Lược sử của những mạng lưới thông tin từ thời đại Đồ đá đến AI

Nexus - Lược sử của những mạng lưới thông tin từ thời đại Đồ đá đến trí tuệ nhân tạocủa tác giả Yuval Noah Harari vừa ra mắt khán giả Việt Nam. Tác phẩm nói về hành trình của con người khi bước vào kỷ nguyên thông tin,ượcsửcủanhữngmạnglướithôngtintừthờiđạiĐồđáđếlịch thi đấu bóng đá ngoại hạng anh 2023 những lựa chọn cấp bách chúng ta phải đưa ra để tồn tại và phát triển. Đó là câu chuyện về cách các mạng lưới thông tin đã kiến tạo và phá hủy thế giới như thế nào.

Nexusnhìn lịch sử loài người qua lăng kính dài để xem xét dòng chảy thông tin đã đưa chúng ta đến ngày nay như thế nào. Từ thời Đồ đá qua quá trình điển hóa Kinh Thánh, rồi phát minh ra in ấn, sự trỗi dậy của phương tiện truyền thông đại chúng và sự nổi lên gần đây của chủ nghĩa dân túy, Yuval Noah Harari xem xét mối quan hệ phức tạp giữa thông tin và sự thật, quan liêu và huyền thoại, trí tuệ và quyền lực.

Ông khám phá cách các hệ thống như đế chế La Mã, Giáo hội Công giáo sử dụng thông tin để đạt được mục tiêu, dù tốt hay xấu. Ông cũng đề cập đến những lựa chọn cấp bách mà chúng ta phải đối mặt khi AI xuất hiện.

Yuval Noah Harari chia sẻ: “Chúng ta đang sống trong cuộc cách mạng thông tin sâu sắc nhất trong lịch sử loài người, nhưng không thể hiểu được nó. Rốt cuộc, lịch sử không phải là nghiên cứu về quá khứ mà là nghiên cứu về sự thay đổi. Nó dạy chúng ta những gì vẫn giữ nguyên, những gì thay đổi và mọi thứ thay đổi như thế nào".

Cuốn sách gồm 3 phần chính: Những mạng lưới của con người, Mạng lưới vô cơ, Nền chính trị máy tính.

Phần 1, tác giả định nghĩa về thông tin, trình bày về các hình thức tồn tại của thông tin, cách con người sử dụng thông tin, phân tích kỹ về hai mô hình thể chế - nền dân chủ và nền độc tài - trong việc sử dụng thông tin.

Phần 2 và 3, tác giả trình bày về phương tiện thông tin mới như máy tính, các công nghệ liên quan như thuật toán mạng xã hội, camera giám sát. Nền dân chủ và nền độc tài sẽ có cách khai thác riêng các công cụ này, thậm chí sử dụng để phát tán tin giả.

Tác giả bày tỏ e ngại về việc các công ty công nghệ nắm quyền lưu trữ và chi phối thông tin (như sở thích, sức khỏe...), giờ đây là tài sản mới rất có giá trị. Sự phát triển vượt bậc của AI, có khả năng suy nghĩ chủ động và tự tạo ra thông tin, ý tưởng mới, đang tác động lớn đến xã hội. Thông qua nhiều ví dụ, tác giả muốn nói AI là thế lực vô cùng hùng mạnh mà con người chưa hiểu tường tận và cũng chưa có cơ chế kiểm soát tốt đối với chủ của AI như Google. 

Tác giả Yuval Noah Harari là nhà sử học, một triết gia. Các tác phẩm Sapiens:Lược sử loài người, Homo Deus: Lược sử tương lai, 21 bài học cho thế kỷ 21... được độc giả Việt Nam đón nhận nồng nhiệt. 

Sinh ra tại Israel, Harari nhận bằng tiến sĩ từ Đại học Oxford năm 2002. Hiện ông là giảng viên khoa Lịch sử, Đại học Hebrew Jerusalem và là nghiên cứu viên tại Trung tâm Nghiên cứu rủi ro hiện sinh Đại học Cambridge.