Căn nhà của Phạm Văn Tiến ở Hà Nam được Cty TNHH Truyền thông và Quảng cáo Ecopark đặt địa chỉ đăng ký kinh doanh

Trong số các địa phương có doanh nghiệp (DN), cá nhân được cấp phép nhập khẩu (NK) ô tô biếu tặng, nhóm PV Tiền Phong rà soát hàng năm trời và phát hiện ra: Nhiều nhất là Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình, Nghệ An, Đà Nẵng, Quảng Nam. Đáng chú ý, Cục Hải quan Hà Nam Ninh (quản lý hoạt động xuất nhập khẩu tại 3 tỉnh Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình), dù số thu thuế và đóng góp cho ngân sách nhà nước hàng năm rất thấp, lượng DN cũng lèo tèo nhưng mỗi năm cấp tới gần 200 giấy phép NK xe biếu tặng.

Kỳ lạ nhất, hầu hết các DN được cấp phép đều chung địa chỉ đăng ký kinh doanh. Theo điều tra của Tiền Phong, riêng địa chỉ 10/13 đường Thành Công (phường Tân Thành, TP Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình) có khoảng 10 DN đăng ký. Để giải mã những “trụ sở” khó hiểu của các DN NK xe sang, chúng tôi đã tìm về tận địa chỉ trên.

Chị V., chủ căn nhà số 10/13 đường Thành Công cho biết, bản thân là giáo viên mầm non, còn chồng làm công nhân nên gia đình không lập công ty nào để kinh doanh hay NK ô tô. Khi được hỏi vì sao lại xuất hiện hàng chục DN đăng ký trụ sở trong nhà mình, chị V. mới sực nhớ: “Trước đây, có một số người lạ đến thuê đặt biển với giá khoảng vài triệu đồng/năm. Từ cuối năm 2020, họ dỡ biển, rút đi. Không hiểu sao, vẫn còn nhiều DN mới thành lập lấy địa chỉ nhà tôi để đăng ký?”.

Lãnh đạo phường Tân Thành (TP Ninh Bình) cũng khẳng định với Tiền Phong, ở địa bàn không có các công ty như nhà báo đề cập làm ăn hay hoạt động. Những người đại diện đứng tên lập công ty lại càng xa lạ.

Bất ngờ nhất, một số người đại diện DN NK xe sang lại là những cụ già 60-70 tuổi hoặc học sinh mới tốt nghiệp cấp 3, nhà ở tận miền quê nông thôn heo hút.

Đơn cử, ngày 20/9/2021, Cục Hải quan Hà Nam Ninh cấp phép cho Cty TNHH Truyền thông và Quảng cáo Ecopark NK chiếc Mercedes-Benz G63 do Áo sản xuất, đối tác nước ngoài (tên SD-Design) tặng. Địa chỉ công ty được ghi là nhà “ông Phạm Văn Tiến, thôn Hòa Trung, phường Tiên Nội, thị xã Duy Tiên, Hà Nam”. Nhóm PV Tiền Phong phải dò hỏi khắp nơi mới tìm về được thôn này. Khi nghe tin, đại diện thôn khẳng định ở đây chỉ có 1 thanh niên tên Phạm Văn Tiến, sinh năm 2000, con ông Phạm Văn Thoại.

Căn nhà của ông Thoại tuềnh toàng, được dựng phần lớn bằng tôn, nằm xa tít ngoài cánh đồng, được vây quanh bởi ao cá; tiếng vịt kêu khắp nơi. Khi được nghe về việc có công ty lấy địa chỉ nhà để NK ô tô, cả gia đình ông Thoại đều bày tỏ sự ngạc nhiên vì cậu con trai mới tốt nghiệp cấp 3, đang học tiếng Nhật để chuẩn bị đi xuất khẩu lao động.

“Gia đình thuộc hộ nghèo của phường, tiền ăn không đủ, xe máy chưa mua nổi, lấy đâu mà mở công ty NK ô tô. Ai cho tặng xe cơ chứ”, ông Thoại thảng thốt.

