Vứt rác bừa bãi bị phạt hơn 1,7 tỷ đồng

Bé C. được xác định dậy thì sớm khi mới 7 tuổi. Ảnh: T.Hạnh

TS.BS Bùi Phương Thảo, Phó trưởng khoa Nội tiết - Chuyển hóa di truyền chia sẻ thêm, cách đây vài năm từng điều trị cho 2 chị em ruột trong một gia đình cùng bị dậy thì sớm. Cô chị dậy thì khi mới 6 tuổi, khi đó tuổi xương bằng trẻ 9 tuổi.

May mắn do được can thiệp sớm và duy trì đến năm 10 tuổi nên sau này khi trưởng thành, cô bé vẫn cao 1,6m. Vài năm sau, cô em cũng bị dậy thì sớm, hiện vẫn đang điều trị thuốc.

TS Thảo cho biết, vài năm trở lại đây, mỗi năm khoa tiếp nhận trên 350 trẻ đến khám, điều trị vì dậy thì sớm. Con số này cách đây 10 năm chỉ khoảng 10 cháu.

Hiện tại, khoa đang quản lý hơn 1.000 bệnh nhi bị dậy thì sớm, trong đó có trên 500 trẻ đang được điều trị bằng thuốc ức chế. Tỉ lệ nữ bị dậy thì sớm gấp 20 lần nam.

Theo TS Thảo, tuổi dậy thì ở cả nam và nữ ngày càng giảm. Cách đây 100 năm, tuổi có kinh nguyệt ở nữ từ 15-16 tuổi, đến giai đoạn năm 1990 giảm xuống còn 11-12 tuổi. Sau 30 năm, tuổi dậy thì của bé gái hiện tại là 8-13 tuổi, với bé trai là 9-14 tuổi.

Dậy thì sớm gồm 2 thể: Dậy thì sớm ngoại biên và dậy thì sớm trung ương. Trong đó, dậy thì sớm ngoại biên có liên quan đến bất thường buồng trứng, u nang buồng trứng, bệnh lý di truyền gây tiết hormone sinh dục. Trẻ bé nhất dậy thì sớm do hội chứng di truyền mới vài tháng tuổi.

Dậy thì sớm trung ương ở nữ có tới 90-95% không chẩn đoán được căn nguyên, tỉ lệ nhỏ còn lại có sự bất thường trong não, có u não gây kích thích tuyến sinh dục.

Trái lại, dậy thì lớn ở nam có tới 40-50% phát hiện bất thường trong não, dị tật não. 1.000 trẻ dậy thì sớm đang được quản lý tại BV Nhi Trung ương đều thuộc thể này, trong đó có những bé gái mới 3-4 tuổi.

Về thông tin cho rằng trẻ uống sữa, ăn thực phẩm chứa chất tăng trọng là một trong những nguyên nhân gây dậy thì sớm, TS Thảo bác bỏ.

“Đến nay chưa có bằng chứng khoa học hay nghiên cứu nào cho thấy uống sữa khiến trẻ dậy thì sớm. Tuy nhiên nếu cha mẹ để trẻ tiếp cận với phim ảnh người lớn sớm, có thể tác động tâm lý dẫn tới dậy thì sớm”, TS Thảo nhấn mạnh.

TS Thảo nói rõ, với trẻ dậy thì sớm, nếu không điều trị, các trẻ nữ khi lớn sẽ thấp hơn các bạn trung bình 12 cm, với trẻ nam là 20 cm.

Can thiệp sau 6 tuổi ít tác dụng

Để phát hiện trẻ dậy thì sớm, TS Thảo lưu ý các bậc cha mẹ cần thường xuyên quan tâm con để phát hiện sớm các đặc tính sinh dục, dấu hiệu nhận biết chung là trẻ cao vọt hơn các bạn, trung bình cao trên 6cm/năm, dậy thì chuyển đổi nhanh trong 3-6 tháng.

Các dấu hiệu bé gái dậy thì trước 8 tuổi như sưng đau tuyến vú, tuyến vú phát triển, mọc lông mu, có kinh nguyệt, ở trẻ nam trước 9 tuổi có ria mép, cơ bắp phát triển, mọc lông mu, dương vật to, tinh hoàn phát triển trên 4ml.

TS.BS Bùi Phương Thảo, Phó trưởng khoa Nội tiết - Chuyển hóa di truyền. Ảnh: T.Hạnh 

Để xác định trẻ dậy thì sớm, ngoài khai thác tiền sử, bác sĩ cho kiểm tra tuổi xương bằng cách chụp xương cổ tay, bàn tay trái, siêu âm tử cung, siêu âm buồng trứng, kiểm tra thượng thận có khối bất thường.

