Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông phát biểu tại lễ khai mạc.

Phát biểu tại lễ khai mạc Hội sách trực tuyến quốc gia, ông Hoàng Vĩnh Bảo - Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết, Hội sách có sự tham gia của trên 70 gian hàng, giới thiệu khoảng 20.000 đầu sách đến từ các nhà xuất bản, các đơn vị phát hành trên cả nước. Hội sách còn tổ chức ngày hội bản quyền sách quốc tế với sự tham gia của hàng chục đơn vị xuất bản nước ngoài và Việt Nam nhằm khắc phục khó khăn do ảnh hưởng của đại dịch Covid đến hoạt động giao dịch bản quyền, tạo điều kiện để các đơn vị xuất bản trong nước tham gia giao dịch bản quyền với các đơn vị xuất bản thế giới.

Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, Thứ trưởng Bộ Văn hoá Thể thao và Du lịch cắt băng khai mạc Hội sách trực tuyến.

Trên cơ sở tích hợp các tính năng tiện ích để kết nối bạn đọc đến với sách, Hội sách còn tổ chức nhiều hoạt động sự kiện trực tuyến, như giao lưu với các nhà văn, dịch giả, tác giả được bạn đọc yêu mến; giao lưu người nổi tiếng về chủ đề sách và văn hóa đọc, giao lưu với những người làm xuất bản trên cả nước chia sẻ những kỷ niệm, kinh nghiệm về nghề đồng thời triển khai chương trình tri ân khách hàng, miễn, giảm phí vận chuyển, gây quỹ ủng hộ đưa sách đến đối tượng học sinh, sinh viên, đến đồng bào vùng sâu, vùng xa, vùng kinh tế khó khăn.

"Tôi hy vọng, phương thức tổ chức này sẽ giúp bạn đọc tăng cơ hội tiếp cận sách, khơi dậy tình yêu và thói quen đọc sách ngay trong những ngày cả nước chung tay chống đại dịch, đồng thời giúp các đơn vị xuất bản mở ra một hướng đi mới đột phá phát triển thị trường, và cũng là một bước tiến quan trọng giúp ngành xuất bản bước vào nền kinh tế số", Thứ trưởng Hoàng Vĩnh Bảo nhấn mạnh.

Hội sách trực tuyến lần thứ hai lần này có sự kết hợp với lễ khai mạc Ngày sách Việt Nam lần thứ 8 tại đường sách TP.HCM cùng các hoạt động đa dạng của Đường sách trong dịp này, như: Tọa đàm Văn hóa đọc trong xu thế chuyển đổi số do Cục Xuất bản, In và Phát hành, Công ty Đường Sách TP.HCM thực hiện (10h ngày 18/4); giới thiệu sách về TP.HCM do NXB Tổng hợp TP.HCM thực hiện (ngày 19/4); giới thiệu các bộ sách mới về chuyển đổi số do NXB Thông tin và Truyền thông thực hiện (9h30 ngày 19/4); tọa đàm giới thiệu các bộ sách mới về triển khai Nghị quyết Đại hội XIII NXB Chính trị Quốc gia Sự thật (15h ngày 19/4); chương trình gặp gỡ các nhà văn, nhà thơ nổi tiếng (ngày 20/4)… Các tọa đàm, giao lưu trong khuôn khổ Ngày sách Việt Nam sẽ được kết nối với Hội sách trực tuyến quốc gia để độc giả khắp nơi có thể tham gia.

Tình Lê
Ảnh:Phạm Hải

32 nước sẽ giao dịch bản quyền tại hội sách trực tuyến trên sàn Book365.vn

Cho tới thời điểm hiện tại, 32 nước đã nhận lời tham gia giao dịch bản quyền tại sàn Book365.vn như Thái Lan, Malaysia,...

Mẫu ôtô cỡ nhỏ như Hyundai Grand i10 cũng hưởng lợi khi giá xăng giảm sâu. Ảnh: TC Groups.

Anh Hoàng cho biết giờ đây cầm 1 triệu đồng ra trạm xăng, anh đã có thể đổ đầy bình chiếc ôtô của mình, mặc dù kim xăng trước đó đã sát vạch cạn bình.

