90 tuổi vẫn có người cầu hôn

Ảnh: Krysten Merriman.

Có lẽ tôi cần một con mèolà tập tản văn thứ tư của Phạm Minh Mẫn, tiếp nối chủ đề viết về những trăn trở của người trẻ thành thị. Trong tập sách này, #kếtnối là từ khóa chính và cũng là thông điệp mà Mẫn muốn gửi gắm và chia sẻ cùng độc giả.

Tác giả trăn trở về thời đại 4.0 khi mọi kết nối với thế giới diễn ra quá dễ dàng và nhanh chóng. Chỉ cần một cái chạm tay, người trẻ có thể ngay lập tức biết thế giới đang vận hành như thế nào, hàng triệu thông tin lướt qua tầm mắt chỉ trong tích tắc. Thế nhưng, chính họ lại cảm thấy mình đang mất kết nối với bản thân, không biết bản thân đang cần gì và thật sự muốn gì.

Người trẻ kiêu hãnh, cá tính bên ngoài nhưng chỉ họ hiểu cảm giác chông chênh, đơn độc, trống trải chế ngự cảm xúc sâu kín bên trong. Người trẻ sợ bỏ lỡ nên muốn có mọi thứ, rồi nhận ra hình như mình chẳng có gì. Nhưng sau những biến thiên cảm xúc đó, không chỉ người trẻ mà bất kỳ ai cuối cùng cũng đều mong muốn được yêu thương và lắng nghe, hiểu rõ chính mình và có hạnh phúc thật sự.

Sách Có lẽ tôi cần một con mèo. Ảnh: NXB Tổng hợp.

Quyển sách bao gồm 6 chương với các chủ đề: Hôm nay bạn có ổn không?, Thị thành cô đơn, Những người bước qua nhau, Đi thật xa thật xa, Có lẽ tôi cần một con mèo, Nếu không còn ngày mai. Mỗi chương gồm các bài viết ngắn, súc tích, khai thác nhiều khía cạnh cảm xúc mà mỗi người trẻ đang trải qua trong cuộc sống, công việc, tình yêu, gia đình và các mối quan hệ xã hội khác.

“Những trang viết này, phần nhiều là những trải nghiệm đã qua của tôi, tuy vậy tôi tin rằng hành trình tuổi trẻ của các bạn cũng sẽ đi qua những cung bậc như thế, có những lúc yếu mềm và sau đó là sự mạnh mẽ để tìm kiếm những giá trị tích cực. Suy cho cùng, ai mà chẳng mong muốn được hạnh phúc. Nên có lẽ, chúng ta có thể khích lệ tinh thần nhau qua những trang viết này”, Minh Mẫn chia sẻ.

Hình ảnh ẩn dụ "con mèo"

Trong tác phẩm này, hình ảnh "con mèo" mang ý nghĩa ẩn dụ sâu sắc, có thể được hiểu như là nguồn năng lượng yêu thương mà chúng ta cần trong cuộc sống. Tác giả cho biết hiện tại không nuôi con mèo nào, nhưng có thể sẽ cần nuôi trong tương lai.

Minh Mẫn cho rằng gen Z đang đối diện với rất nhiều vấn đề về cảm xúc như cô đơn, sợ bị bỏ lỡ, suy nghĩ quá mức, áp lực đồng trang lứa. Tác giả chia sẻ chìa khóa để vượt qua những khó khăn này là "kết nối với bản thân là cách tốt nhất để lắng nghe và thấu hiểu mình muốn gì, từ đó học cách yêu bản thân và trân trọng cuộc sống".

6 chương sách được sắp xếp như 6 bước để một người trẻ có thể học cách tự chữa lành cho những vấn đề của bản thân: Thừa nhận vấn đề cảm xúc qua chương Hôm nay bạn có ổn không?. Hai chương Thị thành cô đơnvà Những người bước qua nhautìm lý do cho những câu hỏi đến từ vấn đề cảm xúc.

