“Đáp đền tiếp nối” giúp bạn có những thế hệ nhân sự bền vững

Quyết định xem bạn có muốn giúp hay không

Nếu nhân viên đó vốn là người thiếu tinh thần hợp tác, thậm chí gây thiệt hại trong quá trình làm việc, bạn nên cân nhắc. Nếu bạn giới thiệu họ, rồi họ tiếp tục thể hiện tệ hại ở công ty mới, bạn sẽ mất uy tín. Đặc biệt khi bạn là người có tên tuổi, hoặc công ty đang cần thông tin tham khảo cũng cùng chung lĩnh vực với công ty bạn.

Trung thực

Dù quyết định thế nào đi nữa, hãy trung thực với nhân sự cũ về những gì bạn có thể nhận xét về bạn. Hãy nói ra nếu bạn thực sự không thể giúp họ, ví dụ: “Tôi không nghĩ là mình có thể đưa ra lời đánh giá đủ thuyết phục cho bạn”.

Trường hợp bạn sẵn sàng giúp, nhưng cảm thấy không chắc chắn là đánh giá của mình có hiệu quả cho họ, hãy nói với ứng viên đó chính xác những gì bạn có thể nói. Như: “Tôi có thể xác nhận về cách bạn trò chuyện với khách hàng tốt như thế nào, nhưng tôi không thể xác nhận khả năng quản lý dự án của bạn như trong mô tả vị trí mới này yêu cầu, vì tôi không có căn cứ về việc đó”.

Chuẩn bị

Khi đã đồng ý làm người tham khảo, chí ít hãy suy nghĩ về những điều cơ bản có thể nhận xét cho nhân viên cũ: Hợp tác với sếp - đồng nghiệp - cấp dưới ra sao, có hiệu quả không? Nếu được, hãy hỏi nhân viên cũ đó muốn bạn nhận xét về kỹ năng nổi bật nào: Chăm sóc khách hàng, quản lý dự án, tay nghề chuyên môn? Nếu có tâm hơn nữa, hãy hỏi họ: “Vì sao bạn nghĩ vị trí mới này phù hợp với bạn?”, và bạn có thể dựa trên điều đó để có đánh giá thuyết phục với nhà tuyển dụng kia.

Hỗ trợ nhân viên cũ có thể mang lại cơ hội mới cho cả 2 trong tương lai

Đưa ra các ví dụ cụ thể

Các nhà tuyển dụng thường quan tâm 2 điều: “Ứng viên phối hợp với những người khác hiệu quả không?” và “Tay nghề chuyên môn của ứng viên liệu có đảm bảo?”. Nếu bạn có dẫn chứng về đóng góp tích cực của ứng viên đó, đó sẽ là bảo chứng tuyệt vời.

Nếu ứng viên đó đang được xem xét cho một vị trí hoặc lĩnh vực mà họ chưa từng làm, bạn có thể mô tả thái độ và cách người đó tiếp nhận một nhiệm vụ mới và những thành quả. Đừng nói quá chung chung.

Nhiệt tình

Nếu đã nhận lời, sẽ thật tử tế nếu bạn có thể khen ngợi ứng viên những điều mà họ xứng đáng. Đôi khi nhà tuyển dụng của công ty kia sẽ cố gắng hỏi về điểm yếu của ứng viên hoặc ép bạn xếp hạng người đó so với trong tập thể, đừng đưa ra ý kiến. Cũng đừng pha trò quá đà khiến nhà tuyển dụng đó nghi hoặc về uy tín của ứng viên.

Đôi khi sẽ có những ứng viên phải đưa cho nhà tuyển dụng mới thông tin liên lạc của bạn để xác minh trước khi họ có thể nhờ bạn làm người tham khảo chính thức. Đừng phật lòng, hãy trung thực và nói tử tế về họ nếu bạn có thể. Đặc biệt: đừng nói với nhà tuyển dụng mới rằng bạn “không nhớ nhân viên này” trong khi bạn có, nhất là nếu họ không gây ra tội lỗi gì trong quá trình làm việc.

