Hành trình đó bắt đầu vào những ngày cuối năm 2023, Đơn vị Tư vấn và Điều phối ghép tạng tại Trung tâm Ghép tạng, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, tiếp nhận được thông tin từ phòng khám cấp cứu về 2 người bị chấn thương sọ não nặng.

Đó là anh N.T.T (25 tuổi, Thái Nguyên) và anh P.V.G (32 tuổi, Phú Thọ). Họ đều bị tai nạn giao thông xe máy và được cơ sở y tế tuyến dưới chuyển đến Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức khi đã hôn mê sâu.

Sau lời giải thích của bác sĩ về tình trạng của bệnh nhân, gia đình anh G. ở Phú Thọ có ý định xin đưa bệnh nhân về nhà. Khi nghe cán bộ đơn vị Tư vấn và Điều phối ghép tạng chia sẻ, hai gia đình biết được rằng việc hiến tạng có thể cứu sống nhiều cuộc đời khác nên đã quyết định đồng ý hiến mô, tạng của người thân.

Hai cuộc đại phẫu được tiến hành liên tiếp trong vòng 24 giờ vào 20h40 ngày 3/1 và 9h30 ngày 4/1. Tạng và mô hiến của 2 bệnh nhân bao gồm 2 tim, 2 gan, 4 thận, 2 tĩnh mạch chủ chậu, 2 khí quản, 4 giác mạc, 11 đoạn gân.  Hàng trăm thầy thuốc được huy động để phục vụ ca lấy - ghép tạng đặc biệt. 

Ngoài ra, giác mạc và một gan nhanh chóng được đưa sang Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 và Bệnh viện Mắt Trung ương để kịp thời hồi sinh nhiều cuộc đời mới. Kết quả, từ nguồn tạng hiến của hai người chết não, hai bệnh nhân được ghép tim, hai người được ghép gan và bốn bệnh nhân được ghép thận và 4 người được thay giác mạc.

Trong 8 bệnh nhân được hồi sinh từ nguồn tạng hiến này có một bé gái 8 tuổi, chỉ nặng 18kg. Bé được phát hiện cơ tim giãn cách đây 1 năm, suy tim. Cô bé đã chờ đợi được ghép tim trong nửa năm nay. Trước khi được ghép tim 2 ngày, bé gái vừa kết thúc đợt điều trị nội khoa kéo dài lần thứ 3.

"Điều đặc biệt của trường hợp này là bé gái có anh trai ruột mắc cùng bệnh, cũng được ghép tim tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cách đây 3 năm. Lúc đó, bé trai chỉ 7 tuổi, nặng 17kg và trở thành bệnh nhân nhỏ tuổi nhất ở Việt Nam được ghép tim thời điểm đó. Hiện sức khỏe của bé trai ổn định, đi học bình thường", bác sĩ Nguyễn Thị Lan Anh, Trung tâm Tim mạch, cho biết. 

Ngày 10/1, Tiến sĩ Dương Đức Hùng, Giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, chia sẻ: "Hiếm có gia đình nào ở Việt Nam có hai con nhỏ cùng được ghép tim". Với bệnh lý này, thường trẻ chỉ sống được đến 15 tuổi bởi hậu quả của suy tim. Thời điểm bé trai chuẩn bị được ghép (tháng 2/2021), bệnh viện đã thực hiện xét nghiệm tìm yếu tố gia đình, phát hiện có đột biến gene liên quan cơ tim.

Từ thời điểm đó, bác sĩ và gia đình đã xác định bé gái mắc bệnh giãn cơ tim. Khi bé gái có biểu hiện suy tim mất bù, bé đã được chăm sóc y tế chuyên sâu và có những hình dung về việc ghép tim, liệu pháp cứu bé cuối cùng, do thuốc không thể dùng lâu dài.