Nếu kích thước cổ tử cung dài trên 3,5cm, thể tích buồng trứng trên 20ml thì cần cảnh giác. Ngoài ra, một số trường hợp sẽ làm xét nghiệm hormone sinh dục, chụp cộng hưởng từ não để phát hiện tổn thương vì rất nhiều trường hợp phát hiện dậy thì sớm do vô tình chụp não kiểm tra khi khám sức khoẻ.

Khi tìm được căn nguyên dậy thì sớm, trường hợp có u não, u nang buồng trứng phải phẫu thuật, nếu tăng hormone sinh dục phải dùng hormone thay thế. Các trường hợp không tìm được nguyên nhân sẽ dùng thuốc.

“Một đứa trẻ nếu được phát hiện dậy thì sớm trước 6 tuổi nhưng không can thiệp, chiều cao khi lớn dưới 1,5m. Ngược lại, nếu được điều trị liên tục đến năm 10 tuổi, chiều cao có thể lên 1,58-1,6m”, TS Thảo thông tin.

Thúy Hạnh

Chỉ thị nhấn mạnh yêu cầu nâng cao chất lượng nguồn nhân lực y tế cơ sở, đồng thời xác định những nhóm giải pháp cốt lõi để thực hiện nhiệm vụ này (chính sách đào tạo nhân lực; chính sách tiền lương, phụ cấp, chế độ đãi ngộ; chính sách thu hút nhân lực có trình độ chuyên môn giỏi làm việc, gắn bó lâu dài tại y tế cơ sở; chính sách luân phiên, luân chuyển, điều động nhân lực y tế để hỗ trợ thường xuyên cho y tế cơ sở).

Liên quan đến nhân lực y tế cơ sở, trong Hướng dẫn thực hiện nội dung 1 thuộc Dự án 7 Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, Bộ Y tế đặt mục tiêu phấn đấu đến năm 2025, hỗ trợ đào tạo 820 học viên chuyên khoa I, chuyên khoa II và sinh viên ngành Điều dưỡng, các ngành thuộc nhóm ngành Kỹ thuật Y học cho các huyện nghèo, khó khăn, biên giới, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Điều này nhằm tăng cường công tác y tế cơ sở để đồng bào dân tộc thiểu số được tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe hiện đại.

Ngày xưa, tôi thích làm về trễ, vì thường thì chiều muộn, hoặc buổi tối công việc chạy rất tốt, lúc đó nguồn bài từ các cộng tác viên (CTV) mới đổ ào ào tới, văn phòng lại vắng, công việc hiệu suất cao, tràn đầy hứng khởi.

Nhưng rồi, khi có con, bắt đầu con đi học là tôi phải cài điện thoại đổ chuông lúc 15h30, nghĩa là còn 60 phút nữa để tôi thu xếp và hoàn thành nốt công việc và 16h30 phải tắt máy, đứng dậy đi đón con, dù gì thì gì. Vậy mà vẫn có nhiều lần hớt hải chạy tới trường chỉ còn duy nhất con tôi ngồi chơi với bác bảo vệ.

Ngày xưa tôi sẵn sàng chạy xe rất xa để tụ tập bạn bè. 10 năm nay, tất cả mọi cuộc gặp gỡ đối tác, ăn uống, hay café bàn thảo hợp đồng, dự án đều lập tức chuyển qua buổi trưa. Tất cả các buổi liên hoan cuối năm, liên hoan tổng kết, kỷ niệm ngày thành lập… của công ty tôi cũng đều là ăn trưa, dành buổi tối để mọi người về với con.

Ngày xưa ăn là phải ngon, mặc quán xấu, đường xa, hẻm nhỏ mà ngon là ok. Giờ tôi cần nhất là an toàn. Giờ thì tiêu chí là quán rộng rãi, có sân vườn, có chỗ cho trẻ con chơi, mà thường thì những quán này đồ ăn dở hoặc mắc.

Bạn bè tôi ngày xưa là những bạn nhiệt tình, chơi hết mình. Giờ thì nhìn lại những người thân thiết, những người tôi giao tiếp nhiều nhất toàn ba mẹ của bạn con không à. Đi du lịch cũng chọn những nhà có con sàn sàn tuổi nhau để dễ lên lịch trình thích hợp. Những cuộc điện thoại dài của tôi, toàn là tám chuyện con cái, tâm lý con cái, xử lý những ca khó của con cái.

Ngày xưa nghe câu "Sinh con rồi mới sinh cha, sinh cháu giữ nhà rồi mới sinh ông", tôi cứ tưởng câu đó muốn nói lên sự vô lý ngược đời. Nhưng khi có con rồi, tôi mới biết câu này là chính xác. 2000 năm trước người Do Thái đã nói: Sinh ra con, chưa phải là cha, chỉ có nuôi dạy con mới trở thành cha. Những người nhỏ bé nhất, yếu ớt nhất, nhưng lại có sức mạnh lớn nhất. Chỉ có đứa con mới có thay đổi được người đã trưởng thành, là bố mẹ.

