"Tự chủ đại học đang được mong đợi là "chiếc đũa thần" cho sự phát triển đại học Việt Nam. Tuy nhiên, hiệu quả của nó còn phụ thuộc rất nhiều vào người cầm chiếc đũa ấy, và khi có nó rồi các trường đại học sẽ “thần chú” gì" - trong bài viết gửi tới VietNamNet, GS Nguyễn Hữu Đức, Phó Giám đốc ĐHQG Hà Nội nhận định.

Theo GS Nguyễn Hữu Đức, hai nhóm nội dung tự chủ là tự chủ chức năng và tự chủ thủ tục đều có trách nhiệm của các trường, đều có nguyên nhân nội tại tự các yếu tố chủ thể là các trường, các khoa, các nhà quản lý, giảng viên và người học... VietNamNet trân trọng giới thiệu nội dung bài viết.

GS Nguyễn Hữu Đức, Phó Giám đốc ĐHQG Hà Nội

Nội dung tự chủ đại học rất cô đọng nhưng nội hàm của nó lại sâu sắc, cần tìm hiểu kỹ và triển khai áp dụng một cách tài tình, có trách nhiệm. Hiệu quả của nó phụ thuộc vào việc nhận diện, cách làm và người thực hiện. Nhận diện sai, hời hợt, định hướng lệch thậm chí sẽ còn gây hệ lụy khôn lường.

Về nguồn gốc, tự chủ chỉ là thuộc tính của các trường đại học có định hướng nghiên cứu, có tầm nhìn và mục tiêu học thuật dài hạn, có đội ngũ các nhà khoa học trình độ cao và say mê các hoạt động sáng tạo. Các trường đại học tầng tinh hoa này rất cần tự chủ về học thuật và cần thực hiện tự chủ trước, tự chủ một cách toàn diện và triệt để.

Tuy nhiên, về thực chất hệ trong hệ thống đại học còn có các trường đại học thuộc nhóm đại chúng, tập trung đào tạo định hướng thực hành nghề nghiệp. Đối với các trường này tự chủ mà họ quan tâm chỉ là quy mô tuyển sinh, quy định mức học phí và mở ngành đào tạo có nhu cầu xã hội cao.

Vừa qua, chúng ta triển khai thí điểm tự chủ đối với một số trường và đang tập trung hô “thần chú” vào các nội dung này. Các nội dung và nhiệm vụ trọng tâm khác có vẻ còn hơi mờ nhạt. Trong các trường thí điểm đợt này và theo hướng này, tôi thấy có cả một số trường đại học trọng điểm, có thương hiệu. Nếu quá chú tâm vào điều này, có thể chúng ta sẽ “đại chúng hóa” mất các trường đại học tốp đầu.

Thực tế, tự chủ đại học không phải hoàn toàn còn mới ở nước ta. Nhiều yếu tố của tự chủ đã được áp dụng. Chẳng hạn: hiệu trưởng thì các trường vẫn tự chủ giới thiệu và bầu; cán bộ quản lý trực thuộc thì vẫn chính các trường bổ nhiệm; giảng viên các trường trực tiếp tuyển; chương trình đào tạo chi tiết thì cũng các trường tự xây dựng; kinh phí thì các trường tự quyết định chi theo quy chế chi tiêu nội bộ và theo các quy định chung.

Rất ít trường hợp mà hiệu trưởng các trường bầu mà lại không được cấp trên phê chuẩn, bổ nhiệm và chưa bao giờ có ai chỉ đạo, cầm tay chỉ việc bắt các trường tuyển giảng viên này, không tuyển giảng viên kia. Có chăng là các thủ tục hành chính ở nước ta còn rườm rà, phải phê duyệt qua nhiều cấp và đặc biệt là nguồn lực tài chính còn quá hạn chế.

Hiện nay, ở Malaixia, qua bài phân tích trên Policy IDEAS tháng 5/2017 vẫn thấy mức độ tự chủ đại học của họ không khá gì hơn chúng ta.

Hội đồng trường và hiệu trưởng vẫn do bộ trưởng bổ nhiệm. Hiệu trưởng đi công tác nước ngoài phải được sự đồng ý của Hội đồng trường và bộ trưởng. Các trường đại học tư hoàn toàn không sử dụng ngân sách của Nhà nước nhưng vẫn chịu sự quản lý còn chặt chẽ hơn bởi nhiều điều luật bổ sung…

Cùng mức độ tự chủ đại học như thế, nhưng Malaysia đã có đến 27 trường lọt tốp 400 châu Á, thậm chí còn có 5 trường trong nhóm 300 thế giới. Cho nên vấn đề ở đây, cần phải nhận diện ra nguyên nhân chủ yếu từ năng lực, cách làm và trách nhiệm tự chủ của các trường đại học.