Thách thức lớn nhất của bác sĩ thực hiện ca ghép tim cho bệnh nhi này đó là làm sao đưa trái tim của một thanh niên nặng 45kg vào lồng ngực của một em bé 8 tuổi chỉ nặng 18kg. Nhưng bằng kinh nghiệm, ca ghép tim đã hoàn thành. Hiện gần một tuần sau mổ, bé đang trong quá trình hồi sức với những tiến triển thuận lợi. Các bệnh nhân được nhận gan, thận cũng hồi phục rất tốt, giao tiếp bình thường. 

Tiến sĩ Nguyễn Quang Nghĩa, Giám đốc Trung tâm Ghép tạng của Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, cho biết dù chuyên ngành ghép tạng Việt Nam đi sau thế giới 30-40 năm nhưng những năm gần đây, nước ta làm chủ được hầu hết các kỹ thuật, chất lượng tương đương thế giới.

Cả nước có 25 trung tâm ghép tạng, 1/4 ca ghép tạng ở Việt Nam được thực hiện ở Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức. Mỗi năm cơ sở này ghép tới 300 ca. Tiến sĩ Dương Đức Hùng cho hay tới đây bác sĩ của viện sẽ ghép khí quản, phổi, bộ phận tim (như van tim).

Theo Trung tâm Điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người, hiện nước ta có hàng chục nghìn người đang cần ghép mô, tạng để duy trì sự sống, song chưa thể thực hiện được vì không có đủ nguồn mô, tạng để ghép. Đơn cử tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, trong 5 năm, chỉ 107 người cho chết não hiến tạng, trên cả nước con số này là 154 người.

Hội thảo là cơ hội cho các đại biểu chia sẻ các nghiên cứu và thảo luận chuyên sâu về những giải pháp đa chiều, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của các giải pháp chuyên môn kỹ thuật giúp tăng cường nhập viện hợp lý như quy trình quản lý bệnh toàn diện, ứng dụng các phương pháp điều trị y khoa mới.

Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn phát biểu khai mạc hội thảo, chia sẻ về tầm quan trọng của việc kiểm soát tình trạng nhập viện trong đại dịch

Suy tim - thách thức cho việc quản lý nhập viện tại Việt Nam

Đánh giá về thực trạng nhập viện tại nước ta hiện nay, PGS.TS.BS Nguyễn Ngọc Quang - Phó Viện trưởng Viện Tim mạch Quốc gia cho biết suy tim hiện đang là một trong những nhóm bệnh gây ra áp lực y tế lớn tại Việt Nam cũng như khiến bệnh nhân đối diện với nguy cơ tử vong cao trong đại dịch Covid-19. Mặc dù chưa có số liệu thống kê chính thức, nhưng ước tính nước ta có khoảng 320.000 đến 1,6 triệu người mắc suy tim cần chăm sóc và điều trị.

Chia sẻ về việc quản lý suy tim tại Việt Nam, PGS.TS.BS Nguyễn Ngọc Quang cho biết, việc sử dụng sớm các thuốc chuyên khoa cho bệnh nhân suy tim sẽ có tác động lớn đến tình trạng nhập viện. Điển hình như nhóm thuốc ARNI - 1 trong 4 nhóm thuốc trụ cột cho bệnh nhân suy tim, đã làm giảm tới 20% tỷ lệ nhập vi do suy tim và tử vong do tim mạch so với điều trị thường quy.

Do đó, PGS.TS.BS Nguyễn Ngọc Quang cho rằng việc tạo điều kiện thuận lợi cho bệnh nhân suy tim được tiếp cận và sử dụng các thuốc điều trị suy tim hiệu quả như ARNI sẽ giúp bệnh nhân tránh được vòng xoáy nhập viện - xuất viện - tái nhập viện và nguy cơ tử vong.

