HCDC: Dịch Covid

Theo ông Tống Viết Trung, ứng dụng CNTT hướng tới chuyển đổi số đã được triển khai sâu rộng trong hoạt động của cơ quan nhà nước cũng như các doanh nghiệp và toàn xã hội, là công cụ hỗ trợ hữu hiệu công tác quản lý, chỉ đạo điều hành, nâng cao năng lực, hiệu quả, giảm chi phí, tăng năng suất lao động. 

Các hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu (CSDL) chuyên ngành, CSDL quốc gia ngày càng được hoàn thiện, mang lại hiệu quả cao trong hoạt động của các cơ quan nhà nước. Ứng dụng CNTT phục vụ người dân cũng đã được triển khai mạnh, bước đầu cho thấy vai trò kiến tạo phục vụ phát triển xã hội.

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều vấn đề, thách thức mà chúng ta phải đối mặt như sự thiếu hụt nguồn lực và nhân lực, hay các điều kiện đầu tư cho nghiên cứu phát triển còn hạn chế. Trong khi đó, các vấn đề về an toàn thông tin, an ninh mạng lại luôn diễn biến phức tạp, khó lường và luôn là thách thức ở quy mô toàn cầu.

Từ góc nhìn của một doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực an toàn, an ninh mạng, ông Vũ Ngọc Sơn, Giám đốc Công nghệ của Công ty NCS cũng cho rằng, chuyển đổi số đang mang lại nhiều thách thức cho các đơn vị làm an ninh mạng.

Những năm qua, tội phạm mạng đã gây ra nhiều thiệt hại không chỉ tại Việt Nam mà trên toàn thế giới. Nếu như năm 2013, con số thiệt hại do tội phạm mạng gây ra khoảng 300 tỷ USD thì đến năm 2020 đã tăng gấp hơn 3 lần, lên đến gần 1.000 tỷ USD. Tại Việt Nam, các sự cố tấn công mạng cũng liên tục gia  tăng qua các năm. 

Trong khi đó, nhiều đơn vị, doanh nghiệp vẫn đang triển khai các giải pháp an ninh mạng theo cách truyền thống, với việc trang bị nhiều giải pháp để ngăn chặn sự xâm nhập từ  bên ngoài hệ thống.

Nhận định cách phòng thủ truyền thống không còn phù hợp trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ, ông Vũ Ngọc Sơn chỉ ra các điểm yếu của giải pháp an ninh mạng truyền thống, đó là chu vi cần bảo vệ ít thay đổi, nguồn tấn công chủ yếu từ bên ngoài và dữ liệu cần bảo vệ tập trung ở vùng máy chủ. 

Thế nhưng, ở thời chuyển đổi số, chu vi cần bảo vệ đã thay đổi, liên tục mở rộng, với nguồn tấn công có thể đến từ bất kỳ đâu và dữ liệu cần bảo vệ thì vô cùng đa dạng,từ dữ liệu ở các máy chủ, máy trạm đến trên Cloud hay tại thiết bị cá nhân. “Có thể thấy, giải pháp an toàn, an ninh mạng cần phải được thay đổi để thích ứng với chuyển đổi số”, ông Vũ Ngọc Sơn nêu quan điểm.

Từ việc phân tích tình huống thực tế tại 1 tổ chức tài chính, chuyên gia NCS đề xuất cách thức phòng thủ theo hướng thích ứng chuyển đổi số, với 4 triết lý chính: Thiết kế tổng thể - ngay từ khi thiết kế hệ thống mạng đã có cấu phần về an toàn thông tin và tỷ lệ kinh phí cho an toàn thông tin trong dự án CNTT không dưới 10%; Không tin tưởng, nghĩa là luôn xác minh các truy cập, phân quyền tối thiểu và đặt ra các giả định vi phạm để bảo vệ; Giám sát 24/7 để phát hiện các bất thường và ứng phó kịp thời; An toàn từ gốc, bao gồm phát triển và triển khai an toàn, các quy trình và quy định chặt chẽ cùng việc đánh giá, rà soát định kỳ hệ thống.