Nếu không có Xu Sim, tôi mãi mãi chỉ là một cô Thu Hà bốc đồng, bộp chộp, hay cãi cố, và ứng xử rất ngu ngốc!

Có con, tôi buộc phải trở nên mạnh mẽ hơn, cẩn trọng hơn, tôi khiêm tốn hơn, ham học hỏi hơn! Có con, tôi dạy mình điềm tĩnh và biết chịu đựng. Ngày xưa ai nói trái tai là tôi bật lại tanh tách. Nhờ có Xu, tôi đã biết hãm bớt lời lại trong miệng của mình.

Con tôi khó tính, khó ăn, khó ngủ, bướng bỉnh, phản kháng mạnh, nhút nhát với người lạ... cho nên tôi phải cắp cặp đi tìm học các khóa học về dạy con, về tâm lý trẻ con, tâm lý người lớn.

Nếu nói, người thầy giỏi nhất không phải là người truyền kiến thức, mà là người khơi dậy nên cảm hứng học. Thế thì, con tôi thực sự là người thầy giỏi của tôi. Xu đẩy tôi vào tình thế, hoặc là phải học, hoặc là đầu hàng. Xu khó dạy tới mức việc đi học và tìm kiếm thầy trở thành bức thiết, không thể nói "bận quá", ko thể nói "từ từ đã", không thể nói "cái này tôi biết rồi".

Xu đẩy tôi vào tình thế, hoặc là phải học, hoặc là đầu hàng.

Từ những khóa học này làm tôi hiểu hơn về các quy luật diễn biến tâm lý của mình, tôi hiểu được tại sao và như thế nào là stress, tôi hiểu hơn rằng hạnh phúc là quan trọng, mình hạnh phúc là con mới hạnh phúc. Ngày xưa, có thời gian tôi không ngủ được liên tục cả tháng trời, làm gì cũng hỏng, ai cũng thấy đáng ghét. Con gái tôi, và những khóa học đó đã cứu sống tôi khỏi trầm cảm, theo đúng nghĩa đen.

Cuộc đời có những khúc quanh rất kỳ lạ. Ngày xưa, khi mới ra tốt nghiệp Đại học Sư Phạm, tôi thoạt đầu làm giáo viên, được 3 năm, rồi làm phóng viên một thời gian ngắn, và chuyển sang làm biên tập viên, cho tới bây giờ. Tôi mát tay cắt gọt và chỉnh sửa các ý tưởng rời rạc của các CTV trở thành một bài báo hấp dẫn mà vẫn nhân văn. Nghề của tôi là sửa vịt thành thiên nga.

Và tôi mang toàn bộ thế mạnh cắt gọt của mình vào cuộc sống gia đình, tôi kỳ vọng rằng mình sẽ chỉnh sửa được chồng mình trở nên hoàn hảo hơn, theo ý tôi.

Và tôi thất bại!

Có lẽ hàng triệu phụ nữ khác cũng thất bại.

Không ai có thể thay đổi người khác. Không sức mạnh nào, không có thứ vũ khí sát thương hạng nặng nào có thể nhào nặn người khác, cho dù là biến đổi họ theo chiều hướng tốt đẹp hơn. “Non sông dễ đổi, bản tính khó dời” mà.

Vậy mà có!

Vậy mà vẫn có người có thể làm thay đổi người khác…

Có người có thể điều khiển tổng thống Mỹ Obama, người đàn ông quyền lực và bận rộn nhất hành tinh, luôn phải dừng mọi công việc để về nhà ăn tối mỗi 6h30 hàng ngày? Chỉ có hai người làm được điều này, đó chính là người yếu đuối nhất nhà, nhưng lại có sức mạnh nhất nhà, Malia và Sasha!

Và tôi tin Obama cũng không cô đơn trong cách hành xử mẫu mực của ông ý, vì đâu đó xung quanh chúng ta có rất nhiều những soái ca & soái ba như vậy....

Món ăn tuy dân dã, quen thuộc và dễ chế biến nhưng chỉ ở Bến Tre mới bật lên được cái hồn cốt thơm ngon, bởi đây là quê hương của xứ dừa, những giọt nước cốt dừa béo ngầy ngậy trắng ngà quyện vào từng món ăn mới dễ làm say lòng du khách phương xa.

Bánh canh nấu hến nước dừa

Bánh canh là món ăn phổ biến ở miền Tây, từ bánh canh ghẹ ngon nức tiếng Kiên Giang, Cà Mau tới bánh canh thốt nốt ngọt ngào của đất An Giang thì Bến Tre cũng có bánh canh đặc sản đó là bánh canh hến nấu nước dừa. Thoạt nghe tên thực khách có thể hình dung độ béo thơm của món bánh này.

