PGS.TS Trương Thị Tuyết Mai, Phó viện trưởng Viện Dinh Dưỡng Quốc gia, cũng thông tin, một phần (330ml) đồ uống có đường thường chứa khoảng 35g đường, tương đương cung cấp khoảng 140 kcal năng lượng, trong khi cung cấp rất ít giá trị dinh dưỡng khác.

Việc tăng tiêu thụ đồ uống có đường dẫn đến việc tăng năng lượng nạp vào cơ thể, từ đó dẫn tới thừa cân, béo phì. Đây là một trong những nguyên nhân gây thừa cân, béo phì với cả trẻ em và người lớn. 
Uống thêm 1 lon đồ uống có đường mỗi ngày, nguy cơ béo phì tăng thêm 60% sau 1,5 năm theo dõi
Không chỉ vậy, đồ uống có đường còn làm tăng nguy cơ mắc đái tháo đường type 2, tăng kháng insulin. 

PGS.TS Tuyết Mai cũng nêu: “Uống 1 lon hoặc hơn nước ngọt mỗi ngày (Coke, Pepsi, Sprite…) có liên quan đến tăng 50% nguy cơ mắc hội chứng chuyển hoá và tăng 25% nguy cơ rối loạn dung nạp đường huyết trên người trưởng thành ở độ tuổi trung niên.

Đồ uống có đường cũng gia tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Phân tích từ 14 nghiên cứu với gần 94 nghìn người tham gia cho thấy tiêu thụ đồ uống có đường thường xuyên có nguy cơ bị tăng huyết áp cao hơn 1,36 lần.

Nghiên cứu ở Hàn Quốc với gần 2 nghìn người tham gia cho kết quả, tiêu thụ nhiều đồ uống có đường có nguy cơ tăng huyết áp cao hơn 1,21 lần. Tiêu thụ đồ uống có đường có thể liên quan đến 9,3% tỷ lệ mắc bệnh tim mạch được chẩn đoán. Nghiên cứu ở Mỹ trên 106 nghìn giáo viên cho thấy, tiêu thụ ≥355ml đồ uống có đường mỗi ngày có liên quan đến bệnh tim mạch, tái thông mạch và đột quỵ.

Uống 1 hoặc trên 1 lon đồ uống có đường (355 ml) mỗi ngày làm tăng 20% nguy cơ mắc nhồi máu cơ tim ở nam giới. Ngoài ra, đồ uống có đường còn gây nguy cơ sâu răng và tăng nguy cơ gãy xương. Uống nước ngọt hàng ngày, nguy cơ bị gãy xương cao gấp 4,69 lần.

Đặc biệt, loại đồ uống này còn nguy cơ gây ung thư đại trực tràng. Nghiên cứu ở Mỹ phân tích số liệu từ 95.000 phụ nữ tham gia trong 15năm cho thấy, phụ nữ tiêu thụ ≥708ml đồ uống có đường mỗi ngày có nguy cơ ung thư đại trực tràng cao hơn gấp 2  lần. Với mỗi 354ml đồ uống có cồn mỗi ngày, tăng nguy     cơ ung thư thêm 16%. Ở nhóm 13-18 tuổi, với mỗi 354ml đồ uống có đường/ngày tăng nguy cơ ung thư thêm 32 lần.

PGS.TS Tuyết Mai thông tin thêm, một nghiên cứu khác ở châu Âu giai đoạn 2009-2019 trên 101.000 người cho thấy tổng lượng đường tiêu thụ có mối liên quan với nguy cơ ung thư cao (điển hình là ung thư vú). Nghiên cứu ở Anh trên gần 200.000 nam (40-69 tuổi) giai đoạn 2006-2016 cũng khẳng định tỷ lệ tử vong cao có mối liên hệ đặc biệt với tiêu thụ đồ uống có đường.   

Ngoài ra, các chuyên gia còn chia sẻ về một nghiên cứu dọc theo dõi mối liên quan giữa tiêu thụ nước ngọt và sức khỏe tâm thần ở thanh thiếu niên. Tiến hành phỏng vấn trên 5.147 trẻ em và người chăm sóc trẻ ở các thời điểm trẻ 11, 13 và 16 tuổi, kết quả cho thấy uống nước ngọt thường xuyên hơn có liên quan đến hành vi hung hăng hơn tại mỗi thời điểm và các triệu chứng trầm cảm ở lứa tuổi 11 và 13.      