Với mức giá xăng RON 95-III hiện tại chỉ 26.070 đồng/lít, chiếc Grand i10 của anh về lý thuyết chỉ mất 964.590 đồng để đổ đầy bình.

Trong khi đó, là một người thường xuyên di chuyển quãng đường xa bằng ôtô, anh Thành An (26 tuổi, ngụ TP.HCM) cho biết cảm nhận rất rõ ảnh hưởng tích cực từ các đợt điều chỉnh giá bán lẻ nhiên liệu gần đây.

Chiếc Ford Ranger của anh vào thời điểm cuối tháng 6 phải mất đến 2,4 triệu đồng mới có thể đổ đầy bình dầu diesel có dung tích 80 lít.

Trung bình mỗi tuần anh An di chuyển khoảng 600 km. Với mức tiêu hao nhiên liệu 8 lít/100 km, anh cho biết tuần nào cũng phải đổ đầy bình nhiên liệu một lần.

Chủ xe máy dầu cũng cảm nhận được tác động tích cực từ các đợt điều chỉnh giảm giá nhiên liệu. Ảnh: Tuấn Khanh.

Dù đã dự trù trước, anh An cho hay vẫn khá bất ngờ xen lẫn phấn khởi khi lần gần nhất ghé trạm xăng, chi phí để đổ đầy bình dầu của chiếc Ford Ranger chỉ chưa đến 2 triệu đồng.

Anh cho biết mặc dù dầu diesel không có mức giảm sâu như xăng, khoảng chênh lệch 400.000 đồng mỗi lần đổ cũng là một con số khá ổn, giúp anh đỡ cảm thấy áp lực giữa thời buổi đắt đỏ như hiện nay.

Theo quan sát, trong khoảng nửa giờ đồng hồ đã có gần 10 lượt ôtô ghé vào đổ nhiên liệu tại một trạm xăng ở khu vực quận 5, TP.HCM.

Nhân viên cây xăng cho biết đa phần các tài xế ôtô chọn đổ đầy bình và chia sẻ sự phấn khởi trước mức giảm sâu của giá nhiên liệu trong các tuần vừa qua.

Bớt chi phí, tăng thu nhập

Các tài xế chạy taxi có lẽ là nhóm hưởng lợi nhất từ các đợt điều chỉnh giá xăng dầu này.

Khi so sánh với kỳ điều chỉnh ngày 21/6, các mẫu xe cỡ nhỏ như Kia Morning, Hyundai Grand i10 sở hữu mức chênh lệch khi đổ đầy bình lần lượt là 238.000 đồng và 251.600 đồng.

Chi phí đổ đầy cho ôtô có dung tích bình nhiên liệu lớn ở thời điểm này thậm chí còn chênh lệch trên 300.000 đồng so với giai đoạn cuối tháng trước.

Cụ thể, tài xế Hyundai Accent có thể giảm bớt 306.000 đồng để đổ đầy bình xăng 45 lít, trong khi với bình xăng 55 lít trên xe Innova, tài xế có thể tiết kiệm đến 374.000 đồng.

Anh Vũ (32 tuổi, ngụ TP.HCM), tài xế taxi công nghệ, chia sẻ mặc dù giá xăng vẫn còn cao, mức giảm gần 7.000 đồng/lít sau các đợt điều chỉnh cũng giúp anh giảm bớt gánh nặng chi tiêu.

Sau mỗi cuốc xe, Anh Vũ để lại được chút đỉnh tiền cho trang trải sinh hoạt gia đình, cũng như bù đắp khoản vay ngân hàng để mua chiếc Kia Morning.

“Xăng giảm tới đâu mình mừng tới đó, chứ như lúc trước thì cũng đuối lắm”, Anh Vũ thận trọng chia sẻ.

Sau 3 đợt điều chỉnh giảm liên tiếp, giá bán lẻ nhiên liệu trong nước đã rơi khỏi đỉnh và duy trì mức tương đương thời điểm cuối tháng 2.

Theo thông tin từ các doanh nghiệp đầu mối và kinh doanh xăng dầu, sau kỳ điều chỉnh diễn ra vào ngày 21/7, giá các mặt hàng này tiếp tục có xu hướng giảm.