Vĩnh Phú

Nhận làm người tham khảo cho một nhân viên xứng đáng không chỉ là việc tốt mà còn là bước đi thông minh trong sự nghiệp. Người chuyên nghiệp và có tố chất lãnh đạo hiểu được ý nghĩa của câu “Đáp đền tiếp nối”. Vì hầu hết những người thành công trong sự nghiệp đều được ai đó hậu thuẫn hoặc ủng hộ từ xa, và khi đến lượt thì họ cũng vui lòng được giúp đỡ người khác. Dưới đây là cách mà các chuyên gia lựa chọn khi nhận được lời nhờ làm nguồn tham khảo cho một nhân sự.

“Đáp đền tiếp nối” giúp bạn có những thế hệ nhân sự bền vững

Quyết định xem bạn có muốn giúp hay không

Nếu nhân viên đó vốn là người thiếu tinh thần hợp tác, thậm chí gây thiệt hại trong quá trình làm việc, bạn nên cân nhắc. Nếu bạn giới thiệu họ, rồi họ tiếp tục thể hiện tệ hại ở công ty mới, bạn sẽ mất uy tín. Đặc biệt khi bạn là người có tên tuổi, hoặc công ty đang cần thông tin tham khảo cũng cùng chung lĩnh vực với công ty bạn.

Trung thực

Dù quyết định thế nào đi nữa, hãy trung thực với nhân sự cũ về những gì bạn có thể nhận xét về bạn. Hãy nói ra nếu bạn thực sự không thể giúp họ, ví dụ: “Tôi không nghĩ là mình có thể đưa ra lời đánh giá đủ thuyết phục cho bạn”.

Trường hợp bạn sẵn sàng giúp, nhưng cảm thấy không chắc chắn là đánh giá của mình có hiệu quả cho họ, hãy nói với ứng viên đó chính xác những gì bạn có thể nói. Như: “Tôi có thể xác nhận về cách bạn trò chuyện với khách hàng tốt như thế nào, nhưng tôi không thể xác nhận khả năng quản lý dự án của bạn như trong mô tả vị trí mới này yêu cầu, vì tôi không có căn cứ về việc đó”.

Chuẩn bị

Khi đã đồng ý làm người tham khảo, chí ít hãy suy nghĩ về những điều cơ bản có thể nhận xét cho nhân viên cũ: Hợp tác với sếp - đồng nghiệp - cấp dưới ra sao, có hiệu quả không? Nếu được, hãy hỏi nhân viên cũ đó muốn bạn nhận xét về kỹ năng nổi bật nào: Chăm sóc khách hàng, quản lý dự án, tay nghề chuyên môn? Nếu có tâm hơn nữa, hãy hỏi họ: “Vì sao bạn nghĩ vị trí mới này phù hợp với bạn?”, và bạn có thể dựa trên điều đó để có đánh giá thuyết phục với nhà tuyển dụng kia.

Hỗ trợ nhân viên cũ có thể mang lại cơ hội mới cho cả 2 trong tương lai

Đưa ra các ví dụ cụ thể

Các nhà tuyển dụng thường quan tâm 2 điều: “Ứng viên phối hợp với những người khác hiệu quả không?” và “Tay nghề chuyên môn của ứng viên liệu có đảm bảo?”. Nếu bạn có dẫn chứng về đóng góp tích cực của ứng viên đó, đó sẽ là bảo chứng tuyệt vời.

Nếu ứng viên đó đang được xem xét cho một vị trí hoặc lĩnh vực mà họ chưa từng làm, bạn có thể mô tả thái độ và cách người đó tiếp nhận một nhiệm vụ mới và những thành quả. Đừng nói quá chung chung.

Nhiệt tình

Nếu đã nhận lời, sẽ thật tử tế nếu bạn có thể khen ngợi ứng viên những điều mà họ xứng đáng. Đôi khi nhà tuyển dụng của công ty kia sẽ cố gắng hỏi về điểm yếu của ứng viên hoặc ép bạn xếp hạng người đó so với trong tập thể, đừng đưa ra ý kiến. Cũng đừng pha trò quá đà khiến nhà tuyển dụng đó nghi hoặc về uy tín của ứng viên.

Đôi khi sẽ có những ứng viên phải đưa cho nhà tuyển dụng mới thông tin liên lạc của bạn để xác minh trước khi họ có thể nhờ bạn làm người tham khảo chính thức. Đừng phật lòng, hãy trung thực và nói tử tế về họ nếu bạn có thể. Đặc biệt: đừng nói với nhà tuyển dụng mới rằng bạn “không nhớ nhân viên này” trong khi bạn có, nhất là nếu họ không gây ra tội lỗi gì trong quá trình làm việc.

