Ý tưởng Trẻ thơ 2017: 2,5 tỷ đồng học bổng và thư viện

Trên thực tế, Việt Nam đã có khung pháp lý ở mức độ cơ bản về bảo vệ dữ liệu cá nhân. Cụ thể, Hiến pháp năm 2013 cùng với hệ thống pháp luật nói chung đã tạo ra nền tảng cần thiết để bảo vệ các quyền đối với dữ liệu của cá nhân.

Chế tài xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ dữ liệu cá nhân đang được quy định rải rác ở rất nhiều văn bản quy phạm pháp luật. Một trong số đó là Nghị định 15/2020/NĐ-CP, quy định mức phạt hành chính đối với nhiều loại hành vi xâm phạm quyền riêng tư, bảo vệ thông tin của cá nhân từ 2 triệu đến 70 triệu đồng.

Những người có hành vi vi phạm quyền riêng tư thông tin cá nhân, tùy vào tính chất, mức độ vi phạm có thể bị xử lý theo quy định tại Điều 288 Bộ Luật Hình sự 2015.

Cụ thể “Tội đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông” với khung hình phạt cao nhất là 7 năm tù, phạt tiền từ 20 triệu đến 200 triệu đồng; trường hợp có tình tiết tăng nặng thì phạt tối đa 1 tỷ đồng.

Ngoài ra, Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định rất rõ về “Tội xâm phạm bí mật hoặc an toàn thư tín, điện thoại, điện tín hoặc hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác của người khác” tại Điều 159.

“Tuy nhiên, từ thực tế diễn biến vi phạm pháp luật trong thời gian gần đây cho thấy cả hai tội danh này chưa quy định cụ thể, trực tiếp về các hành vi vi phạm pháp luật liên quan tới dữ liệu cá nhân đang diễn ra”, Vị Phó Viện trưởng Viện Khoa học pháp lý (Bộ Tư pháp) nhận định.

Nhiều khoảng trống pháp luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân

Theo TS Chu Thị Hoa,  các quy định về chế tài nhằm bảo vệ dữ liệu cá nhân còn “khá nhẹ”, chưa đảm bảo tính răn đe.

Cụ thể, mức phạt hành chính nặng nhất theo Nghị định 15/2020/NĐ-CP là 70 triệu đồng; mức phạt hình sự nặng nhất là 200 triệu đồng; thậm chí trong trường hợp xâm phạm bí mật cá nhân dẫn đến người bị xâm phạm tự sát thì cũng chỉ bị phạt tối đa 1.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 2 năm đến 7 năm (Điều 288, Bộ luật Hình sự 2015).

“So sánh với quy định chung về bảo vệ dữ liệu do Ủy ban châu Âu xây dựng (GDPR) áp dụng mức phạt lên tới 20 triệu Euro, tương đương 500 tỷ đồng thì có thể thấy, mức phạt trong luật pháp Việt Nam còn khá nhẹ, trong khi hậu quả từ hành vi xâm phạm quyền riêng tư có thể rất nghiêm trọng, gây tổn hại tới danh dự, nhân phẩm, an toàn và cả tính mạng của không chỉ một mà có thể là nhiều nạn nhân”, TS Chu Thị Hoa chia sẻ.

Vì vậy, phải xem xét bổ sung quy định về trách nhiệm hình sự đối với hành vi xâm phạm quyền được bảo vệ đối với dữ liệu cá nhân trong Bộ luật Hình sự. Một số hành vi vi phạm pháp luật bảo vệ dữ liệu cá nhân có thể xem xét hình sự hóa như: hành vi thu thập, sử dụng, khai thác, chuyển nhượng trái phép dữ liệu cá nhân. Cần tăng thêm hiệu quả của cơ chế bảo vệ dữ liệu cá nhân thông qua khởi kiện dân sự.

“Bên cạnh những đòi hỏi phải gia tăng mức phạt trong xử lý bằng con đường hành chính hay hình sự, cần đảm bảo hiệu quả giải quyết vụ việc theo cơ chế luật - đó là khởi kiện dân sự. Song song với khởi kiện là các yêu cầu bồi thường thiệt hại theo quy định tại các Điều 13, 14 và 15 Bộ luật Dân sự năm 2015”, TS Chu Thị Hoa nói. Đặc biệt, còn những khoảng trống pháp luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân cần được quan tâm. Chẳng hạn, cần đưa ra khái niệm thống nhất cách hiểu về “dữ liệu cá nhân” và “bảo vệ dữ liệu cá nhân”. Một số văn bản luật liên quan đến bảo vệ dữ liệu cá nhân có quy định mâu thuẫn, chồng chéo hoặc không phù hợp. Do đó, việc ban hành Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân là cần thiết, bởi luật sẽ bao hàm được nhiều vấn đề mang tính nguyên tắc hơn.

