Để trở thành công dân tốt (Being a good citizen)Làm thế nào để trở thành công dân tốt là một trong những phần chính của môn Khoa học xã hội và nhân văn, thường dạy vào dịp nửa đầu năm học lớp mẫu giáo đến lớp 2.
Nội dung tựa như môn Giáo dục công dân vậy, các em sẽ học về việc phải ngoan, lễ phép, tuân thủ nội quy trường, lớp, luật lệ nói chung. Ở nhà thì giúp bố mẹ, hàng xóm, cộng đồng.
Khi dạy, có rất nhiều cách khác nhau để đi sâu vào chủ đề: Đọc sách cho các em về chủ đề này, xem video, cùng nói chuyện để làm một poster hay anchor chart về những ý kiến của các em, hỏi xem các em hiểu thế nào về công dân tốt. Hoặc các em kể chuyện về chính những việc mình làm hoặc chứng kiến.
Thường các em và tôi đi đến thống nhất danh mục cơ bản sau: Tuân theo nội quy; Giúp đỡ người khác; Biết cách bảo vệ môi trường và sống thân thiện với thiên nhiên như biết tái chế; Lễ phép, tôn trọng người khác; Là học sinh ngoan.
Ví dụ, ở đây các em rất thân thiện với người làm bảo vệ hay lao công, biết tên của tất cả các bác. Nhiều em nhớ tên của bác lao công chứ không nhớ tên cô hiệu trưởng.
Mọi người nhận được sự kính trọng như nhau bất kể làm gì trong trường, vì trường học cũng là một cộng đồng. Và về sau, dù làm ở công ty lớn đến đâu, các em cũng có sự kính trọng như thế với mọi người.
Trong năm học, có nhiều dịp thầy cô để các em viết thư cảm ơn, làm thiệp, tặng quà cho những người làm bảo vệ hay lao công, như dịp Lễ Tạ ơn, hay Giáng sinh.
 |
| Sherry - cô bé từng khóc vì vượt đèn vàng |
Trong ảnh là một học sinh lớp 2 của tôi đóng giả cô bé quàng khăn đỏ trong ngày hội đọc sách của trường. Cô bé là ví dụ tiêu biểu cho học sinh xuất sắc toàn diện: Học rất giỏi, ngoan, luôn giúp đỡ bạn bè thầy cô.
Tôi xin kể thêm mẩu chuyện nhỏ sau liên quan đến cô bé: Một hôm, tôi xuống đón lớp đang xếp hàng ở dưới đi lên gác, thấy cô bé khóc nức nở không rõ vì sao. Hỏi các bạn xung quanh cũng không ai biết. Tôi gặng hỏi mãi, hóa ra lúc sáng đi bộ đi học, cô bé đã trót sang đường lúc đèn đã vàng. Cô bé bị lỡ đèn xanh chút xíu chỉ vì đuổi theo quả bóng bị tuột khỏi tay. Mà hôm qua cô giáo (chính là tôi) dạy là không được đi lúc đèn vàng, đèn vàng là phải chuẩn bị dừng lại, chỉ đi khi đèn xanh.
Tôi phải an ủi mãi cô bé mới nín, và tôi khẳng định với cô bé, để xảy ra một sự việc như thế không có nghĩa là em không còn là một công dân tốt.
Tôi nhớ mãi câu chuyện đó. Có lẽ đấy chính là cảm giác thành công trong nghề giáo, chứ không phải điểm số hay thứ hạng của học sinh.
Đi làm từ bé (Jobs in class)
Đầu năm học là lúc thầy cô lo nhiều thứ cho lớp học của mình, nhất là khoản trang trí, sắp xếp, tổ chức lớp. Ở khối lớp tiểu học (nhất là lớp 2-3 trở xuống) bao giờ cũng có góc nhỏ trong lớp cho phần giao nhiệm vụ cho các em. Mỗi ngày có khoảng 6-8 bạn có những nhiệm vụ nhất định.
Thường là những nhiệm vụ hay việc sau: Phát giấy, bài kiểm tra, thu bài; Đưa giấy tờ lên văn phòng, liên lạc và chuyển tin cho cô; Bật tắt đèn; Đóng mở cửa; Gọt bút chì cho các bạn; Giúp cô dọn, phân loại sách; Đứng đầu hàng khi cả lớp xếp hàng ra sân hay ra phòng ăn trưa.