Vĩnh Phú

Hiệu trưởng Hoàng Minh Sơn và đại diện doanh nghiệp trong lễ ký kết

Theo thỏa thuận hợp tác này, chương trình liên kết sẽ triển khai trên các lĩnh vực: đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng nhu cầu của Samsung Display Việt Nam; tuyển sinh (hay tuyển dụng) và cơ hội việc làm, thực tập; nghiên cứu và phát triển công nghệ....

Cụ thể, hai bên sẽ cùng phối hợp thiết kế các khóa học chuyên sâu ngắn hạn, đào tạo thạc sĩ và tiến sĩ cho nhân viên và kỹ sư của Samsung Display Việt Nam, cũng như các chương trình đào tạo theo yêu cầu và các chương trình nghiên cứu trong nhiều lĩnh vực. Samsung Display cũng cam kết sẽ hợp tác với Trường ĐH Bách khoa Hà Nội để nghiên cứu và phát triển các kỹ thuật tiên tiến hàng đầu dựa trên nền tảng công nghệ của tương lai.

“Phát triển hợp tác quốc tế với các trường đại học và doanh nghiệp Hàn Quốc là một trong những chiến lược trọng tâm của Trường ĐH Bách khoa Hà Nội. Đầu năm 2018, trường đã ký mới biên bản hợp tác với Công ty Điện tử Samsung Việt Nam, triển khai nhiều hoạt động hợp tác sâu rộng và hiệu quả. Đặc biệt, sự kiện ký kết giữa Trường ĐHBK Hà Nội và Công ty TNHH Samsung Display Việt Nam lần này đã mở ra một giai đoạn hợp tác mới, cùng xây dựng mối quan hệ lâu dài thông qua các hình thức hợp tác đào tạo và nghiên cứu chung gắn liền với sự phát triển công nghệ, mang lại lợi ích cho cả hai bên” – PGS. Hoàng Minh Sơn, Hiệu trưởng nhà trường cho hay.

Samsung Display Việt Nam thuộc tập đoàn Samsung của Hàn Quốc là công ty chuyên nghiên cứu và sản xuất các loại màn hình OLED, LCD với công nghệ hiện đại nhất cho điện thoại, tivi, máy tính… Được thành lập từ tháng 07/2014, đến nay quy mô nhân lực của công ty lên đến 45.000 nhân viên. Với sự phát triển và mở rộng không ngừng, Công ty mong muốn tìm kiếm nhân tài để cùng tạo nên những sản phẩm và dịch vụ tốt nhất cung cấp cho thị trường.

Ông Kweon Young Chan, Tổng Giám đốc Công ty Samsung Display Việt Nam nhấn mạnh: “Nền tảng của sự thành công và phát triển Công ty bắt nguồn từ những đóng góp và nỗ lực của đội ngũ nhân lực chất lượng cao. Do vậy, trong tầm nhìn chiến lược của mình , công ty quan tâm chú trọng tới việc bồi dưỡng nhân tài trong lĩnh vực điện tử viễn thông, công nghệ thông tin. Chúng tôi tin tưởng với sự hợp tác với ĐHBK Hà Nội là trường kỹ thuật uy tín hàng đầu tại Việt Nam, công ty sẽ có thêm nhiều chuyên gia xuất sắc, cũng như mở ra các cơ hội triển khai các dự án hợp tác nghiên cứu chung góp phần vào sự phát triển của công ty trong tương lai”.

Được biết, thỏa thuận giữa Trường ĐH Bách khoa Hà Nội Hà Nội và Công ty TNHH Samsung Display Việt Nam sẽ được thực hiện trong vòng 5 năm kể từ ngày biên bản hợp tác được ký kết.

Hoàng Anh

 - Sáng 21/06, Công ty TNHH Samsung Display Việt Nam đã chính thức ký kết thỏa thuận hợp tác lâu dài với Trường ĐH Bách khoa Hà Nội nhằm đẩy mạnh nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, đào tạo sau đại học, đào tạo chuyên sâu và hướng nghiệp cho đội ngũ nhân lực kỹ thuật chất lượng cao.