Vì vậy các chuyên gia đã đưa ra cách giảm đồ uống có đường:

- Nên sử dụng nước lọc, nước đóng chai, trà không đường thay cho các loại nước ngọt.

- Hạn chế sử dụng những thực phẩm chứa nhiều đường tự do như các loại đường tự nhiên (đường nâu, đường tinh luyện, đường phèn…) và đồ uống có đường (bao gồm nước ngọt, trà và cà phê hoà tan…), bánh kẹo ngọt, mứt, si rô…

- Hạn chế lượng đường thêm vào thức ăn khi nấu nướng và trên bàn ăn.

- Không cho thêm đường vào trà, cà phê hay bất kỳ đồ uống nào khác.

- Chọn các kích cỡ xuất ăn của thực phẩm hoặc đồ uống có đường nhỏ hơn và giảm dần số lượng.

- Ăn trái cây tươi ít ngọt thay cho đồ ăn vặt có đường, chọn trái cây tươi thay vì trái cây sấy khô.

- Đọc nhãn dinh dưỡng, chọn các sản phẩm chứa lượng đường tự do ít hơn.

- Không cho thêm đường vào thức ăn, đồ uống của trẻ nhỏ.

Thực phẩm làm tăng nguy cơ mắc loại ung thư phổ biến nhất ở phụ nữ

Thông tin được đại diện Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam đưa ra tại Hội nghị tập huấn cung cấp thông tin về tác hại của thuốc lá, rượu bia, đồ uống có đường do Bộ TT &TT phối hợp với Tổ chức HeathBridge Việt Nam tổ chức.

Đồ uống có đường gồm nước ngọt có ga hoặc không có ga, cà phê hòa tan, trà hòa tan, nước có pha chế hương liệu, sữa pha chế hương liệu, nước uống thể thao tăng lực. Loại đồ uống này gây tác hại rất lớn đến sức khoẻ như thừa cân béo phì, bệnh đái tháo đường, rối loạn chuyển hoá, hệ xương răng, bệnh tim mạch, sa sút trí tuệ, ung thư… nhưng xu hướng tiêu thụ tại Việt Nam lại tăng lên.

ThS.BS Nguyễn Tuấn Lâm, cán bộ của WHO tại Việt Nam cho biết, mức tiêu thụ đồ uống có đường ở nước ta đang tăng rất nhanh. Năm 2002, trung bình mỗi người chỉ dùng 6,04l/năm, năm 2021 con số này đã tăng lên 55,78l/năm.

"Tỷ lệ trẻ em và thiếu niên từ 5-19 tuổi thừa cân ở Việt Nam tăng nhanh (hiện tăng 11,1%), trong đó có nguyên nhân một phần từ sử dụng đồ uống có đường. Một khảo sát trong học sinh, sinh viên gần đây cho thấy cứ 3 bạn có 1 bạn uống nước ngọt có ga trong 30 ngày qua", ThS.BS Nguyễn Tuấn Lâm chia sẻ.

PGS.TS Trương Thị Tuyết Mai, Phó viện trưởng Viện Dinh Dưỡng Quốc gia, cũng thông tin, một phần (330ml) đồ uống có đường thường chứa khoảng 35g đường, tương đương cung cấp khoảng 140 kcal năng lượng, trong khi cung cấp rất ít giá trị dinh dưỡng khác.

Việc tăng tiêu thụ đồ uống có đường dẫn đến việc tăng năng lượng nạp vào cơ thể, từ đó dẫn tới thừa cân, béo phì. Đây là một trong những nguyên nhân gây thừa cân, béo phì với cả trẻ em và người lớn. 
Uống thêm 1 lon đồ uống có đường mỗi ngày, nguy cơ béo phì tăng thêm 60% sau 1,5 năm theo dõi
Không chỉ vậy, đồ uống có đường còn làm tăng nguy cơ mắc đái tháo đường type 2, tăng kháng insulin. 

PGS.TS Tuyết Mai cũng nêu: “Uống 1 lon hoặc hơn nước ngọt mỗi ngày (Coke, Pepsi, Sprite…) có liên quan đến tăng 50% nguy cơ mắc hội chứng chuyển hoá và tăng 25% nguy cơ rối loạn dung nạp đường huyết trên người trưởng thành ở độ tuổi trung niên.