Hội thảo thống nhất về hiệu quả của nhóm thuốc ARNI đối với bệnh nhân suy tim

Bên cạnh đó, đại diện Novartis - ông Roeland Roelofs - Giám đốc Toàn cầu ngành Điều trị suy tim, Novartis Thụy Sĩ cũng đã chia sẻ kinh nghiệm quốc tế về các giải pháp nhằm giảm tình trạng nhập viện có thể tránh được cho bệnh nhân suy tim, với các cơ chế quản lý và các giải pháp đa chiều của hệ thống y tế tại các quốc gia phát triển như kỹ thuật tiên tiến, chuyên môn lâm sàng, tài chính y tế/chi trả bảo hiểm, quản lý bệnh nhân, theo dõi giám sát điều trị ngoại trú...

Ông Roeland Roelofs chia sẻ một số khuyến nghị về những cách tiếp cận có thể mang lại tác động tích cực đối với mục tiêu tăng cường nhập viện hợp lý tại Việt Nam

Tham dự hội thảo còn có ông Ivo Sieber - Đại sứ Thụy Sĩ tại Việt Nam. Ông Ivo Sieber nhận định, trong bối cảnh hiện nay, Việt Nam đã chuyển chiến lược từ “không Covid-19” sang “sống an toàn với Covid-19”. Áp lực mà đại dịch Covid-19 hiện đang tạo ra cho hệ thống y tế tại Việt Nam chứng tỏ sự cần thiết của tăng cường nhập viện hợp lý nhằm tăng tính chống chịu của hệ thống y tế trước đại dịch này…

Nhập viện hợp lý giúp hệ thống y tế hoạt động hiệu quả

Dựa trên những thảo luận tại buổi hội thảo, các đại biểu đã thống nhất đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường nhập viện hợp lý tại Việt Nam. Theo đó, cần có bộ tiêu chí nhập viện phù hợp để làm công cụ quản lý hiệu quả nhập viện tại Việt Nam, từ đó đẩy mạnh việc quản lý và chăm sóc sức khỏe toàn dân tại tuyến y tế cơ sở. Việc phát hiện sớm, điều trị và quản lý toàn diện ngay từ đầu sẽ giúp xác định đúng lúc các trường hợp cần phải nhập viện khi cần thiết, duy trì sức khỏe.

Ông Ivo Sieber - Đại sứ Thụy Sĩ tại Việt Nam chia sẻ về nỗ lực hợp tác giữa hệ thống y tế Thụy sĩ và Việt Nam

Đối với bệnh nhân suy tim, cần phải mở rộng mô hình quản lý ứng dụng công nghệ thông tin giúp quản lý được nhiều bệnh nhân hơn và toàn diện hơn. Các đại biểu cũng thống nhất cần phải đảm bảo cho các bệnh nhân nói chung, đặc biệt là bệnh mạn tính như suy tim nói riêng, được tiếp cận và sử dụng thuốc phù hợp, bao gồm việc tiếp cận thuốc mới được khuyến cáo theo các tài liệu chuyên môn như nhóm ARNI nhằm giúp nhiều bệnh nhân được tiếp cận điều trị, kiểm soát biến chứng tốt hơn, giảm tải gánh nặng nhập viện điều trị, giảm tử vong cho bệnh nhân cũng như gánh nặng cho hệ thống y tế.

Kết luận của buổi hội thảo khẳng định tầm quan trọng của việc quản lý hiệu quả nhập viện hợp lý và cần đẩy mạnh nghiên cứu, đề xuất và triển khai các giải pháp nhằm tăng cường nhập viện hợp lý tại Việt Nam nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống y tế.

Lệ Thanh

Bà Trang cho biết Bộ Y tế đã có nhiều giải pháp để giải quyết những khó khăn liên quan đến giấy hẹn khám lại, đặt lịch khám lại. Trong đó, các cơ sở phải phân luồng hẹn tái khám, thực hiện hệ thống hẹn lịch trên điện thoại, online… để không có quá nhiều bệnh nhân dồn ứ trong cùng một thời điểm gây kéo dài thời gian chờ đợi.

