Phạt mạng xã hội VNBrands.vn 105 triệu đồng, tước giấy phép 8 tháng

Thời gian gần đây, trên các diễn đàn truyền thông và các hội thảo khoa học có nhiều ý kiến cho rằng tiếng Việt ngày càng mất chuẩn, sai chuẩn, đang bị “vẩn đục” và kêu gọi mọi người tìm cách, hiến kế để “cứu” tiếng Việt.

Giới trẻ đang góp phần làm phong phú thêm tiếng Việt (Ảnh Lê Huyền)

Nhiều nhà chuyên môn cũng lên tiếng cảnh báo hiện tượng dùng từ tiếng Việt tùy tiện, làm méo mó, lệch chuẩn tiếng Việt với những từ ngữ như: máu, sung, vãi, lộ hàng, tự sướng...

Thậm chí có nhà chuyên môn còn cho rằng tiếng Việt đang trong tình trạng “đáng báo động về việc giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt”, và quy kết một trong những nguyên nhân là do “giới trẻ”, “ngôn ngữ tuổi teen”...

Hàng loạt từ mới đã xuất hiện

Quả nhiên, hiện nay tình trạng sử dụng tiếng Việt một cách tùy tiện - đặc biệt là trong một bộ phận giới trẻ - là không thể chối cãi, phủ nhận.

Tuy nhiên, theo tôi, giới trẻ với đặc trưng cố hữu là năng động, nhanh nhạy, ham thích cái mới cũng đang góp phần làm phong phú thêm tiếng Việt qua cách sử dụng từ ngữ một cách sáng tạo, linh hoạt trong những ngữ cảnh cụ thể.

Và sẽ thật là bất công nếu chúng ta cứ khăng khăng phiến diện, khe khắt nhìn nhận giới trẻ chỉ ở góc độ là “thủ phạm” làm “vẩn đục” tiếng mẹ đẻ, mà không hề nhìn thấy những đóng góp của họ trong việc đang từng ngày làm giàu đẹp thêm tiếng Việt.

Nhiều từ ngữ được giới trẻ dùng với nét nghĩa mới hết sức thú vị, độc đáo, nên chăng cần phải ghi nhận, xem xét bổ sung vào từ vựng tiếng Việt?

Một số từ ngữ tuy mới xuất hiện trong thời gian ngắn, nhưng tần số sử dụng tăng vọt đến kinh ngạc, không chỉ hạn hẹp trong phạm vi giới trẻ, mà lan tỏa đến mọi giới trong xã hội, hầu như không mấy ai là không hiểu theo nét nghĩa chuyển mới định hình ấy.

Chẳng hạn như từ “teens” khi gia nhập vào vốn từ tiếng Việt thì đều được hiểu nghĩa rộng hơn, chỉ chung cho cả giới trẻ chứ không hạn định như nghĩa nguyên gốc trong tiếng Anh là tuổi thanh thiếu niên, tuổi thanh xuân (từ 13 - 19) tuổi.

“Nổ”, “bệnh nổ” với nghĩa là nói khoác, khoe khoang dối trá, ba xạo, khoe mẽ, thậm xưng về những cái mình không có.

Hay từ “chảnh” - tự phụ, kênh kiệu, kiêu căng, cho mình là hơn người, coi thường người khác. Đi kèm theo từ “chảnh” còn có “chảnh chó” (nghĩa phê phán, tiêu cực), “sang chảnh” (nghĩa khen ngợi, tích cực).

Ngoài ra còn nhiều từ ngữ khác được dùng với nghĩa mới, có liên quan hoặc hoàn toàn thoát ly với nghĩa gốc của từ/ yếu tố tạo từ như: “sống ảo” - khoe khoang (đồ vật, nhan sắc, cuộc sống...) thái quá trên mạng internet, trong khi thực tế hoàn toàn không phải như vậy, thậm chí còn ngược lại.

“Sửu nhi” (trẻ trâu) là một từ Hán – Việt, chỉ người có tính cách trẻ con, thiếu chín chắn, thích thể hiện ra vẻ người lớn, hành động thái quá, đôi khi là lố bịch… trước một hoàn cảnh, sự vật – hiện tượng nào đó.

