Phát biểu trong lễ trao giải, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phùng Xuân Nhạ khẳng định: Những thông tin về giáo dục được phản ánh đầy đủ, kịp thời trên báo chí đã giúp cho những chủ trương, chính sách, đổi mới về giáo dục đến với dư luận xã hội.

Báo chí trở thành diễn đàn để giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục, học sinh, sinh viên; các chuyên gia, nhà khoa học, toàn thể nhân dân được bày tỏ ý kiến và tham gia vào quá trình xây dựng, hoàn thiện chính sách giáo dục.

Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ trao giải đặc biệt cho nhóm tác giả từ VOV2, đoạt giải Đặc biệt

Báo chí cũng phát hiện, phản ánh và cổ vũ kịp thời những tấm gương giáo viên, học sinh nỗ lực vượt qua khó khăn, tích cực đổi mới, sáng tạo trong giảng dạy và học tập.

Qua 2 năm tổ chức giải báo chí “Vì sự nghiệp giáo dục”, bằng sự trân trọng với từng tác phẩm báo chí và những người làm báo, Ban Tổ chức đã có những tìm tòi, đổi mới để hướng đến một giải thưởng báo chí có uy tín, chuyên nghiệp và có sức sống lâu dài.

“So với năm đầu tiên tổ chức, Giải thưởng báo chí toàn quốc “Vì sự nghiệp giáo dục” năm 2019 đã có quy mô lớn hơn và ngày càng chuyên nghiệp hơn. Theo thống kê của Ban Tổ chức, qua 6 tháng phát động, đã có gần 1.000 tác phẩm được gửi về tham dự giải với mặt bằng chất lượng chung cao hơn năm ngoái.

Nội dung các tác phẩm đề cập chân thực, sâu sắc, phản ánh góc nhìn đa chiều đến nhiều khía cạnh của giáo dục, từ sự hy sinh cống hiến của các giáo viên vùng khó khăn, sự nỗ lực của những học sinh vượt khó học giỏi, học sinh đạt thành tích cao trong học tập; tới tinh thần mạnh dạn đổi mới, sáng tạo của nhiều cơ sở giáo dục, nhiều giáo viên và học sinh”, Bộ trưởng Bộ GD ĐT Phùng Xuân Nhạ nói.

Cũng trong buổi lễ này, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ chính thức phát động giải báo chí toàn quốc “Vì sự nghiệp giáo dục” năm 2020.

Bộ trưởng hi vọng, giải thưởng trong những năm tiếp theo sẽ thu hút ngày càng nhiều hơn sự quan tâm của các cơ quan báo chí; sự tham gia đông đảo của các phóng viên báo chí trong cả nước; ghi nhận và vinh danh xứng đáng sự nỗ lực tìm tòi, công sức, cống hiến của mỗi người làm báo với sự nghiệp giáo dục và đào tạo của nước nhà.

Ông Triệu Ngọc Lâm, Tổng biên tập Báo Giáo dục và Thời đại cho biết: “Các tác giả đã có sự đầu tư công phu với mảng đề tài đã chọn; đầu tư cả thời gian, công sức và dấn thân đến tận những hang cùng ngõ hẻm, đến những nơi khó khăn nhất vùng biên cương, núi cao hay các đảo tiền tiêu xa xôi quay những thước phim quý, chụp những bức hình đẹp, phỏng vấn thầy, cô giáo để có tư liệu sinh động cho tác phẩm tham dự giải.

Các tác phẩm dự giải đã phản ánh đa diện, không chỉ là đề tài truyền thống từ những năm trước là tôn vinh những tấm gương thầy cô miệt mài trên bục giảng mà có nhiều bài viết, tác phẩm chuyên sâu phân tích vấn đề định hướng lớn của ngành giáo dục như tự chủ đại học, đổi mới phương pháp dạy học, cơ chế tuyển dụng giáo viên, các vấn đề nóng của ngành với tinh thần xây dựng cao.

