Trong một lần trả lời phỏng vấn báo Thể thao&Văn hóa cuối tuần, anh Nguyễn Quang Thạch - người sáng lập hệ thống Sách hóa nông thôn khẳng định rằng: “Nâng cao được dân trí là giải quyết được bài toán tổng thể của xã hội. Khi dân trí tăng lên, các khuyết tật xã hội sẽ giảm dần”. Chính bởi vậy, anh đã từ bỏ ước mơ làm Thủ tướng để theo đuổi con đường làm cách mạng thư viện.

Nhiều người góp nhỏ hơn 1 người góp lớn

Trên fanpage của Sách hóa Nông thôn (https://www.facebook.com/SachchonongthonVietnam/) chia sẻ một công thức giúp 14 triệu trẻ em Việt có sách nghe và đọc duy nhất: Cứ 5 người, mỗi người đóng góp từ 240.000 -300.000 đồng mua từ 30-50 đầu sách đưa về lớp học trường cũ. 

Chỉ khuyến khích các cựu học sinh đóng góp 240.000 đồng/năm và tối đa là 1.500.000 đồng để làm tủ sách vì anh Thạch cho rằng đó là khoản tiền nằm trong ngưỡng lương thiện của tất cả học sinh.

“Tôi vốn kiên trì công thức nhiều người góp nhỏ để tạo ra hệ thống tủ sách lớn, nhằm hình thành tinh thần chia sẻ trách nhiệm xã hội từ tất cả công dân, thành ra tôi không mặn mà với các khoản tiền lớn”, anh Thạch viết trên facebook.

Bởi chỉ huy động số tiền nhỏ ở ngưỡng lương thiện nên dự án thúc đẩy được cộng đồng tự giác tham gia, có sức sống lâu bền, không giống các dự án khác dù quyên góp được số tiền khủng trong thời gian đầu nhưng lại rơi vào cảnh “bỏ dở giữa chừng” vì không có nguồn lực cộng đồng.

Xây tủ sách ‘sống’ trong dân

Anh Thạch cũng đã dành 10 năm để nghiên cứu các mô hình thư viện cũng như xây dựng chiến lược truyền thông, nhằm đảm bảo rằng các mô hình tủ sách của anh sẽ “sống” trong dân chúng và thật sự thay đổi nhận thức xã hội về việc đọc sách.

Trong suốt từ 2007 đến 2017, anh Nguyễn Quang Thạch và các cộng sự đã thực hiện nghiên cứu tìm hiểu hành vi đọc sách của nhóm đối tượng là những người sinh ra và lớn lên ở nông thôn với số lượng khảo sát lên đến 10.000 người.

Các kết quả rút ra từ các nghiên cứu đó có có tác động rất lớn tới cách xây dựng các mô hình tủ sách sau này. Ví dụ như kết quả nghiên cứu cho thấy tần suất tiếp xúc mắt của con trẻ với sách càng cao sẽ kích thích việc đọc càng lớn được ứng dụng vào mô hình tủ sách lớp em - đặt tủ sách trong lớp thay vì thư viện, để trẻ em được tiếp xúc với sách nhiều hơn. Hay việc đọc của trẻ em được kích thích khi các bạn xung quanh cũng cùng đọc sách, bởi hình ảnh về sách lặp đi lặp lại trước mắt bạn trẻ.

Đồng thời việc nghiên cứu và rút kinh nghiệm của các sáng kiến tủ sách ở nông thôn trước đó như tủ sách điểm bưu điện văn hóa xã, tủ sách ở nhà văn hóa thôn đã giúp Sách hóa nông thôn thoát khỏi cảnh “chết lâm sàng”. Những tủ sách này thất bại vì một cá nhân/một nhóm phải gồng gánh quá nhiều trách nhiệm, như bưu điện văn hóa xã phải làm chức năng “bưu điện” hay ông trưởng thôn đã phải làm rất nhiều việc hành chính cấp thôn thì lấy thời gian đâu để quản lý tủ sách?

Cho đến nay, chỉ từ 1 tủ sách đầu tiên ở Hà Tĩnh, dự án Sách hóa nông thôn đã có hơn 30.000 tủ sách trên khắp cả nước. Khoảng 1.000.000 người ở nông thôn và đô thị có hưởng lợi từ tủ sách. Số lượng sách được mượn tăng từ 0.4-2 đầu sách/năm lên 10-30 đầu sách/năm tại các vùng mục tiêu điển hình.

Nuôi dưỡng thói quen đọc sách cho con trẻ

Anh Thạch chia sẻ rằng: suốt 10 năm anh nói trên báo chí truyền hình và nhờ cậy nhiều người lên tiếng về nạn thiếu sách, về việc vô cảm với sự đọc của con trẻ.

Tuy nhiên, việc tặng sách mới chỉ là bước đầu. Bước tiếp theo và cũng là mục tiêu chính quan trọng và lâu dài là nuôi dưỡng thói quen đọc sách cho học sinh.