“Bá đạo” là một từ Hán – Việt mang ý nghĩa: không có đối thủ, không ai sánh bằng (bá chủ một vùng).

“Ném đá” là hành động gay gắt, kịch liệt phản đối một người, một vấn đề hay một hành động nào đó với thái độ bất bình, bức xúc cao độ, hoặc chỉ sự đả kích tập thể vào một đối tượng cụ thể, có những hành động làm trái ý, chướng mắt (thông thường là ở trên mạng) bằng cách nói móc mỉa, miệt thị, chửi bới.

“Chém gió” chỉ cách nói chuyện huyên thuyên, phét lác, nói không có cơ sở, mục đích mua vui cho mọi người hoặc nhằm cường điệu một sự việc nào đó (Có ý kiến cho rằng xuất phát từ hình ảnh người nói thường kèm hành động tay vung lên, chém xuống theo nhịp điệu lời nói, như là chém trong không khí.).

Từ “tám” hay tổ hợp “bà tám” để chỉ việc tán gẫu kéo dài, chỉ người nhiều chuyện, lắm lời.

“Gấu” (người yêu), “diễn/ diễn sâu” (đóng kịch một cách giả tạo, làm ra vẻ tựa như người thật, việc thật), “của chùa” (đồ vật, của cải không phải của mình, nên dùng tự nhiên, thoải mái, không biết tiếc, không có trách nhiệm), “chặt chém/ chặt đẹp/ chém đẹp” (bán giá quá đắt, bán với giá cắt cổ), “bèo” (giá cả quá rẻ, quá thấp, ví như bèo, hàm ý coi thường), “cháy  chợ” (chợ hết sạch loại hàng nào đó, không còn để bán ra trong khi còn nhiều người muốn mua)…

Ảnh Đinh Quang Tuấn

Nên công bằng với giới trẻ

Những từ ngữ với cách hiểu sáng tạo, cách chuyển nghĩa phong phú dựa vào nhiều biện pháp tu từ như ẩn dụ, hoán dụ, thậm xưng... mà giới trẻ đang sử dụng nêu trên, hiện có thể đang là từ tiếng lóng được sử dụng phổ biến chỉ trong phong cách ngôn ngữ sinh hoạt (khẩu ngữ).

Nhưng tôi tin chắc rằng - theo quy luật tiếp biến và đào thải tất yếu của mọi ngôn ngữ - qua quá trình sàng lọc của thời gian, chắc chắn sẽ có nhiều từ đang dần từng bước gia nhập một cách tự nhiên vào vốn từ của chúng ta, tham gia vào các phong cách chức năng ngôn ngữ khác (đặc biệt là phong cách ngôn ngữ nghệ thuật), góp phần phát triển từ vựng tiếng Việt.

Cho nên, để cho thỏa đáng, xã hội và giới chuyên môn bên cạnh việc phê phán, cảnh báo những từ ngữ/ cách dùng từ theo nghĩa chuyển có tính dung tục, phản cảm, làm méo mó tiếng Việt…, cũng nên nhìn nhận giới trẻ nước nhà ngày nay dưới góc độ là một trong những nhân tố đang ngày ngày góp phần làm đẹp giàu thêm tiếng Việt.

Họ đang trên hành trình tiếp cận với lời nhắn nhủ, kỳ vọng của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam - trong một Hội thảo khoa học Quốc gia về tiếng Việt trong thời gian gần đây: “Giữ gìn sự trong sáng đi đôi với phát triển, làm mới tiếng Việt. Tuy nhiên, sự tiếp thu phải có chọn lọc và không đánh mất bản sắc”.

ThS. Đỗ Thành Dương

Trưởng bộ môn Ngôn ngữ, Trường Dự bị Đại học Dân tộc Trung ương Nha Trang

Hơn 5 năm qua, Trường ĐH Luật TP.HCM không có hiệu trưởng. Sự việc bắt đầu từ tháng 3/2018, GS.TS Mai Hồng Quỳ, Hiệu trưởng lúc đó, nghỉ hưu theo quy định. Bộ GD-ĐT giao PGS.TS Trần Hoàng Hải, Phó Hiệu trưởng, phụ trách trường cho đến khi có quyết định mới của Bộ về nhân sự hiệu trưởng.