Từ 15h ngày 21/7, giá xăng E5 RON 92 trong nước giảm 2.710 đồng/lít còn 25.070 đồng/lít, xăng RON 95 giảm 3.600 đồng/lít còn 26.070 đồng/lít. Đây là lần giảm mạnh nhất của giá xăng từ đầu năm.

Tính đến nay, giá xăng đã trải qua 19 lần điều chỉnh giá, trong đó có 13 lần tăng và 6 lần giảm.

Nếu chúng ta muốn ngăn chặn sự tập trung toàn bộ của cải và quyền lực trong tay một nhóm tinh hoa nhỏ, chìa khóa là phải điều phối quyền sở hữu dữ liệu. Vào thời cổ đại, đất đai là tài sản quan trọng nhất trên thế giới, chính trị là một cuộc tranh giành để kiểm soát đất đai và nếu quá nhiều đất đai tập trung vào quá ít người, xã hội phân tách thành tầng lớp quý tộc và tầng lớp bình dân.

Trong thời hiện đại, máy móc và nhà xưởng trở nên quan trọng hơn đất đai và các cuộc đấu tranh chính trị tập trung vào kiểm soát những phương tiện sản xuất tối quan trọng này. Nếu quá nhiều máy móc tập trung vào tay quá ít người, xã hội phân chia thành giai cấp tư sản và giai cấp vô sản. Tuy nhiên, trong thế kỷ 21, dữ liệu sẽ lấn át tầm quan trọng của cả đất đai và máy móc, trở thành tài sản quan trọng nhất; chính trị sẽ là một cuộc đấu hòng kiểm soát dòng chảy dữ liệu. Nếu dữ liệu tập trung vào một nhóm nhỏ, loài người sẽ phân chia thành các loài khác nhau.

Cuộc đua giành dữ liệu đã diễn ra, đứng đầu là các tập đoàn dữ liệu khổng lồ như Google, Facebook, Baidu và Tencent. Cho đến nay, phần lớn những người khổng lồ này đã áp dụng mô hình kinh doanh “kẻ buôn sự chú ý”. Họ nắm lấy sự chú ý của chúng ta bằng cách cung cấp cho chúng ta các thông tin, dịch vụ và giải trí miễn phí, rồi họ bán lại sự chú ý của chúng ta cho những nhà quảng cáo.

Thế nhưng những người khổng lồ thông tin này có lẽ đang nhắm tới mục tiêu cao hơn bất kỳ kẻ buôn sự chú ý nào trước đó. Cuộc kinh doanh thật sự của họ không phải là để bán quảng cáo đâu. Sự thật là bằng cách nắm lấy sự chú ý của chúng ta, họ đã thu thập được một lượng thông tin khổng lồ về chúng ta, thứ giá trị hơn bất kỳ doanh thu quảng cáo nào. Chúng ta không phải là khách hàng của họ, chúng ta là sản phẩm của họ.

Về trung hạn, việc tích lũy dữ liệu này mở ra một con đường dẫn đến một mô hình kinh doanh hoàn toàn khác biệt mà các nạn nhân đầu tiên chính là ngành công nghiệp quảng cáo. Mô hình mới dựa vào việc chuyển quyền hạn từ con người sang các thuật toán, bao gồm quyền lựa chọn và mua sắm. Một khi các thuật toán lựa chọn và mua sắm cho chúng ta, ngành quảng cáo truyền thống sẽ sụp đổ.

Thử lấy Google làm ví dụ. Google muốn đạt đến điểm là chúng ta có thể hỏi nó bất cứ thứ gì và có được câu trả lời tốt nhất trên thế giới. Điều gì sẽ xảy ra khi ta có thể nói với Google: “Chào Google. Dựa trên tất cả những gì bạn biết về xe hơi, và dựa trên tất cả những gì bạn biết về tôi (bao gồm nhu cầu, thói quen, quan điểm của tôi về sự nóng lên toàn cầu, cả ý kiến của tôi về chính trị Trung Đông nữa), đâu là chiếc xe tốt nhất dành cho tôi?”. Nếu Google có thể đưa cho ta một câu trả lời tốt cho câu hỏi đó, và nếu chúng ta học được bằng kinh nghiệm là nên tin vào trí khôn của Google hơn là các cảm giác dễ bị thao túng của chính mình, thì những quảng cáo xe hơi còn dùng làm gì nữa?

