Nhận định Vissel Kobe vs Gamba Osaka, 15h00 ngày 27/2

Sử dụng phòng vệ sinh, khu vực ăn uống riêng

Sinh ra vào thời điểm mà sự phân biệt chủng tộc đã ăn sâu vào xã hội Mỹ, những người phụ nữ này ở mọi ngã rẽ đều gặp phải trở ngại. Cơ sở vật chất tách biệt, buộc họ phải sử dụng phòng vệ sinh và khu vực ăn uống riêng.

Cơ hội giáo dục hạn chế dành cho người Mỹ gốc Phi càng gia tăng thêm thách thức. Katherine G. Johnson ngay từ khi còn nhỏ đã có năng khiếu về toán học, như bà đã nói vào năm 1999 '“Tôi luôn nóng lòng muốn được vào trường trung học để học đại số và hình học”', theo Birmingham Blogs History.

Tuy nhiên, do hệ thống giáo dục phân biệt chủng tộc ở quê hương, bà chỉ có thể học đến lớp 6. Cha đã phải chuyển nhà để các con có thể theo học trung học. Ở tuổi 14, Katherine tốt nghiệp trung học và bắt đầu học tại trường West Virginia State College, nơi bà tốt nghiệp bằng kép về toán học và tiếng Pháp. Bà là một trong những sinh viên người Mỹ gốc Phi đầu tiên theo học cao học tại đại học này.

Trong khi đó, Dorothy Vaughan và Mary Jackson cũng gặp phải thực tế khắc nghiệt của nền giáo dục phân biệt chủng tộc. Các lựa chọn giáo dục đại học cho người Mỹ gốc Phi bị hạn chế, cản trở khả năng tiếp cận giáo dục toàn diện và chuyên sâu về toán học và các lĩnh vực liên quan. 

Bất chấp những trở ngại này, cả Vaughan và Jackson đều thể hiện khả năng vươn lên đáng nể. Năng khiếu toán học sớm nảy nở của Vaughan đã giúp bà đảm bảo được vị trí giảng dạy tại một trường trung học tách biệt. 

Jackson, bắt đầu sự nghiệp của mình với tư cách là một nhà toán học nghiên cứu tại Ủy ban Cố vấn Hàng không Quốc gia Mỹ (NACA), đã phải đối mặt với những rào cản về chủng tộc và giới tính khi theo đuổi mục tiêu trở thành nữ kỹ sư người Mỹ gốc Phi đầu tiên của NASA.

Mỗi ngày làm việc là một ‘cuộc đấu tranh’

Sự thiên vị về giới tính là một nghịch cảnh khác. Ở thời đại mà các chuẩn mực xã hội đẩy phụ nữ, đặc biệt là phụ nữ Mỹ gốc Phi, xuống những vị trí được trả lương thấp hơn và kém uy tín hơn, việc vượt qua những rào cản giới tính này là một cuộc chiến khó khăn. 

Những người phụ nữ phải đấu tranh với những định kiến về năng lực của họ trong các lĩnh vực khoa học và kỹ thuật, thách thức những quan niệm này thông qua nỗ lực không mệt mỏi và những thành tựu đặc biệt.

Bất chấp sự xuất sắc của bản thân, Johnson, Vaughan và Jackson ban đầu phải đối mặt với những rào cản khắc nghiệt trong việc được công nhận và thăng tiến trong sự nghiệp. Thành tích của những nhà nữ khoa học này thường không được chú ý hoặc được cho là do các đồng nghiệp nam da trắng của họ. 

Dorothy Vaughan, nhà toán học xuất sắc, đã trở thành giám sát viên người Mỹ gốc Phi đầu tiên tại NASA, nhưng sự công nhận này chỉ đến sau nhiều năm. Cuộc đấu tranh để được công nhận diễn ra mỗi ngày trong công việc của bà.

Bất chấp vô số trở ngại, Johnson, Vaughan và Jackson đã có những đóng góp đáng kể cho NASA và để lại dấu ấn quyết định trong chương trình không gian thời kỳ đầu. 

