Truyện Nhất Kiến Hoạ Thiên Duyên

Phi thuyền cassini Cassini–Huygens là một phi vụ tàu không gian robot hợp tác bởi NASA/ESA/ASI với nhiệm vụ nghiên cứu Sao Thổ và các vệ tinh tự nhiên của nó.

Con tàu này gồm hai module chính: tàu quỹ đạo Cassini do NASA thiết kế và chế tạo, đặt tên theo nhà thiên văn người Italia-Pháp Giovanni Domenico Cassini, và Huygens do ESA phát triển, được đặt tên theo nhà toán học, thiên văn học và vật lý học người Hà Lan Christiaan Huygens.

Phi thuyền Cassini bay giữa Sao Thổ (Ảnh minh họa)

Cassini–Huygens đã được phóng lên vào ngày 15/10/1997, và sau một chuyến hành trình liên hành tinh dài 17 năm, nó đã đến được quỹ đạo xung quanh Sao Thổ vào ngày 1/7/2004.

Vào ngày 25/12/2004, tàu thám hiểm Huygens đã được tách ra từ Cassini ở lúc 02:00 UTC. Nó đến được Mặt Trăng Titan vào ngày 14/1/2005, khi nó rơi dần vào bầu khí quyển của Titan, chạm xuống bề mặt của vệ tinh này, sau đó nó gửi những thông tin khoa học trở lại Trái Đất bằng điều khiển từ xa (telemetry).

Video: Phi thuyền Cassini bay giữa Sao Thổ

Đá quả bóng trách nhiệm sang phía học trò?

Chia sẻ về việc học sinh lớp 10 gặp khó trong chuyển trường, đổi tổ hợp, thầy T.Đ.N, hiệu trưởng một trường THPT  cho rằng: “Học sinh điều chỉnh tổ hợp tự chọn là bình thường và là nguyện vọng chính đáng của học sinh.

Tôi cho rằng ngành giáo dục phải có trách nhiệm tạo điều kiện tốt nhất cho học sinh để các em thực hiện nguyện vọng của mình".

Ngay từ đầu năm học, thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018, Bộ GD-ĐT cũng đã hướng dẫn, khi học sinh chuyển trường thì hiệu trưởng có trách nhiệm phải có phương án bù kiến thức cho học sinh.

"Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn cũng từng nói việc học sinh chuyển trường, đổi tổ hợp “giao trách nhiệm cho hiệu trưởng nhưng lại không nói rõ cụ thể thế nào, dạy đuổi thì tài chính ở đâu và dạy thế nào, đánh giá ra sao... 

Trong khi công văn mới đây của Bộ GD-ĐT về việc chuyển đổi môn học tự chọn, cụm chuyên đề học tập cấp THPT thì lại nói “học sinh phải tự học để bảo đảm kiến thức”, như vậy là “đá quả bóng trách nhiệm” sang phía học trò, chọn sai nên phải tự lo lấy. Tôi cho rằng điều này là không hợp lý”, thầy T.Đ.N bày tỏ.

Cũng theo thầy T.Đ.N, yêu cầu học sinh chuyển trường phải trùng 100% tổ hợp môn tự chọn là hoàn toàn sai và điều này là thiệt thòi cho học sinh.

Thầy chỉ ra ví dụ: gia đình học sinh ở trong Đắk Lắk muốn về Hà Nội học nhưng trong kia em học tự chọn môn khác và ở ngoài Thủ đô không có trường nào có môn tự chọn như Đắk Lắk thì làm thế nào... Chẳng nhẽ bố mẹ chuyển công tác mà con lại ở lại Đắk Lắk học?

“Khi chuyển trường, học trò chỉ cần chọn trường chứ không phải chọn trường có trùng 100% môn tổ hợp. Như trường tôi, về bản chất chia 2 tổ hợp tự nhiên và xã hội nên học sinh chuyển đến trường có thể chủ động được. 

Tôi cho rằng nhà trường, ngành giáo dục phải tìm giải pháp đảm bảo quyền lợi cho người học khi các em có nguyện vọng chuyển nơi cư trú thì được chuyển trường chứ không cần đợi hết năm học như công văn hướng dẫn”, thầy T.Đ.N nói.

Được biết, hiện nay địa phương này quy định, với học sinh từ nơi khác chuyển đến, nhà trường có trách nhiệm tiếp nhận bất kể thời điểm nào trong năm.

