Ông Trúc Anh cho rằng, cần phải nhìn vấn đề này thành một chương trình trọng điểm cấp quốc gia, chương trình nâng cấp ngành đường sắt và công nghiệp phụ trợ, và đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam là một dự án trong chương trình này.

"Đường sắt đô thị rất quan trọng. Tôi chưa hình dung trong vòng 30 năm tới, một hình thức vận tải nào có thể thay thế đường sắt đô thị, nhất là các đô thị trên một triệu dân",ông Trúc Anh nói.

"Bên cạnh đó, cần các cơ chế thí điểm đặc thù thì dự án này mới thành công",vị đại biểu nêu quan điểm.

Song song với vấn đề này, ông Trúc Anh cho rằng phải đảm bảo an toàn năng lượng, tức là phải thực hiện vấn đề điện hạt nhân.

Theo đại biểu, đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam sẽ ngốn nhiều điện, vì vậy điện nền phải đầy đủ, ổn định. Hai dự án phải thực hiện cùng lúc.

"Phải nhìn đường sắt đô thị và vận tải lớn trong một chương trình tổng thể trong đó có cao tốc Bắc - Nam thì mới chuẩn. Tiền chúng ta không ngại, nếu chúng ta thành công và nội địa hóa được, hiệu quả lợi ích kinh tế mang lại còn lớn hơn rất nhiều",vị đại biểu nhìn nhận.

Đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) cho rằng, dự án đường sắt tốc độ cao sẽ tạo ra sự kết nối, lan tỏa trong phát triển kinh tế - xã hội, tránh tình trạng như hiện nay chỉ tập trung vào một số tỉnh, thành phố lớn theo chiều dọc đất nước.

Về phương thức đầu tư, đại biểu dẫn trường hợp các dự án đường sắt đô thị như Cát Linh - Hà Đông, Nhổn - Ga Hà Nội, Bến Thành - Suối Tiên chậm tiến độ nhiều năm, đội vốn, để bày tỏ lo ngại.

"Chúng ta hợp tác với nước nào không quan trọng, nhưng cần chuyển giao công nghệ cho Việt Nam. Như vậy mới đảm bảo dự án triển khai đúng tiến độ. Còn không thực hiện được việc này, từ đầu tư đến vận hành, sửa chữa, bảo hành sẽ phải phụ thuộc, có thể trở thành "món nợ" về sau", đại biểu nhấn mạnh.

Đại biểu Hoàng Văn Cường cũng lưu ý dự án đường sắt tốc độ cao này cần tính toán đến nhu cầu thực tế của các địa phương hiện chưa có sân bay, bởi đây sẽ là phương thức bổ trợ cho hàng không.

Đại biểu Nguyễn Phi Thường (đoàn Hà Nội) cho rằng, dự án với tổng mức đầu tư hơn 67 tỷ USD, mỗi năm phân bổ hơn 6 tỷ USD, là con số rất lớn. Song đây được xác định là dự án mang tính biểu tượng, động lực phát triển cho đất nước trong giai đoạn mới.

"Nếu dự án triển khai tốt, sẽ phát huy vai trò thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Nếu triển khai có những rủi ro thì hệ lụy là chúng ta sẽ phải xử lý trong tương lai", đại biểu Nguyễn Phi Thường nêu rõ.

Ông cũng đồng tình với đại biểu Hoàng Văn Cường về việc cần chuyển giao công nghệ và cho rằng các dự án đường sắt đô thị hiện nay chưa có tiêu chuẩn kỹ thuật chung, mỗi dự án là công nghệ của một nước.

Về vấn đề đội vốn, đại biểu Nguyễn Phi Thường cho biết ngay cả ở Mỹ, dự án đường sắt cũng đội vốn gấp 2,2 lần so với ban đầu. Ở trong nước, các dự án đường sắt đô thị đều đội vốn. "Do đó, việc đưa ra tổng mức đầu tư hơn 67 tỷ USD cần có nhiều giải pháp đi kèm",đại biểu Nguyễn Phi Thường nêu quan điểm.

Báo cáo trước khi trả lời chất vấn về bảo đảm cung ứng điện trước mắt và lâu dài, Thủ tướng nêu dự báo nhu cầu điện tăng nhanh, trong đó năm 2025 tăng khoảng 12-13% và những năm sau còn cao hơn nữa.

Vì thế, Chính phủ sẽ tiếp tục hoàn thiện đồng bộ quy định pháp luật để tháo gỡ các vướng mắc trong triển khai các dự án hạ tầng nguồn điện; xây dựng hệ thống lưới điện thông minh và vận hành linh hoạt, có khả năng tự động hóa cao.

Bên cạnh đó, Chính phủ sẽ tập trung hoàn thành thủ tục, khởi công và đưa vào vận hành các dự án điện lớn, quan trọng; tăng cường các biện pháp tiết kiệm năng lượng và quản lý nhu cầu điện.

Rà soát tháo gỡ các dự án điện tái tạo đã đầu tư có vướng mắc pháp lý và bảo đảm định giá đúng, đủ, hợp lý để khuyến khích phát triển các nguồn điện cũng là nhiệm vụ quan trọng Chính phủ hướng tới, bên cạnh việc đảm bảo đủ hạ tầng, nhiên liệu cho sản xuất điện.

"Về dài hạn, để đảm bảo đủ điện phục vụ phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững, Chính phủ đã và đang đề xuất cấp có thẩm quyền tái khởi động dự án điện hạt nhân, phát triển mạnh điện gió ngoài khơi...", Thủ tướng nói.

Theo đó, Chính phủ đã báo cáo Bộ Chính trị đồng ý về chủ trương tái khởi động điện hạt nhân.