Ở đây có thể phân biệt hai nhóm nội dung tự chủ: tự chủ chức năng là tự chủ của trường đại học trong xác định và thực hiện mục tiêu học thuật; và tự chủ thủ tục là sự tự chủ trong việc xác định các quy trình vận hành bên trong và bên ngoài.

Trong cả 2 nội dung đó đều có trách nhiệm của các trường. Trước hết và sau cùng đều có nguyên nhân nội tại tự các yếu tố chủ thể là các trường, các khoa, các nhà quản lý, giảng viên và người học.

Mục tiêu tự chủ theo phần tầng đại học

Ở các nước phát triển, đặc biệt là ở Hoa Kỳ, khi mà khả năng vốn hóa tri thức, khả năng tạo ra được các giá trị gia tăng và các yếu tố cạnh tranh từ hoạt động chuyển giao tri thức và công nghệ thì rất cao thì có rất nhiều trường đại học tư có mục tiêu phát triển thành đại học nghiên cứu tiên tiến.

Trong các bảng xếp hạng QS năm 2017, 27 trường đại học nghiên cứu xuất sắc nhất của Hoa Kỳ đều là trường đại học tư, trường thứ 28 mới là một trường đại học công lập ít ỏi được lọt vào tốp.

Ở các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam ta thì ngược lại, đại học định hướng nghiên cứu có chăng chỉ là một số rất ít trường đại học công lập. Còn lại, các trường đại học tư chủ yếu là đại học ứng dụng và thực hành với mục tiêu đào tạo nhân lực.

Nói như vậy để thấy rằng, xu thế tự chủ của các trường đại học có sứ mệnh khác nhau, thuộc tầng khác nhau sẽ có mục tiêu tự chủ khác nhau đấy.

Mục tiêu tự chủ để giải phóng các hoạt động nghiên cứu sáng tạo thì có thể mở tối đa các nấc, các khóa. Còn mục tiêu tự chủ chỉ để đào tạo thì cũng cần có điều kiện, có nấc, có quy hoạch và đảm bảo chất lượng.

Tự chủ mà chúng ta không điều khiển được sự cân bằng giữa các hoạt động đào tạo và nghiên cứu trong hệ thống, thì chúng ta chỉ có hệ thống các “trường đại học cấp 4”.

Bên cạnh đó, tự chủ đại học cũng không thể tách rời hệ thống chính trị. Quan điểm này có thể giải quyết được những vấn đề nổi cộm hàng chục năm qua của tự chủ đại học, chẳng hạn vấn đề hội đồng trường và chủ tịch hội đồng trường.

Nếu so sánh thì ở một chừng mực nào đó, vai trò của cấp ủy Đảng ở các trường đại học hiện nay có rất nhiều nét tương đồng với vai trò của hội đồng trường. Thời gian qua, khi triển khai kiểm định chất lượng đại học theo chuẩn của mạng lưới ASEAN, dù có ý tránh né, nhưng cán bộ của chúng tôi cũng đã mô tả vai trò của các cấp ủy đảng trong nhà trường và các chuyên gia kiểm định quốc tế cũng có thừa nhận sự tương đồng ấy ở một mức độ nhất định.

Khả năng tích hợp thành phần của cấp ủy Đảng với thành phần của hội đồng trường thì có thể còn phải nghiên cứu thêm, nhưng riêng việc tích hợp chức danh Bí thư đảng ủy với Chủ tịch Hội đồng trường thì tôi nghĩ là có thể thực hiện được ngay. Thực tế thì mô hình đó đã được thực hiện hiệu quả ở các trường đại học Trung quốc. Kinh nghiệm đó rất đáng tham khảo.

Về vấn đề tài chính, Trong tình trạng chuyển giao tri thức và công nghệ của nước ta, ngoài sự hỗ trợ của Nhà nước, tài chính cho nhiều trường đại học chủ yếu phụ thuộc nguồn học phí. Tuy nhiên, cách tính mức học phí hiện nay hoàn toàn chưa hợp lý và dự kiến mức học phí cho các năm tới cũng đang được dư luận rất quan tâm.