"Với quan điểm, không vi phạm quyền lợi học sinh, chúng tôi không quy định học sinh lớp 10 chuyển trường phải trùng 100% tổ hợp tự chọn". 

Tất cả học sinh TP.HCM thi vào lớp 10 phải đăng ký trực tuyến

Lâu nay, Belarus là quốc gia cung cấp số lượng lớn máy cày nội địa Belarus-92 cho Zimbabwe. 

Theo truyền thông Belarus, chú sư tử nhồi bông mà Tổng thống Mnangagwa tặng cho ông Lukashenko cũng sẽ được trưng bày tại dinh tổng thống ở thủ đô Minsk.

Phát biểu tại sự kiện, ông Lukashenko gửi lời cảm ơn tới các nước phương Tây vì đã trao cơ hội cho Belarus.

“Tôi muốn cảm ơn Mỹ và toàn phương Tây vì đã áp đặt lệnh trừng phạt với chúng tôi. Nếu không, những máy cày của Mỹ và Đức sẽ xuất hiện trên cánh đồng rộng lớn, thay cho máy cày của Belarus”, ông Lukashenko nói. 

Sự kiện này đã làm dấy lên những tranh cãi trên mạng xã hội về hình thức thưởng tiền cho những cá nhân hay nhóm nghiên cứu có thành tựu trong việc công bố, rằng thưởng bao nhiêu là đủ. 

Nhà nghiên cứu Lý Bình, giám đốc Viện nghiên cứu lúa gạo, Trường ĐH Nông nghiệp Tứ Xuyên, đồng tác giả của bài công bố, chịu sức ép dẫn tới phải viết giải thích rõ ràng trên blog cá nhân rằng phần lớn số tiền thưởng – 13 triệu NDT sẽ được sử dụng làm tài trợ cho những nghiên cứu trong tương lai. Chỉ phần còn dư - 0,5 triệu NDT sẽ được 27 người trong nhóm nghiên cứu chia nhau, như vậy sẽ chẳng khiến ai đột nhiên biến thành giàu có. 

Ông Lý tiếp tục thanh minh cho giải thưởng, rằng những nhà nghiên cứu tại các đại học nhỏ, ít danh tiếng ở Trung Quốc thường gặp khó khăn trong việc tiếp cận những nguồn tài trợ lớn, ổn định, do đó, ngân khoản được trường đại học cung cấp là vô cùng thiết yếu cho những nhóm nghiên cứu như của ông để tiếp tục những dự án được cho là hứa hẹn.

Trường ĐH Nông nghiệp Tứ Xuyên, nơi vừa tuyên bố khoản thưởng lên đến 13,5 triệu NDT (2 triệu USD) cho một nhóm nghiên cứu có công trình khoa học được công bố trên tạp chí Cell

Có thể, phát hiện của Lý và nhóm nghiên cứu về một loại gene có khả năng kháng bệnh sẽ giúp cho nhiều quốc gia đảm bảo an ninh lương thực. Trường của họ rõ ràng có quyền để tự hào và phấn khích về điều đó. Tuy nhiên, trao thưởng bằng việc bơm một khoản tiền mặt ngay sau khi bài báo được công bố vào hôm 30/6 liệu có phải là cách vinh danh đúng mực.

Hầu hết các đại học Trung Quốc hiện nay đang tư duy theo lối như vậy. Truyền thống thưởng tiền cho những nghiên cứu khoa học được công bố từ lâu đã ăn sâu bám rễ tại các viện nghiên cứu khoa học Trung Quốc. Ở nhiều nơi, đó còn là chủ trương chính thức và được viết thành quy định. Chẳng hạn, Trường ĐH Nông Lâm Triết Giang tại Lâm An có chính sách thưởng đều 500.000 NDT cho những bài báo được công bố trên Cell, Science hay Nature. Họ sử dụng một công thức để tính thưởng cho những công bố tại các tạp chí khác. 

Cụ thể, với những bài trên tạp chí có hệ số ảnh hưởng (impact factors – IF) cao hơn 10, tiền thưởng sẽ được tính bằng IF × 1.5 × 10.000 NDT. Theo câu chuyện trên Nhân dân nhật báo, năm 2016, khoảng 90% số đại học ở Trung Quốc có chính sách thưởng tiền cho những công bố khoa học. Thực tế đó không chỉ tồn tại duy nhất ở mỗi Trung Quốc, mà còn ở nhiều nơi trên thế giới như Qatar hay Arab Saudi, nơi những nhà khoa học cũng được hưởng chính sách tương tự.