Những tính toán chính xác của Katherine Johnson là công cụ tạo nên sự thành công của các sứ mệnh không gian ban đầu, bao gồm chuyến bay lịch sử của Alan Shepard năm 1961 và quỹ đạo quanh Trái đất của John Glenn năm 1962. Công trình của bà đóng vai trò then chốt trong các chương trình Sao Thủy và Apollo của NASA, mang về cho bà Huân chương Tự do của Tổng thống Mỹ trong năm 2015.

Với tư cách là người giám sát đơn vị Máy tính Khu vực phía Tây của NASA, bao gồm toàn phụ nữ người Mỹ gốc Phi, Dorothy Vaughan đóng một vai trò quan trọng trong việc tích hợp máy tính điện tử vào tổ chức. 

Mary Jackson, nữ kỹ sư người Mỹ gốc Phi đầu tiên của NASA, đã làm việc để thúc đẩy việc tuyển dụng và đề bạt phụ nữ vào các vai trò kỹ thuật và khoa học. Sự ủng hộ của bà cho sự đa dạng trong NASA đã góp phần tạo nên một môi trường hòa nhập hơn. Vào năm 2019, NASA đã vinh danh Jackson bằng cách đặt tên tòa nhà trụ sở chính ở Washington, D.C theo tên bà.

Những nỗ lực tập thể bộ ba nhà khoa học da màu không chỉ xóa bỏ những định kiến định kiến về khả năng của phụ nữ Mỹ gốc Phi trong các lĩnh vực STEM mà còn mở đường cho các thế hệ tương lai theo đuổi sự nghiệp khoa học và công nghệ.

Di sản của Katherine Johnson, Dorothy Vaughan và Mary Jackson còn vượt xa cả những thành tựu cá nhân của họ. Câu chuyện của họ được biết đến rộng rãi thông qua cuốn sách "Những biểu tượng ẩn giấu" (Hidden Figures) của Margot Lee Shetterly và bộ phim chuyển thể sau đó đã được đề cử giải Oscar. 

Tử Huy

Tên gọi nhắc cột mốc lịch sử

Sinh ra đúng vào ngày đất nước giải phóng, anh Lê Thành Nam Giải Phóng (Quận Tân Bình, TP.HCM) chia sẻ bản thân anh cùng các bạn bè đồng lứa có phần may mắn khi sinh ra vào thời điểm đã hết chiến tranh, được sống trong hòa bình.

“Chúng tôi biết ơn và trân trọng điều đó. Chúng tôi chỉ còn đối diện với những chuyện cơm áo gạo tiền”.

Gia đình anh Giải Phóng

Cũng chính vì sinh ra vào thời khắc lịch sử của đất nước mà bố mẹ quyết định đặt cho anh với một cái tên rất đặc biệt là “Giải Phóng”.

“Tôi sinh ra ở Hưng Yên, hồi nhỏ ai gọi sao thì biết vậy. Lúc 8 tuổi, khi cùng gia đình chuyển vào TP.HCM, khi đã có nhận thức hơn, đi học tôi mới để ý là nhiều thầy cô và bạn bè đặc biệt quan tâm đến sự kiện đó. 

Sau rồi tôi tìm hiểu, mới biết tại sao mình lại có cái tên dài như thế. Vào ngày sinh tôi, mẹ tôi đi bộ lên trạm xá, nhưng lên tới nơi không có ai bởi mọi người hầu hết đều đang tập trung chuẩn bị cờ hoa để đón thời khắc lịch sử. Sau đó phải gọi người thân, họ hàng đến giúp. Rồi thì mọi người bàn bạc đặt tên tôi như vậy để kỷ niệm” - anh Phóng kể.

Được sinh ra vào ngày đặc biệt của đất nước, anh Phóng cho rằng đó là điều thú vị trong cuộc đời anh. Ngày sinh nhật của anh thường có đông đủ mọi người.

