- Bố và chị bị tâm thần phân liệt,ẹmấtbốtâmthầnphânliệtconcónguycơbỏhọgia vang hôm nay người mẹ vốn là chỗ dựa duy nhất thì vừa qua đời bởi bệnh tim. Số phận bất hạnh khiến Phương có nguy cơ phải bỏ học giữa chừng.
- Bố và chị bị tâm thần phân liệt,ẹmấtbốtâmthầnphânliệtconcónguycơbỏhọgia vang hôm nay người mẹ vốn là chỗ dựa duy nhất thì vừa qua đời bởi bệnh tim. Số phận bất hạnh khiến Phương có nguy cơ phải bỏ học giữa chừng.
Đám lá còn tươi phơi dưới nắng nóng. |
Đó là căn nhà của chị Trần Thị Bảy, 63 tuổi.
Trong nhà, một đống lá khô đang nằm ở 1 góc. Đối diện đống lá, trên chiếc xe đạp cũ kỹ, một chùm quạt được kết bằng loại lá nón treo trên ghi đông, dường như chủ nhân của những chiếc quạt đang chuẩn bị mang đi đâu đó.
Kéo xong chiếc ghế mời khách, chị lại tiếp tục công việc đan quạt đang dang dở của mình.
Tay vừa đan, chị vừa kể: 'Tôi đến với nghề nón từ năm 12 tuổi. Nhà nghèo, cả nhà sống bằng nghề chằm nón. Cha mất sớm, tôi phải nghỉ học rồi bám theo nghề. Được một thời gian, nghề chằm nón quá cực nên gia đình tôi chuyển sang nghề đan quạt. Lá chằm nón và lá đan quạt cùng một loại nên tôi cảm thấy không xa lạ gì'.
![]() |
Chị Bảy so lá trước khi đan. |
Đôi tay của chị Bảy, thoăn thoắt. Chị làm biên, bẻ góc rồi trải đều chiếc quạt trên nền nhà. Hình trái tim đã ló dạng. Chẳng mấy chốc chiếc quạt đã xong. 'Đan quạt không nhiêu khê như chằm nón. Đơn giản, nhẹ nhàng, một ngày tôi có thể đan được gần 30 cây quạt', chị nói.
Cầm chiếc quạt trên tay, nhìn chị tiếp tục đan, chúng tôi vẫn chưa hình dung ra được nỗi khó khăn của người thợ. Nhưng chị Bảy cho biết, chị phải mất 6 tháng mới đan được.
'Mới nhìn vào, ai cũng tưởng dễ, mà dễ thiệt', chị vừa nói vừa cười. 'Tuy nhiên, muốn có một cây quạt tròn vành thì không dễ. Tôi đã nhiều lần đan xong rồi phải tháo ra đan đi đan lại'.
Những chiếc quạt được xếp sẵn trên xe. |
Mỗi chiếc quạt chỉ cần một tàu lá. Giá mỗi tàu lá là 2000đ, cộng với công đan, vốn chiếc quạt khoảng 5.000đ. Sau vài ngày đan chị mang sản phẩm ra chợ giao cho mối bán lẻ với giá 9.000đ. Như vậy với năng suất mỗi ngày của chị gần 30 chiếc, chị cũng kiếm được đôi chút để sống qua ngày mà không nhờ vả vào con cái.
Chị Bảy sinh được một người con trai. Con vừa lên 2 thì chồng mất, chị ở vậy và dùng 2 bàn tay miệt mài đan quạt nuôi con. Người con trai nay đã lớn, là thợ máy cho một gara ở TP. Tây Ninh. Chị cũng sắp có đứa cháu nội thứ 2.
Những chiếc quạt đã đan xong. |
Chị cho biết, 'Con trai nhiều lần đề nghị tôi nghỉ đan quạt nhưng làm sao nghỉ được. Tôi yêu nghề này lắm. Thu nhập ít, nhiều người bỏ nghề nhưng tôi vẫn cố bám. Chính nhờ vào nghề này đã giúp tôi nuôi con khôn lớn'.
Ở xóm này ngày xưa là xóm đan quạt. Trong con hẻm ngắn có đến gần 20 hộ làm nghề. Sau nhiều năm vật lộn với cuộc sống, nghề đan quạt không đáp ừng được nên nhiều người đã bỏ. Hiện tại nơi đây chỉ còn 3 hộ và chị Bảy là người tích cực nhất. Hai hộ kia chỉ làm cầm chừng.
