Bóng ma trắng trên nền biển xanh

NSND Anh Tú qua đời ở tuổi 56

Kể từ cuộc điện thoại đầu tiên của NSƯT Kim Oanh báo tin trong tiếng khóc nức nở, đứt quãng: “Anh ơi ! Anh Tú vừa mất rồi anh ạ!“, tôi liên tục phải trả lời bạn hữu và nhà báo gọi hoặc nhắn tin hỏi thăm khi biết tin NSND Anh Tú - Giám đốc Nhà hát kịch Việt nam - qua đời ở tuổi 56, sau hơn 3 tháng nhập viện.

Mấy hôm trước ở Sài Gòn cùng với các nghệ sĩ Nhà hát Tuổi trẻ lưu diễn, một sự lo âu vô hình cứ luẩn quẩn trong đầu tôi như sự linh cảm không hay về bệnh tình của Anh Tú khi nhận tin nhắn “Anh ơi, tình hình của Tú sức khoẻ xấu đi nhanh quá, sợ khó qua mất!” của NSND Lan Hương.

NSND Anh Tú - Quách Thu Phương trong vở "Kiều Loan" cùng thi sĩ Hoàng Cầm.

Ở thời khắc buồn bã và u ám này, trong ký ức của tôi không hiểu sao cứ chợt loé lên, nhớ mãi chút kỷ niệm về Anh Tú như là một người em đồng nghiệp thân thương từng đồng cam cộng khổ gắn bó suốt mấy chục năm hoạt động ở Nhà hát Tuổi trẻ.

Với tôi, đó là những vai diễn tạo thành tên tuổi anh như một nam diễn viên chính tài năng về diễn xuất chững chạc, đài từ trầm ấm, âm vang sang trọng, thể hiện tinh tế mỗi sắc thái diễn biết tâm lý nhân vật có đầy sự chinh phục khán giả sân khấu ở các vở diễn từng đoạt giải huy chương vàng như kịch "Vũ Như Tô", "Rừng trúc”, “Nhà có ba chị em gái"...

Trong đó, vở diễn "Macbeth" do nghệ sĩ Anh Tú đóng vai chính gây ấn tượng với khán giả quốc tế khi được mời tham dự Liên hoan sân khấu kịch Bắc Kinh năm 2003 và Liên hoan sân khấu Thượng Hải năm 2005, ghi nhận sức sáng tạo nghệ thuật của một tài năng sân khấu. Anh Tú đóng cặp với NSND Lan Hương, hoá thân vào một bạo chúa ham mê quyền lực đến cuồng loạn, sẵn sàng nhúng tay vào tội ác trong sự đồng loã của vợ, lột tả tính cách, diễn biến tâm lý nhân vật đầy sức thuyết phục người xem cảm thấy ghê rợn ở mỗi tình huống kịch.

Tôi cứ nhớ mãi, năm 2005 khi sắp tốt nghiệp lớp đạo diễn sân khấu ở ĐH Sân khấu điện ảnh Hà nội do đạo diễn NSND Lê Hùng làm giáo viên chủ nhiệm, nghệ sĩ Anh Tú khiến Ban giám đốc lúc ấy cũng bối rối lúc anh xin dàn dựng vở kịch thơ "Kiều Loan" của thi sĩ Hoàng Cầm trên sân khấu Nhà hát Tuổi trẻ làm thi tốt nghiệp.

Thấy nghệ sĩ Anh Tú quá đam mê vở kịch thơ "Kiều Loan" dù ở thời điểm ấy việc đưa lên sân khấu sử dụng tác phẩm của thi sĩ Hoàng Cầm vẫn là điều còn “nhạy cảm”. Cụ Hoàng Cầm sung sướng lắm, nghẹn ngào nói chẳng thành lời, đưa bút ký tắp lự vào văn bản với tôi, đồng ý cho Nhà hát Tuổi trẻ dàn dựng với số tiền nhuận bút 15 triệu đồng.

NSND Lan Hương chia sẻ ảnh kỷ niệm với NSND Anh Tú.

Và đêm công diễn, gia đình nhà thơ Hoàng Cầm đưa cụ trên xe lăn đến rạp Tuổi trẻ, đạo diễn Anh Tú cùng mọi người kênh xe lăn đưa vị khán giả đặc biệt của đêm diễn lên ngồi ghế hàng A trang trọng nhất để xem kịch thơ  "Kiều Loan" do nữ nghệ sĩ xinh đẹp Quách Thu Phương thủ vai chính khiến nhà thơ rưng rưng nước mắt suốt cả buổi diễn.

Cuối buổi diễn, nhà thơ Hữu Thỉnh - chủ tịch Hội Nhà văn VN đến tặng hoa chúc mừng thi sĩ Hoàng Cầm như một sự bảo chứng quan trọng để mọi người an tâm bởi đêm diễn "Kiều Loan" thành công ngoài sự mong đợi.  