Chương Đi thật xa thật xa bắt đầuđưa độc giả đến những thế giới rộng lớn hơn, khám phá bản thân. Từ đó ta nhận ra thay vì mơ mộng xa xăm, ảo vọng thì hạnh phúc thật sự lại là thứ hiện diện ngay bên cạnh mình, thầm nghĩ: “Có lẽ tôi cần một con mèo” (chương 5).

Khi nhận ra hạnh phúc nằm ở thực tại, trong những người thân thương đang hiện hữu, bạn sẽ thấy rằng càng phải trân trọng, nâng niu hiện thực này. Vì biết đâu Nếu không còn ngày mai(chương 6) nên chúng ta sẽ sống hôm nay bằng tất cả sự trọn vẹn và hết mình.

Trong kịch bản, Lâm (Mạnh Trường) đã lao đến đấm B Trần (Tùng) kèm theo câu thoại: "Khốn nạn! Đáng lẽ việc này tao phải làm 8 năm trước rồi. Bây giờ mày biến bọn tao thành một lũ khốn nạn thế này à". 

Tuy nhiên vì quá nhập vai, Mạnh Trường dùng tay phải đấm bạn diễn khá mạnh nên đạo diễn Bùi Tiến Huy ngay lập tức phải điều chỉnh, đề nghị nam diễn viên chỉ dùng tay trái cho cú đấm để tránh cho đối phương một cú đấm ngang mặt nguy hiểm. 

Đáng nói là dù tập luyện rất kỹ nhưng cảnh quay này cuối cùng đã bị cắt khỏi phimChúng ta của 8 năm sau khi phát sóng.Cảnh phim khá căng thẳng nhưng ở hậu trường có thể thấy các diễn viên vui vẻ, thậm chí còn bật cười khi xem cảnh Mạnh Trường đấm B Trần. 

Quỳnh An
Clip: VTV

Tôi thấy hơi buồn cười vì tới vòng xét duyệt cuối mình lại không đủ số phiếu  

- Ông nhận Giải thưởng Nhà nước đúng năm tròn 70 tuổi là dấu mốc lớn. Nhưng trước đó tôi còn nhớ thời điểm năm 2011, NSND Nguyễn Thước từng lao đao trong lần làm hồ sơ xét duyệt Giải thưởng Nhà nước. Tại sao phải đợi tới hơn 10 năm ông mới được nhận giải thưởng này trong khi với những thành tích đạt được đáng lẽ ông phải được trao Giải thưởng Nhà nước từ lâu rồi?

Thực ra giữa hai kỳ xét duyệt đó tôi có gửi hồ sơ thêm 1 lần, dù qua tất cả các vòng xét duyệt nhưng cuối cùng thì bị văng. Thường sẽ có câu trả lời là không đủ phiếu. Tôi luôn nghĩ mình đủ tiêu chuẩn để được xét duyệt, nhất là sau lần bị kiện tụng đó tôi còn có thêm nhiều giải nữa.

Hồ sơ của tôi đã qua tất cả các vòng xét duyệt và đều được 100% số phiếu. Tôi biết có những lần duyệt không ai hỏi hay đặt vấn đề gì cả nhưng vẫn có người không bỏ phiếu nên thấy hơi buồn cười.

Có lần tôi hỏi một người ở Vụ Thi đua khen thưởng rằng tại sao không đặt ra quy định rõ ràng để gặp trường hợp nếu thấy có vấn đề thì cùng đưa ra bàn, không xứng đáng thì gạt và nếu có ý kiến nọ kia thì dựa vào số phiếu. Tôi biết trường hợp không gặp vấn đề gì hay có ý kiến nhưng đã được giải thích rõ ràng nhưng vẫn có người không bỏ phiếu. Tôi không hiểu. Ở đây có vấn đề cá nhân trong chuyện này không hay thiếu đi sự công bằng. Còn cá nhân tôi vẫn thiếu số phiếu bầu dù có rất nhiều giải. 