4 nhóm tác giả đoạt giải nhất. Ảnh: Giáo dục và thời đại

4 tác phẩm đoạt giải Nhất gồm: “Chuyện về những người thầy thắp lửa” của nhóm tác giả: Lê Thị Hằng, Kiều Thanh Phượng, Trần Bá Duy, Trần Nguyễn Anh Thu, Cao Thị Phương Lan (Báo VOV2 - Đài Tiếng nói Việt Nam); “Tự chủ đại học - Xu thế cần nhân rộng” của nhóm tác giả: Lê Tuấn Anh, Ngô Hương Sen, Đoàn Xuân Kỳ, Nguyễn Thị Thu Phương (Báo Nhân dân); “Hành trình 30 năm thay đổi số phận trẻ bụi đời của nhà giáo 74 tuổi” của nhóm tác giả  Vũ Lụa, Diệu Bình (Báo Điện tử VietNamNet); “Lớp học trên Nóc Ông Ruộng” của nhóm tác giả: Nguyễn Văn Ba, Nguyễn Bá Trung, Hồ Nữ Thị, Nguyễn Tài Việt (Ban Khoa giáo - Đài Truyền hình Việt Nam).

Tác giả Vũ Thị Lụa - nhóm tác giả đoạt giải nhất đến từ báo VietNamNet

Ban tổ chức đã lựa chọn một tác phẩm xuất sắc nhất từ 4 tác phẩm giải Nhất để trao giải Đặc biệt, đó là tác phẩm “Chuyện về những người thầy thắp lửa” của VOV2 Đài Tiếng nói Việt Nam.

Hai nhân vật tiêu biểu được trao giải năm nay là thầy giáo Lưu Văn Hóa - trường tiểu học Trà Văn (Nam Trà My, Quảng Nam) trong tác phẩm “Lớp học trên nóc Ông Ruộng” và cô Kim Thị Minh – trong tác phẩm “Chuyện về người thầy thắp lửa”.

Thầy Hóa chia sẻ: “Tôi vào nghề được 22 năm, gặp không ít khó khăn, cơ sở vật chất thiếu thốn, học sinh ít… nhưng tôi và đồng nghiệp luôn cố gắng để vượt qua. Tôi không nghĩ mình được vinh danh là nhân vật tiêu biểu được vinh danh. Đây là động lực để tôi cố gắng hơn”.

Cô Kim Thị Minh nghẹn ngào: “Tôi vô cùng xúc động khi những đóng góp của mình được ghi nhận. Đây là món quà tinh thần vô cùng lớ đối với tôi trong dịp kỉ niệm ngày nhà giáo Việt Nam 20/11”.

Hành trình 30 năm thay đổi số phận cho trẻ bụi đời của nhà giáo 74 tuổi

'Những đứa trẻ đến với chúng tôi như một cái duyên. Dù không có chủ ý làm từ thiện vì cuộc sống lúc đó còn khó khăn, nhưng chúng tôi đã không nỡ để chúng rời đi...'.

Theo bà Võ Thị Trung Trinh, việc có một chiến lược quản trị dữ liệu tốt sẽ giúp hiện đại hóa mô hình quản trị, nâng cao năng suất, tạo môi trường thúc đẩy năng lực cạnh tranh. Không chỉ vậy, giá trị gia tăng khởi tạo từ dữ liệu sẽ giúp tạo ra những mô hình kinh doanh mới, phát triển kinh tế xã hội. Việc ứng dụng thông tin trong chính quyền số cũng giúp hoạch định chính sách, phân bổ nguồn lực hợp lý. 

Nhận xét về chiến lược quản trị mà TP.HCM đang triển khai, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, kinh tế số chính là con đường phát triển bền vững nhờ sự có mặt của loại tài nguyên mới là dữ liệu. 

Góp ý với Sở TT&TT TP.HCM, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh, khi xây dựng chiến lược quản trị dữ liệu, không thể không nhắc tới khối ngoài công lập, hay khối tư nhân. Thực tế, lượng dữ liệu trong khối công chỉ chiếm khoảng 5%, trong khi hơn 90% dữ liệu nằm ở khối ngoài công lập. Đây chính là một nguồn lực quan trọng để tạo ra sự phát triển. 