Đồng thời, Chính phủ đã trình Quốc hội xem xét, sửa đổi Luật Điện lực nhằm tạo đột phá về thể chế, tháo gỡ các vướng mắc, phát triển nguồn, lưới điện. Chính phủ đề nghị Quốc hội quan tâm, chia sẻ, phối hợp với Chính phủ nâng cao chất lượng và xem xét thông qua tại kỳ họp này để kịp thời tháo gỡ những vướng mắc, điểm nghẽn pháp lý.

Ưu đãi tài chính thu hút tập đoàn công nghệ lớn 

Liên quan đến vấn đề chuyển đổi số, Thủ tướng cho rằng là yêu cầu khách quan, lựa chọn chiến lược, ưu tiên hàng đầu cho phát triển nhanh, xanh, bền vững và đang diễn ra rất mạnh mẽ, sâu rộng, tạo cơ hội lớn nhưng cũng đặt ra nhiều khó khăn, thách thức. 

Chính phủ, Thủ tướng đã tập trung chỉ đạo từng bước hoàn thiện cơ chế, chính sách thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia, phát triển Chính phủ số và triển khai hiệu quả Đề án 06 từ Trung ương đến cơ sở.

"Nhờ sự nỗ lực của các cấp, các ngành, các địa phương và sự tham gia, hưởng ứng tích cực của cộng đồng doanh nghiệp, Nhân dân; chuyển đổi số đã "đến từng ngõ, gõ từng nhà, vào từng người" và tiến bộ vượt bậc", Thủ tướng nêu rõ.

Bên cạnh đó, thương mại điện tử phát triển mạnh, thuộc nhóm 10 nước có tốc độ tăng trưởng hàng đầu thế giới; chuyển đổi số phục vụ người dân, an sinh xã hội có bước phát triển mạnh mẽ; chỉ số phát triển Chính phủ điện tử năm 2024 tăng 15 bậc, xếp hạng 71/193 quốc gia, vùng lãnh thổ.

Tuy nhiên, người đứng đầu Chính phủ thừa nhận an toàn thông tin, an ninh mạng còn tiềm ẩn nhiều phức tạp, rủi ro.

Thời gian tới, với phương châm "tăng tốc, bứt phá", Chính phủ, Thủ tướng sẽ tập trung hoàn thiện hành lang pháp lý số; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, đề cao trách nhiệm người đứng đầu; xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù, ưu tiên để hỗ trợ, thúc đẩy doanh nghiệp, người dân chuyển đổi số.

Vẫn theo Thủ tướng, Chính phủ hướng tới xây dựng trung tâm công nghiệp kỹ thuật số, dữ liệu lớn, ứng phó khẩn cấp sự cố an ninh mạng; phát triển cơ sở dữ liệu quốc gia, chuyên ngành; đẩy mạnh triển khai Đề án 06 ở tất cả các cấp, các ngành, các địa phương.

"Huy động nguồn lực cho nghiên cứu và phát triển phục vụ chuyển đổi số; xây dựng chính sách ưu đãi, kể cả ưu đãi tài chính để thu hút mạnh mẽ đầu tư của các tập đoàn, doanh nghiệp công nghệ lớn", Thủ tướng nhấn mạnh.

Chi ngân sách đào tạo 50.000 nhân lực chất lượng cao 

Thủ tướng cho biết, việc phát triển nhân lực chất lượng cao công nghệ thông tin đã đạt được những kết quả tích cực.

Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia bước đầu phát huy hiệu quả, nhất là trong xây dựng chính sách, kết nối, thúc đẩy khởi nghiệp quốc gia. Hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo của Việt Nam xếp hạng 56/100. Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu năm 2024 của Việt Nam xếp hạng 44/133 (tăng 4 bậc so với năm 2022). Hà Nội và TP.HCM lọt vào nhóm 200 thành phố đứng đầu về khởi nghiệp sáng tạo toàn cầu.

Tuy nhiên, theo Thủ tướng, phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và đào tạo nhân lực chất lượng cao còn chưa đạt mục tiêu đề ra.

Người đứng đầu Chính phủ cho rằng thể chế, cơ chế, chính sách chưa có đột phá; đầu tư cho khoa học công nghệ, đào tạo nhân lực chất lượng cao chưa thực sự hiệu quả; sự gắn kết giữa các chủ thể, nhất là Nhà nước, viện nghiên cứu, trường đại học, nhà khoa học và doanh nghiệp chưa chặt chẽ.

Dù vậy, Thủ tướng cho rằng chúng ta cũng có những cơ hội thuận lợi của "người đi sau" (có điều kiện nghiên cứu, phát triển, ứng dụng ngay những công nghệ, giải pháp mới, tốt nhất); nguồn nhân lực trẻ, dồi dào, năng động, sáng tạo.

Tới đây, Thủ tướng cho biết Chính phủ tiếp tục chỉ đạo hoàn thiện cơ chế, chính sách phát triển hạ tầng khoa học công nghệ chấp nhận rủi ro và kiên trì trong hoạt động nghiên cứu khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo…

Mục tiêu Thủ tướng nhấn mạnh là bảo đảm tối thiểu 20% tổng chi ngân sách Nhà nước cho giáo dục và đào tạo; có chính sách đột phá trong tuyển dụng, sử dụng và đãi ngộ nhân tài ở tất cả các cấp, các ngành, các địa phương, nhất là các ngành động lực tăng trưởng mới như kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế tri thức...

"Huy động, sử dụng hiệu quả các nguồn lực, nhất là hợp tác công - tư cho đào tạo nhân lực chất lượng cao, hướng đến chuẩn quốc tế và đáp ứng nhu cầu thị trường. Sớm hoàn thành đào tạo ít nhất 50.000 nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu phát triển ngành công nghiệp bán dẫn", Thủ tướng phát biểu.

Thu Hà