Tùy từng thầy cô và lớp mà các việc sẽ nhiều hay ít. Cũng tùy chủ đề của từng lớp mà góc phân việc này được trang trí thế nào, có thể để tên các em hay đánh số (thầy cô ở Mỹ thường đánh số học sinh cho dễ quản lý lúc xếp hàng, lúc thu bài, để dán nhãn mác lên vở...).
Khi được giao việc, các em rất thích, rất có trách nhiệm.
Có chuyện vui thế này: Có cô giáo nhiều khi chẳng có giấy tờ gì quan trọng nhưng vẫn bảo bạn chuyên đưa giấy tờ đưa thư tới lui cho một cô giáo khác cùng khối. Trong tờ thư chẳng có chữ nào!
Ngoài rèn cho các em tinh thần trách nhiệm, rèn khả năng quan sát và tập trung, tạo cơ hội giao tiếp (cả với bạn đồng lứa và người lớn, thầy cô trong trường), giao việc như vậy còn làm cho các em thấy mình quan trọng và có ích.
 |
| Danh sách những công việc trong lớp |
Giao việc đặc biệt rèn cho các em tính kỷ luật. Trong ngày học đó, nếu bạn được giao việc nhưng lại hư hay vi phạm nội quy lớp như nói chuyện, không làm bài... thì sẽ bị mất việc ngay. Thầy cô giao việc đó cho bạn khác. Chính điều này tạo nên không khí thi đua trong lớp vì không ai muốn bị mất việc.
Những việc các em thích nhất là phát giấy, bài kiểm tra và đứng đầu hàng vì việc nhiều, bận rộn, lại oai nữa. Các em thích đến mức nhiều khi hôm đó không được giao việc nhưng ngay từ đầu giờ sáng đã hỏi sẵn cô, “Nếu Reagan hư bị chuyển tên/số sang màu vàng thì cô cho em làm người đứng đầu hàng được không ạ?”, “Nếu Dylan hư bị chuyển tên/số sang màu vàng thì cô cho em làm người phát giấy được không ạ?”…
Chống nạn bắt nạt học đường (AntiBullying) Có rất nhiều cách khác nhau để chống nạn bắt nạt học đường. Ở Mỹ, bất cứ trường học nào, cấp học nào đều có những hoạt động khác nhau như tổ chức hội họp toàn trường, biểu diễn, phát động các cuộc thi và chiến dịch bài trừ vấn nạn này, lập hội nhóm tư vấn, giúp đỡ, kết hợp với các tổ chức hội đoàn trong và ngoài nhà trường...  | | Buổi họp toàn trường về chống nạn bắt nạt học đường |
Các em lớp bé thì thường được giáo dục từ nhỏ thông qua luật/quy định của lớp, của trường. Và nhất là tham dự những buổi hội họp nói về chống bắt nạt. Thường trong những buổi hội họp này có tiết mục biểu diễn múa rối, hát, diễn kịch, đọc thơ, giải thích cho các em các dạng bắt nạt khác nhau, cũng như dạy các em làm thế nào để ngăn chặn kẻ bắt nạt. Những cách sau sẽ góp phần ngưng hành động của kẻ bắt nạt: Đưa ra ánh sáng: vạch mặt kẻ gây ra hành động bắt nạt, như nói thẳng cho họ biết... Nói về việc mình bị bắt nạt: ngay khi cảm thấy mình bị bắt nạt, các em cần phải nói ngay với ai đó, bạn bè hay thầy cô giáo hay anh chị em, hoặc bố mẹ... Nói cho người lớn biết: người lớn sẽ giúp các em giải quyết trước khi sự việc đi quá xa. Các em được học những điều sau để cùng ngăn chặn hành vi bắt nạt: cảm thông và quan tâm đến cảm xúc của người khác; tự trọng đối với bản thân mình và tôn trọng người khác. Lòng tự trọng như con đường hai chiều, hay như lúc hai người cúi đầu chào, bắt tay nhau trước khi đấu võ; Dung thứ, coi sự khác biệt không phải là cái sai, đơn giản chỉ là khác biệt; Dũng cảm, gan dạ, vẫn làm những việc đúng đắn, chính trực, ngay cả khi mình thấy sợ phải làm điều đó; dám đối mặt với những tình huống nguy khó. Ngoài những cách trên để tự bảo vệ mình và bảo vệ bạn bè mình, thì luôn nhớ điều sau: Hãy luôn trở thành người phản ứng lại hành động bắt nạt, chứ đừng thành người chứng kiến mà không hành động! |