Muốn dùng dữ liệu để tạo ra sự phát triển của thành phố, muốn thành phố thông minh hơn, phải nhắc tới khối tư nhân. Chi tiết này chỉ hiện ra khi các địa phương nhìn nhận vấn đề dưới một góc nhìn toàn diện, về cả công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, kinh tế tri thức, đổi mới sáng tạo, khoa học công nghệ, quản trị, phát triển nhanh, bền vững và nhìn nhận nó như một yếu tố quan trọng để làm cho nền kinh tế tăng sức chống chịu.

Bộ trưởng cũng lưu ý, trong quá trình xây dựng chiến lược về dữ liệu, các địa phương cũng cần chú ý đo lường việc thực thi, hoạt động này phải được thực hiện tự động thay vì văn bản, giấy tờ. Trên chặng đường hướng đến mục tiêu lâu dài, cần đặt ra cho mình những chỉ tiêu ngắn hạn để theo dõi việc vận hành theo từng tháng, quý. 

Doanh nghiệp tư là động lực đẩy nhanh chiến lược dữ liệu

Chia sẻ về vai trò không thể thiếu của khối tư nhân trong chiến lược quản trị dữ liệu, ông Nguyễn Vũ Anh, CEO Cốc Cốc cho rằng, sự tham gia của khối ngoài công lập sẽ thúc đẩy nhanh quá trình triển khai, tạo ra các công cụ như phần mềm, ứng dụng để hiện thực hóa mục tiêu một cách nhanh chóng, hiệu quả.

"Từ đặc thù hoạt động thực tiễn, các doanh nghiệp tư nhân sẽ đóng góp nhiều giá trị từ ý tưởng, đội ngũ chuyên gia phát triển sản phẩm, cho đến năng lực nắm bắt, cập nhật cũng như làm chủ các công nghệ mới nhất về quản lý dữ liệu... Khối doanh nghiệp nhà nước sẽ đóng góp vai trò chủ lực, nhưng để tạo ra hiệu quả sâu rộng, nên cộng hưởng sức mạnh của khối tư nhân", ông Nguyễn Vũ Anh đưa ra nhận định.

Từ quan sát thực tiễn việc quản lý dữ liệu tại một số nước châu Âu, CEO Cốc Cốc cho hay, các cơ quan, tổ chức thuộc khối công thường nắm giữ vai trò chủ trì xây dựng chiến lược. Trong quá trình xây dựng chiến lược, các đơn vị này có thể thuê tư vấn từ các đơn vị tư nhân.

Đóng góp thêm một góc nhìn khác, ông Nguyễn Xuân Hoàng, Phó Chủ tịch Misa cho biết, trong chiến lược quản trị dữ liệu, việc xây dựng và khai thác cơ sở dữ liệu đóng vai trò đặc biệt quan trọng. 

Phần quan trọng nhất của một cơ sở dữ liệu quốc gia (CSDLQG) chính là dữ liệu. Những dữ liệu này có phần được quản lý bởi cơ quan Nhà nước, nhưng cũng có phần nằm trong tay các tổ chức, doanh nghiệp. Do đó, để xây dựng được dữ liệu đầy đủ, cần có sự chung tay đóng góp của cả 3 bên gồm: Nhà nước xây dựng, quản lý CSDLQG, đơn vị trung gian kết nối và đơn vị đóng góp dữ liệu. 

"Ví dụ CSDLQG hóa đơn điện tử do Tổng cục Thuế xây dựng, quản lý, trung gian kết nối là các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ hóa đơn điện tử. Các doanh nghiệp sử dụng hóa đơn điện tử đóng góp dữ liệu hoá đơn lên CSDLQG. Trong trường hợp này, khối tư nhân đóng cả hai vai trò quan trọng là trung gian kết nối và đóng góp dữ liệu", Phó Chủ tịch Misa dẫn chứng.

Theo ông Nguyễn Xuân Hoàng, dữ liệu được mở cho khối tư nhân khai thác sẽ đem đến nhiều dịch vụ hữu ích phục vụ người dân.

Ví dụ nếu Tổng cục Thuế cho phép các doanh nghiệp tra cứu trên CSDL hóa đơn điện tử sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ sử dụng hóa đơn giả. Nếu Bộ Công An cho phép ngân hàng hoặc doanh nghiệp cung cấp dịch vụ chữ ký số công cộng truy xuất CSDLQG về dân cư sẽ giúp hạn chế tình trạng giả mạo danh tính.