Sau một hồi vỗ trán, con trai ông Thoại phán đoán, trước đây từng đưa chứng minh thư cho một chủ cửa hàng để đăng ký chính chủ sim điện thoại. Có thể, thông tin cá nhân bị rò rỉ từ đó.

Theo tìm hiểu, ước tính năm 2021 có hơn 100 xe Mercedes Benz AMG G63 về Việt Nam diện quà biếu tặng. Đa phần xe nhập giá khai báo 108.000 USD (tương đương 2,47 tỷ đồng). Để thông quan, xe này phải đóng khoảng 1,16 tỷ đồng thuế XNK, 3,2 tỷ đồng thuế tiêu thụ đặc biệt và 689 triệu đồng thuế VAT. Tổng giá trị xe sau thuế 7,52 tỷ đồng. Sau đó, các xe này được showroom bán với giá 12-14 tỷ đồng. Trong vai người có nhu cầu, PV đến một showroom ô tô tại Hà Nội hỏi mua thì được biết, chiếc xe Mercedes-Benz AMG 63 đang được bán với giá 13-14 tỷ đồng.

Về khả năng cảm nhận và phản ứng với cảm xúc của người khác là nền tảng của sự tương tác và giao tiếp con người. Mặc dù AI có thể được lập trình để nhận diện các biểu hiện cảm xúc thông qua giọng nói, khuôn mặt, hoặc ngôn ngữ cơ thể, nhưng nó vẫn không thể "hiểu" cảm xúc theo cách của con người. Trong các tình huống đòi hỏi sự cảm thông và hiểu biết sâu sắc về cảm xúc như trong tâm lý trị liệu hoặc chăm sóc sức khỏe, sự hiện diện và sự thấu hiểu của con người là điều không thể thay thế.

Khi nói đến việc đưa ra quyết định đạo đức, con người thể hiện một sự phức tạp không thể lập trình được. Trong những tình huống đòi hỏi cân nhắc giữa các giá trị, nguyên tắc đạo đức và hậu quả tiềm ẩn, con người có khả năng đánh giá và đưa ra lựa chọn dựa trên một loạt các yếu tố không chỉ dựa trên logic mà còn dựa trên trực giác và cảm xúc. Ngược lại, trí tuệ nhân tạo mặc dù có thể được lập trình theo các nguyên tắc nhất định nhưng không thể tự mình đánh giá và đưa ra quyết định trong những tình huống ngoài dữ liệu được cung cấp. 

Cuốn sách còn đề cập đến mặt tính cách và cách thức tương tác xã hội của con người là điều mà AI không thể sao chép hoàn hảo. Mỗi con người mang một tính cách độc đáo, cách thức giao tiếp và xây dựng mối quan hệ riêng biệt, điều này tạo nên sự đa dạng và phong phú trong xã hội. Al có thể được lập trình để giao tiếp theo những cách nhất định nhưng không thể mang đến sự linh hoạt, tự nhiên và sâu sắc trong các mối quan hệ và tương tác xã hội như con người.

Bên cạnh đó, khả năng thích ứng với môi trường và tình huống mới là một trong những năng lực vượt trội của con người. Mặc dù AI có thể học và cải thiện dựa trên dữ liệu mới nhưng sự linh hoạt và khả năng thích ứng của nó vẫn còn hạn chế so với con người. Con người có thể đối mặt và thích nghi nhanh chóng với các tình huống không lường trước, tạo ra các giải pháp sáng tạo và hiệu quả trong mọi hoàn cảnh.

Trí tuệ nhân tạo mặc dù phát triển mạnh mẽ, nhưng vẫn không thể thay thế hoàn toàn những đặc điểm độc đáo và quan trọng của con người. Sự sáng tạo không giới hạn, hiểu biết tình cảm sâu sắc, khả năng đưa ra quyết định đạo đức, tính cách và khả năng tương tác xã hội, cùng với sự linh hoạt và thích ứng là những điểm mạnh không thể phủ nhận của loài người.