Chi phí cho đào tạo chịu ảnh hưởng chung của giá cả thị trường và mức sống trung bình của một quốc gia, cần phải được tính toán đầy đủ và công bằng. Chi phí cho hoạt động của nhà trường từ tiền điện, nước, đến mua trang thiết bị… đều chung một giá với các ngành nghề, lĩnh vực khác, không có lý do gì lại được hạch toán theo một tinh thần khác và sự chia sẻ khác.

Kinh nghiệm của một số nước người ta thường xác định mức học phí theo mức thu nhập bình quân đầu người.

Mức học phí của các trường đại học công lập Thái Lan tùy thuộc vào chất lượng của các trường, thay đổi từ mức tương đương 30 triệu đồng/năm (các trường địa phương) đến 100 triệu đồng/năm (các trường tốp đầu.

Mức thu nhập bình quân đầu người của Thái Lan nhiều năm qua chỉ duy trì ở mức 6.000 USD/năm. Năm 2016, mức thu nhập bình quân đầu người của Việt Nam đã tăng đến 2.600 USD/năm. Trong lúc đó, theo Nghị định 86 thì mức học phí (trừ ngành y dược) của ta cũng chỉ mức 24 triệu đồng/năm (đối với trường tự chủ tài chính) và 11,7 triệu đồng/năm (đối trường chưa tự chủ).

Đồng thời với việc Nhà nước tiếp tục thực hiện chính sách an sinh xã hội, thông tin này cũng cần được xem xét trong lộ trình thực hiện mức học phí hiện nay. Trong thời kỳ toàn cầu hóa, chi phí đào tạo phải đều có mặt bằng chung. Nước ta cũng vậy, các nhà giáo dục chưa thể có cách gì và giải pháp nào để có thể làm ra sản phẩm đào tạo có chất lượng mà chi phí rẻ hơn được.

GS. TS Nguyễn Hữu Đức(Phó Giám đốc ĐHQG Hà Nội)

Trên địa bàn tỉnh ngoài 2 cơ quan báo chíđịa phương gồm: Báo Nam Định và Đài Phát thanh - Truyền hình Nam Định, còn nhiều văn phòng đại diện và thường trú của báo Trung ương, các kênh truyền thông mạng xã hội... nên việc cạnh tranh cung cấp thông tin đến cho bạn đọc nhanh, hay, đúng rất quyết liệt, đòi hỏi báo chí địa phương phải chuyển đổi số nhanh.

Các cơ quan báo chí địa phương đã bám sát định hướng của tỉnh, thông tin kịp thời, chính xác các sự kiện, vấn đề thời sự trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội; các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước... đáp ứng nhu cầu độc giả, người dân được tiếp cận thông tin trên môi trường số mọi lúc, mọi nơi.

Trong đó, Báo Nam Định đã từng bước đưa vào vận hành hệ thống tòa soạn điện tử, hướng đến tòa soạn không bản thảo giấy. Thông tin, dữ liệu được chuyển về tòa soạn và xử lý qua các khâu biên tập, chế bản trên hệ thống phần mềm có hiển thị rõ ngày, giờ phóng viên nộp, nội dung biên tập qua từng khâu, công tác xử lý sản phẩm cho từng loại hình báo chí như báo in, báo điện tử, tin truyền hình… một cách rõ ràng, minh bạch.

Báo Nam Định điện tử đã thay đổi, nâng cấp giao diện với nội dung, hình thức hiện đại, thân thiện với bạn đọc; mở thêm nhiều chuyên trang, chuyên mục mới gắn với CĐS như Multimedia với “Góc ảnh”, “video”, “Infographic”, “E-magazine” phục vụ đa dạng đối tượng bạn đọc, nâng cao hiệu quả tuyên truyền, bước đầu đáp ứng yêu cầu CĐS báo chí hiện nay.

Bên cạnh đó, Báo Nam Định cũng tăng cường công tác đào tạo, rèn luyện đội ngũ phóng viên, biên tập viên đáp ứng yêu cầu CĐS báo chí. Đến nay, đội ngũ cán bộ, phóng viên, biên tập viên của Báo Nam Định đã biết sử dụng nhiều ứng dụng công nghệ số để sản xuất các sản phẩm báo chí khác nhau nhằm đưa đến bạn đọc các sản phẩm báo chí đa dạng với nhiều loại hình (ảnh, media, video,...)  giúp bạn đọc có thể tiếp cận cập nhật thông tin mọi nơi, mọi lúc bằng nhiều cách, phát huy tối đa sức mạnh của các loại hình truyền thông...

Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh đã khai thác khá hiệu quả internet và mạng xã hội để nối dài cánh sóng, chuyển tải thông tin nhanh nhất đến khán, thính giả, độc giả; đã nỗ lực xây dựng, quản lý và cập nhật kho nội dung các chương trình của Đài trên nền tảng và vận hành hệ thống thiết bị, phần mềm truyền thông hội tụ.

Cùng với 2 cơ quan báo chí, hệ thống truyền thanh cơ sở cũng nỗ lực CĐS, xây dựng đài truyền thanh thông minh, ứng dụng công nghệ thông tin viễn thông để vận hành và sản xuất chương trình truyền thanh trên nền tảng công nghệ 4.0, số hóa các chương trình truyền thanh thay thế cho hệ thống truyền thanh không dây trước đây.

Để tiếp sức cho các cơ quan báo chí địa phương trong quá trình CĐS, ngày 28-8-2023, UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 118/KH-UBND về thực hiện Chiến lược CĐS báo chí đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.

Các nhiệm vụ đặt ra nhằm hướng tới xây dựng các cơ quan báo chí trong tỉnh theo hướng chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại; làm tốt sứ mệnh thông tin tuyên truyền phục vụ sự nghiệp cách mạng của Đảng, sự nghiệp đổi mới của đất nước; đảm bảo vai trò dẫn dắt, định hướng dư luận xã hội, giữ vững chủ quyền thông tin trên không gian mạng; đổi mới hiệu quả trải nghiệm của độc giả; tạo nguồn thu mới; thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp nội dung số.

Mục tiêu đến năm 2025 có 50% cơ quan báo chí đưa nội dung lên các nền tảng số; sử dụng nền tảng phân tích, xử lý dữ liệu tổng hợp tập trung, ứng dụng trí tuệ nhân tạo để tối ưu hóa hoạt động; hoạt động, vận hành mô hình tòa soạn hội tụ, phù hợp với sự phát triển của khoa học, công nghệ tiên tiến trên thế giới, sản xuất nội dung theo các xu hướng báo chí số; tăng doanh thu tối thiểu 20%. 100% lãnh đạo, cán bộ, phóng viên, biên tập viên các cơ quan báo chí được đào tạo, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng về CĐS báo chí; 100% cơ quan báo chí điện tử có giải pháp đảm bảo an toàn, an ninh hệ thống thông tin cấp độ 3 trở lên.

Đến năm 2030, các cơ quan báo chí trên địa bàn tỉnh sẽ đạt 100% các mục tiêu nêu trên. Hệ thống truyền thanh cơ sở trong giai đoạn 2021-2025 đầu tư, chuyển đổi từ 40-50% số đài truyền thanh không dây, có dây FM cấp xã sang đài truyền thanh ứng dụng công nghệ thông tin viễn thông, trong đó ưu tiên đầu tư mới những đài đã xuống cấp và đài hoạt động không đúng băng tần 54-68MHz được quy hoạch cho truyền thanh không dây.

Giai đoạn 2025-2030 sử dụng các thiết bị kỹ thuật số, các phần mềm phân tích dữ liệu lớn kết hợp với công nghệ trí tuệ nhân tạo để tổng hợp, phân tích, chọn lọc thông tin, phục vụ sản xuất nội dung chương trình phát thanh, lưu trữ và quản lý nội dung, tối ưu hóa hoạt động sản xuất, nâng cao chất lượng nội dung tuyên truyền.

Đến năm 2030, phấn đấu 100% đài truyền thanh các xã được đầu tư, chuyển đổi sang truyền thanh ứng dụng công nghệ thông tin viễn thông. 

Trên cơ sở định hướng CĐS báo chí của UBND tỉnh, các cơ quan báo chí và quản lý Nhà nước về báo chí tích cực thực hiện nhiều giải pháp CĐS. Trong đó, lưu ý đến các nhóm nhiệm vụ nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý thông tin, truyền thông; cơ quan chủ quản; lãnh đạo cơ quan báo chí; đội ngũ những người làm báo về vai trò quan trọng và sự cấp thiết phải đẩy mạnh CĐS báo chí đồng bộ với chương trình CĐS quốc gia, CĐS của tỉnh.

Biểu dương, tôn vinh những tổ chức, cá nhân có thành tích, sáng kiến trong quá trình CĐS báo chí để chia sẻ kinh nghiệm, lan tỏa, nhân rộng.

