[LMHT] Lựa chọn ‘đặc dị’: Tahm Kench đường giữa

Hát Xường là điệu hát dân ca tiêu biểu của người Mường Ngọc Lặc nói riêng và của đồng bào dân tộc Mường Thanh Hóa nói chung.

Hát Xường giao duyên là điệu hát dân ca tiêu biểu của người Mường, góp phần làm cho tiếng Mường trở nên trong sáng, đời sống tinh thần của người dân trở nên phong phú hơn. Thông qua điệu hát Xường, những cung bậc cảm xúc của con người, nhất là tình cảm trai gái được Xường thể hiện một cách tinh tế và sâu sắc.

Hát Xường có hai loại chính là Xường tự do và Xường lên bậc. Xường tự do là hình thức “độc” diễn phản ánh mọi sắc thái tình cảm của cư dân Mường trong cuộc sống, người hát tự do sáng tác hoặc hát theo lời ca có sẵn được trao truyền trong cộng đồng từ đời này sang đời khác. Xường bậc là hình thức hát đối đáp giữa nam và nữ, có thể thức, cung cách riêng, người hát có tài ứng đáp và giọng hát truyền cảm, có sức lan tỏa và lay động tâm hồn.

Xường có nhiều loại: Xường chúc, Xường kể, nhưng phổ biến nhất vẫn là điệu hát Xường giao duyên. Hát Xường là dịp để những đôi trai gái say sưa, quấn quýt bên nhau trong lời ca, tiếng hát giữa không gian của núi rừng. Cứ mỗi dịp Tết đến Xuân về, những nam thanh nữ tú người Mường lại rủ nhau hát đối từ bản nọ sang bản kia, thể hiện giản dị, mộc mạc những cung bậc cảm xúc trong tình yêu đôi lứa.

Nét độc đáo trong điệu Xường giao duyên là lời ca được ứng khẩu ngay tại chỗ, không theo một khuôn mẫu có sẵn mà sáng tạo một cách linh hoạt, hài hòa. Năm 2016, cũng ở địa phương này, Lễ hội Pôồn Pôông của người Mường, đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.

Hát Xường giao duyên từ lâu đã trở thành bản sắc truyền thống đặc sắc, mang đậm nét văn hóa của người Mường các xã Cao Ngọc, Thạch Lập, Minh Sơn của huyện Ngọc Lặc nói riêng và của đồng bào dân tộc Mường tỉnh Thanh nói chung. Năm 2016, cũng ở địa phương này, Lễ hội Pôồn Pôông của người Mường, đã được Bộ VHTTDL công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.

Tình Lê 

Mo Mường là hoạt động diễn xướng dân gian được thể hiện trong các nghi lễ gắn với đời sống tín ngưỡng tâm linh của người Mường. 

Chủ thể thực hành Mo Mường là các thầy mo, đây là những người giữ tri thức mo, thuộc lòng hàng vạn câu mo và thông thạo các nghi lễ, tập quán, là người uy tín được cộng đồng tin tưởng. Khi thực hành nghi lễ thầy mo là người nói, đọc, hát các bài mo khi làm lễ.

Người Mường không có chữ viết riêng nên những bài mo (bài khấn) của người Mường được lưu truyền từ thế hệ thầy mo này qua thế hệ thầy mo khác bằng phương pháp truyền miệng, được tồn tại và duy trì thông qua các nghi lễ trong dân gian của người Mường.

Mo Mường bao gồm rất nhiều bài mo, đoạn mo được sử dụng trong từng nghi lễ cụ thể. Mo Mường có 9 thể loại: Mo trong lễ tang (Mỏ ma), Mo vía (Mo Voái), Mo giải hạn, Mo xin số, Mo ngày Tết, Mo Thổ công thổ địa, Mo đôi đũa, Mo Mát nhà, Mo Mụ.

Trong khi đó, chèo là một loại hình nghệ thuật sân khấu dân gian của người Việt, phát triển mạnh và phổ biến ở đồng bằng sông Hồng cùng 2 khu vực lan tỏa là trung du miền núi Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ. Chèo mang tính quần chúng và thường gắn với các lễ hội dân gian nhằm tạ ơn thần thánh phù hộ cho vụ mùa bội thu, dân làng no ấm và để những người nông dân thường ngày chân lấm tay bùn có thể giao lưu, cất lên tiếng lòng của mình.

Những làn điệu chèo thường sử dụng ngôn ngữ đa thanh, đa nghĩa kết hợp với cách nói ví von giàu tính tự sự, trữ tình. Trải qua quá trình lịch sử lâu dài từ thế kỷ X đến nay, nghệ thuật chèo đã đi sâu vào đời sống văn hóa, xã hội, miêu tả cuộc sống bình dị của người nông dân, ca ngợi những phẩm chất cao quý của con người. Bên cạnh đó cũng có những vở chèo mang tính hài hước, phê phán thói hư, tật xấu, chống lại bất công, thể hiện tình yêu thương, lòng bao dung, sự tha thứ.

Video lan truyền trên mạng xã hội khiến nhiều người dùng mạng phẫn nộ. Nhiều người chỉ trích bố mẹ của những đứa trẻ vì "cách nuôi dạy con tệ hại" và thái độ thách thức của cậu bé lái xe.

"Có đến 3 đứa trẻ trong xe. Nếu xảy ra tai nạn và chúng không qua khỏi, bố mẹ sẽ mất đi 3 đứa trẻ chỉ sau một đêm. Kịch bản tương tự nếu chúng đâm vào người khác"; "Những bậc phụ huynh như vậy không nên nuôi dạy 1 đứa trẻ, chứ đừng nói đến 3 đứa trẻ"... người dùng mạng bình luận.

Cảnh sát đã vào cuộc, điều tra vụ việc. Bố của cậu bé là người sở hữu chiếc xe. Ông đã bị triệu tập đến đồn cảnh sát.

Năm 2020, một cậu bé 9 tuổi bị phát hiện đang lái xe Proton Saga ở bang Negeri Sembilan, Malaysia. Tháng 10/2023, một cậu bé 13 tuổi ở Trung Quốc đã lấy xe taxi của bố và lái hơn 10 tiếng. Cậu đi được khoảng 500km trước khi bị cảnh sát chặn lại.

Cậu bé 13 tuổi suýt nung chảy chiếc nhẫn cổ 1.800 năm tuổi

Lý do được nam phi công đưa ra sau đó là vì cơ phó đã rời vị trí mà chưa sắp xếp được người làm nhiệm vụ thay thế trong thời gian đó. Đây được coi là hành vi vi phạm “quy trình hoạt động tiêu chuẩn”.

Chiếc máy bay chở 297 hành khách sau đó đã hạ cánh an toàn tại điểm đến mà không có bất kỳ sự cố đáng tiếc nào xảy ra.

Cơ trưởng hiện đã bị đình chỉ bay. Hãng hàng không đang tiếp tục phối hợp điều tra vấn đề cùng với Cục Hàng không dân dụng Sri Lanka (CAA).

"Hãng hàng không đang hợp tác đầy đủ với các cơ quan chức năng có liên quan và cơ trưởng đã bị đình chỉ bay cho đến khi có kết quả điều tra", đại diện hãng cho biết.

Mặc dù phi công có thể rời buồng lái giữa chuyến bay để sử dụng nhà vệ sinh, nhưng các giao thức hàng không quốc tế yêu cầu phải luôn có hai phi công có mặt trong buồng lái, Simple Flying đưa tin.

Nếu không có phi công thay thế, một tiếp viên hàng không phải đứng trong buồng lái cho đến khi cơ phó quay lại.