Điểm khác biệt giữa con người và robot

Trong cuốn sách Technology vs Humanity của Gerd Leonhard, nhà tương lai học này cho rằng bên cạnh giáo dục STEM cần có thêm giáo dục CORE, là viết tắt của: Creativity/Compassion - Tính sáng tạo, Originality - Tính độc đáo, Reciprocity/Responsibility - Sự đáp đền/Trách nhiệm và Empathy - Lòng thấu cảm.

Những môn học phổ biến của lĩnh vực giáo dục CORE bao gồm: âm nhạc, văn chương, nghệ thuật, lịch sử, văn hóa, triết học, mỹ học… G. Leonhard cho rằng trong tương lai, những công việc lặp đi lặp lại và không cần sáng tạo thuộc lĩnh vực STEM sẽ ngày càng được thay thế bởi robot, máy tính và trí tuệ nhân tạo. Trong khi đó, các lĩnh vực CORE thì hướng vào các yếu tính con người, bồi đắp và phát triển nhu cầu cảm xúc, sáng tạo, thẩm mĩ, mang tính trách nhiệm với xã hội.

Nói rộng hơn, giáo dục CORE khai thác sâu năng lực của con người với tư cách là cá thể với những cá tính, cảm xúc riêng rẽ, không thể sao chép như máy móc. Đặt CORE cạnh STEM là phương pháp giáo dục cân bằng giữa công nghệ và nhân văn, khiến thế hệ tương lai không dễ bị tổn thương, đào thải bởi công nghệ.

Giáo dục CORE cần STEM để cải tiến phương pháp dạy học và tối đa hóa đóng góp xã hội. Ở chiều ngược lại, giáo dục STEM cần CORE để để các giá trị, thành tựu không bị chệch theo hướng loại bỏ con người.

Trẻ học Kindermusik tham gia các hoạt động cùng âm nhạc, chơi nhạc cụ, chuyển động sáng tạo và nghe kể chuyện giúp phát triển các kỹ năng tương tác xã hội, kỹ năng giải quyết tình huống, tư duy logic và kỹ năng cơ bản về tính toán và đọc viết – những kỹ năng thiết yếu mang tính quyết định vượt trội trong thời đại 4.0.

Điểm giao thoa giữa STEM và CORE cho phép các chương trình giáo dục sớm đặt nền tảng coi trọng cảm xúc, trải nghiệm nội tâm, trách nhiệm cá nhân và tinh thần cộng đồng. Việc uốn nắn trẻ vào nề nếp từ bé là cần thiết để định hình nhân cách sau này, thế nhưng cũng cần lưu ý, trẻ phát triển theo tiềm năng riêng và được kích hoạt tư duy sáng tạo một cách tốt nhất trong giai đoạn phát triển đầu đời vô cùng quan trọng này.

Sáng tạo – yếu tố cơ bản của vũ trụ trí tuệ trẻ em

Tư duy sáng tạo của trẻ nhỏ là khả năng trẻ thể hiện bản thân, luôn tìm tòi, khám phá và phát minh ra những điều mới hoặc đưa ra những hướng giải quyết vấn đề vô cùng độc đáo, thú vị theo góc nhìn riêng của mình.

Bernadette Duffy, tác giả cuốn sách Supporting Creativity and Imagination in the Early Years xuất bản bởi Đại học Oxford, đã nhấn mạnh về sự phát triển tư duy sáng tạo của trẻ như là nền tảng cho trí thông minh, đồng thời giúp trẻ có khả năng thích nghi dễ dàng với những thay đổi trong cuộc sống.

Đơn cử như Kindermusik, chương trình âm nhạc và chuyển động hình thể dành cho trẻ mầm non (từ 4 tháng đến 5 tuổi) đã phát triển nội dung giáo dục thúc đẩy sáng tạo cho hàng triệu trẻ em và gia đình trong hơn 40 năm qua, tại 70 quốc gia trên thế giới. Chương trình này đặt trọng tâm vào trẻ, chú trọng giáo dục cảm xúc, giáo dục lòng thấu cảm, trách nhiệm, giáo dục sáng tạo như một hồi đáp thiết yếu trước sự áp đảo của giáo dục khoa học công nghệ. Đồng thời khơi dậy tình yêu dành cho âm nhạc và nâng cao trí tưởng tượng của trẻ ở độ tuổi mầm non, khuyến khích trẻ khám phá thế giới.

Truyền cảm hứng bởi âm nhạc, Kindermusik khai mở vũ trụ đó, nuôi dưỡng sự phát triển về mọi mặt nhận thức tình cảm xã hội, ngôn ngữ, kỹ năng đọc viết, phát triển thể chất và kỹ năng sáng tạo.

Tư duy sáng tạo giúp trẻ tự do khám phá những điều mới mẻ, tự tin giao tiếp với thế giới xung quanh, từ đó trở thành nền tảng vững chắc đem lại lợi ích cho tất cả các lĩnh vực học tập và phát triển sau này.

Mang đến những trải nghiệm học tập hấp dẫn trong những năm quan trọng nhất của sự phát triển trí não, Kindermusik ứng dụng các lý thuyết giáo dục vào giáo trình, thông qua những nghiên cứu mới nhất về âm nhạc, chuyển động hình thể, những bài hát và tiếng cười. Sự sáng tạo cần những trực giác và ngẫu nhiên mà không một trí tuệ nhân tạo nào có thể bắt chước. Nó được xem là yếu tố cơ bản của những tiến bộ tri thức vượt bậc trong lịch sử loài người.

Hạ Thiên