Tự bảo vệ dữ liệu cá nhân trên môi trường mạng

Việt Nam đã có khung pháp lý ở mức độ cơ bản về bảo vệ dữ liệu cá nhân song mỗi người cần tự bảo vệ trên môi trường số, đảm bảo an toàn cho các tài khoản trực tuyến như tài khoản ngân hàng, ví điện tử, thư điện tử, Facebook.

“Việc tự bảo vệ tài khoản trực tuyến, đặc biệt Facebook của bản thân, không bao giờ thừa. Hạn chế và tuyệt đối không chia sẻ thông tin danh tính cá nhân nhạy cảm lên mạng xã hội như hình CMND, CCCD hay chứng nhận tiêm vaccine Covid”, Chuyên gia an ninh mạng Ngô Minh Hiếu (Hiếu PC) nói.

Theo ông Ngô Minh Hiếu, chỉ nên sử dụng dịch vụ của các tổ chức uy tín, đã được tín nhiệm tại Việt Nam. Tránh cung cấp thông tin cá nhân hay xác minh danh tính cho dịch vụ của các tổ chức chưa được xác nhận như hệ thống app cho vay, tiền ảo. Thực tế cho thấy có tới 80% nguyên nhân lộ, lọt thông tin cá nhân xuất phát từ chính sự bất cẩn của người dùng.

“Không cung cấp thông tin cá nhân khi chưa biết rõ về tổ chức yêu cầu cung cấp cũng như mục đích của việc này”, ông Ngô Minh Hiếu nhấn mạnh.

Khi người dùng sử dụng mạng xã hội càng lâu, chia sẻ càng nhiều thông tin thì “chân dung” của người dùng càng cụ thể, các đơn vị vận hành mạng xã hội sẽ thu thập mỗi ngày và tạo nên cơ sở dữ liệu, đồng thời có thể bán thông tin người dùng cho những đơn vị cần mua.

“Đã đến lúc các cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức, doanh nghiệp và đặc biệt là người dân cần ý thức được tầm quan trọng của vấn đề bảo vệ dữ liệu cá nhân khi tham gia sử dụng các dịch vụ trên không gian mạng”, Vị Phó Viện trưởng Viện Khoa học pháp lý (Bộ Tư pháp) khẳng định.

Ka Mi

Mua bán dữ liệu cá nhân trên mạng dễ như mua rau

Những năm gần đây, nhiều cuộc bán mua thông tin cá nhân diễn ra công khai, tràn lan trên các trang mạng; lực lượng chức năng các địa phương cũng triệt phá không ít đường dây chiếm đoạt, mua bán dữ liệu quy mô lớn.

Khi đó, con gái chị P. đã bị phù khắp người, bụng trướng to, xơ gan. Tình thế gấp rút, vợ chồng chị lên Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bình Dương để xin giấy chuyển tuyến nhằm tiết kiệm tối đa chi phí ghép gan. 

“Nhiều ngày đi lên đi xuống chúng tôi mới nhận được giấy này. Họ nói, chưa bao giờ gặp trường hợp chuyển từ Bình Dương ra Hà Nội. Nếu không có giấy chuyển tuyến, chi phí xét nghiệm trước khi ghép sẽ rất cao. Dự kiến, gia đình cần khoảng 600 triệu trong khi hai vợ chồng là công nhân, vô cùng khó khăn. Nhưng nếu chần chừ, con sẽ không chịu được”, chị nói.

Sau khoảng nửa tháng, gia đình chị P. có mặt tại Hà Nội và nhập viện. Người chồng thuê một phòng trọ giá 200.000 đồng/ngày và chuẩn bị hiến gan cho con gái. Tình trạng tim bẩm sinh của con càng khiến gia đình bộn bề trong thời gian chờ kết quả xét nghiệm độ tương thích giữa người cho và nhận gan. 

“Con không thể chờ, cha mẹ chỉ biết cố hết sức. Nếu con được ghép gan ở TP.HCM, mọi thứ có thể đỡ mệt mỏi hơn”, chị nói. 

