Đi học thêm vào buổi tối (Ảnh Lê Huyền)

Giải pháp quyết liệt vẫn khó có kết quả mỹ mãn

“Đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục Việt Nam” là chủ trương mới đã được Đảng – Quốc hội đưa ra, trong đó có vấn đề “đổi mới chương trình và sách giáo khoa” đang được dư luận xã hội đặc biệt quan tâm.

Mấy chục năm nay, nội dung chương trình và sách giáo khoa, nhất là giáo dục phổ thông (GDPT), ở nước ta thường được thiết kế theo hai cách tiếp cận. 

Đó làtiếp cận nội dung và tiếp cận mục tiêu - hai quan điểm được một số quốc gia trên thế giới áp dụng trong việc xây dựng chương trình (XDCT) giáo dục.

Cả hai cách tiếp cận đều có những mặt tích cực, tuy nhiên chỉ định hướng theo một trong hai quan điểm ấy thì sẽ có những bất cập. 

Nếu XDCT theo tiếp cận nội dung thì chương trình sẽ lấy việc truyền đạt nội dung kiến thức làm mục đích chính. Việc kiểm tra - đánh giá (KT-ĐG) cũng sẽ theo hướng tiếp cận ấy.

 Theo cách tiếp cận này thì Chương trình = Nội dung.Quan điểm này thường dễ dẫn đến việc nhồi nhét kiến thức (thể hiện qua hoạt động biên soạn sách giáo khoa, khối lượng kiến thức, phương pháp dạy học, hình thức KT-ĐG…).

XDCT theo hướng tiếp cận nội dung thường dẫn đến tình trạng quá tải, nhiều nội dung không phù hợp với trình độ người học và cấp học. Người dạy phải chạy theo mục tiêu hoàn thành khối lượng kiến thức do đó không còn thời gian để giúp học sinh (HS) rèn luyện các kỹ năng khác.

Trên cơ sở chương trình, để thực hiện việc dạy một môn học, bài học, người giáo viên (GV) phải xác định rõ mục tiêu kiến thức, kỹ năng và thái độ cho môn học, bài học ấy.

Thế nhưng với lượng thời gian được “phân phối” trong chương trình, người GV không thể nào có điều kiện để đạt được hai mục tiêu còn lại! 

Để đạt mục tiêu kiến thức, lượng “thông tin thô” được GV nhồi nhét cho kịp chương trình trong khi đó đúng ra là GV phải làm cho học sinh (HS) không chỉ biết, hiểu, phân tích, tổng hợp, đánh giá mà còn vận dụng… lượng kiến thức ấy vào thực tiễn, từ đó có thái độ thích thú, tự tin, khát vọng tìm tòi, trách nhiệm với xã hội thông qua việc áp dụng vào cuộc sống. Mục tiêu kiến thức chính là kỹ năng nhận thức.

Mục tiêu kỹ năng là giúp cho HS có khả năng thực hiện đúng hành động, hoạt động phù hợp với những mục tiêu và điều kiện cụ thể kể cả hoạt động trí tuệ liên quan đến kiến thức. Mục tiêu thái độ là giúp cho HS có được kỹ năng giao tiếp (tinh thần trách nhiệm, thái độ, cảm xúc…) đối với chính môn học, bài học ấy trong và sau quá trình dạy học.

Với chương trình và phân phối chương trình hiện hữu, người GV không đủ thời gian nhồi nhét kiến thức theo chương trình thì làm sao nghĩ đến chuyện sáng tạo? HS thì như cái bị hứng mớ kiến thức phần lớn chưa kịp tiêu hóa còn đâu thời gian chuyển hóa thành thái độ hứng thú, tự tin ứng xử vào cuộc sống!

XDCT theo tiếp cận nào thì hình thức kiểm tra đánh giá cũng theo hướng ấy. Kiểm tra đánh giá “trả bài” theo tiếp cận nội dung sẽ làm thui chột tính phát triển người học, ngược lại với bản chất của giáo dục.