Đồ uống có đường cũng gia tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Phân tích từ 14 nghiên cứu với gần 94 nghìn người tham gia cho thấy tiêu thụ đồ uống có đường thường xuyên có nguy cơ bị tăng huyết áp cao hơn 1,36 lần.

Nghiên cứu ở Hàn Quốc với gần 2 nghìn người tham gia cho kết quả, tiêu thụ nhiều đồ uống có đường có nguy cơ tăng huyết áp cao hơn 1,21 lần. Tiêu thụ đồ uống có đường có thể liên quan đến 9,3% tỷ lệ mắc bệnh tim mạch được chẩn đoán. Nghiên cứu ở Mỹ trên 106 nghìn giáo viên cho thấy, tiêu thụ ≥355ml đồ uống có đường mỗi ngày có liên quan đến bệnh tim mạch, tái thông mạch và đột quỵ.

Uống 1 hoặc trên 1 lon đồ uống có đường (355 ml) mỗi ngày làm tăng 20% nguy cơ mắc nhồi máu cơ tim ở nam giới. Ngoài ra, đồ uống có đường còn gây nguy cơ sâu răng và tăng nguy cơ gãy xương. Uống nước ngọt hàng ngày, nguy cơ bị gãy xương cao gấp 4,69 lần.

Đặc biệt, loại đồ uống này còn nguy cơ gây ung thư đại trực tràng. Nghiên cứu ở Mỹ phân tích số liệu từ 95.000 phụ nữ tham gia trong 15năm cho thấy, phụ nữ tiêu thụ ≥708ml đồ uống có đường mỗi ngày có nguy cơ ung thư đại trực tràng cao hơn gấp 2  lần. Với mỗi 354ml đồ uống có cồn mỗi ngày, tăng nguy     cơ ung thư thêm 16%. Ở nhóm 13-18 tuổi, với mỗi 354ml đồ uống có đường/ngày tăng nguy cơ ung thư thêm 32 lần.

PGS.TS Tuyết Mai thông tin thêm, một nghiên cứu khác ở châu Âu giai đoạn 2009-2019 trên 101.000 người cho thấy tổng lượng đường tiêu thụ có mối liên quan với nguy cơ ung thư cao (điển hình là ung thư vú). Nghiên cứu ở Anh trên gần 200.000 nam (40-69 tuổi) giai đoạn 2006-2016 cũng khẳng định tỷ lệ tử vong cao có mối liên hệ đặc biệt với tiêu thụ đồ uống có đường.   

Ngoài ra, các chuyên gia còn chia sẻ về một nghiên cứu dọc theo dõi mối liên quan giữa tiêu thụ nước ngọt và sức khỏe tâm thần ở thanh thiếu niên. Tiến hành phỏng vấn trên 5.147 trẻ em và người chăm sóc trẻ ở các thời điểm trẻ 11, 13 và 16 tuổi, kết quả cho thấy uống nước ngọt thường xuyên hơn có liên quan đến hành vi hung hăng hơn tại mỗi thời điểm và các triệu chứng trầm cảm ở lứa tuổi 11 và 13.      

Vì vậy các chuyên gia đã đưa ra cách giảm đồ uống có đường:

- Nên sử dụng nước lọc, nước đóng chai, trà không đường thay cho các loại nước ngọt.

- Hạn chế sử dụng những thực phẩm chứa nhiều đường tự do như các loại đường tự nhiên (đường nâu, đường tinh luyện, đường phèn…) và đồ uống có đường (bao gồm nước ngọt, trà và cà phê hoà tan…), bánh kẹo ngọt, mứt, si rô…

- Hạn chế lượng đường thêm vào thức ăn khi nấu nướng và trên bàn ăn.

- Không cho thêm đường vào trà, cà phê hay bất kỳ đồ uống nào khác.

- Chọn các kích cỡ xuất ăn của thực phẩm hoặc đồ uống có đường nhỏ hơn và giảm dần số lượng.

- Ăn trái cây tươi ít ngọt thay cho đồ ăn vặt có đường, chọn trái cây tươi thay vì trái cây sấy khô.

- Đọc nhãn dinh dưỡng, chọn các sản phẩm chứa lượng đường tự do ít hơn.

- Không cho thêm đường vào thức ăn, đồ uống của trẻ nhỏ.