Về giấy hẹn tái khám (khám lại) theo quy định cũ, bệnh nhân được hẹn khám lại vào một thời điểm nhất định hoặc đến bất kỳ thời gian nào trước ngày hẹn khám lại nếu có dấu hiệu (triệu chứng) bất thường. Giấy hẹn chỉ có giá trị sử dụng 1 lần trong thời hạn 10 ngày làm việc, kể từ ngày được hẹn khám lại. 

Như vậy, trường hợp đi khám chữa bệnh sau thời hạn của giấy hẹn tái khám sẽ không được hưởng 100% chi phí BHYT (theo mức hưởng ghi trên thẻ). Nếu quá 10 ngày mà không đi khám lại, giấy hẹn sẽ hết hiệu lực, nếu muốn hưởng BHYT đúng tuyến phải xin giấy chuyển tuyến đúng quy định.

Mới đây, Chính phủ ban hành Nghị định 75 sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định 146 quy định chi tiết và hướng dẫn biện pháp thi hành một số điều của Luật Bảo hiểm y tế (có hiệu lực từ 3/12) cũng có quy định liên quan giấy hẹn này.

Theo mẫu giấy mới, bệnh nhân được hẹn khám lại vào thời điểm cụ thể, hoặc đến bất kỳ thời gian nào trước ngày hẹn khám lại nếu có dấu hiệu (triệu chứng) bất thường. Trường hợp quá thời gian hẹn khám lại, trong thời gian 10 ngày kể từ ngày được hẹn khám lại, người bệnh liên hệ nhân viên y tế để đăng ký lịch khám phù hợp hoặc tự đến khám lại. 

“Nếu người bệnh không thể quay lại trong vòng thời gian 10 ngày của giấy hẹn khám lại, có thể liên hệ trước với cơ sở y tế để đề nghị một lịch hẹn khác. Như thế, bệnh nhân không phải xin giấy lại giấy hẹn và không phải chờ đợi”, bà Trang nói.

Sắp tới, Bộ Y tế sẽ ứng dụng công nghệ thông tin và số hóa các giấy tờ như giấy chuyển tuyến, giấy ra viện và khám lại theo hình thức điện tử. Đơn vị này đang xin ý kiến các cơ sở khám chữa bệnh và cơ quan BHXHvề các trường thông tin số hóa các loại giấy tờ này.

“Sau khi được ban hành sẽ chạy thử 6 tháng, nếu phù hợp sẽ giúp giảm phiền hà cho người bệnh", theo bà Trang. Theo đó, giấy điện tử có thể tích hợp vào ứng dụng thẻ BHYT, mã thẻ BHYT của người bệnh.

Khi đến cơ sở yêu cầu giấy hẹn tái khám, bệnh nhân có thể mang thẻ BHYT điện tử hoặc mã định danh công dân trình cơ sở tiếp nhận để được khám chữa bệnh, hưởng BHYT theo quy định. Hoặc thông qua hệ thống VssID của BHXH Việt Nam, các cơ sở khám chữa bệnh có thể tự tra cứu. Sau thời gian chạy thử, Bộ Y tế sẽ có hiệu chỉnh và ban hành chính thức, bà Trang thông tin.

Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm Y tế cho hay, ngoài phân quyền ký giấy, một giải pháp để thủ tục đơn giản hơn đang được nghiên cứu là thực hiện ký bằng bản điện tử, dấu điện tử, chữ ký điện tử thay vì ký thường (ký tươi) để nhanh hơn. Theo đó, lãnh đạo các khoa, phòng có thể ký được giấy dù ở đâu.

Bà Trang cho hay đối với các văn bản như giấy chuyển tuyến, giấy hẹn khám lại cấp trong năm 2023, Vụ Bảo hiểm y tế sẽ có công văn đôn đốc, hướng dẫn các cơ sở có thể cấp giấy cho người bệnh luôn trong tháng 12, chứ không phải chờ đến tháng 1/2024 mới cấp và thực hiện trong năm 2024.