Theo nhóm dự án Sách hóa nông thôn, có 4 giải pháp để nuôi dưỡng thói quen này:

Thứ nhất là tạo sự tiếp cận dễ dàng tới sách. Đó là việc đưa sách từ thư viện trường về “thư viện lớp” và tạo ra những không gian thân thiện và thuận lợi cho việc đọc sách. Các cháu có thể đọc trong giờ ra chơi, đọc trong lớp hay vườn trường, có thể mượn về nhà và tự quản lý tủ sách của lớp mình theo hướng dẫn.

Thứ hai là lựa chọn sách phù hợp, hấp dẫn với trẻ và sách ta muốn trẻ đọc. Việc chọn thức ăn tinh thần cho các cháu là rất quan trọng vì các cháu sẽ bị ảnh hưởng và truyền cảm hứng từ những gì mình đọc được. Vì thế nên chú trọng nhiều vào các sách truyền cảm hứng sáng tạo, làm việc nghĩa, khám phá thế giới và hạn chế tối đa sách giải trí thuần tuý.

Thứ ba là tạo sự khuyến khích và động lực cho việc đọc sách. Việc tổ chức các buổi “Điểm sách dưới cờ” vào sáng thứ Hai hay các cuộc thi kể chuyện hoặc thảo luận về một cuốn sách nào đó là các hình thức đã được áp dụng và tỏ ra có hiệu quả tại nhiều trường tiểu học và trung học cơ sở của huyện Nam Trực, Hải Hậu, Giao Thuỷ. Sáng thứ Hai ngày 12/11/2018 tôi đã dự chương trình “Điểm sách dưới cờ” của Trường Tiểu học Nam Tiến, huyện Nam Trực và cháu Bùi Ngọc Anh lớp 4 đã điểm rất hay cuốn “Những tấm lòng cao cả” trong 4 phút không vấp váp. Đây là điều chưa từng xảy ra và không nghĩ có thể xảy ra cách đây 5 năm.

Thứ tư là khích lệ cha mẹ và các cô giáo chăm lo việc đọc sách của con cái bởi họ là nguồn lực quan trọng nhất trong việc mua sách và duy trì thói quen đọc sách của trẻ em.

Diệu Minh - Ngọc Trâm

Anh sinh ra, lớn lên ở một vùng núi phía bắc. Nhà nghèo, bố mẹ đông con. 12 tuổi, anh đã phải xuống Hà Nội, bưng bê rửa bát cho một quán ăn của người quen. 

Tiền lương kiếm được, anh gửi hết về quê cho bố mẹ. Nhờ đó, 3 đứa em của anh được ăn học đoàng hoàng. Cậu út thậm chí còn vào đại học. 

Khi gặp và quen tôi, anh 24 tuổi nhưng đã là bếp trưởng của một nhà hàng lớn. Thời gian rảnh, anh đi học bổ túc văn hóa và làm bánh, bán cho mọi người. 

Những người quen biết anh đều yêu quý tính chân thật, chịu khó và nhiệt tình của anh. Còn tôi, bên cạnh những đặc điểm đó, tôi yêu anh bởi lòng hiếu thảo, luôn nghĩ về gia đình. 

Tôi biết anh tự ti vì tôi là thạc sỹ, bố mẹ có chức có quyền, kinh tế gia đình khá giả. Vì vậy tôi đã chủ động lấy lòng anh, tạo niềm tin và cơ hội để anh đến với tôi. 

Bố mẹ, người thân của tôi biết hoàn cảnh của anh, nói tôi sống không thực tế, muốn tôi rời xa anh. Tuy nhiên ý tôi đã quyết. Cả nhà chỉ biết tổ chức đám cưới, chúc mừng cho tôi.

Hai vợ chồng lấy nhau, vốn liếng chúng tôi chỉ là 8 chỉ vàng nhà gái tặng. Ngoài ra, bố mẹ tôi muốn cho chúng tôi mượn một căn nhà để lấy chỗ sinh hoạt. Tuy nhiên anh từ chối. Anh muốn chúng tôi phải tự thân vận động, lo cho cuộc sống của riêng mình.

Cưới xong, anh hỏi ý kiến tôi rồi đưa tất cả tiền mừng cưới của mình cho bố mẹ trả nợ. Nhưng tiền đó vẫn không đủ nên có bao nhiêu phong bì bạn bè, người thân mừng giúp, tôi đưa nốt cho anh để anh trang trải. 

Anh nhìn tôi e ngại nhưng tôi động viên. Từ nay, chúng tôi đã là vợ chồng. Gánh nặng cuộc sống sẽ do cả hai cùng gánh vác. 

Đêm hôm đó, cũng là đêm tân hôn của hai vợ chồng, trong căn phòng tuềnh toàng, cửa ra vào chỉ là tấm ri-đô anh nằm ôm tôi, thủ thỉ vào tai tôi những lời cám ơn. Anh hứa sẽ cố gắng để tôi không thiệt thòi khi làm vợ anh.