Bài viết được trích trong cuốn Học kiểu Mỹ tại nhà của Thạc sĩ giáo dục Đinh Thu Hồng. Chị Đinh Thu Hồng hiện định cư và làm giáo viên tại Mỹ. Cuối năm 2015, chị đã lập page Học kiểu Mỹ tại nhà, với mong mỏi chia sẻ những kiến thức, trải nghiệm, phương pháp của một trong những nền giáo dục tiên tiến nhất trên thế giới tới các phụ huynh 4.0 của Việt Nam. Cuốn Học kiểu Mỹ tại nhà là tập hợp tương đối đầy đủ, hệ thống về các mảng của giáo dục tiểu học Hoa Kỳ. Mỗi mảng đều có giải thích cặn kẽ kèm ví dụ minh họa sinh động cũng như nguồn tài liệu dồi dào để giáo viên, phụ huynh có thể đồng hành cùng con em mình. Cuốn sách cũng mang đến cho độc giả cái nhìn trực quan về nhiều vấn đề khác nhau trong giáo dục tại nhà và ở trường. |
Đinh Thu Hồng
" alt="Được dạy thành công dân tốt, cô bé lớp 2 khóc nức nở khi lỡ vượt đèn vàng"/>
Được dạy thành công dân tốt, cô bé lớp 2 khóc nức nở khi lỡ vượt đèn vàng
1. Trẻ em được đảm bảo giấc ngủ |
| Hình minh họa. |
Năm 2013, nghiên cứu của Tạp chí Tâm lý học Phát triển Châu Âu đã chỉ ra rằng, trẻ em Hà Lan hay cười và thích âu yếm hơn trẻ em Mỹ.
Theo nghiên cứu, tính hiền hòa của trẻ sơ sinh Hà Lan một phần là do chúng được ngủ đủ giấc và hoạt động ở cường độ thấp. Trong khi cha mẹ người Mỹ thường đề cao tầm quan trọng của việc trải nghiệm cho trẻ nhỏ.
Mặt khác, các cha mẹ Hà Lan cũng đặt tầm quan trọng của việc nghỉ ngơi đầy đủ. Cha mẹ sẽ không thỏa hiệp về giờ giấc nghỉ ngơi. Chỉ khi nào đứa trẻ ngủ đủ giấc thì cha mẹ cũng mới được nghỉ ngơi tốt hơn.
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, người Hà Lan ngủ nhiều nhất thế giới, trung bình khoảng 8 giờ mỗi đêm.
2. Trẻ em có nhiều thời gian bên bố mẹ
 |
| Một gia đình người Hà Lan dành thời gian bên nhau ngày cuối tuần. |
Từ năm 1996, Chính phủ Hà Lan luôn cố gắng đảm bảo quyền lợi cho nhân viên làm việc bán thời gian và nhân viên làm việc toàn thời gian, nhằm giúp người dân cân bằng giữa công việc và cuộc sống.
Theo nghiên cứu của OECD năm 2018, văn hóa làm việc bán thời gian là một trong những lý do khiến mọi người dân ở đây vui vẻ hơn. Với thời gian làm việc trung bình một tuần là 29 giờ, Hà Lan có tuần làm việc ngắn nhất thế giới.
Gần một nửa người trưởng thành tại Hà Lan làm việc bán thời gian. 26,8% nam giới làm việc ít hơn 36 giờ/tuần và 75% phụ nữ làm việc bán thời gian. Hầu hết các ông bố Hà Lan chỉ làm việc toàn thời gian trong bốn ngày. Họ dành ít nhất một ngày mỗi tuần để dành thời gian bên con cái. Thời gian nghỉ này thường được gọi là “Papadag”, có nghĩa là “Ngày của cha”.
3. Trẻ em không bị áp lực học tập
 |
| Trẻ em Hà Lan dưới 10 tuổi không phải tham gia bất cứ kỳ thi nào. |
Ở Hà Lan, trẻ em không bị đặt nặng về thành tích. Giáo dục không chỉ là nơi giúp trẻ phát triển toàn diện về thể chất và trí tuệ, mà còn là nơi khiến trẻ cảm thấy vui vẻ.
Có hai loại bằng cấp giáo dục đại học của Hà Lan: Bằng cấp theo định hướng nghiên cứu, được cung cấp bởi các trường đại học; bằng cấp theo định hướng nghề nghiệp, được cung cấp bởi các trường cao đẳng. Học sinh chỉ cần vượt qua kỳ thi trung học là có thể đăng ký vào hầu hết các chương trình học.
