Đầu tư phát triển nền Y học tự cường của dân tộc

Hướng đi đúng đắn và phù hợp nhất của ngành dược Việt Nam chính là dựa vào nguồncây thuốc dược liệu trong nước để phát triển,ĐầutưpháttriểnnềnYhọctựcườngcủadântộngày âm lịch TS. Trương Quốc Cường - Cục TrưởngCục Quản lý Dược cho biết

Truyền thống sử dụng cây thuốc Nam

Từ trước đến nay chúng ta chưa thực sự quan tâm đúng mức đến nền y học tự cường,mang bản sắc rất riêng của dân tộc ta. Đó chính là nền y học bản địa gắn với sửdụng cây thuốc Nam.

Nền y học dân tộc của chúng ta vẫn giữ được những đặc sắc rất riêng, rất bảnđịa, đó chính là cách thức phát hiện ra các vị thuốc, bài thuốc dựa vào kinhnghiệm sống.

Điển hình của trường phái Thuốc Nam là Đại danh y Tuệ Tĩnh. Ông sống vào cuốithời Trần với khẩu hiệu nổi tiếng: "Nam dược trị nam nhân” (Thuốc Nam Việt trịngười nam Việt).

Ông nổi tiếng là thần y không chỉ vì tài chữa bệnh mà còn ở khả năng tìm tòi,phát hiện nhiều vị thuốc Nam quý. Trong cuốn "Hồng nghĩa giác thư y”, Ông biênsoạn khoảng 500 vị thuốc Nam.

“Nam dược trị nam nhân”

Việt Nam có sự đa dạng về chủng loại cây dược liệu, vùng phân bố rộng khắp cảnước, có nhiều loài dược liệu được xếp vào loài quý và hiếm trên thế giới.

Một ví dụ điển hình về dược liệu quý hiếm, đó là Sâm ngọc linh. Theo kết quảnghiên cứu từ năm 1978 của Bộ Y tế, phần thân rễ của cây sâm Ngọc Linh Việt Namchứa 26 hợp chất saponin có cấu trúc hóa học đã biết và 24 saponin có cấu trúcmới không có trong các loại sâm khác, trong khi sâm Triều Tiên chỉ có khoảng 25saponin.

Những kết quả nghiên cứu, phân lập thành phần hóa học mới nhất được công bố cònkéo dài danh sách saponin của sâm Ngọc Linh hơn nữa, lên tổng cộng 52 loại. Nhưvậy, sâm Việt Nam là một trong những loại sâm có hàm lượng saponin nhiều nhất,tương tự một số cây sâm quý đã từng được nghiên cứu sử dụng từ lâu trên thếgiới.

Để công nghiệp dược Việt hội nhập thế giới

Với những tiềm năng, thế mạnh nói trên, có thể thấy, hướng đi đúng đắn và phùhợp nhất của ngành dược nước ta đó chính là dựa vào lợi thế sẵn có là nguồn câythuốc dược liệu trong nước để phát triển. Đây sẽ là con đường nhanh chóng vàthuận lợi nhất đưa Ngành dược Việt Nam đón đầu được trong hội nhập quốc tế, TS.Cường nhấn mạnh.

Lý do thứ nhất là vì thị trường tiêu thụ dược liệu và các sản phẩm dược liệu làrất lớn do thói quen và truyền thống phòng và chữa bệnh bằng Y học cổ truyền(YHCT) của nhân dân, việc sử dụng các thuốc từ dược liệu của người dân ngày càngtăng vì ít có những tác động có hại và phù hợp với quy luật sinh lý của cơ thểhơn.

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), khoảng 80% dân số tại các quốc gia đang pháttriển, việc chăm sóc sức khoẻ ít nhiều có liên quan đến YHCT hoặc thuốc từ dượcthảo truyền thống để bảo vệ sức khoẻ.

Thứ hai: Hiện trên thế giới đang có xu hướng định hình lại phương pháp nghiêncứu tìm ra các thuốc mới. Thay vì chỉ chú trọng đến việc tổng hợp hóa học trongphòng thí nghiệm với nhiều khó khăn và nhiều độc tính, các nhà khoa học dược,các tập đoàn dược phẩm lớn hiện đang chú trọng vào sàng lọc từ thiên nhiên đểtìm ra các hoạt chất sinh học mới có dược tính mạnh hơn, ít độc hơn.

Thứ ba, do không dùng lý luận phức tạp nên thuốc Nam dễ dàng được chứng minh tácdụng trên cơ sở khoa học hiện đại. Điều này hoàn toàn phù hợp quan điểm của cácnước phát triển trong việc phát triển thuốc mới.

Thứ tư, việc sử dụng nguồn nguyên liệu từ cây dược liệu để chiết xuất các hoạtchất mới giúp đem lại khả năng bào chế ra những thuốc mới với chi phí nghiên cứuphát triển kinh tế hơn nhiều so với việc nghiên cứu bào chế thành công một thuốchóa dược mới.

Thứ năm là việc phát triển các loại thuốc mới đi từ thiên nhiên sẽ giúp đem lạitiềm năng kinh tế lớn. Hiện nay trên thế giới, những hoạt chất như Taxon chữaung thư từ Thông đỏ; Tamiflu chữa cúm từ Hồi; Vinblastin, Vincristin chữa ungthư từ Dừa cạn; EgB761 từ Bạch quả; Sylimarin từ Cúc gai… đã và đang đem lạidoanh thu hàng chục tỷ đô la mỗi năm.

Tất cả những điều này giúp mở ra một thị trường rất rộng lớn cho sự phát triểncủa thuốc Nam, đồng thời những đặc sắc về nguồn gen và tri thức bản địa chính lànhững lợi thế quan trọng giúp chúng ta dễ dàng tiếp cận thị trường.

Minh Tuấn