Sau này, năm 2008 tại Liên hoan sân khấu kịch toàn quốc , vở kịch thơ "Kiều Loan" do Anh Tú đạo diễn đã mang lại tấm huy chương vàng xuất sắc cho Quách Thu Phương.

Năm 2012 khi tôi được Lãnh đạo Bộ Văn hoá Thể thao Du lịch bổ nhiệm làm Giám đốc Nhà hát Tuổi trẻ, 2 nghệ sĩ đầu tiên tôi muốn đề cử vào chức danh Phó giám đốc giúp mình là nghệ sĩ Anh Tú và nghệ sĩ Chí Trung đều được cả tập thể tín nhiệm rất cao.

Đúng lúc ấy, Bộ trưởng muốn tôi tiến cử nghệ Anh Tú điều động sang làm Phó giám đốc chỉ đạo nghệ thuật Nhà hát kịch Việt Nam để giúp đỡ cho giám đốc mới cũng từ Nhà hát Tuổi trẻ qua và phải có ý kiến trả lời ngay đầu giờ chiều hôm đó. Tôi vẫn nhớ là Anh Tú đã bối rối, suy nghĩ rất lâu cả buổi trưa mới gật đầu đồng ý nhận lời dù gương mặt bần thần, bao uẩn khúc không nói ra lời.

Sau này tâm sự với NSND Lan Hương khi đã vơi bớt nỗi buồn xa vắng bạn bè đồng nghiệp thân quen một thuở nơi cơ quan cũ, NSND Anh Tú bảo rằng dạo ấy anh như chết lặng nửa trái tim mình khi phải rời xa Nhà hát Tuổi trẻ - cái tổ ấm thân thương bao nhiêu vui buồn, khóc cười, thăng trầm vinh quang và có cả nỗi xót xa, cay đắng ...

Trong suốt mấy năm tôi lên làm giám đốc Nhà hát Tuổi trẻ, mừng cho ông em đã sớm trưởng thành về nghề đạo diễn, dàn dựng nhiều vở kịch gây được tiếng vang trong làng sân khấu, xứng đáng kế nghiệp đàn anh mình qua nhiều huy chương vàng cho các vở diễn NSND Anh Tú dàn dựng ở Nhà hát kịch Việt Nam.

Là một đạo diễn rất nghiêm khắc về nghề, luôn cầu toàn và hay tìm tòi những sáng tạo trên sàn diễn, anh luôn chỉ bảo tận tình về nghề cho lứa đàn em mình một cách bài bản, kỹ lưỡng nên để lại nhiều ân tình cho lớp diễn viên trẻ ở nhiều nhà hát, nhà trường lớp anh đào tạo những năm qua ...

Dạo Tết âm lịch năm vừa rồi, NSND Anh Tú khi mới nhậm chức Phó giám đốc phụ trách Nhà hát kịch VN đã cùng với NS Tùng Linh đến tận nhà thăm hỏi tôi đang dưỡng bệnh. Vẫn còn đó bức ảnh chụp kỷ niệm hôm nào, ai mà ngờ hôm nay, người luống bạc tóc như tôi lại phải xót xa đưa tiễn người còn đang đầu xanh tuổi trẻ.

Bỗng chợt liên tưởng chẳng hiểu sao mấy nhân vật kịch anh thủ vai hoá thân thật xuất sắc trên sàn diễn như Macbeth, Vũ Như Tô, Trần Cảnh ... đểu dang dở, buồn đau bi thương, lỡ làng nửa chừng về sự nghiệp. Y như sân khấu "vận vào cuộc đời" chăng, cũng chẳng dám nghĩ tới nữa.

Vậy là đã khép lại những ấp ủ, mơ ước được dàn dựng những tác phẩm sân khấu lớn, hoành tráng trong dự kiến của NSND Anh Tú khi anh buông bỏ mọi mong muốn cống hiến với niềm đam mê sáng tạo không ngừng nghỉ cùng các đồng nghiệp của một tài năng nghệ thuật thực thụ.

Xin được tiễn biệt một người em đáng trân trọng trong ký ức của mọi người để về ngơi nghỉ bình yên mãi với Cao xanh thăm thẳm xa vời vợi kia. Hãy yên lòng em nhé!

Trích đăng từ chia sẻ của Nguyên giám đốc Nhà hát Tuổi trẻ - Trương Nhuận.

Nghệ sĩ xót xa trước sự ra đi của NSND Anh Tú

NSND Anh Tú qua đời đột ngột ở tuổi 56 khiến nhiều nghệ sĩ, đồng nghiệp và các học trò của anh bàng hoàng.

Bài viết Trần Thị Kim Liên (nguyên HT Trường THCS Đống Đa, Hà Nội)dưới đâyđề cập đến một vấn đề về tài chính -các khoản: được thu, thu thỏa thuận, thu hộ, xãhội hóa (XHH) giáo dục với mong muốn phụ huynh hiểu đâu là lạm thu tiêu cực, đâu làthu để phục vụ học sinh.