Mạnh từ tâm

Không khó để hình dung về chiến lược phát triển hạ tầng mạng lưới của Tổng công ty Viễn thông MobiFone theo hình ảnh chiếc compa như trên, nhưng khi tìm hiểu, phân tích mới thấy được lịch sử, quá trình hoạt động, phát triển và định hướng kinh doanh của mạng di động này.

MobiFone là mạng di động đầu tiên của Việt Nam. Quá trình phát triển của nhà mạng trong đó có phát triển hạ tầng mạng lưới cũng gắn chặt với đặc điểm hình thành của lĩnh vực viễn thông di động. Năm 1993 MobiFone được thành lập, khi đó mạng di động này là đơn vị thành viên của Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT). Thời điểm đó, giá cước viễn thông di động rất đắt đỏ, các thiết bị đầu cuối (điện thoại) cũng khá đắt và chưa rẻ như những năm qua.

Chính vì vậy, nhu cầu sử dụng dịch vụ chủ yếu là tầng lớp có thu nhập ở các thành phố lớn, ở các trung tâm thành thị, do vậy việc phát triển hạ tầng mạng lưới cũng được tập trung ở các thành phố lớn, các trung tâm tỉnh thành để đáp ứng cho lớp khách hàng có khả năng sử dụng. Trong đó, đặc biệt, hạ tầng của mạng di động này được phát triển rất mạnh ở hai thành phố lớn là Hà Nội và TP.HCM nhằm mang đến một chất lượng vượt trội cho người dùng.

Từ hai tâm điểm vững chắc này, “sóng MobiFone” bắt đầu được lan tỏa ra các tỉnh thành xung quanh và các trung tâm tỉnh lỵ ở khắp cả nước, theo thứ tự ưu tiên thành phố, ngoại ô, huyện lỵ và nông thôn. Chiến lược phát triển này được đánh giá rất thực tế bởi ở các thành phố lớn dân số đông, nhu cầu sử dụng lớn và yêu cầu về chất lượng cũng phải cao. Chính sách phát triển hạ tầng mạng lưới được áp dụng từ thời công nghệ 2G đến 3G và 4G hiện tại.

Năm 2017, trong một kết quả đo kiểm 4G của một số mạng tại khu vực Hà Nội của Cục Viễn thông, chỉ số tốc độ mạng 4G của MobiFone cũng đạt kết quả cao nhất dựa trên các chỉ số tải dữ liệu lên và xuống mà Cục Viễn thông công bố.

Mới đây, Cục Viễn thông cũng công bố kết quả đo kiểm định kỳ hàng năm chất lượng dịch vụ mạng data 3G của các nhà mạng, trong đó mạng MobiFone có chỉ số độ sẵn sàng của mạng vô tuyến với kết quả đo kiểm đạt 99,19% trong khi quy chuẩn (QCVN 81:2014/BTTTT) là ≥ 95%; tỷ lệ truy nhập thành công dịch vụ đạt 99,98% (quy chuẩn là ≥ 90%); thời gian trễ truy nhập dịch vụ trung bình là 1,50 giây (quy chuẩn ≤ 10 giây); hay chỉ tiêu tỷ lệ (%) số mẫu có tốc độ tải xuống lớn hơn hoặc bằng tốc độ tải dữ liệu hướng xuống tối thiểu trong vùng lõi thì kết quả đo kiểm cũng 97,98% vượt khá nhiều so với quy chuẩn.

Theo Cục Viễn thông, việc tiến hành đo kiểm được thực hiện định kỳ hàng năm, các chỉ tiêu chất lượng kỹ thuật theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng dịch vụ truy nhập Internet trên mạng viễn thông di động mặt đất 3G.

Tác giả Dan Brown trong buổi ra mắt cuốn sách mới nhất trong series phiêu lưu trinh thám về nhân vật hư cấu Robert Langdon.

Những tác phẩm kinh điển như The Lord of the Rings và The Hobbit của cố tác giả J. R. R. Tolkien cũng tương tự. Sáu phần phim chuyển thể đã đem về doanh thu phòng vé hơn 5,8 tỷ USD; hàng tá game ăn theo. Nhờ đó, những cuốn tiểu thuyết giả tưởng được viết từ giữa thế kỷ trước vẫn có sức sống mãnh liệt, với 150 triệu bản và 100 triệu bản tương ứng. 

