Nhận định, soi kèo Sydney FC vs Wellington Phoenix, 15h00 ngày 16/3: Cứ ngỡ ngon ăn

Dưới đây là những cột mốc đáng nhớ trong cuộc khủng hoảng chính trị - kinh tế đang làm rung chuyển đảo quốc Nam Á có 22 triệu dân này, theo báo Guardian:

Ngày 1/4

Tổng thống Gotabaya Rajapaksa ban bố tình trạng khẩn cấp tạm thời, trao cho lực lượng an ninh toàn quyền truy bắt và giam giữ những kẻ tình nghi, sau một loạt các cuộc biểu tình rầm rộ khắp toàn quốc.

Ngày 3/4

Hầu như tất cả nội các Sri Lanka đều từ chức tại một cuộc họp lúc đêm muộn, cô lập ông Rajapaksa và Thủ tướng Mahinda Rajapaksa. Sau khi chống lại những lời kêu gọi tìm kiếm một gói cứu trợ từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), thống đốc ngân hàng trung ương đã tuyên bố từ chức một ngày sau đó.

Ngày 5/4

Bộ trưởng Tài chính Ali Sabry từ chức chỉ 1 ngày sau khi ông được bổ nhiệm. Ông Rajapaksa bị mất đa số ủng hộ trong quốc hội khi các đồng minh cũ thúc ép ông từ chức. Tổng thống rốt cuộc dỡ bỏ sắc lệnh tình trạng khẩn cấp.

Ngày 10/4

Các bác sĩ của Sri Lanka cho biết họ gần như không còn các loại thuốc giúp cứu sống sinh mạng người bệnh. Họ cảnh báo cuộc khủng hoảng có thể giết chết nhiều người hơn cả đại dịch Covid-19.

Ngày 12/4

Chính phủ Sri Lanka thông báo họ sẽ không thể chi trả khoản nợ nước ngoài 51 tỷ USD sau khi cạn kiệt ngoại tệ để nhập khẩu các mặt hàng thiết yếu.

Ngày 19/4

Trong lúc đụng độ với cảnh sát, một người biểu tình đã thiệt mạng. Đây là trường hợp tử vong đầu tiên trong các cuộc biểu tình chống chính phủ kéo dài suốt nhiều tuần. Ngày hôm sau, IMF thông báo đã yêu cầu Sri Lanka tái cơ cấu các khoản nợ nước ngoài khổng lồ trước khi tổ chức có thể thống nhất về một gói giải cứu mới.

Ngày 9/5

Một đám đông gồm những người trung thành với chính phủ từ vùng nông thôn đã tấn công những người biểu tình ôn hòa cắm trại bên ngoài văn phòng của tổng thống ở thủ đô Colombo. 9 người thiệt mạng và hàng trăm người khác bị thương trong các cuộc tấn công trả đũa sau đó, với các đám đông nhắm vào những kẻ gây ra bạo lực và phóng hỏa đốt tư dinh của các nhà lập pháp.

Ông Mahinda Rajapaksa từ chức thủ tướng và được quân đội giải cứu sau khi hàng nghìn người biểu tình tràn vào dinh thự của ông ở Colombo. Người được bổ nhiệm thay thế ông là Ranil Wickremesinghe, một chính khách kỳ cựu.

Ngày 10/5

Bộ Quốc phòng Sri Lanka ra lệnh cho quân đội bắn ngay lập tức bất cứ ai tham gia vào việc cướp bóc hoặc "gây nguy hại đến sinh mạng". Song, những người biểu tình đã bất chấp lệnh giới nghiêm mới của chính phủ.

Ngày 10/6

Liên Hợp Quốc cảnh báo, Sri Lanka đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng, với hàng triệu người đang cần viện trợ. Hơn 3/4 dân số đã phải giảm lượng thức ăn của họ.

Ngày 27/6

Chính phủ tuyên bố, Sri Lanka gần cạn kiệt nhiên liệu và tạm dừng tất cả các hoạt động bán xăng, ngoại trừ cho các dịch vụ thiết yếu.

