Trước đó không lâu, tại kỳ họp 36 vào tháng 1/2024, Ủy ban Kiểm tra Trung ương cũng kết luận Ban cán sự đảng UBND tỉnh Bắc Ninh đã vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, quy chế làm việc và nhiều vi phạm khác trong thực hiện một số dự án/gói thầu do Công ty Cổ phần Tiến bộ Quốc tế (AIC) và các công ty trong hệ sinh thái AIC thực hiện. Đi cùng với các kết luận này là hàng loạt các lãnh đạo, nguyên lãnh đạo của tỉnh này bị kỷ luật.

Tương tự, tại kỳ họp 34 vào cuối năm 2023, Ủy ban Kiểm tra Trung ương cũng chỉ rõ, Ban cán sự đảng Bộ Công Thương đã vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, quy chế làm việc. Sau đó, một loạt lãnh đạo và cán bộ của bộ này bị kỷ luật...

Xu hướng áp đặt ý chí của người đứng đầu rất đáng lo ngại

Một câu hỏi đặt ra: Thế nào là “tập trung dân chủ” và vì sao vi phạm nguyên tắc này lại có vẻ phổ biến đến vậy?

Những nội dung của nguyên tắc “tập trung dân chủ” được quy định tại Điều 9, Điều lệ Đảng, được thông qua tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 11.

Theo đó, 6 yêu cầu của nguyên tắc “tập trung dân chủ” đã nêu rõ cấu trúc tổ chức quyền lực của Đảng, mô hình lãnh đạo, các mối quan hệ giữa đảng viên và tổ chức đảng, cấp dưới và cấp trên, thiểu số và đa số, tổ chức đảng và Đại hội Đảng, nguyên tắc ban hành quyết định lãnh đạo, trách nhiệm thực hiện Nghị quyết của đảng viên cũng như tổ chức đảng, và các quyền dân chủ của đảng viên...

Phân tích 6 nội dung của nguyên tắc “tập trung dân chủ” có thể thấy khía cạnh “tập trung” thể hiện qua hệ thống quyền lực trong đảng được tổ chức theo trật tự thứ bậc, với thiết chế quyền lực cao nhất là Đại hội Đảng toàn quốc, giữa hai kỳ đại hội là Ban Chấp hành Trung ương.

Tổ chức đảng cấp dưới phải chấp hành các quyết định của tổ chức đảng cấp trên, tổ chức đảng cấp trên có thể xem xét, thay đổi quyết định của tổ chức đảng cấp dưới. Cùng với đó, cá nhân phải phục tùng tổ chức, đảng viên và tổ chức đảng phải chấp hành Điều lệ Đảng, Nghị quyết.  

Khía cạnh “dân chủ” thể hiện qua biện pháp bầu cử được sử dụng để chọn ra thành viên ban lãnh đạo các cấp, mô hình tập thể lãnh đạo chứ không phải cá nhân lãnh đạo. Các quyết định lãnh đạo được ban hành theo nguyên tắc đa số (đạt trên 50% số phiếu ủng hộ).

Thiểu số phải phục tùng đa số, cá nhân đảng viên không chỉ được quyền phát biểu, thảo luận, mà còn được bảo lưu ý kiến khác với quan điểm, ý kiến của đa số và báo cáo lên cơ quan đảng cấp trên.

Với những yêu cầu và đặc điểm nêu trên, nguy cơ vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ sẽ xảy ra khi cá nhân đứng đầu hoặc nhóm thiểu số có thể thường xuyên lấn át, áp đặt ý chí đối với tập thể thành viên ban lãnh đạo.

Khả năng thứ hai là việc thảo luận các vấn đề lãnh đạo được thực hiện qua loa, hình thức, để rồi biểu quyết theo ý định có sẵn.

Khả năng thứ ba là những ý kiến thuộc về thiểu số bị loại bỏ, hoặc ngăn chặn cả quyền phát biểu cũng như quyền báo cáo lên cơ quan lãnh đạo cấp trên.

Khả năng thứ tư là sự hình thành một nhóm đa số bền vững, có thể thường xuyên chi phối các quyết định lãnh đạo, kể cả quyết định sai trái. 