Chị Bảy say sưa với công việc đan quạt. |
'Điều tôi lo nhất là hiện nay nguyên liệu rất khan hiếm. Lá mật cật - loại lá làm quạt, làm nón không còn nhiều. Có khi phải mua lá từ Campuchia nên giữ được nghề vô cùng khó khăn. Mặt khác, trên thị trường quạt điện quá rẻ và dễ mua nên ít người còn mặn mà với chiếc quạt đan tay này. Nhưng dù thế nào đi nữa, tôi vẫn phải giữ lấy để trả nghĩa cái nghề đã nuôi mẹ con tôi.
Giờ thì con đã lớn, mỗi ngày kiếm được chút ít cũng đủ qua bữa, khỏi phiền đến con. Quan trọng nhất là đan quạt vẫn nhàn nhã, còn hơn bán vé số vất vả nắng mưa', chị Bảy trải lòng với chúng tôi.
Mặt trống phải làm từ da trâu trên 10 tuổi, nuôi bằng cỏ tự nhiên. Ở Long An không kiếm được trâu, anh An phải đi đến Tây Ninh, qua Campuchia để tìm da trâu.
" alt=""/>Gia đình nặng lòng với nghề đan quạt ở Tây NinhNhững sản phẩm được thực hiện bằng phương pháp thêu nổi có thể ứng dụng để làm tranh treo tường, gối, thú nhồi bông... Nguyên liệu khá phổ biến và dễ tìm mua bao gồm: sợi len, vải poke, kim thêu nổi, khung gỗ.
Nguyễn Đức Phương (28 tuổi) có kinh nghiệm thêu nổi hơn 7 năm và là một trong những người đầu tiên theo đuổi môn này tại Việt Nam. "Mặc dù thêu nổi đã phổ biến trên thế giới từ lâu nhưng mới du nhập vào Việt Nam vài năm gần đây. Theo tôi biết, cộng đồng người quan tâm trên cả nước chỉ mới loanh quanh 1.000 người", anh nói.
Trước đây, Phương là nhân viên khách sạn nhưng vì dịch Covid-19 bùng phát, công việc của anh phải trì hoãn. Trong thời gian giãn cách xã hội, anh nhận thấy nhiều người có nhu cầu học các môn thủ công nên đã bỏ ngang công việc tại đó về để mở một cơ sở chuyên về thêu nổi nghệ thuật.
Lần đầu thử sức với thêu nổi, Hiền (20 tuổi) chia sẻ: "Trước đây em vốn chưa có kinh nghiệm thêu thùa gì, tình cờ biết đến bộ môn này nên đã đăng ký trải nghiệm xem mình có phù hợp hay không. Em thấy khá dễ làm quen, chỉ sau vài bước hướng dẫn đã làm được".
Mỗi sản phẩm được thực hiện trong vòng từ 2-3 tiếng tùy vào kích thước và độ chi tiết. Đối với những người lần đầu trải nghiệm, hầu hết họ lựa chọn những hình đơn giản, dễ thực hiện.
Những sản phẩm thủ công ngộ nghĩnh phù hợp để lưu niệm, trang trí, tặng bạn bè, người thân…
"Điểm đặc biệt thu hút của bộ môn này là mình có thể tự tay thực hiện một sản phẩm dành riêng cho bản thân. Mình chỉ trải nghiệm cho vui chứ không có ý định theo lâu dài", Trang (20 tuổi) chia sẻ.
Kim Hyun Jung (14 tuổi, bên phải) cùng nhóm bạn lần đầu trải nghiệm thêu nổi. "Em thấy hoạt động này rất phù hợp để gắn kết bạn bè. Chúng em vừa làm vừa thoải mái trò chuyện, khi làm xong tặng lẫn nhau, ai nấy đều rất vui vẻ", Kim nói.
Ngoài ra, cơ sở của anh Phương còn cung cấp dịch vụ làm thảm cỡ lớn có tên gọi là Tufting, sử dụng chính những kỹ thuật của Punch Neelde và cần thêm sự hỗ trợ của máy thêu chuyên dụng.
Những sản phẩm thảm cỡ lớn được thực hiện từ 6-8 tiếng, đòi hỏi sự kiên nhẫn của người thực hiện. "Tuy không khó nhưng làm khá lâu, lúc đầu làm quen tay mình còn yếu nên chưa quen", chị Nguyễn Thu Hà chia sẻ.
Mỗi ngày, cơ sở của Phương đón khoảng 20 học viên, mỗi ca học là 4 tiếng. Lượng người đăng ký cao điểm thường vào dịp cuối tuần.