Ảnh minh họa Đinh Quang Tuấn

Chúng ta thường nghe câu “Thi thế nào thì dạy thế ấy. Thi thế nào thì học thế ấy!”.Chúng ta hô hào giảm tải nội dung, đổi mới phương pháp… nhưng không thay đổi hình thức và mục tiêu kiểm tra đánh giá thì vĩnh viễn không có kết quả theo mong muốn.

Tiếp cận mục tiêu là quan điểm XDCT dựa vào kết quả đầu ra hay là dựa vào các sản phẩm với các tiêu chuẩn đã được xác định sẵn.

 Theo cách tiếp cận này thì Chương trình = Nội dung + Mục tiêu + Phương pháp. Quan điểm này vẫn có những mặt tích cực nhưng sẽ khó thực hiện vì tính chất “không giống nhau” của các chủ thể và khách thể trong hoạt động giáo dục.

Học thêm là yêu cầu “không thể khác”

Bên cạnh hai cách tiếp cận trên, hiện nay các nền giáo dục tiên tiến trên thế giới xây dựng chương trình theo tiếp cận phát triển. Cách tiếp cận này là thể hiện triết lý giáo dục khai phóng (Liberal Education).

Theo cách tiếp cận này, chương trình là một quá trình và giáo dục là sự phát triển. 

Chương trình giáo dục là một bản kế hoạch tổng thể của hoạt động giáo dục. Giáo dục phải phát triển tối đa mọi năng lực tiềm ẩn trong mỗi con người, làm cho họ làm chủ được những tình huống, đương đầu được với những thách thức sẽ gặp phải trong cuộc đời một cách chủ động và sáng tạo.

Tính chất phát triển ở đây hướng đến đối tượng giáo dục và cả điều kiện khách quan của hoạt động giáo dục.

 Cách tiếp cận này mang tính chất linh hoạt, mềm dẻo, phù hợp với nhu cầu, hoàn cảnh người học và điều kiện chủ quan và khách quan trong việc thực hiện chương trình giáo dục.

Từ quan điểm này, việc biên soạn sách giáo khoa cũng rất đa dạng, người học và người dạy sẽ “tùy chọn” sách giáo khoa nào thích hợp nhất và hoàn toàn có thể tham khảo nhiều sách giáo khoa, tài liệu giảng dạy và học tâp cho việc thực hiện một chương trình.

Chính cách tiếp cận này sẽ giúp cho người GV có đủ điều kiện thực hiện cùng lúc 3 mục tiêu trong cùng một sản phẩm là người học.

Và như vậy, “kỹ năng sống” của HS chính là sản phẩm tích hợp 3 mục tiêu được hình thành trong suốt quá trình dạy của GV và quá trình học của HS trên nền tảng gia đình và xã hội. Kỹ năng sống không thể có được qua việc “rao giảng” trên lớp và tách khỏi môi trường xã hội.

Từ phân tích trên, việc dạy thêm, học thêm hoàn toàn xuất phát từ yêu cầu “không thể khác” một khi chương trình vẫn như cũ.

Dù chúng ta có nỗ lực đến đâu cũng vẫn luẩn quẩn trong mớ bòng bong, khó thoát ra được vì “học là để thi, thi phải trả bài, trả bài phải đúng đáp án, đáp án là nội dung được quy định sẵn”...

Vậy thì không thể không học thêm và có nhu cầu học thêm thì phải có dạy thêm.

 Không nên đổ hết tội cho những thầy giáo dạy thêm (tất nhiên không loại trừ một số GV cố tình làm khó để bắt HS phải học thêm).

Giáo dục là một thể thống nhất hữu cơ, không thể bẻ khúc ra để sửa chữa, đổi mới cấp này hay cấp khác, ở địa phương này hay địa phương khác.

Nhà giáo Nguyễn Toàn

Đáp án đề thi môn Vật lý mã đề 759 tốt nghiệp THPT quốc gia 2016:

Gợi ý đáp án môn Vật Lý mã đề 759

Xem thêm đáp án các mã đề khác:

iPhone không phải là chiếc smartphone đầu tiên xuất hiện trên thị trường. Nhưng những điện thoại thông minh trước đó như BlackBerry hay Motorola, dù có một đối tượng khách hàng nhất định, chưa bao giờ thực sự phổ biến.