Về lý thuyết, nếu được thực hiện nghiêm túc, nguyên tắc “tập trung dân chủ" không chỉ phát huy trí tuệ tập thể, mà quan trọng hơn là có thể giảm thiểu nguy cơ chuyên quyền để ban hành những quyết định duy ý chí, thiếu cân nhắc thấu đáo, bất chấp những nguyên tắc, quy định của tổ chức, dẫn đến sai phạm và hệ lụy tiêu cực.

Ưu điểm thứ hai của nguyên tắc “tập trung dân chủ” là bảo đảm sự quyết đoán của các chủ thể lãnh đạo trước những tình huống nan giải, bất thường.

Ưu điểm thứ ba là duy trì kỷ cương, kỷ luật, sự thống nhất và nhất quán cả về quan điểm và hành động trong đảng, từ trung ương xuống đến các địa phương. 

Trên thực tế, có rất nhiều yếu tố có thể dẫn đến vi phạm nguyên tắc “tập trung dân chủ” tại các cơ quan, đơn vị. Đáng chú ý nhất và cũng là điều đáng lo ngại là sự hiểu biết không đầy đủ về nguyên tắc này, xu hướng áp đặt ý chí của người đứng đầu; thói quen chấp hành, e ngại hoặc không đủ năng lực nêu chính kiến của cá nhân đảng viên; sự phụ thuộc người đứng đầu về công việc và cơ hội phát triển của các thành viên ban lãnh đạo; sự hình thành các ê kíp dựa trên lợi ích nhóm hoặc quan hệ cá nhân…

Cần bản lĩnh và trách nhiệm của từng đảng viên

Để giảm thiểu nguy cơ vi phạm nguyên tắc “tập trung dân chủ”, điều kiện đầu tiên là mỗi đảng viên, đặc biệt là các thành viên ban lãnh đạo tại mỗi tổ chức đảng cần nắm vững và thực hiện nghiêm túc 6 yêu cầu của nguyên tắc này.

Điều kiện thứ hai là sự đồng đều giữa các thành viên ban lãnh đạo về trình độ, uy tín và ảnh hưởng của mỗi cá nhân. Bởi lẽ, bất cứ sự chênh lệch thái quá nào trong ban lãnh đạo cũng có thể làm xuất hiện nguy cơ thao túng quyền lực khi ban hành các quyết định của tập thể lãnh đạo.

Điều kiện thứ ba là ý thức trách nhiệm, bản lĩnh của mỗi cá nhân đảng viên trong tổ chức đảng, đặc biệt là thành viên ban lãnh đạo. Đảng viên bản lĩnh và trách nhiệm không chỉ dám nêu chính kiến khi phát hiện sai nguyên tắc, mà còn có thể báo cáo cơ quan đảng cấp trên nếu sai phạm kéo dài.

Về lâu dài, có thể xem xét gia tăng yêu cầu về tỷ lệ số phiếu thuận với các quyết định lãnh đạo. Hiện nay, yêu cầu các quyết định lãnh đạo phải đạt trên 50% số phiếu ủng hộ được cho là khá lỏng lẻo, nhất là trong các đơn vị mà người thủ trưởng có thể chi phối quá nhiều với các thành viên cơ quan.

Nếu yêu cầu số phiếu ủng hộ quyết định lãnh đạo phải đạt trên 75% thì sẽ tạo ra rào cản thể chế, qua đó giảm bớt nguy cơ chuyên quyền của cá nhân, nhóm trong tổ chức đảng.

Ủy ban Kiểm tra Trung ương kết luận sai phạm tại Bộ LĐ-TB&XH

Tại kỳ họp 37 vừa qua, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã kết luận về công tác kiểm tra những dấu hiệu vi phạm của Ban cán sự đảng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội trong các nhiệm kỳ 2011 - 2016 và 2016 - 2021. Một trong những vấn đề được nêu lên hàng đầu là Ban cán sự đảng và một số cá nhân lãnh đạo bộ này đã vi phạm nguyên tắc “tập trung dân chủ”, gây ảnh hưởng đến thực hiện chính sách cũng như uy tín chính trị của cơ quan Nhà nước.