Theo Thứ trưởng Bộ KH&CN, thời gian vừa qua, cùng với các sự kiện liên tục được tổ chức, sự quan tâm của xã hội đối với trí tuệ nhân tạo đã có thay đổi rất lớn. Các ngành học về AI được quan tâm hơn cả từ phía phụ huynh, học sinh và nhà trường, điểm đầu vào khi tuyển sinh những ngành này cũng tăng vọt. 

Bên cạnh đó, các chương trình đào tạo ngắn hạn của các doanh nghiệp mở ra liên tục. Một số doanh nghiệp lớn thậm chí còn phối hợp với địa phương để mở khuôn viên riêng đào tạo tập trung về AI. 

Đáng chú ý, trong thời gian qua, xã hội cũng đã bắt đầu quan tâm đến ứng dụng trí tuệ nhân tạo như thế nào, cùng với đó là các vấn đề liên quan đến pháp lý và đạo đức AI, làm sao để sử dụng trí tuệ nhân tạo một cách có trách nhiệm. 

Thứ trưởng Bùi Thế Duy cho rằng, vấn đề đạo đức và pháp lý cho ứng dụng AI thậm chí còn quan trọng hơn việc nghiên cứu, phát triển AI. Các sản phẩm AI hiện đã có rất nhiều, tuy nhiên hành lang pháp lý chung trên toàn thế giới đều đang bị chậm hơn do sự phát triển theo chiều thẳng đứng của công nghệ. 

“Nếu ChatGPT đưa ra câu trả lời sai thì trách nhiệm sẽ thuộc về ai? Ví dụ khi nấu ăn theo công thức của ChatGPT, nhưng dữ liệu sai, người ăn bị ngộ độc thì ai sẽ là người phải chịu trách nhiệm? Chưa kể các câu trả lời về y tế, cách điều trị bệnh hay những vấn đề liên quan đến lịch sử của một quốc gia,..”,Thứ trưởng đặt vấn đề.

Trong việc phát triển AI, còn một vấn đề nữa cần được đặt ra khi các công ty công nghệ sẽ có bức tranh tổng thể về từng cá nhân, thậm chí cả các chỉ số sinh lý, thời điểm những dữ liệu từ các thiết bị theo dõi sức khỏe được đồng bộ. Trong một bức tranh tổng thể, các thông tin này sẽ hình thành nên bản sao số của một người. Vấn đề quyền cá nhân, thông tin cá nhân vì thế cần phải được đặt ra và đảm bảo. 

Đối với chiến lược phát triển, nghiên cứu, ứng dụng trí tuệ nhân tạo tại Việt Nam, vấn đề cần làm đầu tiên là nâng cao nhận thức. Với tiềm năng nhân lực lớn nhưng khởi điểm thấp, nhiều bộ, ngành tại Việt Nam đã và đang tập trung cho khâu đào tạo nhằm phát triển nguồn nhân lực về công nghệ AI. 

Trong năm nay, Bộ KH&CN sẽ đề nghị các bộ, ngành tập trung quan tâm đến một kỹ năng khác là làm sao để ứng phó với trí tuệ nhân tạo. Điều này được thực hiện trong bối cảnh các vụ tấn công lừa đảo thông qua công nghệ Deepfake (ghép mặt, giả dạng giọng nói) xuất hiện ngày càng nhiều. 

Song hành cùng chiến lược quốc gia về phát triển AI, Bộ KH&CN còn quan tâm đến chiến lược xây dựng cơ sở dữ liệu và bồi dưỡng nhân tài để từ đó hình thành nên các startup.