Với ngôn ngữ thiết kế tối giản và giao diện đơn giản, iPhone đã thay đổi toàn bộ thế giới công nghệ smartphone, đồng thời trở thành kẻ tiên phong cho các nhà sản xuất điện thoại sau này.

Theo Wall Street Journal, bản thân những người đã sáng tạo ra iPhone như cựu Giám đốc Tony Fadell cũng không lường trước được tầm ảnh hưởng vĩ đại của thiết bị này.

Khởi đầu bị chê cười

Những ngày đầu ra mắt, iPhone 2G từng bị chê trách thậm tệ vì người dùng phải gõ chữ trên màn hình. Steve Ballmer, Giám đốc điều hành Microsoft thời bấy giờ, từng chê cười ý tưởng của Apple vì thiếu bàn phím. Ông cho rằng iPhone không phải là chiếc điện thoại dành cho doanh nhân khi nó không được trang bị bàn phím QWERTY vật lý và sẽ gặp nhiều khó khăn khi soạn thảo email.

Ra mắt vào năm 2007, iPhone 2G là khởi nguồn của đế chế hùng mạnh nhất thế giới. Ảnh: AP.

Bản thân nội bộ của Apple cũng có những mối băn khoăn tương tự. Tuy nhiên, “cha đẻ” của iPod Tony Fadell đã nhận ra một nghịch lý rằng những nhân viên khi trải nghiệm chiếc iPhone đầu tiên đều say mê đến mức không thể đặt nó xuống.

“Văn hóa của Apple đã thay đổi kể từ khi chúng tôi có thể kiểm tra tin nhắn và thông báo mọi lúc mọi nơi chỉ với chiếc iPhone trong tay. Nhưng điều chúng tôi không ngờ đến là thứ văn hóa này thậm chí còn lan rộng ra đến mọi người”, ông chia sẻ.

Đến năm 2008, chiếc iPhone 3G ra đời cùng với kho ứng dụng App Store. Kho ứng dụng là nơi chứa đựng mọi thứ người dùng cần, từ mạng xã hội Facebook, Twitter đến các tựa game giải trí như Angry Birds.

Vào thời điểm đó, giới lãnh đạo của Táo khuyết rất lưỡng lự vì không chắc điều gì sẽ xảy ra nếu App Store được công bố cùng với iPhone 3G.

“Ban đầu, chúng tôi nghĩ sẽ có khoảng 50 ứng dụng trong App Store và cho rằng đây là một khởi đầu tốt. Nhưng không ngờ chúng tôi lại có đến 500 ứng dụng”, Greg Joswiak, Phó chủ tịch bộ phận tiếp thị sản phẩm của Apple, chia sẻ. Một tuần sau, con số này nâng lên thành 25.000 ứng dụng.

Tạo nên nhiều xu hướng

Theo Fadell, Apple đã tỏ ra hứng thú với tính năng chụp ảnh từ sớm. Hãng công nghệ đã tham vọng tạo ra chiếc camera của riêng mình sau thành công của iPod. Cuối cùng, Apple đã sáng tạo nên chiếc iPhone, một thiết kế có thể kết hợp cả hai trong một.

“Với chiếc điện thoại luôn có sẵn trong túi, tại sao người dùng phải mang theo chiếc máy ảnh thứ 2 bên người”, Joswiak nói. Cựu Phó chủ tịch Apple khẳng định ngay từ đầu, Táo khuyết đã định hướng phải luôn cải thiện chất lượng camera.

Tuy nhiên, họ không thể ngờ rằng chức năng chụp selfie lại thu hút người dùng đến vậy.

Steve Jobs từng khẳng định iPhone là một sản phẩm mang tính cách mạng và đi trước những điện thoại khác ít nhất là 5 năm. Ảnh: Wall Street Journal.

“Chiếc điện thoại tiếp theo của chúng tôi khi đó có camera ở mặt trước. Nhưng điều làm chúng tôi băn khoăn là người dùng có thể làm gì với chiếc máy ảnh này. Đương nhiên, họ có thể chụp ảnh với nó nhưng liệu đó có phải là tính năng đột phá hay không?”, Justin Santamaria, cựu kỹ sư trưởng của Apple và là người đứng sau iMessage và FaceTime, nói vào năm 2010.