Hiệu trưởng Hoàng Minh Sơn và đại diện doanh nghiệp trong lễ ký kết

Theo thỏa thuận hợp tác này, chương trình liên kết sẽ triển khai trên các lĩnh vực: đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng nhu cầu của Samsung Display Việt Nam; tuyển sinh (hay tuyển dụng) và cơ hội việc làm, thực tập; nghiên cứu và phát triển công nghệ....

Cụ thể, hai bên sẽ cùng phối hợp thiết kế các khóa học chuyên sâu ngắn hạn, đào tạo thạc sĩ và tiến sĩ cho nhân viên và kỹ sư của Samsung Display Việt Nam, cũng như các chương trình đào tạo theo yêu cầu và các chương trình nghiên cứu trong nhiều lĩnh vực. Samsung Display cũng cam kết sẽ hợp tác với Trường ĐH Bách khoa Hà Nội để nghiên cứu và phát triển các kỹ thuật tiên tiến hàng đầu dựa trên nền tảng công nghệ của tương lai.

“Phát triển hợp tác quốc tế với các trường đại học và doanh nghiệp Hàn Quốc là một trong những chiến lược trọng tâm của Trường ĐH Bách khoa Hà Nội. Đầu năm 2018, trường đã ký mới biên bản hợp tác với Công ty Điện tử Samsung Việt Nam, triển khai nhiều hoạt động hợp tác sâu rộng và hiệu quả. Đặc biệt, sự kiện ký kết giữa Trường ĐHBK Hà Nội và Công ty TNHH Samsung Display Việt Nam lần này đã mở ra một giai đoạn hợp tác mới, cùng xây dựng mối quan hệ lâu dài thông qua các hình thức hợp tác đào tạo và nghiên cứu chung gắn liền với sự phát triển công nghệ, mang lại lợi ích cho cả hai bên” – PGS. Hoàng Minh Sơn, Hiệu trưởng nhà trường cho hay.

Samsung Display Việt Nam thuộc tập đoàn Samsung của Hàn Quốc là công ty chuyên nghiên cứu và sản xuất các loại màn hình OLED, LCD với công nghệ hiện đại nhất cho điện thoại, tivi, máy tính… Được thành lập từ tháng 07/2014, đến nay quy mô nhân lực của công ty lên đến 45.000 nhân viên. Với sự phát triển và mở rộng không ngừng, Công ty mong muốn tìm kiếm nhân tài để cùng tạo nên những sản phẩm và dịch vụ tốt nhất cung cấp cho thị trường.

Ông Kweon Young Chan, Tổng Giám đốc Công ty Samsung Display Việt Nam nhấn mạnh: “Nền tảng của sự thành công và phát triển Công ty bắt nguồn từ những đóng góp và nỗ lực của đội ngũ nhân lực chất lượng cao. Do vậy, trong tầm nhìn chiến lược của mình , công ty quan tâm chú trọng tới việc bồi dưỡng nhân tài trong lĩnh vực điện tử viễn thông, công nghệ thông tin. Chúng tôi tin tưởng với sự hợp tác với ĐHBK Hà Nội là trường kỹ thuật uy tín hàng đầu tại Việt Nam, công ty sẽ có thêm nhiều chuyên gia xuất sắc, cũng như mở ra các cơ hội triển khai các dự án hợp tác nghiên cứu chung góp phần vào sự phát triển của công ty trong tương lai”.

Được biết, thỏa thuận giữa Trường ĐH Bách khoa Hà Nội Hà Nội và Công ty TNHH Samsung Display Việt Nam sẽ được thực hiện trong vòng 5 năm kể từ ngày biên bản hợp tác được ký kết.

Hoàng Anh

- Tham dự buổi công bố LHP quốc tế tại TP.HCM, bà mong đợi điều gì?

Tôi vẫn xem, cập nhật tin tức mỗi ngày qua màn ảnh và Internet. Phim ảnh hiện nay vận động theo nền kinh tế thị trường nên có nhiều điểm khác thời chúng tôi. 

Dù vậy phải thú thật mấy năm qua nền điện ảnh chúng ta sa sút. Tôi đang nói về mặt chất lượng vì với góc nhìn cá nhân, tôi không tìm thấy tác phẩm nào thực sự nổi bật. 

Cách đây không lâu, nhóm 9 nghệ sĩ gồm: tôi, Trà Giang, Nhuệ Giang, Thụy Vân… gặp nhau ở Hồ Tây. Chúng tôi cùng nhắc nhớ kỷ niệm đẹp của điện ảnh xưa. Tôi và các đồng nghiệp cũng gặp trực tiếp với Thủ tướng để đề xuất hướng đi mới cho phim ảnh. 