Chị P. không phải người mẹ duy nhất rơi vào tình trạng này. Trong nhóm Facebook riêng của các phụ huynh có con bị teo đường mật bẩm sinh, dễ gặp những bậc cha mẹ đã và đang tìm cách đưa con ra Hà Nội.  

Bé B. là con trai của chị H.T.H (30 tuổi). Khi B. được 1 tuổi, em được chẩn đoán bị lao gan lách, viêm xơ đường mật. Từ đó đến nay, chị cùng con đồng hành điều trị khắp các bệnh viện từ Tây Nguyên, TP.HCM và giờ là Hà Nội. Đôi chân cậu bé 3 tuổi đã bị teo nhỏ, cơ thể đầy các dấu vết lấy ven, tiêm truyền thuốc. 

Tháng 4 vừa qua, B. nhập Bệnh viện Nhi đồng 2 (TP.HCM) và có chỉ định ghép gan. 

“Bác sĩ nói chưa có giấy thẩm định nên đang ngưng ghép tạng, khuyên tôi đưa con ra Hà Nội xem sao. Ra đến đây, lại phát hiện con mắc thêm bệnh khác, chưa biết có thể ghép gan được không. Mọi thứ rối bời lắm”, chị H. chia sẻ. 

Bệnh viện từ chối nói về lý do hoãn ghép tạng?

Bệnh viện Nhi đồng 2 (TPHCM) là bệnh viện nhi khoa duy nhất tại khu vực phía Nam triển khai ghép gan, ghép thận và ghép tế bào gốc cho trẻ em từ năm 2004. Trung tâm ghép tạng của bệnh viện cũng vừa khởi công vào năm 2022, dự kiến hoàn thành vào năm 2025. 

Tính đến tháng 9/2022, đơn vị này thực hiện được 38 ca ghép tạng trẻ em, gồm 15 ca ghép gan và 23 ca ghép thận. 

So với ghép tạng cho người lớn, ghép tạng ở trẻ nhỏ đối mặt với rất nhiều trở ngại, từ quy định pháp luật, nguồn tạng hiến và số lượng hạn chế của các trung tâm ghép tạng nhi khoa. Tại TP.HCM, chỉ có Bệnh viện Đại học Y dược và Nhi đồng 2 được thực hiện kỹ thuật này cho trẻ. Số lượng xếp hàng chờ ghép tạng chỉ tăng lên chứ không giảm đi.

Riêng với bệnh nhân teo đường mật bẩm sinh, trẻ cần được phẫu thuật bằng phương pháp Kasai (tạo đường lưu thông mật từ gan) trước 3 tháng tuổi. Tuy nhiên, đây chỉ là giải pháp tạm thời. Khi xơ gan mật tiến triển, trẻ cần được ghép gan để níu giữ sự sống. Do đó, việc tạm hoãn ghép tạng thời gian qua ở Bệnh viện Nhi đồng 2 khiến không ít phụ huynh "chới với".

Trao đổi với VietNamNet, một bác sĩ thuộc ban giám đốc bệnh viện xác nhận tình trạng trên và cho biết “không có gì hoang mang”. 

Sau nhiều lần trì hoãn cung cấp thông tin, đại diện Bệnh viện Nhi đồng 2 cho biết sẽ trả lời các câu hỏi của phóng viên bằng văn bản. Tuy nhiên, sau gần 2 tuần, nguyên nhân của tình trạng trên vẫn chưa được bệnh viện hé lộ. Câu hỏi có bao nhiêu trẻ bị ảnh hưởng trước tình thế trên, cũng phải bỏ ngỏ.

“Những người có tiền hoặc xoay sở đủ tiền sẽ cho con đi Hà Nội ghép gan ngay, nhưng con nhà nghèo không biết sẽ ra sao", một phụ huynh tâm sự. 

Khi nào Bệnh viện Nhi đồng 2 TP.HCM tiếp tục ghép gan cho trẻ?

Những học sinh còn đang ở độ tuổi cắp sách tới trường, thậm chí có những em còn mang trên vai chiếc khăn quàng đỏ đã biết cách thể hiện tình yêu với bạn khác giới một cách công khai, ngay cả khi đang ngồi trong lớp học.