Thực tế đã chứng minh camera selfie là một thành công vượt trội. Trào lưu chụp ảnh tự sướng đã trở nên phổ biến với nhóm người dùng iPhone trẻ, đồng thời tạo điều kiện cho những ứng dụng chia sẻ ảnh khác phát triển.

FaceTime cũng là ứng dụng đầu tiên của Apple sử dụng công nghệ thông báo đẩy. Tính năng này cho phép người dùng nhận được thông báo thông qua những chấm đỏ trên góc phải ứng dụng, âm thanh và thanh hiện ra trên màn hình chính. Ngày nay, người dùng nhận đến hàng chục, thậm chí là hàng trăm thông báo đẩy mỗi ngày.

“Tôi nhận ra rằng những thông báo làm chúng ta trở nên xao nhãng hơn bao giờ hết”, Santamaria chia sẻ. Bà cho biết vào lúc đó đội ngũ phát triển chỉ nghĩ rằng thông báo đẩy sẽ giúp trải nghiệm iPhone trở nên có hệ thống và gọn gàng hơn, chứ không hề muốn thu hút sự chú ý của người dùng.

iPhone 6 là một trong những dòng điện thoại bán chạy nhất mọi thời đại. Ảnh: Wall Street Journal.

Đi ngược lại với định hướng ban đầu

Đến năm 2011, cuộc đua smartphone trở nên căng thẳng hơn bao giờ hết. Các nhà sản xuất điện thoại Android, đặc biệt là Samsung, bắt đầu tăng kích thước màn hình. Chiếc Galaxy Note đầu tiên với tấm màn 5,3 inch thành công vượt bậc. Nhưng về phần mình, Apple lại nằm ngoài cuộc đua này.

Ban đầu, Apple dường như lờ đi trào lưu. Tuy nhiên, đến năm 2014, họ không thể đứng ngoài cuộc chơi, và cho ra đời mẫu iPhone 6 Plus với màn hình 5,5 inch. Đó cũng là một trong những thiết bị thành công nhất trong lịch sử Apple.

Mặt khác, nhiều người cho rằng iPhone X ra đời năm 2017 là sự thay đổi lớn của Apple với sự ra đời của công nghệ nhận khuôn mặt Face ID và sự biến mất của nút Home truyền thống. Song, theo Wall Street Journal, chiếc iPhone 11 có dung lượng pin lớn mới là thành công thật sự, khi người dùng có thể yên tâm dùng máy cả ngày mà không sợ hết pin.

Ngay tại thời điểm ra mắt, iPhone 11 bán cực chạy, vượt xa kỳ vọng của Apple. Ảnh: The Verge.

Giờ đây, cầm chiếc smartphone có màn hình lớn, camera đẹp và pin tốt trên tay, người dùng như đang sử dụng một chiếc máy tính thu nhỏ. Nhận thức được điều đó, các công ty mạng xã hội ngay lập tức phát triển những thuật toán đề xuất nội dung nhằm lôi kéo sự quan tâm của người dùng.

Đây vốn không phải là ý định ban đầu của Apple khi giới thiệu iPhone.

Theo Wall Street Journal, không thể phủ nhận rằng iPhone là một công cụ hữu ích, phục vụ con người trong học tập, làm việc, giao tiếp và giải trí. “Nhưng chúng tôi cũng muốn người dùng nhớ rằng chỉ nên sử dụng nó ở một mức độ vừa phải. Họ cần kiểm soát cường độ sử dụng iPhone của mình”, ông Joswiak, Phó chủ tịch bộ phận tiếp thị sản phẩm của Apple nói.

(Theo Zing)

Chiếc iPhone nguyên mẫu trị giá 500.000 USD

Một trong những nguyên mẫu cực hiếm của iPhone 2007 có giao diện giống iPod, trị giá khoảng 500.000 USD, gấp nhiều lần so với một chiếc iPhone 13.