Các cơ quan báo chí nỗ lực phát triển các sản phẩm báo chí số chất lượng cao thông qua thiết kế, sáng tạo các mô hình sản phẩm thông tin mới trên các nền tảng khác nhau để tăng độ tương tác, phân phối thông tin nhanh hơn, rộng hơn và chính xác theo nhu cầu độc giả. Xây dựng các gói sản phẩm và dịch vụ phù hợp với từng nhóm đối tượng.

Ứng dụng các thành tựu khoa học công nghệ tự động hóa để thúc đẩy quá trình sản xuất nội dung. Đặc biệt, nghiên cứu áp dụng các nền tảng số cho báo chí để phân phối nội dung báo chí, chia sẻ dữ liệu báo chí, thu thập, xử lý dữ liệu, đánh giá, dự báo, theo dõi, giám sát chất lượng báo chí.

Xây dựng tòa soạn hội tụ công nghệ hiện đại; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, điều hành tác nghiệp thông qua ứng dụng nền tảng quản lý tòa soạn điện tử.

Tổ chức bồi dưỡng, đào tạo kiến thức, kỹ năng về công nghệ thông tin, an toàn, an ninh mạng, thu thập, phân tích, xử lý dữ liệu phóng viên, biên tập viên, đội ngũ kỹ thuật cơ quan báo chí. Đồng thời chủ động tăng cường hợp tác, học tập kinh nghiệm của các địa phương có báo chí số phát triển mạnh. 

Sở Thông tin và Truyền thông tổ chức rà soát, góp ý, đề xuất cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật về báo chí và lĩnh vực có liên quan nhằm thúc đẩy, hỗ trợ quá trình CĐS của các cơ quan báo chí trong tỉnh.

Đồng thời sẵn sàng kết nối các cơ quan báo chí với Trung tâm hỗ trợ CĐS báo chí (Bộ Thông tin và Truyền thông) để hỗ trợ cung cấp thông tin, tài liệu, hướng dẫn các cơ quan báo chí thực hiện đo lường, đánh giá mức độ trưởng thành CĐS; kết nối, tập hợp các chuyên gia, các nhà nghiên cứu uy tín, các lãnh đạo của các cơ quan báo chí lớn có vai trò dẫn dắt để cùng giải quyết những vấn đề mà công cuộc CĐS báo chí đặt ra.

 TheoNguyễn Hương(Báo Nam Định)

Điểm chuẩn Trường ĐH Luật TP.HCM năm 2021 cao nhất 28,5

Năm 2021, Trường ĐH Luật TP.HCM nhận hồ sơ xét tuyển từ 19 đến 24. Đặc biệt ngành Luật nhận hồ sơ xét tuyển đối với khối C là 24. 

Nhà trường đẩy mạnh đào tạo liên thông giữa 3 ngành: Luật, Quản trị kinh doanh và Ngôn ngữ Anh (chuyên ngành Anh văn pháp lý), trong đó đặc biệt tập trung vào chương trình đào tạo liên thông từ ngành Quản trị kinh doanh và ngành Ngôn ngữ Anh sang ngành Luật.

Theo đó, sau khi đã học xong năm thứ 2 của ngành thứ nhất (ngành Quản trị kinh doanh hoặc ngành Ngôn ngữ Anh của Trường ĐH Luật TP.HCM), nếu đạt học lực từ loại khá trở lên, sinh viên sẽ được đăng ký học liên thông sang ngành Luật.

Sau thời gian từ 5 năm đến 5,5 năm (tính từ năm 2021), nếu sinh viên hoàn thành cả 2 chương trình đào tạo sẽ được nhà trường xét tốt nghiệp và cấp 2 văn bằng cử nhân trình độ đại học hệ chính quy (trong đó có bằng cử nhân ngành Luật).

Về học phí Trường ĐH Luật TP.HCM năm học 2021-2022 với lớp đại trà (ngành Luật, ngành Luật Thương mại quốc tế, ngành Quản trị - Luật và ngành Quản trị kinh doanh): 18 triệu đồng/ sinh viên; Lớp đại trà ngành Anh văn pháp lý: 36 triệu đồng/ sinh viên; Lớp chất lượng cao ngành Luật và ngành Quản trị kinh doanh: 45 triệu đồng/sinh viên; Lớp chất lượng cao ngành Quản trị - Luật: 49,5 triệu đồng/sinh viên. 

>>> Mời quý phụ huynh và học sinh tra cứu điểm chuẩn đại học năm 2021

Lê Huyền

Điểm sàn và học phí ĐH Luật TP.HCM năm 2021

Trường ĐH Luật TP.HCM vừa công bố điểm sàn xét tuyển từ thi tốt nghiệp THPT 2021 và học phí năm học mới.