị đoàn làm phim 'hoá trang' - Giếng sau khi đoàn làm phim khắc phục hậu quả. 

Dù khắc phục hậu quả nhanh chóng nhưng nhiều người cho biết màu thời gian và rêu quanh giếng thì phải hàng tháng mới trở lại như cũ vì phải chờ mưa gột rửa lớp vôi ve ngấm vào thành giếng thì rêu mới mọc được.

Trước đó, chiếc giếng cổ kế bên đình làng Mông Phụ (Làng cổ Đường Lâm, Hà Nội) bị đoàn làm phim Tết bôi trát, làm mới nhằm tạo bối cảnh trong phim được đăng tải trên mạng xã hội gây bức xúc dư luận. Để giúp giếng trông như mới được xây dựng, các thành viên trong đoàn phim đã dùng lớp vôi ve màu đỏ, bút vẽ màu đen phủ trát, tô vẽ bên ngoài bề mặt giếng.

Ông Nguyễn Đăng Thạo - Trưởng Ban Quản lý di tích Làng cổ Đường Lâm sau khi nắm thông tin, chính quyền địa phương đã có mặt để xử lý. Ông Thạo cho hay, chỉ vì muốn tạo bối cảnh chiếc giếng đá ong trông như mới để hợp với bối cảnh quay phim nên đoàn làm phim đã làm như vậy. Trưởng Ban Quản lý di tích Làng cổ Đường Lâm cũng cho biết, thực tế đoàn phim chỉ mới vôi ve bên ngoài chứ không phải sơn sửa gì, có thể khắc phục bằng việc cọ rửa lại bằng nước.

Nét đặc trưng của giếng cổ Đường Lâm là miệng giếng ghép bằng những tảng đá ong sần sùi. Bên cạnh giá trị sử dụng, giếng còn mang ý nghĩa tâm linh. Hai giếng bên đình Mông Phụ, tượng trưng cho đôi mắt rồng thiêng liêng của ngôi làng. Về mặt kiến trúc, những chiếc giếng ở Đường Lâm không phải kè thành như giếng ở các vùng đất khác do loại đá dưới lòng đất rất cứng. Giếng thường rộng từ 3-5 m, sâu trên 10 m.

Theo năm tháng, đời sống vật chất của con người ngày càng được nâng cao, giếng khoan và nước máy dần dần thay thế giếng cổ. Nhiều chiếc giếng trăm tuổi ít người qua lại nên nước tù đọng, bị cây cỏ dại bao phủ.

Tình Lê

Bức xúc giếng cổ ở Hà Nội bị đoàn làm phim tô trát, làm mới đóng hài Tết

Chiếc giếng cổ kế bên đình làng Mông Phụ (Làng cổ Đường Lâm, Hà Nội) bị một đoàn làm phim sản xuất hài Tết dùng vôi ve, bút vẽ tô trát, làm mới để tạo bối cảnh.

Đại diện đoàn làm phim thừa nhận thiếu sót, rút kinh nghiệm, khắc phục hậu quả và mong được thông cảm và tiếp tục tạo điều kiện cho đoàn phim được hoàn tất các cảnh quay. 

Hình ảnh giếng cổ Đường Lâm - Giếng sau khi bị đoàn làm phim 'hoá trang' - Giếng sau khi đoàn làm phim khắc phục hậu quả. 

Dù khắc phục hậu quả nhanh chóng nhưng nhiều người cho biết màu thời gian và rêu quanh giếng thì phải hàng tháng mới trở lại như cũ vì phải chờ mưa gột rửa lớp vôi ve ngấm vào thành giếng thì rêu mới mọc được.

Trước đó, chiếc giếng cổ kế bên đình làng Mông Phụ (Làng cổ Đường Lâm, Hà Nội) bị đoàn làm phim Tết bôi trát, làm mới nhằm tạo bối cảnh trong phim được đăng tải trên mạng xã hội gây bức xúc dư luận. Để giúp giếng trông như mới được xây dựng, các thành viên trong đoàn phim đã dùng lớp vôi ve màu đỏ, bút vẽ màu đen phủ trát, tô vẽ bên ngoài bề mặt giếng.