- Nghệ sĩ thường coi trọng danh dự. Nhiều người nếu làm hồ sơ và bị đánh trượt tới 2 lần rất nản và không muốn xin danh hiệu thêm lần nào nữa. Cá nhân ông đã bao giờ nản khi làm hồ sơ xét duyệt tiếp? 

Lần xét duyệt thứ nhất sau những lùm xùm như vậy và qua trao đổi với Bộ VHTTDL tôi chủ động làm đơn rút hồ sơ xin Giải thưởng Nhà nước để bảo toàn danh hiệu NSND vì thời điểm đó tôi xin cả hai. Tôi xin rút để thuận mọi việc. Bởi tôi còn nhiều tác phẩm đã đoạt giải và lần sau có thể xin tác phẩm khác, lúc đó thấy thời gian của mình còn dài. 

Đến lần tiếp theo tôi lại nhận câu trả lời là không đủ phiếu. Chủ tịch Hội Điện ảnh khi đó là ông Đặng Xuân Hải hỏi tôi buồn không? Tôi nói: Nếu nói em không buồn là em nói dối.Buồn thì có buồn nhưng cái buồn đó thoảng qua rất nhanh. Cũng an ủi là cơm chưa ăn thì gạo còn đấy vì thực ra số giải tôi còn rất nhiều.

Vì thế, tôi nghĩ nếu lần này không được sẽ xin nữa. Bởi đó là danh dự. Cả đời sống với nghề và đam mê của mình, với tất cả những giải thưởng và tác phẩm đạt được thì tôi tự thấy bản thân rất xứng đáng. Tôi tự nói với lòng mình là vẫn xin mà chẳng vì lý do gì.

- Sau 2 lần bị đánh trượt Giải thưởng Nhà nước, cảm xúc của ông thế nào khi chờ kết quả xét duyệt lần thứ 3, có hồi hộp và lo lắng?

Cũng hồi hộp bởi lần trước nếu xét về tiêu chuẩn so với nhiều người mà tôi biết họ chưa được giải vàng nào nhưng vẫn qua còn mình có giải vàng lại không qua. Điều đó rất buồn cười. Vì thế, tôi rất mong chờ không biết ở lần thứ 3 lại xảy ra điều trớ trêu như thế nữa không. 

- Cụm 3 tác phẩm giúp ông nhận Giải thưởng Nhà nước năm 2022 có phải những bộ phim ông tâm huyết nhất và đánh giá cao nhất?

Đó là những phim tôi thích nhất và cũng tự đánh giá đó là những tác phẩm để mình tự hào. Phim Không chỉ là thương hiệubàn về thương hiệu Việt Nam chúng ta đang đứng ở đâu và làm thế nào để đẩy mạnh thương hiệu Việt. Dù đề tài khô khan nhưng khi làm xong và gửi bản phim cho các nhân vật của mình, họ xem và bốc máy nói chuyện với tôi hàng tiếng đồng hồ để chia sẻ. Sau phim đó, tôi nghĩ mình cần nói chuyện một cách phải quấy về thương hiệu Việt. Đó là điều thú vị ở những người làm phim tài liệu vì mỗi lần làm xong 1 phim là mỗi lần nạp thêm kiến thức. 

Phim Đất lạnhđề cập tới nông nghiệp, nông thôn, nông dân, tôi chọn quay tại Thái Bình - đó không phải tỉnh nghèo nhất nhưng lại chứa đựng nhiều mâu thuẫn trong vấn đề này. Bộ phim giúp tôi giành giải Bông Sen Vàng tại LHP Việt Nam. Đất lạnhnói về thất vọng thực nhưng lại thúc đẩy người ta hơn là hy vọng giả.  