 Nhiều người ví von đây là một "kỷ lục" vì nhiệm kỳ của hiệu trưởng là 5 năm nhưng hơn 5 năm qua, Trường ĐH Luật TP.HCM không có người nắm vị trí này.

Lúc đó, chia sẻ với VietNamNet, PGS.TS Vũ Văn Nhiêm, Chủ tịch Hội đồng trường Trường ĐH Luật TP.HCM, cho biết bất kỳ một trường đại học hay cơ quan, tổ chức nào nếu các điều kiện cho phép và chín muồi, phải kiện toàn người đứng đầu. Trường đại học cần có hiệu trưởng. 

Nhưng không phải ngẫu nhiên các văn bản pháp luật có quy định quyền hiệu trưởng hay người phụ trách để thực hiện trách nhiệm của người đứng đầu khi chưa đủ điều kiện bổ nhiệm hiệu trưởng. Đối với Trường ĐH Luật TP.HCM, nhà trường đã công bố nghị quyết của Hội đồng trường về việc giao ông Lê Trường Sơn, Phó Hiệu trưởng làm phụ trách trường. 

“Thời điểm công bố Nghị quyết, tôi cũng nói rõ khi điều kiện cho phép nhà trường sẽ nhanh chóng để kiện toàn hiệu trưởng”- ông Nhiêm nói.

Theo ông Nhiêm, sau khi GS.TS Mai Hồng Quỳ nghỉ hưu từ tháng 3/2018, Bộ GD-ĐT giao PGS.TS Trần Hoàng Hải phụ trách nhà trường. Tháng 12/2020, căn cứ vào điều kiện tiêu chuẩn, điều kiện cụ thể của trường và sự hướng dẫn, chỉ đạo của các cơ quan, Đảng uỷ, Hội đồng trường xét thấy các điều kiện tiêu chuẩn để kiện toàn hiệu trưởng chưa thực sự chín muồi, tức chưa có những ứng cử viên “chín muồi” và đủ điều kiện tiêu chuẩn.

Bên cạnh đó, người phụ trách nhà trường là PGS.TS Trần Hoàng Hải có năng lực, uy tín. Song song với việc tiến hành quy hoạch, bồi dưỡng cán bộ, Hội đồng trường đã giao quyền hiệu trưởng cho PGS.TS Trần Hoàng Hải.

Khi PGS.TS Trần Hoàng Hải hết tuổi quản lý, Hội đồng trường giao TS Lê Trường Sơn, Phó Hiệu trưởng, sẽ phụ trách Trường ĐH Luật TP.HCM từ ngày 1/5/2023. Khi các điều kiện chín muồi, nhà trường thực hiện các quy trình cần thiết để kiện toàn hiệu trưởng.

Nghịch lý 'ghế nóng' nhưng hàng loạt trường đại học khuyết hiệu trưởng

Hạ tầng công nghệ thông tin được quan tâm đầu tư, 100% cán bộ, công chức, viên chức chuyên môn, nghiệp vụ được trang bị máy tính làm việc, các phòng, đơn vị trực thuộc đều có mạng nội bộ LAN và kết nối Internet. 

Các ứng dụng công nghệ thông tin dùng chung từng bước được triển khai như: Trang thông tin điện tử, phần mềm quản lý văn bản và điều hành, sử dụng hộp thư điện tử… nhiều phần mềm chuyên ngành được các phòng, các đơn vị đưa vào sử dụng đã nâng cao hiệu quả hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ. 

Trong đó, phần mềm GIS quản lý rừng, hệ thống quản lý và giám sát hành trình tàu cá S-Tracking, phần mềm nông nghiệp Hậu Giang, hệ thống một cửa và dịch vụ công trực tuyến,… bước đầu mang lại kết quả khả quan.

Đến nay, toàn tỉnh Hậu Giang đã có trên 2.000 tổ chức và cá nhân đăng ký tài khoản sử dụng với khoảng 320 sản phẩm nông sản tham gia trên sàn giao dịch, góp phần giải quyết đầu ra nông sản của nông dân. 