Ông Nguyễn Đăng Thạo - Trưởng Ban Quản lý di tích Làng cổ Đường Lâm sau khi nắm thông tin, chính quyền địa phương đã có mặt để xử lý. Ông Thạo cho hay, chỉ vì muốn tạo bối cảnh chiếc giếng đá ong trông như mới để hợp với bối cảnh quay phim nên đoàn làm phim đã làm như vậy. Trưởng Ban Quản lý di tích Làng cổ Đường Lâm cũng cho biết, thực tế đoàn phim chỉ mới vôi ve bên ngoài chứ không phải sơn sửa gì, có thể khắc phục bằng việc cọ rửa lại bằng nước.

Nét đặc trưng của giếng cổ Đường Lâm là miệng giếng ghép bằng những tảng đá ong sần sùi. Bên cạnh giá trị sử dụng, giếng còn mang ý nghĩa tâm linh. Hai giếng bên đình Mông Phụ, tượng trưng cho đôi mắt rồng thiêng liêng của ngôi làng. Về mặt kiến trúc, những chiếc giếng ở Đường Lâm không phải kè thành như giếng ở các vùng đất khác do loại đá dưới lòng đất rất cứng. Giếng thường rộng từ 3-5 m, sâu trên 10 m.

Theo năm tháng, đời sống vật chất của con người ngày càng được nâng cao, giếng khoan và nước máy dần dần thay thế giếng cổ. Nhiều chiếc giếng trăm tuổi ít người qua lại nên nước tù đọng, bị cây cỏ dại bao phủ.

Tình Lê

Bức xúc giếng cổ ở Hà Nội bị đoàn làm phim tô trát, làm mới đóng hài Tết

Chiếc giếng cổ kế bên đình làng Mông Phụ (Làng cổ Đường Lâm, Hà Nội) bị một đoàn làm phim sản xuất hài Tết dùng vôi ve, bút vẽ tô trát, làm mới để tạo bối cảnh.

Những căn bếp tuềnh toàng như vậy hoàn toàn không đáp ứng các tiêu chuẩn của Bộ Giáo dục và Đào tạo, từ dây chuyền một chiều cho đến tủ lưu trữ thực phẩm, bàn sơ chế, dụng cụ chế biến và nấu nướng, cấp thoát nước...

Vệ sinh - an toàn thực phẩm và những khó khăn về cơ sở vật chất là vấn đề của không ít địa phương, không chỉ ở nơi xa xôi hẻo lánh, mà diễn ra ngay tại các thành phố lớn. Rất nhiều sự việc tiêu cực liên quan đến bữa ăn của học sinh đã bị phát hiện. Thậm chí có cả vụ cho thuốc trừ sâu vào thức ăn của học sinh vì tranh chấp quyền nấu ăn tại một trường học ở Sơn La năm 2023. Ở cấp học lớn hơn, sinh viên Đại học Bách Khoa Hà Nội cũng phải ăn "cơm thừa canh cặn".

Báo cáo gần đây của Bộ Y tế cho thấy, trong 5 năm qua, mỗi năm cả nước xảy ra trung bình 100 vụ ngộ độc thực phẩm với 23 trường hợp tử vong. Trong 5 tháng đầu năm 2024, có 36 vụ ngộ độc với 1.000 người bị ảnh hưởng được ghi nhận.

Nhưng đây chỉ là một phần của câu chuyện lớn hơn về bữa ăn trường học.

Tại Kỳ họp thứ 7 - Quốc hội khóa XV vừa qua, một đại biểu quốc hội đã nêu những bất cập của Nghị định số 116/2016/NĐ-CP về chính sách hỗ trợ học sinh ở các địa bàn khó khăn. Ví dụ nêu ra là một học sinh tiểu học nhà cách trường 3,9 km thì không được nhà nước hỗ trợ tiền ăn trưa, trong khi em khác ở cách trường 4 km thì được hỗ trợ. Điều này dẫn đến thực trạng mà đại biểu mô tả là "em thì ngồi gốc cây, em thì vào lớp học để ăn, trông rất phản cảm" khi đến bữa. Bất cập đại biểu nêu liên quan đến quy định về khoảng cách từ nhà tới trường để được hưởng hỗ trợ (bao gồm ăn trưa) của nhà nước cho học sinh bán trú: từ 4 km trở lên với cấp tiểu học, từ 7 km trở lên với cấp trung học cơ sở, và từ 10 km trở lên với cấp trung học phổ thông.