Đây có thể là điều tốt cho cá nhân những nhà nghiên cứu và cũng là cách giúp các trường đại học quảng bá về thành tựu của họ. Tuy nhiên liệu điều đó có tốt cho khoa học, đặc biệt trong dài hạn, là một câu hỏi khó. Câu trả lời có lẽ là không.

Trước hết, chính sách thưởng tiền sẽ góp phần tạo nên một thứ văn hóa coi các nghiên cứu như một thứ phương tiện để nhà khoa học nhanh chóng kiếm được nhiều tiền. Hệ quả là, thay vì tiếp tục theo đuổi và tìm cách mở rộng những nghiên cứu tiềm năng trong quá trình thực nghiệm, họ sẽ chỉ tập trung công bố kết quả.  

Họ quá chú trọng vào chỉ số IF, thứ được nhắc đi nhắc lại và thổi phồng một cách quá đáng. Chính thước đo đó đã gây ảnh hưởng không mong muốn khi được sử dụng trong các quy trình xét duyệt tài trợ, tuyển dụng, bổ nhiệm và thăng tiến trong khoa học. Các giải thưởng bằng tiền bạc sẽ càng khiến người ta coi trọng IF một cách thái quá hơn, mà không quan tâm tới giá trị khoa học đạt được thực sự qua những nghiên cứu này.

Hơn nữa, điều quan trọng hơn ở đây là việc vội vàng trao giải thưởng cho nghiên cứu ngay sau khi được công bố cũng đồng nghĩa với việc tôn vinh một kết quả khoa học cho dù nó chưa được hoàn toàn chứng minh. Chưa có cơ sở nào để nói rằng những nhà khoa học Tứ Xuyên về loại gene kháng bệnh nấm ở lúa gạo sẽ bị bác bỏ sau khi có sự mổ xẻ tỷ mỉ của giới khoa học trong giai đoạn hậu công bố. Nhưng nếu chẳng may nó bị bác bỏ thì sao? Có nhiều kết quả nghiên cứu không hẳn là sai, song tầm quan trọng của chúng có thể đã bị phóng đại.

Lý giải của ông Lý rằng khoản tiền cho nhóm nghiên cứu chủ yếu mang tính chất tài trợ cho nghiên cứu tương lai chứ không chỉ thuần túy là giải thưởng, tuy nhiên điều này cũng chỉ ra một vấn đề căn bản ở Trung Quốc, cũng như các quốc gia khác - đó là xu thế cấp ngân sách nghiên cứu dựa trên thành tích quá khứ hơn là tiềm năng hay triển vọng trong tương lai. 

Hiện tại, những nghiên cứu về loại gene kháng bệnh đang rất hứa hẹn, và những nhà khoa học tại Tứ Xuyên có thể là đối tượng phù hợp để được giao nhiệm vụ khai thác xu hướng này. Tuy nhiên, họ cũng có thể tiếp tục đi theo những hướng tiếp cận khác, không liên quan tới những gene này trong tương lai. Trong bất cứ trường hợp nào, để đánh giá đúng mực liệu nhóm nghiên cứu có xứng đáng với khoản tiền tài trợ lớn hơn hay không, cần thông qua đề cương nghiên cứu, trong đó đặt ra mục tiêu rõ ràng, làm căn cứ để có sự đánh giá so sánh công bằng với những đề án khác trong việc cạnh tranh giành ngân sách tài trợ.  

Sự kiện này cũng gợi ra câu hỏi mang tính cấp thiết trong việc sử dụng ngân sách khoa học như thế nào ở Trung Quốc. Ông Lý nói bóng gió trên blog cá nhân rằng, những nhà khoa học tại các trường đại học lớn dễ được nhận nguồn tài trợ ổn định và có lợi thế hơn hẳn so với các đồng nghiệp ở các trung tâm nghiên cứu ít danh tiếng hơn, những người phải trở nên phụ thuộc vào những giải thưởng bằng tiền do trường của họ cấp như là những chiếc phao cứu sinh. 

Nhận định này cho thấy một hiện tượng, và ở khía cạnh nào đó cũng là vấn đề lớn, tại nhiều nơi trên thế giới, khi mà nhiều nguồn lực chỉ được ưu tiên tập trung cho những viện nghiên cứu hàng đầu. Trước thực trạng này, cộng đồng khoa học cần phải đấu tranh để có sự điều chỉnh. Tuy vậy, dù trong hoàn cảnh nào, tiêu chí xét duyệt công bằng và nghiêm ngặt là điều quan trọng nhất trong khoa học.  