Nếu rà soát lại các thông báo của Ủy ban Kiểm tra Trung ương trong thời gian gần đây, cụm từ “vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ” xuất hiện với tần suất cao, gắn với những hậu quả nghiêm trọng. 

Trước đó không lâu, tại kỳ họp 36 vào tháng 1/2024, Ủy ban Kiểm tra Trung ương cũng kết luận Ban cán sự đảng UBND tỉnh Bắc Ninh đã vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, quy chế làm việc và nhiều vi phạm khác trong thực hiện một số dự án/gói thầu do Công ty Cổ phần Tiến bộ Quốc tế (AIC) và các công ty trong hệ sinh thái AIC thực hiện. Đi cùng với các kết luận này là hàng loạt các lãnh đạo, nguyên lãnh đạo của tỉnh này bị kỷ luật.

Tương tự, tại kỳ họp 34 vào cuối năm 2023, Ủy ban Kiểm tra Trung ương cũng chỉ rõ, Ban cán sự đảng Bộ Công Thương đã vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, quy chế làm việc. Sau đó, một loạt lãnh đạo và cán bộ của bộ này bị kỷ luật...

Xu hướng áp đặt ý chí của người đứng đầu rất đáng lo ngại

Một câu hỏi đặt ra: Thế nào là “tập trung dân chủ” và vì sao vi phạm nguyên tắc này lại có vẻ phổ biến đến vậy?

Những nội dung của nguyên tắc “tập trung dân chủ” được quy định tại Điều 9, Điều lệ Đảng, được thông qua tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 11.

Theo đó, 6 yêu cầu của nguyên tắc “tập trung dân chủ” đã nêu rõ cấu trúc tổ chức quyền lực của Đảng, mô hình lãnh đạo, các mối quan hệ giữa đảng viên và tổ chức đảng, cấp dưới và cấp trên, thiểu số và đa số, tổ chức đảng và Đại hội Đảng, nguyên tắc ban hành quyết định lãnh đạo, trách nhiệm thực hiện Nghị quyết của đảng viên cũng như tổ chức đảng, và các quyền dân chủ của đảng viên...

Phân tích 6 nội dung của nguyên tắc “tập trung dân chủ” có thể thấy khía cạnh “tập trung” thể hiện qua hệ thống quyền lực trong đảng được tổ chức theo trật tự thứ bậc, với thiết chế quyền lực cao nhất là Đại hội Đảng toàn quốc, giữa hai kỳ đại hội là Ban Chấp hành Trung ương.

Tổ chức đảng cấp dưới phải chấp hành các quyết định của tổ chức đảng cấp trên, tổ chức đảng cấp trên có thể xem xét, thay đổi quyết định của tổ chức đảng cấp dưới. Cùng với đó, cá nhân phải phục tùng tổ chức, đảng viên và tổ chức đảng phải chấp hành Điều lệ Đảng, Nghị quyết.  

Khía cạnh “dân chủ” thể hiện qua biện pháp bầu cử được sử dụng để chọn ra thành viên ban lãnh đạo các cấp, mô hình tập thể lãnh đạo chứ không phải cá nhân lãnh đạo. Các quyết định lãnh đạo được ban hành theo nguyên tắc đa số (đạt trên 50% số phiếu ủng hộ).

Thiểu số phải phục tùng đa số, cá nhân đảng viên không chỉ được quyền phát biểu, thảo luận, mà còn được bảo lưu ý kiến khác với quan điểm, ý kiến của đa số và báo cáo lên cơ quan đảng cấp trên.

Với những yêu cầu và đặc điểm nêu trên, nguy cơ vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ sẽ xảy ra khi cá nhân đứng đầu hoặc nhóm thiểu số có thể thường xuyên lấn át, áp đặt ý chí đối với tập thể thành viên ban lãnh đạo.

Khả năng thứ hai là việc thảo luận các vấn đề lãnh đạo được thực hiện qua loa, hình thức, để rồi biểu quyết theo ý định có sẵn.