Phản hồi, Bộ trưởng Giáo dục cho biết đã xây dựng dự thảo nghị định mới nhằm khắc phục những tồn tại của Nghị định 116, và đang xin ý kiến các bộ ngành để hoàn thiện.

Ngoài ra, theo Nghị định 105/2020/NĐ-CP, nhà nước mới chỉ hỗ trợ bữa ăn cho nhóm trẻ trong độ tuổi mẫu giáo (3 tuổi trở lên) thuộc 5 nhóm đối tượng (tiêu chí) trong đó có đối tượng nghèo/cận nghèo. Dự thảo Nghị định quy định chi tiết thi hành Nghị quyết của Quốc hội về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em mẫu giáo 3-5 tuổi cũng quy định 5 nhóm đối tượng tương tự. Như vậy nhóm trẻ dưới 3 tuổi hoặc không thuộc 5 nhóm đối tượng này sẽ không được hỗ trợ bữa ăn trưa. Trong khi đó, số lượng hộ nghèo/cận nghèo ở mỗi địa phương có tính biến động cao. Một gia đình có thể trở thành hoặc tái nghèo/cận nghèo sau một trận thiên tai hoặc có người bị ốm đau, tai nạn, trong khi việc cấp giấy chứng nhận thường có độ trễ vì mỗi năm chính quyền địa phương bình xét và cấp giấy một lần.

Bằng chứng cho những bất cập này là việc trường học mà tôi đến khảo sát đề nghị triển khai hỗ trợ bữa ăn cho nhóm trẻ dưới 3 tuổi. Nhiều em ở trường này thuộc các gia đình nghèo/cận nghèo và là người dân tộc thiểu số. Cha mẹ các em không có khả năng đóng tiền ăn cho con nên phải tranh thủ đón về nhà ăn trưa rồi chiều lại gửi đến trường dù bận lên núi làm nương.

Khoảng trống chưa được lấp có thể dẫn đến cảm giác về sự vô cảm của chính sách từ góc nhìn của những đối tượng yếu thế và nằm ngoài phạm vi bao phủ. Trẻ em thơ ngây chưa hiểu chính sách là gì, tiêu chuẩn như thế nào. Nhưng các em có thể cảm thấy bị phân biệt đối xử và bị bỏ rơi khi so sánh với các bạn.

Việt Nam hiện phải đối mặt với gánh nặng kép về dinh dưỡng: vẫn còn 18,5% trẻ dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng thấp còi, trong khi tỷ lệ thừa cân, béo phì ở trẻ em lại gia tăng. Việc xã hội hóa nhằm huy động nguồn lực từ cộng đồng để chung tay giải quyết các thách thức về dinh dưỡng là rất quan trọng. Nhưng quan trọng hơn cả vẫn là vai trò của nhà nước trong việc xây dựng các chính sách có tính chất bao trùm để không trẻ em nào bị bỏ lại phía sau như những câu chuyện trên.

Nguyễn Minh Hoàng

Đập vào mắt tôi là hình ảnh những căn bếp tạm bợ xập xệ, xuống cấp với mái lợp bằng tôn hoặc fibro-cement thủng lỗ chỗ do hết niên hạn sử dụng, còn vách gỗ hở tứ phía do co ngót, mối mọt và mục nát. Có cả căn bếp phải che chắn bằng vải bạt vì vách gỗ cũng không còn.

Những căn bếp tuềnh toàng như vậy hoàn toàn không đáp ứng các tiêu chuẩn của Bộ Giáo dục và Đào tạo, từ dây chuyền một chiều cho đến tủ lưu trữ thực phẩm, bàn sơ chế, dụng cụ chế biến và nấu nướng, cấp thoát nước...

Vệ sinh - an toàn thực phẩm và những khó khăn về cơ sở vật chất là vấn đề của không ít địa phương, không chỉ ở nơi xa xôi hẻo lánh, mà diễn ra ngay tại các thành phố lớn. Rất nhiều sự việc tiêu cực liên quan đến bữa ăn của học sinh đã bị phát hiện. Thậm chí có cả vụ cho thuốc trừ sâu vào thức ăn của học sinh vì tranh chấp quyền nấu ăn tại một trường học ở Sơn La năm 2023. Ở cấp học lớn hơn, sinh viên Đại học Bách Khoa Hà Nội cũng phải ăn "cơm thừa canh cặn".

