Một câu chuyện kỳ bí khác gắn với sự kiện di dời đền vào những năm 1976 - 1978. Do những biến đổi về điều kiện tự nhiên, nên địa phương khi đó đã có chủ trương di dời ngôi đền.

Tuy nhiên, theo lời kể của bà Lê Thị Thanh (ngụ xã Vĩnh Lại), sau khi tháo dỡ và đưa các vật dụng của đền lên xe bò, con bò cứ đi được vài bước lại quỳ xuống. Dù chủ bò đánh thế nào, con bò cũng không đi tiếp. Vì vậy, người dân địa phương đã góp công, góp sức xây dựng lại đền Nhà Bà ở đúng vị trí trước. 

Câu chuyện kỳ lạ về rắn ba mào sống trong đền Nhà Bà cũng được người dân địa phương truyền tai nhau. Nhiều người tới đền làm lễ đã nhìn thấy con rắn rất to, có ba chiếc mào trên đầu nằm cuộn tròn trên ban thờ. 

Thực hư những câu chuyện tâm linh

Phóng viên đã tìm đến ông Trần Trọng Thủy, Trưởng ban quản lý ngôi đền để tìm hiểu về những câu chuyện kể trên.

Theo ông Thủy, đó đều là những câu chuyện được truyền miệng bao đời nay nên rất khó để kiểm chứng. Tuy nhiên, ông cho biết, thần tích lập đền được ghi rất rõ. Đền Nhà Bà là nơi thờ tự rất linh thiêng có từ những năm 40 sau Công nguyên.

Nơi đây thờ Đức Thánh Mẫu và hai cô, tương truyền là hai nữ tướng thời Hai Bà Trưng đã có công trong cuộc khởi nghĩa chống quân xâm lược phương Bắc và bảo vệ đất nước. 

Ông Thủy cho biết, theo sử sách ghi chép về ngôi đền, trong một trận chiến chống quân xâm lược, hai vị nữ tướng đã hy sinh và gieo mình xuống sông Hồng. Người dân địa phương đã đưa thi thể hai nữ tướng lên và chôn cất, lập đền thờ ở Gềnh Lời, ngay trên bờ sông Hồng.

Tương truyền nơi đây nước sông chảy xiết, tàu bè của quân xâm lược đi qua đều bị chìm. Giai đoạn kháng chiến chống Pháp, đền Nhà Bà từng là nơi tập kết của bộ đội và dân quân trên địa bàn xã Vĩnh Lại.  

Trải qua thời gian, khuôn viên ngôi đền từng xuống cấp nghiêm trọng và được chính quyền địa phương cấp phép xây dựng, tôn tạo vào năm 2022, trở thành không gian văn hóa, đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng của người dân quanh vùng. 

Ông Thủy chia sẻ thêm, là người sinh ra và lớn lên tại xã Vĩnh Lại, trong suốt thời gian quản lý đền, ông đã chứng kiến không ít người dân đến xin con, xin lộc sau đó quay lại báo tin vui. 

Theo ông, bất kể những câu chuyện thực hư ra sao, thì việc chủ động gìn giữ và tu bổ các di tích văn hóa như đền Nhà Bà không chỉ giúp cho người dân địa phương có nơi sinh hoạt văn hóa tâm linh, kết nối cộng đồng, mà còn giáo dục thế hệ sau về truyền thống uống nước nhớ nguồn của dân tộc Việt Nam.

Bởi lẽ đền Nhà Bà được xây dựng để thờ cúng nhân vật lịch sử có thật, ghi nhớ công ơn của các bậc anh hùng có công với đất nước.

Chung cư đặc biệt

Tọa lạc tại số 100 đường Hùng Vương (Quận 5, TP.HCM), chung cư Hùng Vương nổi bật bởi tầng trên cùng được sơn màu vàng bắt mắt. Đó là màu sơn tường của chùa Từ Đức, ngôi chùa nằm trọn trên tầng 4 của khu chung cư.

Người dân sinh sống nơi đây cho biết, chung cư được xây dựng vào năm 1970. Sau 2 năm xây dựng, chung cư bắt đầu đón những cư dân đầu tiên.

Tuy vậy lúc đó, đa phần chỉ có người Hoa vào mua căn hộ để ở. Sau này mới có nhiều người Việt chuyển đến. Đến nay, có tuổi đời nửa thế kỷ, khu chung cư vẫn chắc chắn và nổi bật giữa những tòa nhà lân cận bởi dải màu vàng đặc trưng của tầng 4.

Nhiều người dân khẳng định, đây là khu chung cư cũ đặc biệt nhất TP.HCM bởi có ngôi chùa rộng lớn nằm trên toàn bộ tầng 4. Ngôi chùa này cũng được xây dựng cùng lúc với chung cư để làm nơi sinh hoạt tôn giáo của người Hoa sinh sống ở các khu vực lân cận.