Phim Cỏ xanh im lặnglàm về anh hùng Hồ Giáo - một nhân vật đặc biệt, người nông dân làm việc rất giản dị là chăm bò, chăm cỏ nhưng 2 lần được phong Anh hùng. Đến cuối đời bác cũng không nhận chức vụ gì cả, có lẽ chức vụ lớn nhất Hồ Giáo nhận là Tổ trưởng tổ chăn nuôi.

Khi bác nghỉ hưu năm 80 tuổi, tôi nghe tin và có cảm xúc rất mạnh nên quyết định thực hiện kế hoạch dù nhiều người đã làm phim về bác. Thông điệp bộ phim giản dị thôi: người ta có thể làm những việc rất nhỏ nhưng hãy làm với tình yêu lớn. Tôi dựng tác phẩm này vào năm cuối cùng trước khi nghỉ hưu và coi đó là bộ phim hay nhất của đời mình.

- Lần đầu tiên trong lịch sử có hai anh em trong gia đình cùng nhận Giải thưởng Nhà nước tại một kỳ trao giải. Ông có thể chia sẻ về niềm vui này? Có vẻ như việc bị trượt 2 lần xét duyệt trước là để chờ nhận cùng nhà văn Nguyễn Văn Thọ?

Đối với tôi đây là niềm vui, vì đó là sự công nhận của cả đời làm việc của mình. Với gia đình tôi, niềm vui này được nhân đôi. Lần đầu tiên có 2 anh em cùng được Giải thưởng Nhà nước trong một đợt. 

Không buồn vì con gái không theo nghề bố

- Nhận Giải thưởng Nhà nước ở tuổi 70 song với những người làm nghệ thuật, đây không phải đích đến cuối cùng vì còn có bậc thang cao hơn nữa là Giải thưởng Hồ Chí Minh. Ông có đặt mục tiêu sẽ nhận được thành tựu này trong khi không còn nhiều thời gian làm phim như hồi trẻ nữa?

Giải thưởng Hồ Chí Minh ai cũng mong nhưng tôi cảm thấy không còn nhiều thời gian để thực hiện điều đó. Giá bây giờ tôi 50 tuổi mới có thời gian để phấn đấu. Thực ra sau khi nghỉ hưu tôi còn bận hơn trước. Tôi dành nhiều thời gian cho công tác giảng dạy ở Đại học Sân khấu & Điện ảnh và vẫn tiếp tục làm những bộ phim kỷ niệm.

Năm ngoái, Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương tha thiết mời tôi làm phim chân dung về NSND Trà Giang. Sau khi đọc kịch bản tôi cũng bật ra một ý là có thể nói về cả một giai đoạn vàng của điện ảnh cách mạng Việt Nam cùng với những bộ phim NSND Trà Giang đóng vai chính. Đó không chỉ là chân dung về nữ diễn viên nổi tiếng mà khắc họa cả một giai đoạn đầu của điện ảnh cách mạng Việt Nam. Đã có nhiều người làm phim về chị nhưng NSND Trà Giang nói với tôi đây là bộ phim hay nhất. 

NSND Nguyễn Thước trong quá trình quay phim về NSND Trà Giang. Ảnh: NVCC

- Dành cả đời cho phim tài liệu và tham gia giảng dạy nhiều lớp sinh viên, vậy các con ông có theo nghề của bố?

Các con tôi không theo nghề bố. Cô con gái thứ 2 của tôi cũng theo học Đại học Sân khấu & Điện ảnh nhưng ở lĩnh vực thiết kế đồ họa, kỹ xảo và đang làm ở Hãng phim Hoạt hình Việt Nam. Tôi không tiếc vì các con không làm phim tài liệu vì điều đó còn do duyên phận. Thêm nữa con gái mà đi làm phim tài liệu vất vả lắm.

- Làm phim tài liệu không chỉ có đam mê mà đòi hỏi sức khỏe, ít thời gian ở nhà. Những người như ông chắc chắn phải có hậu phương rất vững chắc mới yên tâm đi làm phim triền miên từ ngày nọ qua tháng kia?