Khả năng thứ ba là những ý kiến thuộc về thiểu số bị loại bỏ, hoặc ngăn chặn cả quyền phát biểu cũng như quyền báo cáo lên cơ quan lãnh đạo cấp trên.

Khả năng thứ tư là sự hình thành một nhóm đa số bền vững, có thể thường xuyên chi phối các quyết định lãnh đạo, kể cả quyết định sai trái. 

Về lý thuyết, nếu được thực hiện nghiêm túc, nguyên tắc “tập trung dân chủ" không chỉ phát huy trí tuệ tập thể, mà quan trọng hơn là có thể giảm thiểu nguy cơ chuyên quyền để ban hành những quyết định duy ý chí, thiếu cân nhắc thấu đáo, bất chấp những nguyên tắc, quy định của tổ chức, dẫn đến sai phạm và hệ lụy tiêu cực.

Ưu điểm thứ hai của nguyên tắc “tập trung dân chủ” là bảo đảm sự quyết đoán của các chủ thể lãnh đạo trước những tình huống nan giải, bất thường.

Ưu điểm thứ ba là duy trì kỷ cương, kỷ luật, sự thống nhất và nhất quán cả về quan điểm và hành động trong đảng, từ trung ương xuống đến các địa phương. 

Trên thực tế, có rất nhiều yếu tố có thể dẫn đến vi phạm nguyên tắc “tập trung dân chủ” tại các cơ quan, đơn vị. Đáng chú ý nhất và cũng là điều đáng lo ngại là sự hiểu biết không đầy đủ về nguyên tắc này, xu hướng áp đặt ý chí của người đứng đầu; thói quen chấp hành, e ngại hoặc không đủ năng lực nêu chính kiến của cá nhân đảng viên; sự phụ thuộc người đứng đầu về công việc và cơ hội phát triển của các thành viên ban lãnh đạo; sự hình thành các ê kíp dựa trên lợi ích nhóm hoặc quan hệ cá nhân…

Cần bản lĩnh và trách nhiệm của từng đảng viên

Để giảm thiểu nguy cơ vi phạm nguyên tắc “tập trung dân chủ”, điều kiện đầu tiên là mỗi đảng viên, đặc biệt là các thành viên ban lãnh đạo tại mỗi tổ chức đảng cần nắm vững và thực hiện nghiêm túc 6 yêu cầu của nguyên tắc này.

Điều kiện thứ hai là sự đồng đều giữa các thành viên ban lãnh đạo về trình độ, uy tín và ảnh hưởng của mỗi cá nhân. Bởi lẽ, bất cứ sự chênh lệch thái quá nào trong ban lãnh đạo cũng có thể làm xuất hiện nguy cơ thao túng quyền lực khi ban hành các quyết định của tập thể lãnh đạo.

Điều kiện thứ ba là ý thức trách nhiệm, bản lĩnh của mỗi cá nhân đảng viên trong tổ chức đảng, đặc biệt là thành viên ban lãnh đạo. Đảng viên bản lĩnh và trách nhiệm không chỉ dám nêu chính kiến khi phát hiện sai nguyên tắc, mà còn có thể báo cáo cơ quan đảng cấp trên nếu sai phạm kéo dài.

Về lâu dài, có thể xem xét gia tăng yêu cầu về tỷ lệ số phiếu thuận với các quyết định lãnh đạo. Hiện nay, yêu cầu các quyết định lãnh đạo phải đạt trên 50% số phiếu ủng hộ được cho là khá lỏng lẻo, nhất là trong các đơn vị mà người thủ trưởng có thể chi phối quá nhiều với các thành viên cơ quan.

Nếu yêu cầu số phiếu ủng hộ quyết định lãnh đạo phải đạt trên 75% thì sẽ tạo ra rào cản thể chế, qua đó giảm bớt nguy cơ chuyên quyền của cá nhân, nhóm trong tổ chức đảng.