Sự việc xưởng phim truyện hoang tàn, tiều tụy vẫn còn đó. Tôi tiếc, chạnh lòng nhưng lực bất tòng tâm vì thế hệ chúng tôi quá già, không làm được gì nữa. Trách nhiệm này thuộc về những người trẻ, đặc biệt là các nhà lãnh đạo. Tôi mong họ quan tâm đến ngành điện ảnh một cách cụ thể hơn, chẳng hạn như tổ chức các đợt LHP định kỳ để nghệ sĩ có không gian sáng tạo, làm nghề. 

- Bà muốn gửi gắm điều gì với thế hệ diễn viên trẻ?

Nhiều người nói điện ảnh Việt đạt doanh thu mấy trăm tỷ là tín hiệu khởi sắc, riêng tôi lại thấy lo nhiều hơn vui. Họ chạy theo thị trường, đặt nặng kinh tế nên điều đó không phản ánh đúng về mặt chất lượng nghệ thuật.

Một nền điện ảnh phát triển cần số lượng lớn tác phẩm có chiều sâu, đóng góp thiết thực cho văn hóa - xã hội. Các phim Chí Phèo, Nổi gió, Vĩ tuyến 17 ngày và đêm, Chung một dòng sông… ra đời đã rất lâu, kinh phí thấp đến nay vẫn được nhắc đến. Đó là cái hay, cái tâm huyết của cả một ê-kíp. 

Ngày xưa, tôi được học bài bản thuộc thế hệ sinh viên khóa I của Đại học Điện ảnh Việt Nam (nay là Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội). Nếu không học và trau dồi, làm sao tôi đóng được Thị Nở? Còn diễn viên bây giờ chỉ cần xinh, trẻ và nổi tiếng là được mời vai. Tôi mong các em đặt chữ “tâm” vào vai diễn, chịu khó trải nghiệm và dấn thân để có tác phẩm chân thực làm lay động khán giả.

- Bà có dự định sẽ tái ngộ khán giả trong một tác phẩm nào thời gian tới?

Tôi nhận nhiều lời mời nhưng có lẽ chưa đủ duyên, phần vì nghĩ không nên “bán danh”. Tôi thường nói cả đời ăn lộc ở nhân vật Thị Nở. Chính vai này giúp tôi mang thương hiệu riêng. Tôi dừng đóng phim khi ở đỉnh cao sự nghiệp vì muốn gìn giữ nó như điều gì thiêng liêng nhất cho mình. Trong nghệ thuật, tôi không mong ước điều gì hơn.

NSƯT Đức Lưu dành thời gian tuổi già cho công việc thiện nguyện và các chuyến du lịch. 

- Không ít nghệ sĩ cao tuổi thường rơi vào cảnh neo đơn, nghèo khó còn NSƯT Đức Lưu ngược lại, dùng tiền lương hưu đi làm từ thiện và còn vận động mọi người quyên góp?

Tôi hay nói đùa sau nghỉ hưu có thêm nghề mới là từ thiện. Tôi may mắn không áp lực kinh tế, được các con lo đủ đầy nên muốn san sẻ đến các mảnh đời bất hạnh.

Nhiều năm nay, tôi có một nhóm quen thiện nguyện. Chúng tôi tự bỏ tiền túi, kết hợp kêu gọi người thân quen ủng hộ. Ai có gì góp nấy, tiền bạc, lương thực, quần áo, thuốc thang… tất cả được đóng gói gửi lên tặng các cháu nhỏ ở vùng cao. 

Đi nhiều nơi với một người già như tôi cũng là thử thách. Dẫu mệt nhưng tôi vui, tinh thần sảng khoái vì thấy bản thân có ích. Ở góc độ nào đó tôi muốn tích phước phần cho gia đình, con cháu bởi tin ăn ở tốt trời thương. 

Tuổi 84 không thấy già

- Bà tận hưởng cuộc sống lúc này ra sao?

Tuổi già gói ghém đơn giản thôi, quanh đi quẩn lại hết một ngày. Tôi chủ động xây dựng lịch trình để luôn được bận rộn. Tuổi nào đi nữa cái đầu vẫn phải làm việc, tránh ù lì, chậm chạp.