Thực phẩm làm tăng nguy cơ mắc loại ung thư phổ biến nhất ở phụ nữ

BSCKI Nguyễn Thanh Huyền - Khoa Tai Mũi Họng cho biết, sau khi tiến hành thăm khám và kiểm tra, các bác sĩ nhận thấy vùng họng vị trí thành ngoài của xoang lê có một dị vật. Khi tiến hành xử trí, các bác sĩ đã gắp thành công dị vật cho người bệnh là một đoạn dây thép dài gần 4cm.

Theo bác sĩ Huyền, đây là vị trí rất nguy hiểm bởi tập trung nhiều mạch máu lớn. Nếu dị vật di chuyển có thể làm tổn thương, đâm thủng các mạch máu lớn gây nguy hiểm đến tính mạng người bệnh.

Vừa qua, các bác sĩ Bệnh viện Đa khoa Hùng Vương (Phú Thọ) cũng gắp thành công viên bi sắt đã hoen gỉ, nằm sâu trong hốc mũi của một bé trai. Vào chiều 28/6, bé N. 4 tuổi, ở huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang, được mẹ đưa đến phòng khám với biểu hiện, ho, đau và chảy nước mũi màu đen...

Các bác sĩ thực hiện nội soi tai mũi họng và phát hiện dị vật hình tròn màu đen, gây loét niêm mạc hốc mũi của bệnh nhân. Do dị vật nằm quá sâu trong hốc mũi, các bác sĩ không thể thực hiện việc gây tê nên quyết định chuyển bệnh nhi về Bệnh viện Đa khoa Hùng Vương để thực hiện gây mê gắp dị vật. Tại đây, các bác sĩ đã phẫu thuật lấy dị vật và tiến hành vệ sinh hốc mũi cho bé.

Mẹ cháu N. cho biết, gia đình không rõ cháu tự nhét dị vật vào mũi từ khi nào. Mấy ngày trước đó, gia đình thấy bé thỉnh thoảng chảy nước mũi có màu đen. Khi cháu kêu đau, gia đình mới đưa cháu đến phòng khám.

Dị vật đường thở hay thực quản là tai nạn sinh hoạt thường gặp, có thể xảy ra ở người lớn và trẻ em do sơ suất, bất cẩn trong ăn uống, có thể gây tử vong. Nguy cơ xảy ra biến chứng sẽ tăng lên với thời gian dị vật đường thở còn trong cơ thể. Nếu không được phát hiện, xử lý và cấp cứu kịp thời có thể nguy hiểm đến tính mạng, nhất là đối với trường hợp người lớn tuổi. 

Dị vật có thể là vật rắn (các loại hạt, răng giả, xương, kẹp tóc, tăm, viên thuốc còn vỏ bọc...), chất lỏng, chất khí.

Khi xâm nhập vào đường thở, dị vật rắn làm cho nạn nhân khó thở dữ dội, tức ngực, rát họng, ho nhiều nhằm tống xuất dị vật ra khỏi đường thở. Nếu dị vật mắc kẹt không ra được, bệnh nhân sẽ suy hô hấp. Nếu dị vật là các hạt khi gặp nước sẽ trương lên và mắc kẹt chặt phế quản gây ra viêm phổi tái đi tái lại nhiều lần. 

Mắc xương hay dị vật ở thực quản có thể gây thủng thực quản dẫn đến viêm trung thất, áp xe trung thất, đâm xuyên vào các mạch máu lớn… có nguy cơ tử vong cao nếu không được xử trí sớm.

Bác sĩ khuyến cáo người dân cần chú ý ăn, uống đúng cách, không được nằm khi ăn hoặc uống bất cứ loại gì. Người cao tuổi cần cẩn thận khi ăn những thức ăn có xương như thịt gà, cá… hoặc các loại hạt trái cây cứng, có đầu nhọn để không bị hóc hay nuốt phải.

Người dân nên ăn miếng nhỏ và gập cổ khi nuốt, không được ngửa cổ; không xem tivi, đọc báo... làm mất tập trung khi đang ăn; tránh dùng các thuốc an thần, gây ngủ ngoài chỉ định.   

Phương Lê - Thanh Hiền

Các bác sĩ Khoa Tai Mũi Họng, Bệnh viện Việt Nam - Thụy Điển Uông Bí vừa tiến hành xử trí gắp thành công đoạn dây thép trong họng của một bệnh nhân 77 tuổi, ở Quảng Yên, Quảng Ninh.

Trong khoảng 5-6 tháng qua, bệnh nhân khi ăn cơm thấy cổ họng có hiện tượng đau, nuốt vướng. Người bệnh đi khám và kiểm tra ở một số nơi nhưng không phát hiện bất thường và được khuyên về nhà theo dõi. 

