Buổi diễn tập nằm trong khuôn khổ chương trình Tập huấn triển khai các chính sách an toàn thông tin mạng và diễn tập thực chiến về an toàn thông tin mạng năm 2023, diễn ra từ ngày 23 đến 26-12. Đây là năm đầu tiên Khánh Hòa tổ chức chương trình và dự kiến định kỳ tổ chức hàng năm để tăng cường năng lực ứng phó sự cố an toàn thông tin và cải thiện, nâng cao chỉ số chuyển đổi số (DTI) của tỉnh.

Chương trình tập trung tập trung giải quyết vấn đề làm thế nào để phát hiện, rà soát, xử lý kịp thời lỗ hổng trên các hệ thống cổng/trang thông tin điện tử, ứng dụng web sử dụng Liferay theo hướng thực chiến.

Đồng thời giới thiệu một số phương pháp, kỹ năng tấn công sâu bên trong hệ thống (lateral movement, pivoting) để thực hiện tấn công thăm dò hệ thống nhằm chiếm quyền kiểm soát Active Directory.

Hơn 70 thành viên là cán bộ, công chức, viên chức chuyên trách công nghệ thông tin của các cơ quan, đơn vị, địa phương trên địa bàn Khánh Hòa đã tham gia chương trình diễn tập.

Họ được chia thành các đội tấn công và phòng thủ. Đội tấn công cố gắng sử dụng các kỹ thuật tấn công trong thực tế để khai thác máy chủ Web và sử dụng máy chủ Web làm bàn đạp tấn công sang máy chủ khác trong vùng DMZ; đảm bảo tính chuyên sâu và yếu tố thực chiến để tấn công vào hệ thống mục tiêu diễn tập.

Trong khi đó, đội phòng thủ cần đảm bảo các nhiệm vụ cụ thể: giám sát được tất cả mọi hành động diễn ra xung quanh hệ thống mục tiêu; phân tích và phát hiện kịp thời các dấu hiệu của tấn công; xác định nguồn gốc tấn công, đánh giá mức độ tác động của cuộc tấn công; xác định nguyên nhân hệ thống bị tấn công và kỹ thuật kẻ tấn công sử dụng; viết lại báo cáo phân tích về diễn biến sự việc và đưa ra các nhận định, giải pháp bảo mật để không để tái diễn cuộc tấn công tương tự trong tương lai.

Theo công ty Cecomtech Việt Nam – đơn vị phối hợp tổ chức, kịch bản tấn công được thực hiện mô phỏng tấn công từ bên ngoài Internet thông qua việc khai thác lỗ hổng bảo mật của ứng dụng Web, sau khi khai thác lỗ hổng trên ứng dụng Web, kẻ tấn công sẽ sử dụng thêm các kỹ thuật khác để giành quyền kiểm soát hoàn toàn máy chủ ứng dụng. Sử dụng máy chủ ứng dụng để làm bàn đạp tấn công sang hệ thống máy chủ khác bên trong vùng DMZ.

Các đội còn lại được tương tác thông qua hệ thống SIEM, các công nghệ hỗ trợ đi kèm và thực hiện ứng cứu sự cố theo thời gian thực. Quá trình điều tra xử lý ứng cứu sự cố sẽ diễn ra đồng thời với quá trình đội tấn công triển khai các chiến thuật tấn công đến mục tiêu diễn tập.   

Kịch bản tấn công được xây dựng dưới góc nhìn đội xâm nhập, sử dụng các kỹ thuật và công cụ để mô phỏng lại quá trình một cuộc tấn công giành quyền kiểm soát dữ liệu, từ giai đoạn trinh sát thu thập thông tin cho đến bước thiết lập kênh điều khiển kiểm soát hệ thống, trích xuất dữ liệu.

Kịch bản này đảm bảo đi được hết các vòng đời của một cuộc tấn công phức tạp và tinh vi mà các tổ chức trong thực tế đang phải đối mặt.

Diễn tập thực chiến bao gồm 8 giai đoạn, chia cụ thể nhiệm vụ cho đội tấn công và đội phòng thủ. Chúng bao gồm: thu thập thông tin hệ thống, dò quét lỗ hổng bảo mật, khai thác lỗ hổng bảo mật, thiết lập chỗ đứng ban đầu, mở rộng tấn công sang máy chủ khác, trích xuất, gửi dữ liệu ra bên ngoài, ứng cứu sự cố, tổng kết.

Thông qua diễn tập thực chiến, đội ứng cứu sự cố an toàn thông tin mạng có thể nâng cao khả năng chủ động trong phát hiện và xử lý tấn công mạng, sẵn sàng ứng phó khi sự cố xảy ra.

Bên cạnh đó, xây dựng một kênh trao đổi thông tin hiệu quả giữa các bộ phận, hỗ trợ nhau trong việc chia sẻ thông tin về xử lý sự cố.

Thầy giáo Ngô Huy Tâm (Chủ nhiệm Chương trình Quốc tế Phenikaa School) cho rằng, việc giáo dục Việt Nam bắt đầu khuyến khích, phát triển năng lực đánh giá thường xuyên, trong đó có sử dụng hình thức đánh giá bằng nhận xét của giáo viên, là hướng đi đúng đắn, phù hợp với xu thế giáo dục tiến bộ quốc tế.

Mặc dù vậy, làm sao để tránh được việc triển khai hình thức, đối phó là điều không dễ. Bài viết thể hiện quan điểm của tác giả:

Thầy giáo Ngô Huy Tâm

Trước hết, cần phải hiểu, về mảng kiểm tra đánh giá trong các nền giáo dục hiện đại có hai mục cơ bản là đánh giá tổng kết và đánh giá thường xuyên (đánh giá quá trình).