Ruut Veenhoven, giáo sư trường Đại học Erasmus (Rotterdam) chi biết: “Các trường học tiếng Pháp và tiếng Anh thường tập trung vào thành tựu. Nhưng nghiên cứu của chúng tôi đã chỉ ra rằng, các kỹ năng xã hội mới là công cụ mang đến hạnh phúc. Chúng quan trọng hơn nhiều so với chỉ số IQ”.
4. Trẻ em được khuyến khích bày tỏ ý kiến của riêng mình
 |
| Trẻ em được tự do thể hiện điều mình muốn, dưới sự hướng dẫn của cha mẹ. |
Mọi người trong gia đình, kể cả trẻ nhỏ đều có tiếng nói. Ví dụ, khi Julius lên ba, cậu bé đã phát triển các kỹ năng ngôn ngữ đầy đủ để diễn đạt những gì quan trọng. Sau đó, người lớn sẽ dạy cậu các giải pháp hợp lý.
Để cho trẻ được nói tất cả những gì chúng nghĩ và muốn, đôi khi sẽ khiến người lớn mệt mỏi. Nhưng bằng cách đó, người Hà Lan đã dạy chúng cách thiết lập ranh giới của riêng mình. Cùng với đó, những phụ huynh cũng sẽ cho đứa trẻ lời khuyên, lý giải vì sao nên làm như vậy. Đơn giản như tại sao đứa trẻ cần ngủ sớm? Là bởi vì ngủ đủ giấc sẽ giúp chúng lớn lên khỏe mạnh như những người khác.
5. Trẻ em được ăn món “hagelslag” – bánh mì rải sô cô la cho bữa sáng
 |
| Món “hagelslag” luôn hấp dẫn những đứa trẻ. |
Ăn bánh mì rải sô cô la trong bữa sáng ư? Nghe đến thôi đã cảm thấy thở mệt nhọc. Tuy nhiên, bữa ăn này có ý nghĩa đặc biệt đối với gia đình Hà Lan.
Ăn sáng cùng tất cả các thành viên là một thói quen hằng ngày của người Hà Lan. Sẽ không có thành viên nào ăn trước, cho đến khi tất cả mọi người có mặt đầy đủ, bao gồm cả trẻ em. Điều đó còn thể hiện sự tôn trọng.
Theo báo cáo của UNICEF , 85% trẻ em Hà Lan (trong độ tuổi từ 11 đến 15) được khảo sát cho biết, họ ăn sáng cùng gia đình mỗi ngày. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc, học tập, mà còn giúp cả gia đình được gắn kết hơn.
6. Trẻ em được khuyến khích đi xe đạp
 |
| Trẻ em luôn được khuyến khích đạp xe đến trường ở mọi thời tiết. |
Thời tiết ở Hà Lan nhiều mưa. Nhiệt độ mùa đông trung bình từ 35 - 40 độ F (tương đương 1,67 – 4,44 độ C), và có gió mạnh. Mặc dù đạp xe trong thời tiết có gió và mưa khá khó chịu, nhưng người Hà Lan vẫn khuyến khích những đứa trẻ đi xe đạp. Cha mẹ sẽ cho con mặc quần áo ấm, áo khoác không thấm nước và ủng đi mưa.
Điều đó giúp những đứa trẻ hiểu được rằng cuộc sống không phải lúc nào cũng đầy nắng. Chúng phải học cách đối mặt với mưa, học cách không bỏ cuộc.
Đạp xe đến trường bất kể điều kiện thời tiết nào còn dạy cho trẻ khả năng phục hồi. Khả năng phục hồi đôi khi sẽ là điều quyết định hạnh phúc.
Khánh Hòa (Theo cnbc)
9 nguyên tắc nuôi dạy 12 con trưởng thành của 1 gia đình Mỹ
Francis L. Thompson là một kỹ sư tại Northrop Grumman Corp (Mỹ). Trong vòng 15 năm rưỡi, vợ của ông đã sinh cho ông 12 người con. Cả 12 người đều học đại học mà không được cha mẹ cấp học phí.
" alt="6 phương pháp nuôi dạy trẻ hạnh phúc của người Hà Lan"/>
6 phương pháp nuôi dạy trẻ hạnh phúc của người Hà Lan