Bên cạnh đó, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Hậu Giang đã phối hợp với Viện Nghiên cứu công nghệ không gian và dưới nước (Đại học Bách khoa Hà Nội) triển khai thí điểm công nghệ Autotimelapse trong truy xuất nguồn gốc một số loại nông sản ở Hậu Giang (đã thực hiện được 5 điểm trên địa bàn tỉnh). 

Công nghệ Autotimelapse trong nông nghiệp là bộ giải pháp quản lý nông nghiệp thông minh, thông qua các đoạn video ngắn thể hiện tất cả giai đoạn phát triển của cây trồng và vật nuôi, không chỉ báo cáo hình ảnh quá trình nuôi trồng, mà còn hiển thị, phân tích các chỉ số tăng trưởng của cây trồng, vật nuôi, thông báo sự thay đổi của môi trường.

Đặc biệt, tỉnh Hậu Giang đã và đang triển khai một số mô hình như: mô hình sử dụng hệ thống tưới tiết kiệm tự động tại xã Đông Thạnh, huyện Châu Thành với nội dung thực hiện hỗ trợ motor, hệ thống điều khiển khoảng 500ha. 

Mô hình xã nông thôn mới thông minh tại xã Hỏa Tiến (TP. Vị Thanh) với nội dung thực hiện xây dựng hệ thống trạm quan trắc đo chất lượng môi trường thông minh; xây dựng hệ thống trạm bơm tưới thông minh 4.0 phục vụ phòng, chống ngập lụt và hạn hán; xây dựng hệ thống tưới tự động, tiết kiệm nước ứng dụng công nghệ 4.0 cho cây khóm; lập bản đồ số hóa trong lĩnh vực nông nghiệp. 

Đồng thời, địa phương cũng xây dựng trang thông tin điện tử của xã; chuyển đổi số truyền thanh; trang bị phòng học thông minh; xây dựng hầm ủ rác thải sinh hoạt làm phân hữu cơ góp phần làm sạch môi trường; lập bản đồ số đường giao thông và quy hoạch xây dựng; đầu tư thay thế hệ thống đèn chiếu sáng hiện hữu bằng hệ thống đèn LED công nghệ cao kết hợp xây dựng trung tâm điều khiển thông minh tiết kiệm năng lượng và quản lý vận hành - duy tu bảo dưỡng. 

Đình Sơn

Sở GD-ĐT TP.HCM yêu cầu tăng cường giáo dục pháp luật, giáo dục về phòng, chống bạo lực học đường trong chương trình và hoạt động giáo dụccủa nhà trường. Xây dựng các chuyên đề về giáo dục giá trị sống, kỹ năng sống, kỹ năng tự bảo vệ bản thân, phòng, chống xâm hại, bạo lực học đường lồng ghép trong các hoạt động giáo dục, sinh hoạt Đoàn – Đội.

Đồng thời, Sở cũng yêu cầu đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên, HSSV, gia đình học sinh về phòng, chống bạo lực học đường và phát hiện, thông báo, tố giác, ngăn ngừa và can thiệp đối với hành vi bạo lực học đường.

Các trường tổ chức tuyên truyền, tập huấn về phòng, chống bạo lực học đường cho cán bộ quản lý, giáo viên, người lao động, học sinh và cha mẹ học sinh tại đơn vị. Lồng ghép nội dung phòng, chống bạo lực học đường vào một số môn học có liên quan và hoạt động ngoại khóa.

Ngoài ra, các trường phải tổ chức ký cam kết giữa cha mẹ học sinh với nhà trường trong việc phối hợp quản lý, giáo dục toàn diện học sinh; cam kết giữa học sinh với nhà trường trong việc phòng, chống bạo lực học đường.

Các yêu cầu tiếp theo là thường xuyên trao đổi thông tin hai chiều giữa cơ sở giáo dục và cha mẹ học sinh, hỗ trợ và cung cấp kiến thức, kỹ năng cho cha mẹ học sinh trong việc đồng hành, giáo dục giúp con tiến bộ.

Bên cạnh đó, các trường được yêu cầu phải tổ chức quán triệt các văn bản quy định về môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện trong phòng, chống bạo lực học đường đến toàn thể cán bộ quản lý, giáo viên, người lao động, học sinh và cha mẹ học sinh.

Nam sinh bị 3 bạn cùng trường đánh hội đồng sau giờ học