Trong một thời gian dài, giáo dục Việt Nam vốn tập trung chủ yếu vào hình thức kiểm tra đánh giá qua các bài đánh giá tổng kết. Hình thức kiểm tra này thường được chuẩn hóa bằng cách chấm điểm cho học sinh theo một thang điểm cụ thể.

Trong khi đó, mảng đánh giá thường xuyên - thường được biểu lộ qua các hoạt động phản hồi, động viên, gợi ý – lại là hình thức chưa được chú trọng đầy đủ. Do đó, khi đưa hình thức này vào, chắc chắn sẽ còn những cách hiểu, cách triển khai chưa đồng bộ.

Cụ thể, nếu các cấp quản lý cơ sở áp dụng đánh giá thường xuyên như một chỉ tiêu cho giáo viên, chắc chắn sẽ tạo áp lực vô hình khiến giáo viên đối phó do phải quan sát học sinh theo từng tiết, từng ngày, từng tuần.

Về mặt bản chất, việc đánh giá thường xuyên phải xuất phát từ nguyện vọng và mong muốn của giáo viên trong việc thấu hiểu học sinh, từ đó mới có thể có can thiệp đặc biệt hoặc dạy học phân hóa. Việc nhận xét nếu chung chung, không có định hướng không thể coi là đánh giá thường xuyên. Cho nên, nếu giáo viên thực sự muốn đánh giá học trò thì phải thực sự theo sát, trao đổi, quan tâm tới từng em học sinh.

Bên cạnh đó, đánh giá thường xuyên có rất nhiều hình thức. Chúng ta không nên cố gắng chuẩn hóa cứng nhắc nghiệp vụ này, vì nếu không sẽ tạo thành đánh giá tổng kết, đánh mất sự linh hoạt vốn là điểm mạnh của đánh giá thường xuyên. Tất nhiên, giáo viên cũng không được nhầm rằng cứ với hoạt động nhận xét động viên (không tính điểm) sẽ là đánh giá thường xuyên.

Do đó, nghiệp vụ đánh giá thường xuyên vừa cần được đào tạo, vừa cần được truyền cảm hứng cho các thầy cô thì mới có thể phát huy hiệu quả thực chất

Ngoài ra, việc đánh giá thường xuyên cần phụ thuộc vào năng lực quan sát, đánh giá khách quan học sinh trong toàn bộ quá trình giảng dạy, học tập. Việc sĩ số lớp quá cao, chắc chắn sẽ ảnh hưởng nặng đến khả năng đánh giá thường xuyên chính xác của các thầy cô.

Tôi cho rằng, để đánh giá tổng thể một học sinh, ngoài đánh giá thường xuyên vẫn cần phải có đánh giá tổng kết. Đây là hai hoạt động đánh giá bổ trợ cho nhau chứ không phải thay thế, phủ định nhau.

Tất nhiên, trong giáo dục hiện đại, điểm số cũng chỉ được coi như là một trong nhiều dữ liệu học tập. Các dữ liệu còn lại cũng cần được đánh giá như mức độ tập trung, mức độ tham gia học tập, mức độ hào hứng với chủ đề, năng lực vượt khó,...

Để triển khai hiệu quả, thiết nghĩ, việc đầu tiên các cấp lãnh đạo phải thực hiện là đánh giá quá trình, đánh giá thường xuyên với giáo viên. Qua việc đánh giá này, lãnh đạo mới nắm bắt được thầy cô nào đã hiểu đúng, có năng lực đánh giá học sinh hay chưa.

Do đó, để triển khai những thay đổi này trên diện rộng, ngoài việc có chính sách là kim chỉ nam, điều chúng ta cần bây giờ là phải tạo ra những thành công ở quy mô nhỏ, rồi dần dần nhân rộng ra, chắc chắn chính sách ấy sẽ thành công.

Ví dụ, giáo viên cần biết rõ: Ngôn ngữ sử dụng đánh giá nhận xét học sinh như thế nào là phù hợp? Tần suất đánh giá ra sao? Khi nào thì cần đánh giá? Đánh giá xong thì bước can thiệp, hành động tiếp theo là gì?,…

Đến khi giáo viên không còn hoang mang thì bắt đầu triển khai diện rộng. Như vậy mới tránh được việc làm hình thức, đối phó.

Nếu không được tập huấn, không được truyền cảm hứng rằng nghiệp vụ này mang lại những giá trị giáo dục lớn cho học sinh ra sao, tôi cho rằng, các thầy cô sẽ gặp rất nhiều khó khăn khi triển khai.

Có một điều đáng mừng, khi dạy học online, tôi có quan sát được một bộ phận thầy cô đã thực hiện đánh giá thường xuyên qua các app công nghệ. Các thầy cô đã khuyến khích sự học tập của học sinh bằng các sticker, các điểm sao cho các hành vi học tập tích cực,…

Vì thế, tôi nghĩ, để hoạt động này bớt là gánh nặng, giáo viên cũng có thể ứng dụng công nghệ, từ đó sẽ tiết kiệm thời gian và cả giấy vở khi thực hiện hoạt động đánh giá thường xuyên. Đây cũng là một xu hướng nổi trội trong giáo dục thế giới trong thời kỳ dịch bệnh Covid-19 hiện nay.

Ngô Huy Tâm (Bài viết thể hiện quan điểm của tác giả)

Học sinh thoát áp lực phải giỏi toàn diện, sẽ giảm 'bệnh thành tích'?

Nhiều giáo viên cho rằng, quy định học sinh cần 6 môn bất kỳ đạt điểm trung bình trên 8 để được xếp học lực Tốt là một góc nhìn cởi mở. Điều này sẽ tạo động lực học tập, giúp học sinh phát huy thế mạnh.