Về dài hạn hơn, bằng cách gom đủ dữ liệu và đủ khả năng tính toán, các tập đoàn dữ liệu khổng lồ có thể bẻ khóa những bí mật sâu kín của sự sống rồi sử dụng kiến thức này không chỉ để lựa chọn cho chúng ta hay điều khiển chúng ta, mà còn để tái thiết kế sự sống hữu cơ và tạo ra các dạng sống vô cơ nữa. Bán quảng cáo có thể là cần thiết để duy trì những người khổng lồ trong ngắn hạn, nhưng các công ty công nghệ thường định giá các ứng dụng, sản phẩm và các công ty khác theo lượng dữ liệu mà chúng “thu hoạch” được chứ không phải số tiền mà chúng làm ra. Một ứng dụng được ưa thích có thể thiếu mô hình kinh doanh và thậm chí lỗ trong ngắn hạn, nhưng miễn là nó hút được dữ liệu nó có thể đáng giá hàng tỷ đô.

Ngay cả khi bạn không biết làm thế nào để dữ liệu làm ra tiền ngày hôm nay, vẫn đáng để sở hữu dữ liệu bởi nó có thể nắm chìa khóa dẫn đến kiểm soát và định hình cuộc sống trong tương lai. Tôi không biết chắc những gã khổng lồ thông tin có thực sự nghĩ về dữ liệu theo cách đó, nhưng hành động của họ cho thấy họ xem việc tích lũy dữ liệu có giá trị vượt xa những đồng đô la thuần túy.

Những người bình thường sẽ thấy rất khó cưỡng lại quá trình này. Hiện tại, con người đang vui vẻ cho đi tài sản giá trị nhất của họ, dữ liệu cá nhân, để đổi lấy dịch vụ thư điện tử miễn phí và các video hài hước về mèo. Điều này hơi giống những bộ lạc châu Phi và thổ dân châu Mỹ khờ khạo bán cả đất nước cho những đế quốc châu Âu để đổi lấy những hạt cườm lòe loẹt và mớ trang sức rẻ tiền. Nếu sau này người bình thường quyết định thử ngăn dòng chảy dữ liệu, họ sẽ thấy việc đó càng lúc càng khó khăn, đặc biệt là khi họ đã lệ thuộc vào mạng lưới để ra tất cả quyết định của mình, thậm chí cho chăm sóc sức khỏe và sự sinh tồn vật lý của họ nữa.

Con người và máy móc có thể hợp nhất với nhau trọn vẹn đến mức con người sẽ không thể sống sót nếu bị ngắt mạng. Hai bên sẽ kết nối với nhau từ trong bào thai và nếu sau đó bạn chọn ngắt kết nối, các hãng bảo hiểm có thể từ chối bảo hiểm cho bạn, các nhà tuyển dụng từ chối tuyển bạn và các dịch vụ y tế sẽ từ chối chăm sóc bạn. Trong cuộc chiến lớn giữa sức khỏe và quyền riêng tư, sức khỏe chắc chắn sẽ thắng tuyệt đối.

Khi ngày càng nhiều dữ liệu chảy từ cơ thể và não bộ của bạn qua các cảm biến sinh trắc sang các cỗ máy thông minh, các tập đoàn và tổ chức chính phủ sẽ ngày càng dễ dàng hiểu bạn, điều khiển bạn và ra quyết định thay cho bạn. Quan trọng hơn, họ có thể giải mã những cơ chế sâu bên trong mọi cơ thể và bộ não, từ đó đạt được quyền năng tái thiết kế sự sống.

Nếu ta muốn ngăn chặn một nhóm tinh hoa nhỏ khỏi độc chiếm những quyền năng như Thượng đế như vậy, và nếu ta muốn ngăn loài người phân tách thành các giai tầng sinh học khác nhau, câu hỏi mấu chốt là: ai sở hữu dữ liệu? Liệu các dữ liệu về ADN, bộ não và cuộc sống của tôi thuộc về tôi, về chính phủ, về một tập đoàn hay thuộc về toàn thể nhân loại?