“Tôi vui vì đó là một sự trùng hợp tương đối thú vị. Sinh nhật của tôi có một điều đặc biệt hơn so với tất cả mọi người, là trùng với dịp kỷ niệm lớn của đất nước nên mọi người đều được nghỉ. Chính vì vậy, tôi có thêm nhiều thời gian để cùng gia đình và người thân, bạn bè ngồi lại với nhau trò chuyện, hỏi thăm, chia sẻ về cuộc sống và công việc”.

Nói về kỷ niệm những ngày sinh nhật đã qua, anh Phóng chia sẻ bản thân anh ấn tượng nhất với lần sinh nhật anh tròn 30 tuổi, cũng là dịp kỷ niệm 30 năm ngày đất nước giải phóng.

“Lần ấy, thành phố TP.HCM tổ chức sự kiện sinh nhật cho những người sinh vào ngày 30/4/1975. Ở thời điểm đó toàn thành phố có khoảng 1.500 người như vậy. Sau này chúng tôi giữ liên lạc được vài chục người và họp mặt gần gũi thường xuyên”.

Chị Võ Thị Kiều Diễm, cũng là một người sinh ra vào đúng ngày 30/4 lịch sử, hiện đang là một nhân viên truyền thông ở TP.HCM.

Chị Diễm vui vẻ nhớ lại “Từ những năm cấp 1, cấp 2…, cứ đến ngày 30/4, khi huyện tổ chức lễ chào mừng Ngày thống nhất đất nước, là nhà tôi có thư mời tham gia và mình được tặng quà. 

Khi đó, tôi chỉ nghĩ là do mình học giỏi nên được tặng quà. Lớn dần lên, thì tôi bắt đầu hiểu được không những do học giỏi mà còn do mình may mắn sinh vào ngày trọng đại của đất nước. 

Bạn bè hay trêu: “Sướng thế, cả nước rợp cờ hoa mừng sinh nhật nhé!”. Đúng vào ngày lễ, nên gia đình có dịp đi chơi, sum vầy nhân ngày sinh nhật của tôi”...

Chị Kiều Diễm: "Sinh ra đúng ngày 30/4/1975, tôi rất tự hào và luôn cố gắng vươn lên trong học tập. Sau khi ra trường, mỗi năm đều được báo đài thăm hỏi, mình cũng có thêm động lực trong công việc, hoàn thành trách nhiệm xã hội, thấy mình thật sự đang sống có ý nghĩa mỗi ngày"

Trong nhóm những người sinh vào ngày 30/4 có một gia đình đặc biệt là anh Lê Vinh Quang và chị Minh Trang - cả vợ và chồng đều sinh ngày 30/4/1975.

“Sau sự kiện gặp mặt những người sinh vào ngày 30/4/1975 sau 30 năm, hai bạn này quen nhau và tiến tới lập gia đình. Hiện, chúng tôi vẫn thường xuyên giữ liên lạc, gặp nhau và năm nào cũng lên kế hoạch tổ chức sinh nhật chung cùng nhau” - anh Phóng kể.

“Sống chân thành sẽ nhận được nhiều hơn mong đợi”

Lớn lên cùng những đổi thay và phát triển của đất nước, anh Phóng cho hay điều anh hạnh phúc và tự hào nhất là thấy rõ sự chuyển mình rõ rệt, “rất đáng kể”, của đất nước sau 40 năm.

“Cuộc đời tôi đi từ vùng quê nghèo đến bây giờ ở tại một trong những thành phố lớn nhất của cả nước, là những trải nghiệm thật thú vị. Trong ký ức tôi thời 7, 8 tuổi là những bữa cơm độn khoai lang khô và bo bo để đủ ăn. Nhưng nhìn vào cuộc sống của chúng ta giờ đây, tôi nghĩ rằng đó là một sự phát triển tương đối khá. 