Theo Thứ trưởng Bùi Thế Duy, trong nghiên cứu, ứng dụng trí tuệ nhân tạo, Việt Nam mạnh nhất ở các sản phẩm trợ lý ảo thuần Việt. Nhóm thứ 2 là các sản phẩm xử lý ảnh, camera nhận dạng người, biển số xe,... Nhóm thứ 3 là các sản phẩm trong lĩnh vực ngân hàng tài chính, giúp tự động gợi ý sản phẩm cho khách hàng. 

Việt Nam cũng đang bắt đầu nghiên cứu, ứng dụng AI trong y học, nhất là chẩn đoán sớm hình ảnh. Ngoài ra, đã có một số doanh nghiệp trong nước phát triển các giải pháp xe tự hành ứng dụng trí tuệ nhân tạo.  

Nhìn chung, chiến lược trí tuệ nhân tạo của Việt Nam sẽ tập trung nhiều vào việc nâng cao năng lực sử dụng, ứng dụng, hấp thụ và phát triển các sản phẩm ngách phục vụ thị trường trong nước.

Việt Nam sẽ có robot AI giáo dục cạnh tranh với ChatGPT

Trước đó, trưa 14/7, chị L. đã đặt món cá chình nướng, om chuối đậu để đãi khách. Đến chiều, chị nhận được điện thoại thông báo khách về đến Việt Trì (Phú Thọ) thì có biểu hiện ngộ độc.

Đến tối 14/7, 8 người tham gia bữa tiệc phải nhập viện, trường hợp còn lại chỉ có dấu hiệu tê bì thoáng qua nên ở nhà theo dõi. Năm người khách được cấp cứu tại Việt Trì. Ba người (gồm vợ chồng chị L. và một người thân) được đưa vào cấp cứu ở Bệnh viện Đa khoa huyện Phúc Thọ (Hà Nội) và sau đó chuyển lên Bệnh viện Bạch Mai.

Ngoài vợ chồng chủ nhà, bệnh nhân N.T.N. (48 tuổi, trú tại Phúc Thọ, Hà Nội), ăn cùng bữa cơm cũng đang được điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai. Trước khi nhập viện, bệnh nhân này cũng có cảm giác mệt mỏi, yếu cơ và tiêu chảy. Sau 3 ngày điều trị, cả ba bệnh nhân vẫn mệt mỏi, cử động chân tay khó khăn.

Bác sĩ Nguyên cho biết các bệnh nhân này bị ngộ độc ciguatera có trong cá. Một số loại cá sẽ ăn loại tảo chứa chất độc này, khiến chúng tích tụ trong cá. Hiện, có tới hàng trăm loài cá có chứa độc tố ciguatera. Khi ăn loại tảo này cá sẽ không bị ngộ độc nhưng vào cơ thể người lại gây độc. 

Độc tố này thường gây triệu chứng thần kinh trước, sau đó bệnh nhân mới có biểu hiện đau bụng, tiêu chảy, loạn nhịp tim, rối loạn cảm giác, dấm dứt khắp người, đau mỏi, tê bì, yếu cơ hoặc liệt cơ. Triệu chứng ngộ độc cá chình dai dẳng thậm chí nhiều tháng sau bệnh nhân vẫn còn dấu hiệu khiến họ rất khó chịu.

Vị chuyên gia này cũng cho biết, người bệnh nhiễm loại độc tố này có thể chỉ cần điều trị vài ngày có thể ra viện nhưng cũng có trường hợp phải điều trị kéo dài nhiều tháng.

Bác sĩ Nguyên cho biết thêm ngộ độc ciguatera khó phòng tránh vì độc tố không mùi, không vị, không bị phá hủy bởi nhiệt độ đông lạnh, không xác định được bằng mắt thường. Cách duy nhất để phòng bệnh là không nên ăn quá nhiều cá chình và các loại cá sống ở rặng san hô, đặc biệt tránh ăn nội tạng cá. 