Ủy ban Kiểm tra Trung ương kết luận sai phạm tại Bộ LĐ-TB&XH

Đáng chú ý, trong các trận đấu gặp những CLB của Hàn Quốc, Quang Hải được HLV Kim Sang Sik kéo xuống chơi thấp, đóng vai trò một tiền vệ trung tâm như vài lần trước đây dưới thời ông Park Hang Seo từng làm.

Ở vai trò mới mà cũ, Quang Hải chơi tốt, chẳng những thế còn đóng góp nhiều bàn thắng nhất cho tuyển Việt Nam trong 3 trận đấu vừa qua. Việc tiền vệ người Đông Anh tìm lại chính mình rõ ràng là cơ sở quan trọng để đoàn quân của HLV Kim Sang Sik hướng đến chức vô địch ASEAN Cup lần thứ 3 trong lịch sử.

Chờ Hoàng Đức trả lời 

Trái với Quang Hải, trước khi tập trung, Hoàng Đức nằm trong số những cầu thủ đạt phong độ rất cao khi liên tục toả sáng và giúp đội nhà đứng đầu bảng xếp hạng ở giải hạng Nhất.

Nhưng đúng như những lo ngại trước đây, việc chơi ở giải đấu dễ thở như giải hạng Nhất (đặc biệt đối với đội bóng của Hoàng Đức khi sở hữu quá nhiều hảo thủ trong đội hình) khiến tiền vệ người Hải Dương không thật ổn như kỳ vọng trong các trận giao hữu của tuyển Việt Nam trước thềm ASEAN Cup 2024.

Nói như thế chẳng có nghĩa tiền vệ người Hải Dương kém cỏi, nhưng như đã nói chưa đạt đúng kỳ vọng về năng lực, phong độ… như ông Kim Sang Sik mong muốn.

Đáng lo khi tuyển Việt Nam ở ASEAN Cup 2024 đang trông chờ rất nhiều vào Quang Hải cũng như Hoàng Đức trong việc “tiếp tế” bóng, cơ hội cho Tiến Linh, Tuấn Hải hay đặc biệt Xuân Son tới đây.

Vì lẽ đó, nếu viễn cảnh chỉ một mình Quang Hải gồng gánh công việc nơi tuyến giữa, không nhận sự chia lửa từ Hoàng Đức hoặc các đồng đội khác thực sự đáng lo cho tuyển Việt Nam trong chiến dịch chinh phục ASEAN Cup 2024.

Tuyển Việt Nam: Âu lo cuối cho HLV Kim Sang Sik trước ASEAN Cup 2024

Quang Hải gọi…

Trước ngày HLV Kim Sang Sik công bố danh sách tuyển Việt Nam tập trung chuẩn bị cho ASEAN Cup 2024, Quang Hải nằm trong số các cầu thủ không đạt phong độ tốt nhất tại V-League gây âu lo.

Thế nhưng, sau chuyến tập huấn tại Hàn Quốc, vào lúc này vị thế của tiền vệ thuộc biên chế CLB CAHN đã trở lại ban đầu khi thể hiện phong độ chói sáng trong 3 trận giao hữu mà tuyển Việt Nam toàn thắng.

Đáng chú ý, trong các trận đấu gặp những CLB của Hàn Quốc, Quang Hải được HLV Kim Sang Sik kéo xuống chơi thấp, đóng vai trò một tiền vệ trung tâm như vài lần trước đây dưới thời ông Park Hang Seo từng làm.

Ở vai trò mới mà cũ, Quang Hải chơi tốt, chẳng những thế còn đóng góp nhiều bàn thắng nhất cho tuyển Việt Nam trong 3 trận đấu vừa qua. Việc tiền vệ người Đông Anh tìm lại chính mình rõ ràng là cơ sở quan trọng để đoàn quân của HLV Kim Sang Sik hướng đến chức vô địch ASEAN Cup lần thứ 3 trong lịch sử.

Chờ Hoàng Đức trả lời 

Trái với Quang Hải, trước khi tập trung, Hoàng Đức nằm trong số những cầu thủ đạt phong độ rất cao khi liên tục toả sáng và giúp đội nhà đứng đầu bảng xếp hạng ở giải hạng Nhất.