Phước Sáng

Hưởng ứng Diễn đàn, tác giả Trịnh Thái Nguyên đã gửi bài viết phân tích sâu về chủ đề này. Xin trân trọng giới thiệu tới độc giả theo 2 phần. Dưới đây là phần 1 của bài viết:

Không còn "khe" cho ngành ô tô động cơ đốt trong ở Việt Nam

Muốn hình thành ngành ô tô phải có “khe lách”. Hiện nay không còn “khe” như vậy cho ngành ô tô dùng động cơ đốt trong ở những nước chưa có công nghiệp ô tô như Việt Nam chen vào.

Các Mác – ông tổ của triết học Duy vật lịch sử đã chỉ ra bất cứ cuộc cách mạng nào cũng phải có thời cơ, cách mạng không thể nổ ra bất cứ lúc nào, nó chỉ có thể hình thành ở thì khủng hoảng chu kỳ cũ, bắt đầu chu kỳ mới.

Tương tự như vậy, bất kỳ một ngành nào nếu muốn bắt đầu đều phải có thời cơ. Sự dịch chuyển, thay đổi của ngành công nghiệp ô tô thế giới chuyển từ ô tô sử dụng động cơ đốt trong sang ô tô sử dụng động cơ điện là một cơ hội cho ngành ô tô Việt Nam. Ô tô động cơ đốt trong đã có lịch sử hơn trăm năm, ô tô điện tuy ra đời cùng thời nhưng chưa phát triển. Cho mãi tận đầu thế kỷ 21, ô tô điện mới có cơ hội phát triển.

Mặc dù ô tô điện được thừa hưởng rất nhiều thành tựu của ô tô động cơ đốt trong, nhưng  về cơ bản là bắt đầu lại từ ban đầu.

Những bộ phận quan trọng nhất của ô tô điện hiện nay đều chưa được chuyên biệt hóa cho ô tô điện như:  Khung gầm xe vẫn dùng khung gầm của của ô tô động cơ đốt trong giống như ô tô thời kỳ đầu chỉ là chiếc xe ngựa gắn động cơ. Động cơ điện cũng chỉ là loại động cơ lắp vào máy nào cũng được, chưa có phanh tái sinh, chưa có mô men khởi động lớn với dòng điện nhỏ. Đặc biệt là bộ tích trữ năng lượng càng chưa được chuyên biệt hóa cho ô tô, như sạc điện nhanh, dung lượng lớn. Điều này làm cho tất cả các hãng ô tô dù lâu đời hay mới bắt đầu đều có cơ hội như nhau về nghiên cứu, phát triển và chế tạo ô tô điện.

Lý do thời cơ cũng giải thích tại sao chỉ có Hàn Quốc là thành công trong phát triển ngành ô tô. Malaysia tuy phá triển cùng Hàn Quốc nhưng không thành công. Thái Lan chọn ngay con đường sản xuất phụ trợ và gắn mình vào chỗi sản xuất của ngành ô tô thế giới. Ở trong nước thì Vinaxuki bị chết yểu, Hoamai thì mãi mãi không lớn, Trường Hải chỉ chọn lắp ráp ô tô và Hoà Phát thì tránh xa lĩnh vực ô tô.  

Chỉ có Vinfast mạnh dạn đến mức liều lĩnh nhảy vào sản xuất ô tô, nhưng ngay lập tức va phải bức tường thép. Rất may mắn với sự năng động của doanh nghiệp trẻ, Vinfast đã chuyển ngay hướng sang ô tô điện và chọn phát triển ở Mỹ là một trong những cái nôi của ngành ô tô.

Đặc thù của ngành ô tô là cần rất nhiều ngành phụ trợ khác, chính vì đặc thù này, ngành sản xuất ô tô lại trở thành ngành kinh tế xương sống của một đất nước. Một đất nước muốn phát triển không thể thiếu ngành công nghiệp ô tô.