Cá nhân tôi cho rằng sự phát triển của đất nước ta mấy năm qua là rất tích cực, và đang trong giai đoạn khả quan để có thể tiếp tục có những bước phát triển tiếp theo nữa. Tôi cảm nhận sự phát triển không bắt nguồn từ cái gì đó lớn lao mà ở ngay từ chính từng người dân, từng gia đình về kinh tế và điều kiện sống. Như gia đình tôi, từ những thời khắc cơm không đủ ăn, giờ đây không còn lo cơm áo nữa và nghĩ tới những điều kiện sống tốt hơn”.

Theo anh Phóng, nền kinh tế có thể có những lúc thăng trầm, nhưng điều anh hy vọng là sẽ luôn có chiều hướng, kết quả đi lên trong tương lai. Bản thân anh Phóng hiện chèo lái Công ty TNHH vật liệu Võ Lê Trương, góp sức mình vào sự phát triển chung của đất nước.

Cũng ra đời vào những tháng năm lịch sử của dân tộc - năm 1975, chị Lê Kim Thuỷ (Quận 3, TP.HCM) "cảm thấy rất hạnh phúc, tự hào khi được là công dân của TPHCM”. 

Chị Lê Kim Thuỷ: "Tôi rất hạnh phúc, tự hào khi được là công dân của TPHCM"

Nhớ lại ngày nhỏ, thành phố những năm đầu giải phóng còn bộn bề nhiều việc cần làm, chị Thủy cho biết khi đó “ngoài việc học chúng tôi còn có rất nhiều phong trào, hoạt động để đóng góp công sức vào sự phát triển chung. Tuổi nhỏ làm việc nhỏ, học sinh chúng tôi náo nức lượm giấy vụn làm kế hoạch nhỏ, tham gia giúp bạn vượt khó, giữ vệ sinh môi trường...”.

Hiện nay, khi đã trở thành giám đốc một cty bất động sản, chị Thủy bày tỏ mong muốn “đất nước hoà bình và ngày càng phát triển, để người dân yên tâm làm ăn, phấn đấu".

Chị Kiều Diễm thì chia sẻ: “Lớn lên từ những ngày đất nước còn dư âm nặng nề của chiến tranh, cùng vượt qua những khó khăn, cải cách, lớn lên cùng những thay đổi và hội nhập, tôi có nhiều điều kiện để học hành bài bản, nỗ lực vươn lên. Tôi nhìn thấy sự chuyển mình của đất nước hơn 40 năm qua, và sẵn sàng hội nhập với thế giới”.

Với những bạn trẻ sinh sau ngày 30/4, thế hệ 8x, 9x, là nguồn nhân lực chủ đạo của đất nước, chị Diễm muốn nhắn nhủ rằng “Cuộc đời bắt đầu từ những cuộc gặp gỡ, và cuộc đời bạn có thể bị ảnh hưởng rất nhiều bởi những người mà bạn gặp". 

Do đó, "đừng ngại thay đổi trong cuộc sống, trong công việc. Khó khăn chỉ là để thử thách sự kiên trì, nhẫn nại và tôi luyện ý chí. Hãy sống chân thành, các bạn sẽ nhận được nhiều hơn mình mong đợi”.

Thanh Hùng – Nguyễn Thảo

Trao đổi với VietNamNet,PGS.TS Trần Xuân Nhĩ, Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam, cho hay, sứ mệnh của các trường đại học địa phương là đào tạo ra nguồn nhân lực phục vụ cho việc phát triển kinh tế, xã hội của địa phương ấy. Khi có nguồn nhân lực chất lượng sẽ giúp phát huy sức mạnh và làm cho nền kinh tế của địa phương đi lên.

Tuy nhiên, theo ông Nhĩ, hiện nay sứ mệnh ấy đang bị nhập nhèm, không được xác định rõ. Điều này dẫn tới việc không ít địa phương muốn cắt giảm ngân sách đáng lẽ chi cho giáo dục để dành cho mục đích khác, thậm chí xảy ra tình cảnh “nơi hô hào nhập vào trường trung ương, nơi khác lại muốn nhập vào các trường lân cận”.

“Thực tế, địa phương cũng không nhận thấy các trường đại học này là những đứa con của mình và cần phải chăm lo, vì thế nhiều tỉnh chỉ muốn đẩy về trung ương để không phải chi ngân sách”, ông Nhĩ thẳng thắn.