Một ngày của tôi bắt đầu lúc 6 giờ sáng, ngồi thiền khoảng một giờ, sau đó ăn sáng và đưa các cháu đến trường. Tôi tập thiền từ vài năm nay nhằm cải thiện trí nhớ và giúp tĩnh tâm. 

Thời gian rảnh, tôi thích đọc sách, xem phim, thời sự trên VTV1 và nghe nhạc. Chiều mát trời tôi nhờ con chở đi dạo phố vài vòng hay bắt taxi sang chơi nhà bạn. Thỉnh thoảng tôi dự sinh hoạt của các hội tham gia ở khu phố. Tôi hay nói các con: “Mẹ già nhưng đừng bắt mẹ sống vô vị”. 

Ngoài bạn già, tôi thích nói chuyện với người trẻ. Rất nhiều bạn của con tôi giờ thành bạn của tôi đấy (cười). Chúng tôi tìm hiểu, học hỏi lẫn nhau, cũng thú vị lắm!

- 2 con trai của bà dành thời gian chăm sóc, chia sẻ với mẹ ra sao?

Tôi và ông nhà có 2 người con trai, cách nhau đúng 1 giáp (12 tuổi - PV). May mắn chúng đều thành danh, đã yên bề gia thất. Con dâu thảo hiền, khéo vun vén tổ ấm, con của cậu trai cả học rất giỏi, vừa kết hôn không lâu. 

Tôi và chồng quá cố - GS.TS Trần Hạ Phương luôn mong các con sau này dù làm gì vẫn giữ sự tử tế. Tôi mừng vì chúng không phụ lòng bố mẹ. 

Hiện tôi sống cùng vợ chồng cậu con trai út. Các con bận việc cả ngày vẫn cố gắng dành thời gian cho mẹ. Thỉnh thoảng tôi lại đi về giữa Hà Nội và TP.HCM vì gia đình ở 2 nơi. Cuối tuần chúng tôi cùng sum họp nấu ăn, trò chuyện. Nhìn con cháu hòa thuận, hạnh phúc là tôi yên lòng.

- Trông bà vẫn minh mẫn, hồng hào, bà ăn uống, sinh hoạt ra sao để giữ sức khỏe tốt?

Tôi vẫn khỏe, không ốm đau bệnh vặt. Tôi không có chế độ sinh hoạt đặc biệt, vẫn ăn uống cùng gia đình như bao năm nay. Tôi không ăn quá no, hạn chế tối đa tinh bột, dầu mỡ. Với người già, giấc ngủ quan trọng nên tôi cố gắng ngủ đủ giấc. Tuổi tác cũng chỉ một phần, quan trọng là ý chí, tâm mình nên tôi rất nhẹ nhõm, không thấy già. 

- Bà mong mỏi điều gì lúc này?

Ở tuổi này, gia đình sung túc, các con thành đạt, lại được đi đó đây, tôi không nuối tiếc gì. Tôi chỉ xin có sức khỏe để được nhìn các cháu khôn lớn, có điều kiện giúp đỡ thêm người nghèo. 

Đời tôi nhiều thăng trầm, đi qua khói lửa chiến tranh. Tôi mong đủ duyên viết một quyển hồi ký ghi lại chặng đường nghệ thuật và cuộc đời đã qua. 

Tôi theo đạo Phật nên triết lý tu tập tôi học theo, áp dụng vào cuộc sống. Mỗi ngày cứ trôi qua nhẹ nhàng, không phiền muộn. Tôi bằng lòng với những gì đang có để tự thấy mình còn hạnh phúc.

NSƯT Đức Lưu về thăm làng Vũ Đại  

NSƯT Đức Lưu là khách mời lễ công bố Liên hoan phim quốc tế TP.HCM lần thứ nhất. Ở tuổi 84, nữ nghệ sĩ trông khỏe mạnh, dáng đi nhanh nhẹn, được con dâu tháp tùng suốt sự kiện. 

Dịp này, bà trải lòng với VietNamNet về cuộc sống ở tuổi 84 và nỗi trăn trở với nền điện ảnh Việt trong những năm gần đây.  

Tôi tiếc cho nền điện ảnh lúc này

- Tham dự buổi công bố LHP quốc tế tại TP.HCM, bà mong đợi điều gì?