Thời gian sau, người phụ nữ này vẫn luôn cảm thấy đau, nuốt vướng ở vùng cổ họng. Khi tình trạng tăng nặng, bà đã đến khám tại Bệnh viện Việt Nam - Thụy Điển Uông Bí.

BSCKI Nguyễn Thanh Huyền - Khoa Tai Mũi Họng cho biết, sau khi tiến hành thăm khám và kiểm tra, các bác sĩ nhận thấy vùng họng vị trí thành ngoài của xoang lê có một dị vật. Khi tiến hành xử trí, các bác sĩ đã gắp thành công dị vật cho người bệnh là một đoạn dây thép dài gần 4cm.

Theo bác sĩ Huyền, đây là vị trí rất nguy hiểm bởi tập trung nhiều mạch máu lớn. Nếu dị vật di chuyển có thể làm tổn thương, đâm thủng các mạch máu lớn gây nguy hiểm đến tính mạng người bệnh.

Vừa qua, các bác sĩ Bệnh viện Đa khoa Hùng Vương (Phú Thọ) cũng gắp thành công viên bi sắt đã hoen gỉ, nằm sâu trong hốc mũi của một bé trai. Vào chiều 28/6, bé N. 4 tuổi, ở huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang, được mẹ đưa đến phòng khám với biểu hiện, ho, đau và chảy nước mũi màu đen...

Các bác sĩ thực hiện nội soi tai mũi họng và phát hiện dị vật hình tròn màu đen, gây loét niêm mạc hốc mũi của bệnh nhân. Do dị vật nằm quá sâu trong hốc mũi, các bác sĩ không thể thực hiện việc gây tê nên quyết định chuyển bệnh nhi về Bệnh viện Đa khoa Hùng Vương để thực hiện gây mê gắp dị vật. Tại đây, các bác sĩ đã phẫu thuật lấy dị vật và tiến hành vệ sinh hốc mũi cho bé.

Mẹ cháu N. cho biết, gia đình không rõ cháu tự nhét dị vật vào mũi từ khi nào. Mấy ngày trước đó, gia đình thấy bé thỉnh thoảng chảy nước mũi có màu đen. Khi cháu kêu đau, gia đình mới đưa cháu đến phòng khám.

Dị vật đường thở hay thực quản là tai nạn sinh hoạt thường gặp, có thể xảy ra ở người lớn và trẻ em do sơ suất, bất cẩn trong ăn uống, có thể gây tử vong. Nguy cơ xảy ra biến chứng sẽ tăng lên với thời gian dị vật đường thở còn trong cơ thể. Nếu không được phát hiện, xử lý và cấp cứu kịp thời có thể nguy hiểm đến tính mạng, nhất là đối với trường hợp người lớn tuổi. 

Dị vật có thể là vật rắn (các loại hạt, răng giả, xương, kẹp tóc, tăm, viên thuốc còn vỏ bọc...), chất lỏng, chất khí.

Khi xâm nhập vào đường thở, dị vật rắn làm cho nạn nhân khó thở dữ dội, tức ngực, rát họng, ho nhiều nhằm tống xuất dị vật ra khỏi đường thở. Nếu dị vật mắc kẹt không ra được, bệnh nhân sẽ suy hô hấp. Nếu dị vật là các hạt khi gặp nước sẽ trương lên và mắc kẹt chặt phế quản gây ra viêm phổi tái đi tái lại nhiều lần. 

Mắc xương hay dị vật ở thực quản có thể gây thủng thực quản dẫn đến viêm trung thất, áp xe trung thất, đâm xuyên vào các mạch máu lớn… có nguy cơ tử vong cao nếu không được xử trí sớm.

Bác sĩ khuyến cáo người dân cần chú ý ăn, uống đúng cách, không được nằm khi ăn hoặc uống bất cứ loại gì. Người cao tuổi cần cẩn thận khi ăn những thức ăn có xương như thịt gà, cá… hoặc các loại hạt trái cây cứng, có đầu nhọn để không bị hóc hay nuốt phải.

Người dân nên ăn miếng nhỏ và gập cổ khi nuốt, không được ngửa cổ; không xem tivi, đọc báo... làm mất tập trung khi đang ăn; tránh dùng các thuốc an thần, gây ngủ ngoài chỉ định.   

Phương Lê - Thanh Hiền