Ngày 1/7

Chính phủ công bố dữ liệu cho thấy lạm phát đã đạt mức cao kỷ lục trong tháng thứ 9 liên tiếp.

Ngày 9/7

Tổng thống Rajapaksa rời tư dinh ở Colombo với sự hỗ trợ của quân đội, ngay trước khi những người biểu tình xông vào khu nhà. Ông được đưa đến một địa điểm bí mật ở ngoài khơi. Đoạn phim quay cảnh bên trong dinh thự của tổng thống cho thấy những người biểu tình tưng bừng nhảy xuống hồ bơi và khám phá các phòng ngủ sang trọng bên trong.

Nơi ở của Thủ tướng Wickremesinghe cũng bị đốt phá. Theo cảnh sát, ông Wickremesinghe và gia đình không có mặt tại hiện trường lúc đó. Phát biểu trên truyền hình sau đó, Chủ tịch quốc hội Mahinda Abeywardana cho hay, Tổng thống Rajapaksa đã đề xuất từ chức vào ngày 13/7 để mở đường cho quá trình "chuyển giao quyền lực trong hòa bình". 

Ngày 13/7

Tổng thống Rajapaksa bay tới Maldives bằng máy bay quân sự, có vợ và 2 vệ sĩ tháp tùng.

Chủ tịch Quốc hội thông báo, Thủ tướng Wickremesinghe được bổ nhiệm làm quyền tổng thống. Sri Lanka ban bố tình trạng khẩn cấp vô thời hạn.

Ngày 14/7

Những người biểu tình tuyên bố họ sẽ chấm dứt việc chiếm đóng các tòa nhà chính phủ, bao gồm cả dinh tổng thống, văn phòng ban thư ký tổng thống và văn phòng thủ tướng. Tuy nhiên, họ khẳng định sẽ tiếp tục các nỗ lực hạ bệ tổng thống và thủ tướng.

Tổng thống Rajapaksa rời Maldives đến Singapore. Chính phủ Singapore cho biết, ông Rajapaksa đang có "chuyến thăm riêng tư" và chưa nộp đơn xin tị nạn. Khi đến nơi, ông Rajapaksa đã gửi thư điện tử đến Chủ tịch Quốc hội Sri Lanka để chính thức xin từ chức, theo một quan chức nước này. Đơn từ chức sau đó được chuyển đến tổng chưởng lý của Sri Lanka để xem xét các tác động pháp lý trước khi nhà chức trách đưa ra quyết định có chính thức chấp nhận nó hay không.

Tuấn Anh

Theo DW, ngay sau khi Nga mở chiến dịch quân sự đặc biệt sang Ukraine vào cuối tháng 2, các quan chức Mỹ được cho đã cố gắng sắp xếp một cuộc điện đàm giữa Tổng thống Mỹ Joe Biden và Thái tử Ảrập Xêút Mohammed bin Salman. Tuy nhiên, ông Bin Salman đã từ chối nhận cuộc gọi. Song, ngay sau đó, vị thái tử này đã có các cuộc trao đổi với Tổng thống Nga Vladimir Putin và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào tháng tiếp theo.

Nhà Trắng bác bỏ thông tin về việc các cuộc gọi của ông Biden đã bị từ chối. Nhưng một số nhà quan sát coi đây là sự cố mới nhất về thời kỳ đặc biệt lạnh giá trong quan hệ giữa Mỹ với một số nước xuất khẩu dầu mỏ thân cận nhất ở Trung Đông. Trước đó, Tổng thống Biden từng gọi Ảrập Xêút là “một quốc gia bị bài xích” vì liên quan đến vụ sát hại nhà báo lưu vong Jamal Khashoggi năm 2018.