Tôi vẫn xem, cập nhật tin tức mỗi ngày qua màn ảnh và Internet. Phim ảnh hiện nay vận động theo nền kinh tế thị trường nên có nhiều điểm khác thời chúng tôi. 

Dù vậy phải thú thật mấy năm qua nền điện ảnh chúng ta sa sút. Tôi đang nói về mặt chất lượng vì với góc nhìn cá nhân, tôi không tìm thấy tác phẩm nào thực sự nổi bật. 

Cách đây không lâu, nhóm 9 nghệ sĩ gồm: tôi, Trà Giang, Nhuệ Giang, Thụy Vân… gặp nhau ở Hồ Tây. Chúng tôi cùng nhắc nhớ kỷ niệm đẹp của điện ảnh xưa. Tôi và các đồng nghiệp cũng gặp trực tiếp với Thủ tướng để đề xuất hướng đi mới cho phim ảnh. 

Sự việc xưởng phim truyện hoang tàn, tiều tụy vẫn còn đó. Tôi tiếc, chạnh lòng nhưng lực bất tòng tâm vì thế hệ chúng tôi quá già, không làm được gì nữa. Trách nhiệm này thuộc về những người trẻ, đặc biệt là các nhà lãnh đạo. Tôi mong họ quan tâm đến ngành điện ảnh một cách cụ thể hơn, chẳng hạn như tổ chức các đợt LHP định kỳ để nghệ sĩ có không gian sáng tạo, làm nghề. 

- Bà muốn gửi gắm điều gì với thế hệ diễn viên trẻ?

Nhiều người nói điện ảnh Việt đạt doanh thu mấy trăm tỷ là tín hiệu khởi sắc, riêng tôi lại thấy lo nhiều hơn vui. Họ chạy theo thị trường, đặt nặng kinh tế nên điều đó không phản ánh đúng về mặt chất lượng nghệ thuật.

Một nền điện ảnh phát triển cần số lượng lớn tác phẩm có chiều sâu, đóng góp thiết thực cho văn hóa - xã hội. Các phim Chí Phèo, Nổi gió, Vĩ tuyến 17 ngày và đêm, Chung một dòng sông… ra đời đã rất lâu, kinh phí thấp đến nay vẫn được nhắc đến. Đó là cái hay, cái tâm huyết của cả một ê-kíp. 

Ngày xưa, tôi được học bài bản thuộc thế hệ sinh viên khóa I của Đại học Điện ảnh Việt Nam (nay là Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội). Nếu không học và trau dồi, làm sao tôi đóng được Thị Nở? Còn diễn viên bây giờ chỉ cần xinh, trẻ và nổi tiếng là được mời vai. Tôi mong các em đặt chữ “tâm” vào vai diễn, chịu khó trải nghiệm và dấn thân để có tác phẩm chân thực làm lay động khán giả.

- Bà có dự định sẽ tái ngộ khán giả trong một tác phẩm nào thời gian tới?

Tôi nhận nhiều lời mời nhưng có lẽ chưa đủ duyên, phần vì nghĩ không nên “bán danh”. Tôi thường nói cả đời ăn lộc ở nhân vật Thị Nở. Chính vai này giúp tôi mang thương hiệu riêng. Tôi dừng đóng phim khi ở đỉnh cao sự nghiệp vì muốn gìn giữ nó như điều gì thiêng liêng nhất cho mình. Trong nghệ thuật, tôi không mong ước điều gì hơn.

NSƯT Đức Lưu dành thời gian tuổi già cho công việc thiện nguyện và các chuyến du lịch. 

- Không ít nghệ sĩ cao tuổi thường rơi vào cảnh neo đơn, nghèo khó còn NSƯT Đức Lưu ngược lại, dùng tiền lương hưu đi làm từ thiện và còn vận động mọi người quyên góp?

Tôi hay nói đùa sau nghỉ hưu có thêm nghề mới là từ thiện. Tôi may mắn không áp lực kinh tế, được các con lo đủ đầy nên muốn san sẻ đến các mảnh đời bất hạnh.

Nhiều năm nay, tôi có một nhóm quen thiện nguyện. Chúng tôi tự bỏ tiền túi, kết hợp kêu gọi người thân quen ủng hộ. Ai có gì góp nấy, tiền bạc, lương thực, quần áo, thuốc thang… tất cả được đóng gói gửi lên tặng các cháu nhỏ ở vùng cao. 