Trước thực tế này, ông Nhĩ cho rằng cần phải có sự phân cấp rõ ràng, trong đó trường đại học địa phương sẽ chịu trách nhiệm đào tạo nguồn nhân lực cho địa phương, từ đó các trường mới xác định được nhu cầu, quy mô đào tạo phù hợp với đầu ra.

Là các trường nằm cách xa trung tâm kinh tế, xã hội lớn, muốn thu hút được sinh viên, ông Nhĩ cho rằng cần phải đào tạo những ngành có tính ứng dụng cao và phù hợp với điều kiện của địa phương. Nếu chỉ sao chép y nguyên các ngành giống như những trường ở khu vực thành phố lớn sẽ rất khó cạnh tranh trong công tác tuyển sinh.

Bên cạnh đó, theo ông Nhĩ, việc phân luồng và định hướng hướng nghề nghiệp cho học sinh phổ thông trên địa bàn cũng là điều cần phải chú trọng.

“Khi học sinh không được thông tin đầy đủ, sát sườn về ngành học và nhu cầu nguồn nhân lực của các địa phương, cùng với việc phân luồng không tốt sẽ dẫn tới hệ lụy không thể tuyển sinh được”, ông Nhĩ nói.

Trong khi đó, TS Lê Viết Khuyến, Phó Chủ tịch Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam cho rằng có nhiều nguyên nhân khiến các trường địa phương rơi vào thế khó.

Trong đó, nhiều ngành đào tạo của các trường đại học chưa hấp dẫn hoặc không còn phù hợp với sự phát triển kinh tế - xã hội nên khó để thu hút được các thí sinh. Các địa phương cũng chưa có nhiều nghiên cứu tổng thể về nguồn nhân lực, nhu cầu nguồn nhân lực với thị trường của từng vùng để đặt hàng phù hợp.

Để xảy ra tình trạng nợ lương giảng viên, nhân viên kéo dài, theo ông Khuyến, một phần còn do các trường chưa năng động, chỉ trông chờ vào ngân sách địa phương, học phí. Trong khi đó, việc hợp tác giữa trường đại học và doanh nghiệp chưa đạt hiệu quả như mong muốn nên các trường chưa có thêm nguồn thu từ đây, dẫn đến tình trạng khó khăn kéo dài.

Vì thế, ông Khuyến cho rằng, các trường cần năng động tìm kiếm nguồn thu từ các hoạt động khác, chẳng hạn chuyển giao công nghệ. Bên cạnh đó, các trường cũng phải linh hoạt trong điều chỉnh chỉ tiêu, dựa theo những biến động về nguồn nhân lực của đại phương để đào tạo cho phù hợp.

“Nếu chỉ thụ động làm theo nhiệm vụ được giao và trông chờ ngân sách hay học phí sẽ rất khó khăn”, ông Khuyến nói.

Nguyên Vụ phó Vụ Giáo dục Đại học cũng cho rằng để thu hút thí sinh vào các trường đại học địa phương, cần có sự ưu đãi về học phí.

“Tại nhiều nước, học phí ở các trường địa phương chỉ bằng 1/5-1/6 học phí các trường tại những thành phố lớn. Điều này sẽ tạo điều kiện cho sinh viên “được ăn cơm nhà học đại học”. Nhưng tại Việt Nam, chúng ta có xu hướng cao bằng. Vì thế, học sinh mới đổ xô tới theo học tại các trường ở thành phố thay vì chọn các đại học địa phương”.

Vì thế, ông Khuyến cho rằng, địa phương phải cân đối phân bổ ngân sách xứng đáng cho trường đại học. Ngoài ra, chính cộng đồng doanh nghiệp địa phương cũng cần phải có trách nhiệm chung tay hỗ trợ các trường địa phương, bởi đây sẽ là nơi đào tạo ra nguồn nhân lực để doanh nghiệp sử dụng trong tương lai.