Xung đột Nga - Ukraine khiến Mỹ nhận ra họ cần Ảrập Xêút và các nước Trung Đông khác một lần nữa. Mỹ và châu Âu muốn các nước đối tác trong khu vực bơm thêm dầu mỏ ra thị trường để hạ giá năng lượng toàn cầu, ủng hộ các nghị quyết của Liên Hợp Quốc nhằm phản đối chiến dịch tấn công Ukraine và hỗ trợ bằng các lệnh trừng phạt Moscow.

Tuy nhiên, các nước Trung Đông tỏ ra lưỡng lự. Những nước giàu dầu mỏ như Ảrập Xêút và UAE gần như vẫn gắn chặt với giới hạn về sản lượng dầu thô theo thỏa thuận đạt được trước đó của nhóm OPEC+, bao gồm cả Nga. Các siêu du thuyền, máy bay tư nhân và tài sản của các nhà tài phiệt Nga cũng đang tránh được việc bị tịch thu ở UAE. Các nước khác trong khu vực, bao gồm cả các đồng minh của Mỹ như Iraq, Jordan và Israel, đã từ chối bỏ phiếu chống lại Nga tại Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc.

Cảm giác bị bỏ rơi

Theo giới phân tích, có một số nguyên nhân khiến Mỹ, một nước có ảnh hưởng lớn ở Trung Đông suốt nhiều thập kỷ, không thể thuyết phục các đồng minh trong khu vực đứng về phía họ trong cuộc xung đột Nga - Ukraine.

Kể từ khi kết thúc Thế chiến hai, Mỹ đã đánh đổi sức mạnh quân sự để lấy sự đảm bảo an ninh năng lượng từ khu vực. Một báo cáo hồi tháng 4 của Hội đồng quan hệ đối ngoại Châu Âu (ECFR) chỉ ra rằng, Mỹ "vẫn là nước đảm bảo an ninh chiếm ưu thế và nhà xuất khẩu vũ khí lớn nhất cho khu vực”. Washington vẫn duy trì nhiều căn cứ quân sự lớn ở khắp Trung Đông, với khoảng 45.000 - 60.000 nhân viên đồn trú, nhiều hơn sự hiện diện quân sự của các quốc gia khác.

Tuy nhiên, khi Mỹ bắt đầu tự khai thác dầu mỏ ở trong nước (kể từ năm 2019, xứ sở cờ hoa đã xuất khẩu nhiều xăng dầu hơn nhập khẩu), Washington ít coi trọng các nhà sản xuất dầu mỏ ở Trung Đông hơn.

Ông Aaron D. Miller, cựu cố vấn chính sách đối ngoại cho Chính phủ Mỹ đang là thành viên cấp cao của Quỹ Carnegie vì Hòa bình quốc tế nhận định, trong hơn 20 năm qua, dù Mỹ chưa rút khỏi Trung Đông, nhưng các ưu tiên của nước này đã thay đổi. Theo ông, các đối tác của Mỹ ở Trung Đông, đặc biệt là Ảrập Xêút và UAE, đã nhận ra sự giảm sút chú ý của Washington và tìm cách tiếp cận những nước khác.

Ví dụ, Trung Quốc cho đến nay là nhà nhập khẩu dầu lớn nhất thế giới và vào năm 2020, 47% lượng nhiên liệu nhập khẩu của nước này đến từ Trung Đông. Siêu cường châu Á đã và đang củng cố các mối quan hệ ở đây, kể cả hỗ trợ phát triển tên lửa đạn đạo ở Ảrập Xêút, mua lại các cơ sở sản xuất dầu và đầu tư vào cơ sở hạ tầng của Iraq.

Bilal Saab, giám đốc Chương trình quốc phòng và an ninh tại Viện Trung Đông ở Washington xác nhận, các nước Trung Đông có các lợi ích riêng và Mỹ không phải là "quốc gia duy nhất tham gia cuộc chơi". Họ còn có những lựa chọn khác, dù có thể không tốt bằng Mỹ nhưng luôn tồn tại ở đó.

Tuy nhiên, khi chiến sự ở Ukraine kéo dài và tình hình kinh tế toàn cầu xấu đi (một phần do giá dầu tăng cao), Mỹ đang cố gắng giành lại nền tảng mà họ đã mất vào tay các nước khác như Trung Quốc hay Nga.