Không chỉ có vị trí đặc biệt, lịch sử khai lập của chùa Từ Đức cũng hết sức thú vị. Ông Vương Vỹ Văn (SN 1962), thành viên ban quản lý chùa cho biết, người xây dựng ngôi chùa chính là ông ngoại của mình, Hòa thượng Thích Phước Quang.

Ông kể: “Năm 1972, chung cư được xây dựng xong nhưng không mấy ai đến mua căn hộ để ở. Nhìn tòa nhà khang trang chìm trong cảnh đìu hiu, thiếu sức sống, chủ đầu tư rất lo lắng. Là Phật tử của ông ngoại tôi, người này quyết định mời ông về chung cư tu hành.

Ông hi vọng, khi ông ngoại tôi về chung cư xây chùa, tu hành, các phật tử của ông sẽ đến mua căn hộ để ở. Người này hứa sẽ bán nhà với giá ưu đãi nếu ông ngoại tôi về chung cư xây chùa. Ông ngoại tôi đồng ý, mua toàn bộ tầng 4 chung cư để dựng chùa, làm nơi thờ Phật, tu hành”.

Do nằm trên tầng 4 chung cư, chùa Từ Đức không có cổng tam quan. Muốn vào chùa, khách phải đi qua dãy hành lang tầng 4 của chung cư. Không gian chùa tương đương với 10 căn hộ, diện tích khoảng 700m2.

Hệ thống cột kèo, trần, nền... trong chùa đều giữ nguyên như thiết kế ban đầu của chung cư nhằm đảm bảo kết cấu chung. Chánh điện chùa bài trí khoảng 10 tượng Phật. Cạnh chánh điện là gian phòng được tận dụng làm nhà bếp và nơi để các hũ tro cốt người quá cố.

Lưu giữ chục ngàn hũ tro cốt

Khuôn viên chùa bao gồm cả phần sân thượng của chung cư. Tại phần diện tích này, chùa trồng nhiều loại cây kiểng, đặt tượng Bồ tát Quan âm, tháp nhỏ chứa cốt của Hòa thượng Thích Phước Quang.

Sinh thời, Hòa thượng Thích Phước Quang được nhận định là bậc tu hành giàu lòng yêu nước, đóng góp tích cực cho sự nghiệp hòa bình, độc lập dân tộc và công cuộc thống nhất Phật giáo Việt Nam.

Thế nên khi ông về chung cư dựng chùa, nhiều Phật tử người Hoa đã đến đây mua căn hộ để sinh sống. Cũng từ đó, chùa Từ Đức trở thành nơi lưu giữ tro cốt của Phật tử, cư dân ở chung cư khi qua đời.

Trước đây, chùa chỉ nhận lưu giữ tro cốt cho người Hoa. Bây giờ, chùa nhận lưu giữ tro cốt cho cả người Hoa lẫn người Việt. Đợt đại dịch vừa rồi, chùa cũng là nơi lưu giữ tro cốt của người mất vì dịch bệnh.

Đến nay, sau nửa thế kỷ thực hiện hoạt động nhân đạo trên, những bức tường bên trong chùa gần như được phủ kín bởi kệ chứa các hũ tro cốt. Các hũ được xếp cẩn thận trên những kệ cao gần 4m và thường xuyên có người lau chùi, nhang khói mỗi ngày.

Ông Văn chia sẻ: “Nói cho đúng, phải gọi chùa này là chùa tro cốt. Bởi từ trên xuống dưới, ngoài đại điện, hầu như diện tích còn lại dùng làm nơi chứa hơn 10.000 hũ tro cốt của người quá cố.

Như rất nhiều gia đình khác, tro cốt của cha mẹ, ông bà, người thân quá cố của tôi cũng được gửi tại chùa. Suốt 50 năm qua, chùa đã lưu giữ hàng chục ngàn hũ tro cốt của nhiều thế hệ người Sài Gòn xưa”.

Báu vật của ngôi chùa gần 300 tuổi có tượng Phật nằm dài nhất châu Á

Theo chính quyền Đồng Nai, Long Thành và một phần huyện Nhơn Trạch được quy hoạch phát triển theo mô hình đô thị sân bay đã được áp dụng thành công trên thế giới, mang đến nhiều sự đột phá tích cực.

Trong đó, tỉnh đang tổ chức thi tuyển quốc tế để tìm ý tưởng quy hoạch đô thị Long Thành và vùng phụ cận. Sau khi có kết quả, địa phương sẽ chọn đơn vị tổ chức lập đồ án quy hoạch chung, dự kiến trình thẩm định và phê duyệt trong tháng 6/2025.