Anh cũng xin tôi hãy yêu thương gia đình anh như chính ruột thịt của mình. Chúng tôi sẽ cùng nhau nuôi những đứa con và chăm sóc cho một đại gia đình với hai bên nội ngoại. 

Đến nay, sau 9 năm chung sống, anh đã học xong chương trình văn hóa, có bằng trung cấp nấu ăn. Tôi đã sinh cho anh được 2 cô con gái. Hai vợ chồng cũng xây được một căn nhà bằng chính sức lao động của mình. 

Nhiều bạn bè gặp tôi, thấy tôi già đi, nếp nhăn đã xuất hiện trên khóe mắt. Ai cũng nghĩ, tôi đã sai lầm khi lấy một người không môn đăng hộ đối với mình. Tuy nhiên tôi chỉ mỉm cười.

Thực lòng, tôi cảm thấy hài lòng và hạnh phúc với người chồng và mái ấm gia đình này.

Tôi nghĩ, việc lấy một người môn đăng hộ đối, có bằng cấp cao nhưng thiếu ý chí nghị lực, thiếu tình thương yêu và trách nhiệm với gia đình thì mới là bất hạnh, là không mong muốn trong cuộc đời này…

Đang đi công tác, cuộc gọi của hàng xóm khiến vợ trẻ khóc nghẹn

Năm 2018 là một năm thất bại của gia đình tôi. Chồng tôi bị nghỉ việc, ở nhà suốt nửa năm. Một mình tôi phải lăn lộn kiếm tiền...

Nằm trong địa phận Công viên Địa chất cao nguyên đá Đồng Văn, chợ Sủng Tráng là một trong hàng chục chợ phiên vẫn tồn tại từ nhiều đời nay ở vùng đất địa đầu của Tổ quốc.

Sủng Tráng vẫn đều đặn họp mỗi tuần một phiên vào sáng chủ nhật hàng tuần với những hàng hóa, sản vật địa phương cùng sắc màu rực rỡ, bắt mắt trên trang phục đa dạng của các dân tộc sống trong vùng.

Chợ phiên Sủng Tráng họp mỗi tuần một phiên vào sáng chủ nhật hàng tuần. Từ rất sớm, người dân đã đến chợ mua bán sản vật, hàng hóa.

Do đặc điểm địa hình hiểm trở, dân cư thưa thớt nên chợ phiên không chỉ là nơi mua bán mà còn là nơi gặp gỡ, giao lưu mỗi dịp cuối tuần. Con đường liên xã chật kín dòng người đến chợ.

Những đứa trẻ háo hức cùng mẹ đi chơi chợ.

Cảnh mua bán chỉ diễn ra tấp nập từ sáng đến non trưa.

Đang dịp cuối năm, sắp đến Tết của người Mông nên những sạp bán quần áo, trang phục luôn tấp nập người mua bán.

Người dân sinh sống trên cao nguyên đá trải dài 4 huyện Quản Bạ, Yên Minh, Đồng Văn, Mèo Vạc đa phần là người Mông với trang phục rực rỡ đặc trưng.

Hàng hóa được bày bán ở bất kỳ chỗ trống nào trong khu vực chợ. Cũng như những chợ phiên ở vùng đồng bằng, hàng hóa ở đây cũng đủ loại từ đơn giản như vàng mã, hương...

Người đàn ông này đến chợ chỉ để bán mấy chiếc điếu cày tự tay làm với giá 35 ngàn đồng/chiếc.

Bột giặt, chậu giặt được bày bán giữa lòng đường.

Điện thoại, smartphone các loại thu hút khá đông khách mua với giá từ 200 ngàn đồng đến khoảng trên 2 triệu đồng/chiếc.

Ti vi, bếp ga được bày bán trong chợ. Chủ quầy hàng cho biết giá tivi chỉ từ vài trăm ngàn đồng đến trên dưới 2 triệu đồng.

Chợ Sủng Tráng cũng có một khu dành riêng cho việc mua bán, trao đổi chim cảnh.

Phiên chợ cũng là dịp để những người đàn ông hẹn lịch cắt tóc.

Sau vài giờ chơi chợ những đứa trẻ thoải mái ngủ ngay trên lưng mẹ.

Sau khi mua bán, những người phụ nữ thưởng thức phở hay quà bánh.

Những người đàn ông hàn huyên bên chén rượu sau một tuần chưa gặp gỡ.

Một phụ nữ người Dao ở chợ phiên Sủng Tráng.

Khá đông các bà, các cô ghé qua hàng bỏng ngô trước khi về nhà.

Đi ô tô muốn qua chợ phải đợi đến non trưa, lúc chợ đã vãn người mới có thể đi.

Nhộn nhịp mua sắm ở chợ Giáng sinh lớn nhất Sài Gòn

Tại chợ bán đồ Giáng sinh lớn nhất TP.HCM, nhiều người dân đang tất bật chuẩn bị mua sắm những phụ kiện trang trí Noel.