Theo Tạp chí Tia sáng/ Văn Hải dịch (Nguồn: http://www.nature.com/news/don-t-pay-prizes-for-published-science-1.22å275)

Năm 2025 là thời điểm khóa học sinh đầu tiên theo chương trình giáo dục phổ thông mới (còn gọi là chương trình 2018) thi tốt nghiệp.

Dự thảo phương án thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025, vừa ban hành mới đây, của Bộ GD-ĐT có nhiều điểm mới, trong đó có việc đưa Lịch sử trở thành môn thi bắt buộc.

Điểm mới này nhận được ý kiến trái chiều từ dư luận. Nguyên nhân là do cách dạy, học và thi môn Lịch sử vốn nhận được nhiều sự quan tâm, đặc biệt khi điểm thi tốt nghiệp của môn học này thấp hơn các môn khác.

Trong kỳ thi THPT quốc gia 2019, 70% số bài thi Lịch sử điểm dưới 5, điểm trung bình môn là 4,3, thấp nhất trong 9 môn thi.

Ngược về những năm trước, điểm trung bình Lịch sử cũng rất thấp. Cụ thể, năm 2018, điểm trung bình môn Lịch sử là 3,79. Năm 2017, điểm trung bình môn này là 4,6. Năm 2016, trung bình môn Lịch sử là 4,49.

3 năm trở lại đây, tuy điểm trung bình môn Lịch sử có khả quan, nhưng vẫn thấp hơn các môn còn lại. Cụ thể, năm 2022 có 659.667 thí sinh tham gia thi môn Lịch sử, điểm trung bình là 6,34 điểm, điểm trung vị là 6,5. Điểm số có nhiều thí sinh đạt nhất là 7. Số thí sinh có điểm thấp hơn hoặc bằng 1 là 83 (chiếm tỷ lệ 0,01%); số thí sinh đạt điểm dưới trung bình là 127,557 (chiếm tỷ lệ 19,34%).

Năm 2021, có 637.005 thí sinh tham gia thi môn Lịch sử, điểm trung bình là 4,97, điểm trung vị là 4,75; điểm số có nhiều thí sinh đạt nhất là 4. Số thí sinh có điểm thấp hơn hoặc bằng là 540 (chiếm tỷ lệ 0,08%); số thí sinh đạt điểm dưới trung bình là 331.429 (chiếm tỷ lệ 52,03%).

Năm 2020, có 553.987 thí sinh tham gia thi môn này, điểm trung bình là 5,19, điểm trung vị là 5. Điểm số có nhiều thí sinh đạt được nhất là 4,5. Số thí sinh có điểm từ 1 trở xuống là 111, chiếm tỷ lệ 0,02%. Số thí sinh đạt điểm dưới trung bình là 260.074, chiếm tỷ lệ 46,95%.

Theo dự thảo phương án thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025, Lịch sử là môn thi tốt nghiệp THPT bắt buộc. PGS.TS Huỳnh Văn Chương - Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng, Bộ GD-ĐT, cho biết, trước khi quyết định đưa môn Lịch sử thành 1 trong 4 môn thi bắt buộc trong dự thảo, Bộ GD-ĐT đã cân nhắc rất kỹ và xin ý kiến đa chiều.

Đây là nhiệm vụ triển khai thực hiện Nghị quyết 63 của Quốc hội khóa XV, chỉ rõ: “Thiết kế môn Lịch sử trong Chương trình giáo dục THPT, bao gồm cả phần bắt buộc và phần lựa chọn một cách hợp lý, khoa học, bảo đảm hiệu quả cao nhất trong việc giáo dục truyền thống và phát triển nhân cách học sinh”.

Thay đổi cách dạy, ngân hàng đề thi - 'chìa khóa' giúp học sinh mê Lịch sử

Thầy Nguyễn Viết Đăng Du - Tổ trưởng tổ Lịch sử, Trường THPT Lê Quý Đôn, TP.HCM, hoàn toàn nhất trí với dự thảo Bộ GD-ĐT đề ra trên nguyên tắc có học có thi.

Theo thầy Du, việc Lịch sử trở thành môn thi bắt buộc sẽ đánh giá được cơ bản khả năng tiếp nhận kiến thức của học sinh và tạo động lực cho học sinh học Lich sử một cách nghiêm túc. Tuy nhiên, đề thi nên theo hướng tinh giản kiến thức, trong đó tập trung vào kiến thức Lịch sử trọng tâm để giảm tải cho học sinh.

