Đường vào bản Mỏ Ba.

Thành lập cách đây 37 năm, xóm Mỏ Ba là nơi định cư của các gia đình thuộc nhiều dân tộc (6 dân tộc: H’mông, Kinh, Dao, Nùng, Sán Dìu, Tày), trong đó dân tộc H’mông chiếm khoảng 60%. Họ cư trú trong những ngôi nhà tuềnh toàng làm từ những mảnh gỗ ghép lại, mùa hè thì nắng lọt đầy nhà, mùa đông gió rít qua từng khe gỗ lạnh buốt.

Một góc xóm núi buổi chiều tà.

Cuộc sống nghèo đói quanh năm chỉ trông chờ vào nương lúa, nương ngô, một số gia đình người Dao thì có thêm đồi chè. Hầu hết, đồng bào ở đây duy trì lối canh tác nông nghiệp lạc hậu, phần lớn dựa vào thiên nhiên, tự cung tự cấp về lương thực. Toàn xóm có tới 98 /137 số hộ gia đình thuộc diện nghèo. Trong đó, có những gia đình còn không có nổi bữa cơm trắng vào những ngày giáp hạt, họ phải ăn mèm mén, thậm chí phải nhịn đói.

Những ngôi nhà tuềnh toàng, trống hoác chẳng đủ che cái nắng mùa hè, giá lạnh ngày đông.

Xóm có hơn 130 hộ gia đình nhưng có tới hơn 800 nhân khẩu. Gia đình bình thường có 5-6 người con, không ít gia đình 10 con, thậm chí, có gia đình 19 người con. Em Vương Văn Ló (12 tuổi, dân tộc mông, Mỏ Ba) chia sẻ: nhà em có 13 anh em, em không nhớ hết tên các anh chị em trong gia đình mình”.

Cảnh tượng mua bán hiếm hoi ở Mỏ Ba.

Đồng bào ở đây sinh đẻ tự nhiên tại nhà, các bà mẹ hầu như không bao giờ đến trạm y tế xóm. Phụ nữ gần như 100% không biết chữ. Trẻ em phần lớn chỉ học hết cấp 1. Một số trong đó theo học đến cấp hai nhưng cũng rất ít em hoàn thành được chương trình THCS. Trong xóm không có lấy nổi một phiên chợ. Cuộc sống cứ thế quay trong cái vòng luẩn quẩn của nghèo đói, khó khăn nơi núi rừng hoang vu.

Những tấm ván ghép tạm bợ làm chuồng nuôi heo.

Trẻ em ít đến trường mà ở nhà giúp đỡ cha mẹ làm việc.

Bữa cơm chỉ có rau là chính, còn quà vặt chủ yếu là những đồ ăn, thức uống tự làm ra, những vật dụng trong nhà cũng trở thành món đồ chơi không thể thiếu.

Trò chơi quen thuộc trong những buổi chiều chăn trâu.

Nụ cười ngây thơ.

Nếu 11-12 người con vẫn “chưa ưng cái bụng” thì cái vòng luẩn quẩn đông con, đói ăn, ít học bao giờ mới trở thành quá khứ?

Nghiêm Liên - Thanh Hoa