Cơ hội khai thác dữ liệu theo mô hình hợp tác công tư 

Vietnam – Briefing đưa ra dự đoán, quy mô thị trường dữ liệu của Việt Nam dự kiến sẽ đạt 1,82 tỷ USD vào cuối năm 2023, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) 5,32% trong giai đoạn 2023-2027.

Theo đánh giá của Liên Hợp Quốc, xếp hạng dữ liệu mở của Việt Nam năm 2022 đứng thứ 86/193 quốc gia, vùng lãnh thổ, tăng 10 bậc so với xếp hạng năm 2020. Dữ liệu và việc chia sẻ dữ liệu sẽ đem lại nhiều lợi ích cho các cơ quan nhà nước, người dân, doanh nghiệp.

Trao đổi với VietNamNetvề cách khối khu vực công và tư có thể hợp tác với nhau về vấn đề khai thác và quản trị dữ liệu, CEO Cốc Cốc - Nguyễn Vũ Anh cho rằng, một trong những việc quan trọng cần làm là xây dựng khung pháp lý để đảm bảo cân bằng lợi ích và trách nhiệm giữa các bên liên quan, từ đó huy động tối đa sức mạnh từ cả khu vực công và tư, cùng tiến tới đạt mục tiêu chung.

Khai thác và quản trị dữ liệu là lĩnh vực tồn tại nhiều yếu tố nhạy cảm, việc đánh giá hiệu quả sẽ tùy thuộc vào mục đích khai thác. Bên cạnh chủ trương đúng đắn, khung pháp lý hài hòa, cần đặc biệt quan tâm tới việc xây dựng nhận thức đúng đắn để tạo sự đồng thuận từ người dân trong quá trình triển khai.  

"Thành tựu và thách thức từ bài toán khai thác, quản trị dữ liệu mà các quốc gia phát triển ở châu Âu hay Hoa Kỳ, Trung Quốc đã làm được... chính là bài học tốt để Việt Nam tham khảo, rút kinh nghiệm, từ đó tìm ra phương thức phù hợp", CEO Cốc Cốc nói. 

Đối với vấn đề này, ông Nguyễn Xuân Hoàng, Phó Chủ tịch Misa đề xuất, Nhà nước nên cho phép doanh nghiệp công nghệ được tham gia làm trung gian kết nối với CSDLQG. 

MISA cho rằng, có nhiều cách để khối công và tư phối hợp với nhau nhằm khai thác và quản lý dữ liệu. Nhà nước có thể cho phép doanh nghiệp khai thác các CSDLQG. Tất nhiên, chỉ doanh nghiệp đủ điều kiện mới được kết nối, khai thác.  

Đại diện Misa cũng lưu ý về việc cần tránh tình trạng độc quyền kết nối, khai thác dữ liệu. Ở góc nhìn của một doanh nghiệp tư nhân, Misa đề xuất các doanh nghiệp công chỉ nên tập trung làm những nền tảng, hạ tầng mà doanh nghiệp tư nhân không làm được, tránh sự cạnh tranh giữa hai khối.  

Trước đó, tại tọa đàm “Mô hình hợp tác công tư trong xây dựng và khai thác dữ liệu số” ông Nguyễn Hoàng Minh, Tổng Giám đốc FPT Information System đã gợi ý các doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam cần hỗ trợ đắc lực hơn cho khối Nhà nước, lẫn tư nhân trong tiến trình hoàn thiện cơ sở dữ liệu. 

Ông Minh đề xuất xây dựng kiến trúc dịch vụ công, trong đó phân tách được các dịch vụ do Chính phủ và doanh nghiệp cung cấp. Tổng Giám đốc FPT Information System mong muốn Chính phủ sẽ cho thành lập cơ quan chuyên trách quốc gia về hợp tác công tư cho ngành CNTT.  

Các chuyên gia FPT cũng đặt vấn đề xây dựng một cơ chế thí điểm, cho phép doanh nghiệp được cung cấp một số dịch vụ từ các cơ sở dữ liệu quốc gia để phục vụ phát triển kinh tế, xã hội.