Nhưng đúng như những lo ngại trước đây, việc chơi ở giải đấu dễ thở như giải hạng Nhất (đặc biệt đối với đội bóng của Hoàng Đức khi sở hữu quá nhiều hảo thủ trong đội hình) khiến tiền vệ người Hải Dương không thật ổn như kỳ vọng trong các trận giao hữu của tuyển Việt Nam trước thềm ASEAN Cup 2024.

Nói như thế chẳng có nghĩa tiền vệ người Hải Dương kém cỏi, nhưng như đã nói chưa đạt đúng kỳ vọng về năng lực, phong độ… như ông Kim Sang Sik mong muốn.

Đáng lo khi tuyển Việt Nam ở ASEAN Cup 2024 đang trông chờ rất nhiều vào Quang Hải cũng như Hoàng Đức trong việc “tiếp tế” bóng, cơ hội cho Tiến Linh, Tuấn Hải hay đặc biệt Xuân Son tới đây.

Vì lẽ đó, nếu viễn cảnh chỉ một mình Quang Hải gồng gánh công việc nơi tuyến giữa, không nhận sự chia lửa từ Hoàng Đức hoặc các đồng đội khác thực sự đáng lo cho tuyển Việt Nam trong chiến dịch chinh phục ASEAN Cup 2024.

Tuyển Việt Nam: Âu lo cuối cho HLV Kim Sang Sik trước ASEAN Cup 2024

Đại biểu Đàng Thị Mỹ Hương (Ninh Thuận) cũng bày tỏ băn khoăn khi các quy định về nội dung điện hạt nhân chỉ nêu có vài dòng.

Đại biểu cũng lo ngại khi dự thảo Luật quy định Thủ tướng Chính phủ quy định cơ chế đặc thù để đảm bảo triển khai đầu tư xây dựng vận hành nhà máy điện hạt nhân có hiệu quả.

“Như vậy, Quốc hội không bàn về việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân mà giao thẩm quyền cho Thủ tướng Chính phủ, thật sự tôi rất là băn khoăn”, đại biểu Hương nói và đề nghị Quốc hội cần xem xét quy định này.

Nữ đại biểu tỉnh Ninh Thuận đề nghị cần nghiên cứu xây dựng, hoàn thiện các quy định của pháp luật về điện hạt nhân đầy đủ, chặt chẽ, đồng bộ, thống nhất quy định các cơ chế, chính sách đặc thù để đảm bảo cơ sở pháp lý cho việc phát triển điện hạt nhân sao cho thành công, đạt hiệu quả cao.

Bà cũng đề nghị cần phải có lộ trình phát triển điện hạt nhân cụ thể, tránh lãng phí nguồn lực nhà nước. Việc đầu tư phát triển điện hạt nhân cần có chủ trương thống nhất, hiệu quả, tạo niềm tin cho nhân dân.

Đại biểu đề xuất xây dựng Ninh Thuận thành trung tâm công nghiệp xanh, sạch nhằm tạo lợi thế cạnh tranh cho tỉnh Ninh Thuận cũng như cho quốc gia trong phát triển kinh tế - xã hội trong thời gian tới.

Dứt khoát phải có điện hạt nhân

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho rằng, việc phát triển điện hạt nhân là một trong những xu thế của thế giới. Một số quốc gia trước đó đóng cửa nhưng bây giờ đã tái khởi động do nhu cầu sử dụng điện rất lớn.

Ông Hòa đề nghị Bộ Công Thương đề xuất tham mưu cho Chính phủ báo cáo cấp thẩm quyền đề nghị khởi động lại nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận trong thời gian sớm nhất. Đây là một vấn đề rất hệ trọng vì năng lượng của Việt Nam hiện nay đang rất thiếu.

“Bây giờ chúng ta cứ điện than mãi thì làm sao thân thiện với môi trường? Tôi nghĩ rằng chỉ có năng lượng về điện hạt nhân mới có thể phát triển và chúng ta đảm bảo được nhu cầu năng lượng của quốc gia”, đại biểu tỉnh Đồng Tháp nói.