Bác sĩ Nguyên cho biết thêm sau khi bị ngộ độc, người bệnh không biết uống rượu, ăn cá có thể làm tăng hoặc tái phát các triệu chứng.

Để kịp tiến độ tốt nghiệp cho sinh viên cuối khóa, trong 2 tuần đầu của học kỳ 2 (22/2/2021 – 7/3/2021), trường cũng yêu cầu các khoa tổ chức ôn tập, hướng dẫn đồ án, khóa luận tốt nghiệp bằng hình thức trực tuyến thông qua MS Team.

Nhà trường cũng cho hay, việc thực tập cuối khóa có thể đổi sang hình thức khác, do đó, sinh viên cần chú ý theo dõi thông báo từ khoa. Tuy vậy, thời gian thi tốt nghiệp, bảo vệ đồ án, khóa luận tốt nghiệp vẫn thực hiện theo đúng kế hoạch đào tạo năm học 2020 - 2021.

Chấm luận văn online: Hoàn toàn khả thi

Để đảm bảo sinh viên tốt nghiệp đúng thời hạn, Trường ĐH Bách khoa Hà Nội cũng thông báo các hội đồng chấm đồ án/khóa luận tốt nghiệp đại học kỳ 2020.1B có thể họp và chấm theo phương thức online.

Trao đổi với VietNamNet, ông Nguyễn Phong Điền, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Bách khoa Hà Nội cho hay, trong trường hợp dịch bệnh tiếp tục diễn biến phức tạp, việc tổ chức bảo vệ tốt nghiệp qua hình thức trực tuyến hoàn toàn vẫn có thể đảm bảo chất lượng, khách quan và công bằng.

“Việc này hoàn toàn khả thi và nếu phải tiến hành cũng sẽ không có vấn đề gì. Thậm chí không khác gì nhiều so trực tiếp bởi sinh viên, học viên vẫn phải trình bày slide, thảo luận trả lời câu hỏi”.

Ông Điền nhận định, hình thức này còn khách quan hơn bởi khi đó sinh viên sẽ không bị phân tâm bởi các yếu tố ngoại cảnh và cũng... không được ai nhắc.

“Khi thuyết trình trực tiếp có thể các em sẽ bị tác động bởi yếu tố ngoại cảnh như thầy hoặc ai đó nhắc nhở. Nhưng trong trường hợp này, sinh viên sẽ ở nhà thuyết trình cho các thầy đánh giá, hội đồng ngồi ở một nơi xa và tất cả đều độc lập, khách quan. Khi sinh viên trả lời, chủ tịch hội đồng chấm sẽ tắt mic của các thầy. Như vậy, việc có thể “được nhắc” hay hỗ trợ là rất khó và hoàn toàn phải tự lập”, ông Điền nói.

Tuy nhiên, ông Điền cho hay, để đảm bảo không gián đoạn, chất lượng, thì khi tổ chức, cần mua phần mềm có bản quyền, có thể kết nối cùng lúc nhiều người dùng.

Ảnh minh họa: Thanh Hùng

Một cán bộ nhiều năm làm công tác đào tạo cũng cho hay: “Quan trọng là người hướng dẫn trực tiếp theo dõi, đánh giá ra sao trong quá trình làm khóa luận, đồ án trước ngày bảo vệ.

Bởi giai đoạn này, thầy trò sẽ làm việc trực tiếp, cụ thể với nhau về thí nghiệm, phân tích số liệu,… Còn phần hỏi đáp, chất vấn sinh viên, học viên ở buổi bảo vệ thì hoàn toàn có thể thực hiện qua trực tuyến”.

Thanh Hùng

Bách khoa và hơn 20 trường đại học chuyển học trực tuyến

Do tình hình dịch Covid-19 phức tạp, Trường ĐH Bách khoa Hà Nội yêu cầu các sinh viên không di chuyển khỏi nơi đang cư trú, học trực tuyến đến hết ngày 6/3/2021.