"Về ngân hàng câu hỏi, đa số phải nằm trong lớp 12 và giảm tải. Vấn đề hiện nay là Bộ GD-ĐT sẽ ra đề theo hướng nào? Bởi, chương trình giáo dục phổ thông 2018 đối với môn Lịch sử không được cấu trúc theo xu hướng đồng tâm như chương trình cũ mà theo hướng xây dựng chuyên đề. Cho nên, vấn đề kiến thức có thể giới hạn theo chuyên đề rất dễ dàng"- Thầy Du nói.

Giáo viên này cũng cho rằng, mỗi hình thức thi sẽ có giá trị và mục tiêu riêng. Bốn môn chính thi riêng từng bài và các môn tự chọn thi gộp là hợp lý. Quan trọng nội dung thi có gây khó khăn cho thí sinh hay không. 

Tương tự, ông Phạm Thái Sơn - Giám đốc tuyển sinh Trường ĐH Công nghiệp Thực phẩm TP.HCM, cho rằng, Lịch sử là môn thi bắt buộc là chính xác, nhưng câu hỏi nên ở dạng suy luận, đừng bắt học sinh phải ghi nhớ các sự kiện.

"Nếu học sinh không nhớ lịch sử đất nước Việt Nam sẽ rất nguy hiểm"- ông Sơn nói. Tuy nhiên theo ông Sơn, cần phải thay đổi cách thi và thay đổi cách giảng dạy môn học này, phải làm sao giảng dạy và thi cử môn này thật sự thu hút.

Ngoài ra, ngân hàng đề thi phải làm sao có tính mở, thời sự và chính xác. Vì vậy, định kỳ hằng năm nên rà soát, bổ sung vào ngân hàng đề thi bằng cách tìm chuyên gia, giáo viên giỏi ra đề.

Thầy Nguyễn Đăng Khoa - Hiệu trưởng Trường THPT Marie Curie, TP.HCM, nhất trí, Lịch sử phù hợp là môn bắt buộc thi tốt nghiệp THPT. Bởi đây là môn học sinh cần nắm được các vấn đề như nguồn gốc con người, lịch sử nước nhà, lịch sử thế giới. Nếu thay đổi cách dạy môn này sẽ rất cuốn hút, học sinh sẽ không chỉ yêu thích mà còn say mê, tự tìm hiểu vấn đề. 

Theo ông Nguyễn Văn Ngai - nguyên Phó Giám đốc Sở GD-ĐT TP.HCM, Lịch sử là môn học cần được coi trọng, bắt buộc thi tốt nghiệp THPT là đương nhiên.

"Tuy nhiên cần phải thẳng thắn rằng, từ xưa nay việc biên soạn sách giáo khoa và phương pháp giảng dạy môn Lịch sử chưa thu hút học sinh"- ông Ngai nhìn nhận.

Theo ông Ngai, các nhà nghiên cứu biên soạn những cuốn sách theo chi tiết, kiến thức để hiểu sâu hơn lịch sử Việt Nam, để người đọc thấy được công sức của ông cha trong quá trình dựng nước, giữ nước. Những tài liệu này để học sinh có nhu cầu nâng cao hiểu biết tìm hiểu.

Đối với việc dạy đại trà chung trong trường, môn Lịch sử đừng bắt học sinh phải nhớ chi li, chi tiết từng trận đánh, làm sao qua môn học này hun đúc được tinh thần yêu nước, thấy được công sức của ông cha trong quá trình dựng nước, giữ nước, bảo vệ tổ quốc.

Điều này sẽ khiến học sinh kết nối, đồng cảm, quyết tâm giữ gìn truyền thống cha ông, bảo vệ quê hương đất nước, biết ơn những người đi trước, thấy được tài năng, khôn khéo, bản lĩnh của con người Việt Nam.

Sách giáo khoa và cách dạy phải nói được cốt lõi vấn đề thông qua những minh hoạ cụ thể, không cần người học phải nhớ ngày nào, giờ nào, đánh bao nhiêu trận...

Mời quý phụ huynh, học sinh tra điểm thi tốt nghiệp THPT quốc gia 2023trên VietNamNet

Dự kiến Lịch sử là môn thi tốt nghiệp THPT bắt buộc từ năm 2025