Báo cáo gần đây của Bộ Y tế cho thấy, trong 5 năm qua, mỗi năm cả nước xảy ra trung bình 100 vụ ngộ độc thực phẩm với 23 trường hợp tử vong. Trong 5 tháng đầu năm 2024, có 36 vụ ngộ độc với 1.000 người bị ảnh hưởng được ghi nhận.

Nhưng đây chỉ là một phần của câu chuyện lớn hơn về bữa ăn trường học.

Tại Kỳ họp thứ 7 - Quốc hội khóa XV vừa qua, một đại biểu quốc hội đã nêu những bất cập của Nghị định số 116/2016/NĐ-CP về chính sách hỗ trợ học sinh ở các địa bàn khó khăn. Ví dụ nêu ra là một học sinh tiểu học nhà cách trường 3,9 km thì không được nhà nước hỗ trợ tiền ăn trưa, trong khi em khác ở cách trường 4 km thì được hỗ trợ. Điều này dẫn đến thực trạng mà đại biểu mô tả là "em thì ngồi gốc cây, em thì vào lớp học để ăn, trông rất phản cảm" khi đến bữa. Bất cập đại biểu nêu liên quan đến quy định về khoảng cách từ nhà tới trường để được hưởng hỗ trợ (bao gồm ăn trưa) của nhà nước cho học sinh bán trú: từ 4 km trở lên với cấp tiểu học, từ 7 km trở lên với cấp trung học cơ sở, và từ 10 km trở lên với cấp trung học phổ thông.

Phản hồi, Bộ trưởng Giáo dục cho biết đã xây dựng dự thảo nghị định mới nhằm khắc phục những tồn tại của Nghị định 116, và đang xin ý kiến các bộ ngành để hoàn thiện.

Ngoài ra, theo Nghị định 105/2020/NĐ-CP, nhà nước mới chỉ hỗ trợ bữa ăn cho nhóm trẻ trong độ tuổi mẫu giáo (3 tuổi trở lên) thuộc 5 nhóm đối tượng (tiêu chí) trong đó có đối tượng nghèo/cận nghèo. Dự thảo Nghị định quy định chi tiết thi hành Nghị quyết của Quốc hội về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em mẫu giáo 3-5 tuổi cũng quy định 5 nhóm đối tượng tương tự. Như vậy nhóm trẻ dưới 3 tuổi hoặc không thuộc 5 nhóm đối tượng này sẽ không được hỗ trợ bữa ăn trưa. Trong khi đó, số lượng hộ nghèo/cận nghèo ở mỗi địa phương có tính biến động cao. Một gia đình có thể trở thành hoặc tái nghèo/cận nghèo sau một trận thiên tai hoặc có người bị ốm đau, tai nạn, trong khi việc cấp giấy chứng nhận thường có độ trễ vì mỗi năm chính quyền địa phương bình xét và cấp giấy một lần.

Bằng chứng cho những bất cập này là việc trường học mà tôi đến khảo sát đề nghị triển khai hỗ trợ bữa ăn cho nhóm trẻ dưới 3 tuổi. Nhiều em ở trường này thuộc các gia đình nghèo/cận nghèo và là người dân tộc thiểu số. Cha mẹ các em không có khả năng đóng tiền ăn cho con nên phải tranh thủ đón về nhà ăn trưa rồi chiều lại gửi đến trường dù bận lên núi làm nương.

Khoảng trống chưa được lấp có thể dẫn đến cảm giác về sự vô cảm của chính sách từ góc nhìn của những đối tượng yếu thế và nằm ngoài phạm vi bao phủ. Trẻ em thơ ngây chưa hiểu chính sách là gì, tiêu chuẩn như thế nào. Nhưng các em có thể cảm thấy bị phân biệt đối xử và bị bỏ rơi khi so sánh với các bạn.

Việt Nam hiện phải đối mặt với gánh nặng kép về dinh dưỡng: vẫn còn 18,5% trẻ dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng thấp còi, trong khi tỷ lệ thừa cân, béo phì ở trẻ em lại gia tăng. Việc xã hội hóa nhằm huy động nguồn lực từ cộng đồng để chung tay giải quyết các thách thức về dinh dưỡng là rất quan trọng. Nhưng quan trọng hơn cả vẫn là vai trò của nhà nước trong việc xây dựng các chính sách có tính chất bao trùm để không trẻ em nào bị bỏ lại phía sau như những câu chuyện trên.

Nguyễn Minh Hoàng