Giải trình sau đó, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, đến năm 2030 chúng ta cần gấp 2 lần công suất điện hiện nay, nhưng đến năm 2050 phải gấp 5 lần.

Bộ trưởng phân tích, khi các nguồn điện truyền thống không có dư địa để phát triển, năng lượng mặt trời kể cả có lưu trữ điện thì cũng không thể nào tăng gấp 7 lần công suất hiện nay bằng năng lượng tái tạo.

Vì vậy, điện hạt nhân và những nguồn năng lượng mới trong tương lai dứt khoát phải có, nhưng để có trên thực tiễn thì ngay từ bây giờ trong luật chúng ta phải được đề cập.

“Những gì quy định được trong luật thì ta quy định, nếu chưa rõ thì trao quyền đó cho Chính phủ và Chính phủ chỉ đạo, quy định, có những bước đi cụ thể. Có như vậy thì sau 10 năm chúng ta mới có những dự án điện hạt nhân”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nói.

Bộ trưởng thông tin thêm, 17 năm nay chúng ta đã quyết định chủ trương đầu tư nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận khi chưa có luật, thậm chí chưa có nghị định, chưa có quy định cụ thể. Vào 7 năm trước chúng ta mới tạm dừng, chưa phải hủy bỏ.

“Đến bây giờ cấp có thẩm quyền đã cho phép nghiên cứu để khởi động lại, cho nên phải đề cập trong luật lần này ít nhất một điều rằng nguồn điện đó, loại hình năng lượng đó được phép phát triển, còn những bước đi cụ thể sẽ giao cho Chính phủ”, Bộ trưởng Công Thương lý giải.

Ông Nguyễn Hồng Diên cũng khẳng định, không phải giao cho Chính phủ là Chính phủ có quyền to đến mức không phải báo cáo Quốc hội.

Bộ trưởng Công Thương: Giá điện không thể hoàn toàn theo thị trường

Chiều 7/10, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật Điện lực sửa đổi. Chính sách phát triển điện hạt nhân là một trong các nội dung được nhiều đại biểu góp ý thảo luận.

Phải có lộ trình phát triển điện hạt nhân, tránh lãng phí 

Đại biểu Hoàng Đức Chính (Hòa Bình) cho rằng, dự luật đưa ra nội dung về điện hạt nhân là một bước quan trọng trong định hướng năng lượng quốc gia, thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước trong việc đa dạng hóa các nguồn cung năng lượng.

Các dự án điện hạt nhân đảm bảo cung cấp năng lượng sạch, dài hạn cho sản xuất, nhất là đối với các ngành sản xuất công nghệ cao đòi hỏi nguồn điện ổn định.

Tuy nhiên, năm 2016, Chính phủ đã quyết định tạm dừng các dự án điện hạt nhân, đặc biệt là dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận.

Đại biểu đề nghị xây dựng các điều khoản rõ ràng về đầu tư, quản lý và vận hành nhà máy điện hạt nhân, tạo cơ sở pháp lý để phát triển điện hạt nhân trong thời gian tới.

Trong đó, cần bổ sung những quy định về quản lý chất thải phóng xạ và các biện pháp đảm bảo an toàn cho cộng đồng và môi trường khi thực hiện các dự án nhà máy điện hạt nhân. Điều này nhằm tránh những lo ngại của người dân và tăng sự đồng thuận trong xã hội.

Cùng với đó là bổ sung các điều khoản về khuyến khích đào tạo, phát triển nguồn nhân lực và hợp tác quốc tế trong lĩnh vực điện hạt nhân.

Đại biểu Đàng Thị Mỹ Hương (Ninh Thuận) cũng bày tỏ băn khoăn khi các quy định về nội dung điện hạt nhân chỉ nêu có vài dòng.

Đại biểu cũng lo ngại khi dự thảo Luật quy định Thủ tướng Chính phủ quy định cơ chế đặc thù để đảm bảo triển khai đầu tư xây dựng vận hành nhà máy điện hạt nhân có hiệu quả.