Một phái đoàn cấp cao Mỹ, do Phó Tổng thống Kamala Harris dẫn đầu đã đến thăm UAE hồi giữa tháng 5 và gặp gỡ nhà lãnh đạo Mohammed bin Zayed Al Nahyan. Truyền thông Mỹ mới đây đưa tin, Tổng thống Biden sẽ đích thân công du Ảrập Xêút vào giữa tháng 7 để gặp Thái tử Mohammed bin Salman, điều ông dường như từng e ngại.

Hợp tác đôi bên cùng có lợi

Theo ông Miller, để có thể thuyết phục Trung Đông đứng về phía Mỹ trong xung đột Nga - Ukraine, Washington không nên gây áp lực với các nước trong khu vực, nhất là khi liên quan đến lợi ích quốc gia thiết yếu của họ. Thay vào đó, Washington cần "quản lý liên minh một cách khôn ngoan, lão luyện" với các đề xuất hợp tác đôi bên cùng có lợi. 

Chuyên gia Saab tin, một trong những lĩnh vực hợp tác tiềm năng như vậy là xây dựng hệ thống phòng không và tên lửa tích hợp. Đây là điều mà các quốc gia như Ảrập Xêút và UAE đang cần sau khi các cuộc tấn công tên lửa từ Yemen từng khiến Ảrập Xêút phải tạm ngưng sản xuất tới một nửa sản lượng dầu năm 2019.

Ông Saab hy vọng, Washington sẽ "thiết lập lại" mối quan hệ với các đối tác Trung Đông quan trọng, vì mô hình "đổi dầu lấy bảo đảm an ninh" Mỹ từng áp dụng trước đây không còn hiệu quả nữa. Theo ông, đó là "mối quan hệ hợp tác mới theo các điều khoản mới, trong đó mỗi bên đều có nghĩa vụ và trách nhiệm với các lợi ích an ninh tập thể và khu vực". Điều này sẽ giúp kéo dài danh sách các nước sẵn sàng áp trừng phạt Nga cũng như tạo thêm lợi thế cho Mỹ trong cuộc cạnh tranh chiến lược với Trung Quốc.

Tuấn Anh

Cuộc đua danh hiệu Áo chấm đỏ (vua leo núi) diễn ra kịch tính. Chặng 4 có 2 đèo được tính điểm Áo chấm đỏ, trong đó Pha Đin có mức thưởng cao nhất cuộc đua với 30 điểm dành cho tay đua hạng nhất. Tại đèo Pha Đin, cua-rơ Nguyễn Đức Thắng (Hà Nội) về nhất. Còn tại đèo Tằng Quái với 15 điểm thưởng dành cho hạng nhất, tay đua Phạm Lê Xuân Lộc đã có màn tăng tốc ấn tượng để về đầu tiên. 

Sau hơn 4 giờ tranh tài, cua-rơ Nguyễn Hướng (Đồng Nai) cán đích đầu tiên tại Quảng trường 7-5 (TP Điện Biên Phủ) và thắng chặng 4. Kết quả xếp hạng sau 4 chặng như nhau: Cua-rơ Phạm Lê Xuân Lộc đòi lại thành công áo Vàng từ tay Nguyễn Minh Thiện (Vĩnh Long); đồng thời bảo vệ thành công danh hiệu áo Trắng (tay đua dưới 23 tuổi xuất sắc nhất) và áo Chấm đỏ. Trong khi đó, cua-rơ Nguyễn Minh Thiện bảo vệ thành công danh hiệu áo Xanh (vua nước rút). Ở giải thưởng đồng đội, đội xe đạp Đồng Tháp xuất sắc vượt qua đội TP.HCM để xếp hạng nhất và gần như chắc chắn sẽ giành cúp vô địch chung cuộc. 

Ca sĩ Đức Tuấn háo hức tranh tài tại marathon 'Hành trình về Làng Sen 2024'