Học trò ngang nhiên thể hiện tình cảm ngay trong lớp học (Nguồn: soha.vn)

Thời gian gần đây, trên các trang báo mạng, hay You Tube đã đăng tải nhiều hình ảnh, thậm chí là clip ghi lại cảnh học trò công khai thể hiện tình cảm ngay trong lớp học. Các em không ngại ánh nhìn của bạn bè, thầy cô, thậm chí có trường hợp một học sinh nữ đã “bật” lại giáo viên của mình vì cho rằng cô “can thiệp cuộc sống riêng tư” của học trò.

Chuyện yêu sớm của học sinh đã không còn là chuyện hiếm gặp, và nhiều bậc phụ huynh cũng đang dần chấp nhận điều đó. Tuy nhiên, khi các em thể hiện tình yêu một cách mạnh bạo ngay tại môi trường giáo dục cần sự trong sáng, lành mạnh thì lại gây nên tâm lý nhức nhối cho cả xã hội.

Trước đó, tháng 1/2012, một đoạn clip dài 1 phút 27 giây đã ghi lại cảnh ra chơi của một lớp học ở miền Trung với tâm điểm là một đôi nam nữ đang ôm hôn nhau. Bạn nam kéo bạn nữ ngả vào lòng mình rồi dùng tay sờ soạng vào vùng nhạy cảm. Đôi nam nữ còn bế nhau lên, hôn nhau một cách ngang nhiên.

Không chỉ ôm hôn, sờ soạng,… có những trường hợp học sinh rủ nhau ra nhà vệ sinh của trường để thoải mái “yêu”. Đây là một thực trạng hết sức phản cảm và đã gây ảnh hưởng không nhỏ tới môi trường văn hóa giáo dục.

Những cô câu học trò yêu nhau thường chọn vị trí cuối lớp, nơi mà mọi người ít để ý nhất để “hành động”. Tuy nhiên dù có bạn bè hay thầy cô ở đấy thì các đôi vẫn “yêu” như kiểu “thế giới này chỉ có đôi ta”.

Bạn bè chứng kiến thì làm ngơ, hoặc nếu nhắc nhở chút thì bị “bật” lại ngay. Nhiều thầy cô bắt gặp những cảnh này cũng khá bất ngờ nên chưa biết phải hành xử như thế nào cho hợp lý đối với học trò của mình.

Thầy cô và phụ huynh nói gì?

Thể hiện như đang ở ngoài nơi công cộng (Nguồn: 9xna.com)

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, cô Văn Thị Mai (giáo viên Trường THPT Chuyên Nguyễn Huệ, Hà Đông, Hà Nội) cho rằng: “Tôi không biết mình có quá khắt khe trong vấn đề này quá hay không nhưng với tôi việc học trò yêu thoải mái và tự do trong lớp học là hành động khó chấp nhận được.

Cấp 3 là lứa tuổi các em đã có những rung động, những tình cảm đặc biệt với bạn khác giới nhưng chúng được phép thể hiện như thế nào thì nhiều khi tùy thuộc lớn vào mỗi người giáo viên đứng lớp”.

Cô tâm sự: “Đôi khi trong những tiết học, nhiều em có những hành động thái quá như: cầm tay, ngồi sát nhau nhiều giáo viên lờ đi. Đây cũng là một trong những nguyên nhân tạo điều kiện cho học trò tiếp tục thực hiện cử chỉ thân mật của mình. Với một số giáo viên nghiêm khắc hơn, kịp thời răn đe ngăn chặn thì có thể các em sẽ không dám thể hiện sỗ sàng đến như vậy”.

Một số thầy cô giáo khác khi được hỏi về chủ đề này phần lớn là các thầy cô không đồng ý với những hành động thân mật thái quá của học trò. Đó là hành vi không phù hợp để thể hiện trong môi trường sư phạm.

Với bậc phụ huynh, đây cũng là một trong những điều lo lắng nhất. Bác Ngô Thúy Hằng (Ngõ Thống Nhất, Đại La, Hà Nội) chia sẻ: “ Tôi cũng có cậu con trai đang học lớp 11. Chẳng giấu gì, tôi cũng đã 2 lần bị giáo viên chủ nhiệm của cháu gọi điện và yêu cầu phía gia đình nhắc nhở con vì thái độ học tập không tốt”.