Muốn phát triển ô tô điện thì nghiên cứu về điện là đầu tiên 

Thứ nhất là ngành điện. Ô tô điện thì tất nhiên là dùng điện. Một trong những cản trở lớn nhất của ô tô động cơ đốt trong là sau hàng chục năm phát triển, chỉ khi đi đến bế tắc thì mới phát hiện ra là không nghiên cứu về xăng dầu. Khi ấy tất cả các loại động cơ chỉ dùng dầu hỏa. Sau đó, ngành hóa dầu ra đời và phát triển gắn liền với ngành ô tô và vận tải. Ngày nay muốn phát triển ô tô điện thì nghiên cứu về điện là đầu tiên và cấp thiết.

Ngoài việc ngành điện và ngành ô tô cùng với nhau để thống nhất những tiêu chuẩn chung cho cấp điện thì vấn đề nguồn điện mới là quan trọng nhất. Các cam kết của Việt Nam chuyển sang năng lượng tái tạo không phải xuất phát từ sức ép quốc tế, không chỉ vì đóng góp chung chống biến dổi khí hậu mà nguyên nhân chính là từ thực tế.

Việt Nam đã cạn kiệt các nguồn phát điện. Thủy điện còn 30% tiềm năng công suất, nhưng là thủy điện động năng, không ai dám đánh đổi môi trường, nhất là an toàn để phát điện cả. Ta chỉ tưởng tượng do biến đổi dòng chảy làm vỡ đê sông Hồng thì không có lợi ích nào đánh đổi được.

Về điện than và điện khí, tiềm năng nước ta cũng rất hạn chế, có thể nói vài chục năm nữa, nước ta hết than phát điện và phải nhập khẩu. Chỉ còn năng lượng nắng và gió. Thật là trời phú, năng lượng nắng thì dồi dào vì ta là nước nhiệt đới. Gió cũng rất dồi dào vì bờ biển nước ta dài. Tiềm năng điện gió gấp 12 lần nhu cầu điện hiện nay của nước ta. Tuy gió nhiều, nhưng nước ta khác các nước khác là gió yếu, nên công nghệ điện gió cho gió yếu hầu như chưa có.

Tuy nhiên nếu dùng năng lượng tái tạo dù là điện gió hay điện mặt trời thì phải có điện tích năng để ổn định cấp điện khi không có nắng hay gió. Nhưng điện tích năng vẫn là một trở ngại lớn nhất do đầu tư quá đắt đỏ. Vừa hay, ô tô điện vừa dùng điện nhưng lại hỗ trợ điện tích năng vô cùng hiệu quả.

Hãy tượng tượng nước ta mỗi hộ gia đình có một ô tô điện như vậy là có 20 triệu bộ ắc quy điện công suất 45kW trên xe và ít nhất cũng gấp đôi số lượng ắc quy nằm trong các trạm sạc điện trên khắp nước. Đây là nhà máy điện tích năng khổng lồ đủ dùng cho nhu cầu điện sinh hoạt và còn thừa một phần cho sản xuất. Nếu phát triển ô tô điện cũng là tạo tiền đề cho năng lượng tái tạo.

Nên để ngành điện quản lý trạm sạc điện cho ô tô

Cũng như ô tô dùng xăng dầu, việc quản lý xăng dầu do ngành xăng dầu, các trạm sạc nên để ngành điện quản lý. Như vậy, với cơ sở hạ tầng có sẵn, mỗi trạm biến áp khu vực có thể làm luôn trạm sạc pin, ắc quy. Việc nạp hay cấp điện hoàn toàn chủ động cho ngành điện, người tiêu dùng chỉ việc đến trạm sạc đổi ắc quy như đổ xăng hay thay bình gas đun nấu trong gia đình. Các nhà sản xuất ô tô không cần phải quan tâm, đầu tư thêm một lĩnh vực nữa.