Tôi đi làm phim quanh năm nên bà xã bảo lấy tôi như lấy bộ đội, nhưng không bao giờ càu nhàu. Cô ấy làm ở văn phòng Hội Điện ảnh nên quá hiểu công việc của những người làm phim. Phải nói tôi như có bệnh, khoảng 1 tháng không đi đâu làm gì là cuồng chân lắm.

- Giai đoạn mới nghỉ ông có bị hẫng dù công việc làm phim thì không có tuổi hưu?  

Tôi không bị hẫng về công việc mà hẫng về tình cảm. Học xong tôi về Hãng phim Tài liệu làm việc cho tới lúc nghỉ hưu, dù có nhiều cơ hội sang làm chỗ nọ chỗ kia nhưng đều từ chối. Hãng phim như ngôi nhà thứ 2 nên lúc chính thức nghỉ hưu và dọn đồ tôi bị hẫng hụt vì không còn được ở đó nữa. Rất may nhà tôi ở gần hãng phim, nhiều học trò vẫn đang làm việc ở Hãng nên việc trở lại nơi này không còn là vấn đề nữa.

- Mấy chục năm ròng rã làm nghề và phải di chuyển nhiều ở những tỉnh xa, có khi nào ông bận làm phim mà bỏ lỡ những sự kiện quan trọng trong gia đình?

Cũng may là tôi chưa bỏ lỡ dịp gì quan trọng vì mọi chuyện mình có thể sắp xếp được nên chỉ có 2 lần không được ăn Tết ở nhà thôi.  

- Đạo diễn vốn thiệt thòi nhưng đạo diễn phim tài liệu còn thiệt hơn vì không được biết đến nhiều như đạo diễn phim truyện điện ảnh hay truyền hình do đặc thù của dòng phim. Có khi nào ông thấy chạnh lòng?

Sự chạnh lòng không thể tránh được nhưng đã vào nghiệp làm phim tài liệu phải chấp nhận điều đó. Phim tài liệu có đối tượng người xem riêng, từng đề tài cũng có tầng khán giả của riêng mình. Phim tài liệu có phát triển hay không còn phụ thuộc vào dân trí nữa. Tôi lấy điều đó để an ủi khi thấy các bạn làm phim truyện được công chúng quan tâm nhiều hơn. 

Bạn bè đến tiễn biệt Hamdan Aslam. Ảnh: Daily Record

Cảnh sát Scotland đang trong quá trình khám nghiệm tử thi. Đồng thời điều tra sự việc và thẩm vấn các nhân chứng - những học sinh liên quan. 

Sau sự việc thương tâm, ông Andrew Sharkey - Hiệu trưởng Học viện St Kentigern, gửi lời chia buồn đến gia đình nam sinh, đồng thời đề nghị hỗ trợ. Nhà trường cũng bố trí các hoạt động hỗ trợ tinh thần cho học sinh, nhân viên bị ảnh hưởng khi biết tin này.

"Chúng tôi muốn tôn trọng sự riêng tư của gia đình học sinh vào thời điểm này. Chúng tôi đang hỗ trợ cơ quan chức năng điều tra, xác minh sự việc. Do đó, chúng tôi sẽ không đưa ra phản hồi trong thời gian này", ông Andrew Sharkey nói.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục Scotland - bà Jenny Gilruth, bày tỏ: "Tôi chia buồn với gia đình, bạn bè và nhân viên của nhà trường sau khi nghe tin dữ".

Về phía gia đình, một người họ hàng cho biết, không tin Hamdan Aslam tự nguyện tham gia thử thách cực đoan của Tiktok. "Hamdan Aslam ngây thơ, hiền lành, không làm hại ai. Tôi nghĩ, cháu đã bị bạn bắt nạt và ép phải tham gia thử thách trên", người này tiếp tục nói.