Cô Hằng lo lắng: “Không phải vì cháu lười học bài, đi học muộn mà lý do chính là thường xuyên nói chuyện riêng và “động tay, động chân” vào cô bạn gái học cùng lớp. Giáo viên chủ nhiệm gọi cả tôi và phụ huynh cháu gái kia đến để hai bên tìm cách giải quyết. Nếu tình trạng này xảy ra quá lâu, e rằng chuyện học tập của các cháu sẽ bị ảnh hưởng”.

“Trong lớp học chúng còn dám thể hiện như thế thì bên ngoài xã hội không biết sẽ xử lý như thế nào. Đứng trên cương vị làm cha, làm mẹ chúng tôi nghĩ dẫu quan tâm con đến đâu chăng nữa cũng không thể theo sát chúng từng bước được. Sau lần cô gọi điện và gặp mẹ cháu gái kia, chúng tôi đã xin đổi chỗ cho các cháu trong lớp để giải quyết tạm thời” – người mẹ trẻ phân trần.

Linh Nguyễn – Phong Đăng

- Phát hiện có kẻ lạ mặt vào trường xin đón học sinh, Trường Tiểu học Thanh Liệt (huyện Thanh Trì, Hà Nội) đã gửi thông tin cảnh báo tới tất cả phụ huynh toàn trường.

Chia sẻ với VietNamNet, bà Nguyễn Thị Điềm, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Thanh Liệt, cho biết cuối giờ chiều ngày hôm qua 4/4, có một người lạ mặt đeo khẩu trang vào xin đón học sinh ở lớp 2C.

Thấy có biểu hiện bất thường nên cô giáo đứng lớp đã không đồng ý cho đón và thông báo cho bảo vệ cùng lãnh đạo nhà trường.

Tuy nhiên, lợi dụng lúc hỗn loạn, người lạ mặt này đã nhanh chóng rời khỏi khu vực trường.

“Người này vào tận trong lớp, tự nhận là ông của một học sinh, bảo bố mẹ nhờ và xin phép đón về. Trước đó, giáo viên không thấy gia đình nói nhờ ai. Học sinh thì không đi theo nhưng người đàn ông này vẫn cứ gọi, thậm chí còn gọi được đích danh tên. Khi hỏi thì học sinh cũng lắc đầu nói không biết người đàn ông đó. Thấy đáng nghi, chúng tôi đã gọi điện đến cha mẹ học sinh để xác minh xem có việc nhờ đón hộ không. Tuy nhiên, khi thấy giáo viên xác minh không phải như vậy thì người này đã nhanh chóng rời khỏi trường” - bà Điềm kể lại.

Cùng ngày, nhà trường đã gửi tin nhắn đến toàn thể phụ huynh để cảnh báo sự việc. Qua đó đề nghị phụ huynh học sinh tự đón con em mình hoặc nếu nhờ đón phải báo giáo viên chủ nhiệm.

Tin nhắn được Trường Tiểu học Thanh Liệt gửi đến toàn thể phụ huynh để cảnh giác đảm bảo an toàn cho con trẻ.

“Thông báo cho các phụ huynh là trách nhiệm chúng tôi phải làm để đề phòng, cảnh giác và đảm bảo an toàn cho các học sinh của mình" - bà Điềm nói.

Sau khi nhận được thông tin này từ phía nhà trường, không ít phụ huynh tỏ ra hoang mang, lo sợ. Tuy nhiên, bà Điềm cho biết các phụ huynh không nên quá lo lắng bởi hiện nhà trường đã liên hệ cơ quan công an và đang trong quá trình điều tra làm rõ.

Ngoài việc cảnh báo tới phụ huynh, nhà trường cũng yêu cầu tất cả mọi người khi đưa con đến trường đều phải bỏ khẩu trang, kính đen… để hạn chế tối đa những rủi ro có thể đến với các con.

Tuy nhiên, qua đây, bà Điềm cũng muốn các gia đình, phụ huynh cần quan tâm, quản lý con hơn sau giờ tan trường, thậm chí ngay ở khu vực cổng trường.

“Nếu học sinh ở ngoài, nhà trường không thể kiểm soát được, bởi theo nguyên tắc, nhà trường cũng không được phép giữ học sinh sau 15 phút trống tan trường. Vì vậy, các phụ huynh nên sắp xếp thời gian đón con em đúng giờ. Trong trường hợp nhờ đón hộ thì nên báo với giáo viên chủ nhiệm để đảm bảo an toàn nhất cho các con” - bà Điềm đề nghị.

Thanh Hùng