Xây dựng nguồn thép cho ô tô

Thứ hai là ngành thép. Mỗi chiếc ô tô cần 500 kg đến 1 tấn thép, nếu xây dựng nhà máy thép ngay bây giờ và ta có chính sách phù hợp cho ngành ô tô thì 10 năm nữa sản lượng thép nước ta mới có thể đáp ứng cho ngành ô tô. Hiện nay nước ta chưa sản xuất được một ki lô gam thép nào cho ngành chế tạo nói chung và ô tô nói riêng. Nếu nói đến ngành ô tô mà không nói đến ngành thép thì chỉ có hãng Morgan của Anh là còn sống sót vì sản xuất xe gỗ, nhưng sản lượng có vài trăm chiếc một năm.

Ông chủ hãng xe Ford của Mỹ là người đầu tiên nhìn  ra vấn đề này. Ông cho xây dựng nhà máy luyện thép từ vỏ tàu cũ, nhằm hạ giá thành xe ô tô, bởi vấn đề sản xuất thép chế tạo không hề dễ dàng. Các doanh nghiệp thép nước ta hiện nay có tổng sản lượng lên tới 20 triệu tấn, nhưng hoàn toàn là thép các bon thấp cho xây dựng. Trong đó nhu cầu thép chế tạo ở nước ta mỗi năm hơn hai triệu tấn và nhu cầu ngày càng tăng, có thể lên cả chục triệu tấn.

Tuy nhiên xây dựng một nhà máy sản xuất thép chế tạo không phải là một việc muốn là có. Đến như nước Mỹ, muốn nhanh cũng phải luyện lại thép cũ. Ở nước ta hiện nay chỉ có Gang thép Thái Nguyên là có khả năng nhất cho việc xây dựng một nhà máy sản xuất thép chế tạo.

Ngoài việc cơ sở hạ tầng sẵn có đầy đủ thì đội ngũ công nhân lành nghề là một thế mạnh so với doanh nghiệp khác. Tuy nhiên việc tích luỹ kinh nghiệm hàng chục năm của Gang thép Thái Nguyên mới chính là thế mạnh mà ngay cả các nước trong khu vực cũng không có. Đây là thế mạnh tuyệt đối của Gang thép Thái Nguyên (thế mạnh tích lũy kinh nghiệm giải thích tại sao Ukraine dù khoa học và kinh tế không bằng Trung Quốc, Hàn Quốc lại chế tạo được động cơ máy bay, còn các nước kia thì không, hơn nữa Ukraine còn là nước duy nhất trên thế giới có thể chế tạo được động cơ cho trực thăng bay cao hơn 9km).

Tuy nhiên, những ai quan tâm và theo dõi tình hình Gang thép Thái Nguyên đều biết rõ hiện nay Dự án giai đoạn 2 của Gang thép Thái Nguyên đang rơi vào bế tắc. Ngày 31 tháng 7 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã đến tận nơi xem xét và có chỉ đạo khôi phục Dự án giai đoạn 2, Nhưng bằng cách nào thì các Bộ ban ngành phải đưa ra phương án sớm nhất. Tuy nhiên, Thủ tướng cũng đưa ra một gợi ý là chuyển sang sản xuất thép chế tạo. Có lẽ đây là con đường duy nhất để khôi phục Dự án giai đoạn 2 Gang thép Thái Nguyênvừa đúng về pháp lý lại vừa đạt hiệu quả kinh tế lại có ý nghĩa hậu cần cho ngành cơ khí chế tạo máy móc của nước ta.

Cuối cùng, đó là muốn phát triển ô tô điện thì các ngành phụ trợ vô cùng quan trọng, nó bao gồm hàng trăm ngành khác nhau từ thủy tinh, cao su, da, giấy gỗ đến các chíp bán dẫn, phần mềm, công nghệ AI, viễn thông 5G, 6G… đặc biệt là động cơ điện, bộ lưu trữ điện năng.  

(Đón xem phần 2 bài viết của tác giả: Để có ngành ô tô Việt Nam, các hãng xe phải hợp sức lại)

Trịnh Thái Nguyên (Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả)

Bài viết tham gia diễn đàn gửi về Ban Ô tô xe máy theo email: [email protected]. Xin cảm ơn!