Đi nhiều nơi với một người già như tôi cũng là thử thách. Dẫu mệt nhưng tôi vui, tinh thần sảng khoái vì thấy bản thân có ích. Ở góc độ nào đó tôi muốn tích phước phần cho gia đình, con cháu bởi tin ăn ở tốt trời thương. 

Tuổi 84 không thấy già

- Bà tận hưởng cuộc sống lúc này ra sao?

Tuổi già gói ghém đơn giản thôi, quanh đi quẩn lại hết một ngày. Tôi chủ động xây dựng lịch trình để luôn được bận rộn. Tuổi nào đi nữa cái đầu vẫn phải làm việc, tránh ù lì, chậm chạp.

Một ngày của tôi bắt đầu lúc 6 giờ sáng, ngồi thiền khoảng một giờ, sau đó ăn sáng và đưa các cháu đến trường. Tôi tập thiền từ vài năm nay nhằm cải thiện trí nhớ và giúp tĩnh tâm. 

Thời gian rảnh, tôi thích đọc sách, xem phim, thời sự trên VTV1 và nghe nhạc. Chiều mát trời tôi nhờ con chở đi dạo phố vài vòng hay bắt taxi sang chơi nhà bạn. Thỉnh thoảng tôi dự sinh hoạt của các hội tham gia ở khu phố. Tôi hay nói các con: “Mẹ già nhưng đừng bắt mẹ sống vô vị”. 

Ngoài bạn già, tôi thích nói chuyện với người trẻ. Rất nhiều bạn của con tôi giờ thành bạn của tôi đấy (cười). Chúng tôi tìm hiểu, học hỏi lẫn nhau, cũng thú vị lắm!

- 2 con trai của bà dành thời gian chăm sóc, chia sẻ với mẹ ra sao?

Tôi và ông nhà có 2 người con trai, cách nhau đúng 1 giáp (12 tuổi - PV). May mắn chúng đều thành danh, đã yên bề gia thất. Con dâu thảo hiền, khéo vun vén tổ ấm, con của cậu trai cả học rất giỏi, vừa kết hôn không lâu. 

Tôi và chồng quá cố - GS.TS Trần Hạ Phương luôn mong các con sau này dù làm gì vẫn giữ sự tử tế. Tôi mừng vì chúng không phụ lòng bố mẹ. 

Hiện tôi sống cùng vợ chồng cậu con trai út. Các con bận việc cả ngày vẫn cố gắng dành thời gian cho mẹ. Thỉnh thoảng tôi lại đi về giữa Hà Nội và TP.HCM vì gia đình ở 2 nơi. Cuối tuần chúng tôi cùng sum họp nấu ăn, trò chuyện. Nhìn con cháu hòa thuận, hạnh phúc là tôi yên lòng.

- Trông bà vẫn minh mẫn, hồng hào, bà ăn uống, sinh hoạt ra sao để giữ sức khỏe tốt?

Tôi vẫn khỏe, không ốm đau bệnh vặt. Tôi không có chế độ sinh hoạt đặc biệt, vẫn ăn uống cùng gia đình như bao năm nay. Tôi không ăn quá no, hạn chế tối đa tinh bột, dầu mỡ. Với người già, giấc ngủ quan trọng nên tôi cố gắng ngủ đủ giấc. Tuổi tác cũng chỉ một phần, quan trọng là ý chí, tâm mình nên tôi rất nhẹ nhõm, không thấy già. 

- Bà mong mỏi điều gì lúc này?

Ở tuổi này, gia đình sung túc, các con thành đạt, lại được đi đó đây, tôi không nuối tiếc gì. Tôi chỉ xin có sức khỏe để được nhìn các cháu khôn lớn, có điều kiện giúp đỡ thêm người nghèo. 

Đời tôi nhiều thăng trầm, đi qua khói lửa chiến tranh. Tôi mong đủ duyên viết một quyển hồi ký ghi lại chặng đường nghệ thuật và cuộc đời đã qua. 

Tôi theo đạo Phật nên triết lý tu tập tôi học theo, áp dụng vào cuộc sống. Mỗi ngày cứ trôi qua nhẹ nhàng, không phiền muộn. Tôi bằng lòng với những gì đang có để tự thấy mình còn hạnh phúc.

NSƯT Đức Lưu về thăm làng Vũ Đại