Yêu cầu các chính phủ quốc hữu hóa dữ liệu có lẽ sẽ giảm bớt quyền lực của các tập đoàn lớn, nhưng nó có thể dẫn đến các nền độc tài số đáng sợ. Các chính trị gia hơi giống các nhạc công và nhạc cụ mà họ chơi là hệ thống cảm xúc và sinh hóa của con người. Họ đọc một bài diễn văn và một làn sóng sợ hãi dâng lên trong nước. Họ đăng một dòng tweet và một cuộc hận thù bùng nổ. Tôi không nghĩ chúng ta nên đưa cho những nhạc công này chơi một nhạc cụ phức tạp hơn.

Một khi các chính trị gia có thể trực tiếp kích thích các cảm xúc mạnh mẽ của chúng ta, tạo ra tùy ý nỗi lo lắng, thù hằn, niềm vui và sự nhàm chán, chính trị sẽ trở thành một rạp xiếc cảm xúc đơn thuần. Chúng ta lo sợ quyền lực của các tập đoàn lớn bao nhiêu thì lịch sử cũng gợi ý là chúng không chắc sẽ khá khẩm hơn dưới tay các chính phủ quá quyền lực. Sau vụ tháng Ba năm 2018, tôi vẫn thà đưa dữ liệu của mình cho Mark Zuckerberg còn hơn cho Vladimir Putin (mặc dù vụ bê bối Cambridge Analytica tiết lộ rằng có lẽ chẳng có sự lựa chọn gì ở đây vì bất cứ dữ liệu nào được giao phó cho Zuckerberg vẫn có thể dễ dàng tìm đường tới Putin).

Việc sở hữu cá nhân các dữ liệu của bản thân nghe có vẻ hấp dẫn hơn các lựa chọn kia, nhưng điều đó thật sự có nghĩa là gì thì lại không rõ ràng. Chúng ta có đã hàng ngàn năm kinh nghiệm về kiểm soát sở hữu đất đai. Chúng ta biết cách xây hàng rào xung quanh một cánh đồng, đặt lính gác ở cửa và kiểm soát ai đi vào.

Trong hai thế kỷ vừa qua, chúng ta đã trở nên cực kỳ thành thạo trong việc kiểm soát sở hữu công nghiệp; do đó, ngày nay tôi có thể sở hữu một phần General Motors và một ít Toyota bằng cách mua cổ phiếu của họ. Nhưng chúng ta không có nhiều kinh nghiệm trong việc kiểm soát sở hữu dữ liệu; nó vốn là một nhiệm vụ khó hơn rất nhiều vì không như đất đai và máy móc, dữ liệu có ở khắp nơi và cùng lúc chẳng có ở đâu cả, nó có thể di chuyển với tốc độ ánh sáng và bạn có thể tạo bao nhiêu bản sao cũng được.

Thế nên ta nên kêu gọi luật sư, chính trị gia, triết gia và ngay cả các nhà thơ hướng sự chú ý của họ về câu hỏi hóc búa này: làm thế nào kiểm soát được sở hữu dữ liệu? Đây có thể là câu hỏi chính trị quan trọng nhất trong kỷ nguyên chúng ta. Nếu ta không thể sớm trả lời câu hỏi này, hệ thống chính trị xã hội của chúng ta có thể sụp đổ. Con người đang cảm nhận được cơn địa chấn đang đến. Có lẽ đây là lý do vì sao công dân ở khắp nơi trên thế giới đang dần mất niềm tin vào câu chuyện tự do mà mới một thập kỷ trước còn tỏ ra không thể cưỡng lại.

Thế thì từ đây, ta có thể đi tiếp như thế nào và làm sao chúng ta đối mặt được với những thử thách kinh khủng của cuộc cách mạng công nghệ thông tin và sinh học? Có lẽ chính những nhà khoa học và doanh nhân đã làm thế giới chia cắt từ đầu có thể nghĩ ra một giải pháp kỹ thuật nào đó. Chẳng hạn, liệu các thuật toán được kết nối có thể bắc giàn cho một cộng đồng người toàn cầu sẽ sở hữu tập thể toàn bộ dữ liệu và giám sát sự phát triển tương lai của sự sống không? Khi bất bình đẳng toàn cầu dâng cao và các căng thẳng xã hội gia tăng khắp thế giới, có lẽ Mark Zuckerberg sẽ kêu gọi hai tỷ bạn bè của mình sát cánh và cùng nhau làm gì đó.

Trích sách 21 bài học cho thế kỷ 21