Dù là bánh canh ngọt hay mặn thì sợi bánh ấy ở miền Tây vẫn được làm ra chủ yếu từ bột gạo. Gạo ngâm nước vài tiếng đồng hồ cho mềm rồi đem đi xay mịn thành bột. Xay gạo xong lại cho tất cả vào cái bao vải, đặt bộ cối xay thật nặng lên trên để ép lấy bột.

Bánh canh nấu hến nước dừa là món ăn ngon ở huyện Chợ Lách, tỉnh Bến Tre

Vo thành từng cục bột nhỏ vừa đủ để có thể cán dẹp dán vào thành chai thủy tinh. Sau đó phải khéo léo vừa cầm cổ chai, vừa lăn vòng chai, vừa đưa lưỡi dao bén ngót xắt đứt từng miếng bột gạo thành sợi rơi vào nồi nước đun sôi. Người làm lâu năm sẽ có kinh nghiệm và khéo tay, xắt bánh sao cho sợi bánh thật đều và đẹp mắt. Chính vì có công đoạn này mà người miền Tây thường gọi là bánh canh gạo xắt.

Sợi bánh canh đạt chuẩn sẽ được xắt sao cho không quá dầy cũng không quá mỏng, độ dài vừa phải sao cho bắt mắt và dễ ăn.

Tô bánh canh có giá khoảng 15.000 đồng

Phần hến thì phải chọn những con còn tươi, thịt dầy và chắc, ngọt. Hến mua về ngâm với nước vo gạo và chà sát cho sạch sau đó bắc lên bếp luộc với nước. Khi nước sôi cũng là lúc những con hến đã mở miệng, người nấu trộn lên một lần nữa rồi mang ra đãi lấy thịt. Lọc phần nước và thịt để riêng.

Sợi bánh canh bột trắng muốt

Dừa chọn trái cùi già và dày, chặt để riêng nước, cùi xay nhỏ lọc bỏ bớt nước đầu, chỉ lấy nước sau, cho vào nồi cùng với nước hến luộc, nước dừa và một ít thịt hến nấu sôi. Phần thịt hến còn lại, phi thơm hành tỏi rồi xào săn, nêm chút gia vị cho vừa miệng ăn. 

Khi nồi nước sôi mới thả bánh canh vào, bánh canh chín sẽ tự nổi lên lềnh bềnh trắng muốt. Khi múc bánh ra tô, người nấu sẽ không quên rưới lên trên một muỗng nước cốt dừa béo thơm và cho vào ít tiêu, hành lá. Trong tiết trời mưa gió, ngồi húp bát bánh canh nóng béo ngậy hương dừa thơm và những con hến đậm đà thì thật ấm bụng.

Ốc hấp nước dừa

Đây cũng là món ăn quen thuộc của người miền Tây, dễ tìm, dễ ăn và rất hợp để lai rai những ngày mát mẻ. Ốc hấp nước dừa ngon thường là loại gốc gạo vì ốc gạo béo, ngọt và thơm hơn. Ốc gạo sinh sản nhiều vào khoảng tháng 7 hàng năm. 

Vào khoảng thời gian đó con ốc to cỡ hạt mít, ruột trắng tinh. Ốc gạo tuy nhỏ nhưng ai từng thưởng thức đều nhớ vì vị béo và giòn đến lạ kỳ. Đặc biệt ốc vào mùa sinh sản thường có một lớp mỡ trắng dưới yếm, khều lên ăn sẽ thấy những con ốc con trắng tinh bên trong, nhai giòn rụm.

Ốc mua về thường được ngâm trong nước vo gạo để nhả bớt chất nhờn, chất dơ, sau đó chà rửa lại bằng nước lạnh nhiều lần cho đến khi sạch. Để thật ráo. Phần dừa sẽ được vắt lấy nước cốt, sả bỏ phần lá phía trên (khoảng 1/3 tính từ ngọn xuống). Cắt một phần gốc sả thái lát mỏng, số còn lại cắt khúc, đập dập. Bắc chảo lên bếp, cho dầu vào, sau đó phi số sả cắt lát cho đến khi có mùi thơm. Cho ốc, sả xắt khúc, nước dừa, nước sôi vào chảo sả phi. Sau đó nêm nếm gia vị. Món này thường ăn với nước mắm chua ngọt cay cay.

Bánh canh hến và ốc hấp nước dừa, món ngon ngày mưa bão ở Bến Tre

Một phần ốc có giá khoảng 10.000 đồng.

Ngoài hấp dừa, người dân Bến Tre còn trộn gỏi ốc cũng thơm ngon và cực "đã miệng"

(Theo Em đẹp)