Trước đó, hồi tháng 1/2023, Milagross Soto, 10 tuổi, người Argentina cũng tử vong vì thực hiện thử thách dùng dây quấn quanh cổ của Tiktok. Khi cô bé được bố phát hiện trong phòng ngủ đã rơi vào trạng thái tử vong. Cũng tương tự trường hợp trên, cậu bé Joshua Haileyesus,12 tuổi ở bang Colorado, Mỹ cũng tử vong do thực hiện thử thách dùng dây quấn quanh cổ dẫn đến nghẹt thở.

Căn cứ vào dữ liệu thống kê củaBloomberghồi cuối tháng 9/2022, trong 18 tháng qua, ít nhất đã có 20 trẻ em tử vong vì tham gia thử thách ngạt thở của Tiktok, trong đó có 15 trẻ em dưới 12 tuổi và 5 ở độ tuổi 13, 14.

Đây là bài học cảnh báo phụ huynh về tình trạng cho trẻ em dùng điện thoại lướt Tiktok, xem YouTube mà không có sự giám sát của người lớn. 

Theo bác sĩ Qui, một số ca viêm màng não biến chứng rất nhanh, phụ huynh không trở tay kịp. Điển hình là trường hợp trẻ 1,5 tháng tuổi được chuyển từ Bà Rịa - Vũng Tàu lên TP.HCM sau 2 ngày sốt cao. 

Tại Bệnh viện Nhi đồng 2, trẻ được chọc dò xét nghiệm và cho kết quả bị viêm màng não mủ. Không đợi tìm tác nhân gây viêm màng não, các bác sĩ phải gấp rút sử dụng kháng sinh mạnh. Tuy nhiên, trẻ đáp ứng không như mong đợi.

Sau đó, bệnh nhi bị biến chứng tụ mủ dưới màng cứng và phải phẫu thuật 2 lần, khoan sọ để bơm rửa và dẫn lưu mủ ra ngoài. Trải qua rất nhiều tuần kiên trì điều trị, trẻ được xuất viện, có biến chứng nhẹ về co giật nhưng không bị yếu liệt.

Đến nay, bé vẫn tái khám theo lịch hẹn, tình trạng ổn định. “Tác nhân gây viêm màng não ở ca này là khuẩn E.coli, thường gây ra bệnh đường tiêu hóa. Đến nay, chúng ta chưa có vắc xin phòng viêm màng não do khuẩn E.coli gây ra”, bác sĩ Qui chia sẻ. 

Theo các bác sĩ, viêm màng não là tình trạng nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương. Nguyên nhân chủ yếu là vi khuẩn E.coli, HiB, não mô cầu, phế cầu, lao… hoặc virus, ký sinh trùng, nấm. Nếu không phát hiện sớm, trẻ mắc bệnh dễ bị tổn thương não nặng nề, có thể tử vong.

Triệu chứng của bệnh gồm sốt, quấy khóc nhiều, đau đầu, nôn ói, thóp phồng (ở trẻ nhũ nhi còn thóp) hoặc cổ gượng (ở trẻ lớn). Bên cạnh đó, các triệu chứng thần kinh nặng nề hơn là co giật, yếu liệt khu trú, rối loạn tri giác (kích thích, li bì, hôn mê…).

Hiện nay, một số loại vắc xin phòng ngừa được viêm màng não (với tác nhân khác nhau) như vắc xin 5 trong 1, 6 trong 1 (ngừa được HiB); vắc xin phế cầu; vắc xin não mô cầu. Ngoài tiêm chủng đầy đủ, phụ huynh cần hướng dẫn trẻ và gia đình tuân thủ vệ sinh tay, mang khẩu trang, vệ sinh thân thể và nơi sinh hoạt, ăn kỹ uống chín. Các bác sĩ cảnh báo, từ nay đến cuối năm, ngoài viêm màng não, bệnh thủy đậu cũng có thể sẽ tăng cao.

Kịp thời nhận ra bất thường, mẹ cứu con khỏi di chứng vì viêm não