“Như vậy, Quốc hội không bàn về việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân mà giao thẩm quyền cho Thủ tướng Chính phủ, thật sự tôi rất là băn khoăn”, đại biểu Hương nói và đề nghị Quốc hội cần xem xét quy định này.

Nữ đại biểu tỉnh Ninh Thuận đề nghị cần nghiên cứu xây dựng, hoàn thiện các quy định của pháp luật về điện hạt nhân đầy đủ, chặt chẽ, đồng bộ, thống nhất quy định các cơ chế, chính sách đặc thù để đảm bảo cơ sở pháp lý cho việc phát triển điện hạt nhân sao cho thành công, đạt hiệu quả cao.

Bà cũng đề nghị cần phải có lộ trình phát triển điện hạt nhân cụ thể, tránh lãng phí nguồn lực nhà nước. Việc đầu tư phát triển điện hạt nhân cần có chủ trương thống nhất, hiệu quả, tạo niềm tin cho nhân dân.

Đại biểu đề xuất xây dựng Ninh Thuận thành trung tâm công nghiệp xanh, sạch nhằm tạo lợi thế cạnh tranh cho tỉnh Ninh Thuận cũng như cho quốc gia trong phát triển kinh tế - xã hội trong thời gian tới.

Dứt khoát phải có điện hạt nhân

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho rằng, việc phát triển điện hạt nhân là một trong những xu thế của thế giới. Một số quốc gia trước đó đóng cửa nhưng bây giờ đã tái khởi động do nhu cầu sử dụng điện rất lớn.

Ông Hòa đề nghị Bộ Công Thương đề xuất tham mưu cho Chính phủ báo cáo cấp thẩm quyền đề nghị khởi động lại nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận trong thời gian sớm nhất. Đây là một vấn đề rất hệ trọng vì năng lượng của Việt Nam hiện nay đang rất thiếu.

“Bây giờ chúng ta cứ điện than mãi thì làm sao thân thiện với môi trường? Tôi nghĩ rằng chỉ có năng lượng về điện hạt nhân mới có thể phát triển và chúng ta đảm bảo được nhu cầu năng lượng của quốc gia”, đại biểu tỉnh Đồng Tháp nói.

Giải trình sau đó, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, đến năm 2030 chúng ta cần gấp 2 lần công suất điện hiện nay, nhưng đến năm 2050 phải gấp 5 lần.

Bộ trưởng phân tích, khi các nguồn điện truyền thống không có dư địa để phát triển, năng lượng mặt trời kể cả có lưu trữ điện thì cũng không thể nào tăng gấp 7 lần công suất hiện nay bằng năng lượng tái tạo.

Vì vậy, điện hạt nhân và những nguồn năng lượng mới trong tương lai dứt khoát phải có, nhưng để có trên thực tiễn thì ngay từ bây giờ trong luật chúng ta phải được đề cập.

“Những gì quy định được trong luật thì ta quy định, nếu chưa rõ thì trao quyền đó cho Chính phủ và Chính phủ chỉ đạo, quy định, có những bước đi cụ thể. Có như vậy thì sau 10 năm chúng ta mới có những dự án điện hạt nhân”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nói.

Bộ trưởng thông tin thêm, 17 năm nay chúng ta đã quyết định chủ trương đầu tư nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận khi chưa có luật, thậm chí chưa có nghị định, chưa có quy định cụ thể. Vào 7 năm trước chúng ta mới tạm dừng, chưa phải hủy bỏ.

“Đến bây giờ cấp có thẩm quyền đã cho phép nghiên cứu để khởi động lại, cho nên phải đề cập trong luật lần này ít nhất một điều rằng nguồn điện đó, loại hình năng lượng đó được phép phát triển, còn những bước đi cụ thể sẽ giao cho Chính phủ”, Bộ trưởng Công Thương lý giải.

Ông Nguyễn Hồng Diên cũng khẳng định, không phải giao cho Chính phủ là Chính phủ có quyền to đến mức không phải báo cáo Quốc hội.

Bộ trưởng Công Thương: Giá điện không thể hoàn toàn theo thị trường