George R. R. Martin cũng chỉ trở nên nổi tiếng sau khi tiểu thuyết A Song of Ice and Fire được chuyển thể thành TV series đình đám Game of Thrones từ năm 2011. Kể từ đó, 90 triệu bản đã được tiêu thụ với hàng tá phim và game ăn theo. 

Điều tương tự cũng xảy ra với một số tác giả Việt, như trường hợp của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh. Các tác phẩm của ông được biết đến rộng rãi khi được chuyển thể thành phim điện ảnh như Cô gái đến từ hôm qua (xuất bản năm 1989, bản phim chiếu rạp năm 2017), Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh (xuất bản năm 2010, phim năm 2015) hay Mắt biếc (xuất bản năm 1990, phim năm 2019)...

Có thể nói, công nghiệp điện ảnh vừa biết “nhặt ngọc” từ các tác phẩm, vừa góp phần để tạo nên sức sống “triệu bản” cho các đầu sách nói trên.

Ngành công nghiệp xuất bản sách

Nhưng thế giới không chỉ có những đầu sách triệu bản, chuyện bén duyên với điện ảnh để từ đó sách thăng hoa chỉ như muối bỏ biển. 

Hoa Kỳ đã có cả một ngành công nghiệp tạo ra sách Best Seller từ rất lâu với các công ty chuyên chạy chiến dịch để tạo ra sách bán chạy.

Đến khi ông lớn công nghệ tham gia, viết sách “bán chạy” thực sự trở thành một ngành công nghiệp hóa.

Amazon vẫn đang là đơn vị nắm giữ thị phần lớn nhất ở thị trường tự phát hành sách (nguồn: kindlepreneur.com).

Thông qua chính sách Kindle Direct Publishing, gã khổng lồ thương mại điện tử Amazon  cho phép bất kỳ ai viết bằng bất cứ ngôn ngữ nào cũng có thể đưa sách lên chợ bán. 

Tác giả sách có thể lựa chọn bán sách giấy hoặc bán bản ebook/audiobook. Cũng như Netflix cung cấp xem video theo yêu cầu (video on demand), Amazon đã khai phá một khái niệm hoàn toàn mới mẻ khi đó là in sách theo yêu cầu (print on demand).

Các ông lớn công nghệ như Amazon, Google hay Apple nắm nền tảng phân phối nội dung hoàn toàn chi phối và làm chủ cuộc chơi tự phát hành sách kiểu online này. 

Đưa xu thế thời đại vào ngành sách

Thời đại mang đến những cách làm mới, nhưng cũng đi theo nguy cơ mới.

Năm 2010, Google từng ước tính cả thế giới có 130 triệu đầu sách. Đến năm 2019, Google mới quét được hơn 40 triệu đầu sách, chưa tính các tựa sách mới ồ ạt tăng thêm. Hệ lụy là ngành xuất bản sách bị công nghiệp hóa khiến độc giả khó lựa chọn hơn, từ đó mất dần sự hứng thú với sách mới.  

Ở thị trường Mỹ, số sách xuất bản năm 2020 đã tăng 8,2% lên 751 triệu bản copy, nhưng Hiệp hội các Nhà xuất bản sách chỉ ghi nhận doanh thu tăng 0,1% trong cùng kỳ.

Câu chuyện sách và vấn đề của lĩnh vực xuất bản thời đại số đang là câu chuyện toàn cầu và Việt Nam cũng không nằm ngoài những biến động đó. Trước đây mỗi năm có một số ít sách mới và vì thế có quyển sách cả triệu người đọc và trở thành nhận thức chung của cả xã hội. 

Bây giờ, mỗi năm có tới gần 40.000 đầu sách, mỗi đầu sách cũng chỉ in vài ngàn quyển và vì thế, không có quyển sách nào có triệu người đọc, không có quyển sách nào thành nhận thức chung của xã hội, không tạo thành sức mạnh quốc gia.

Nghĩ khác đi về sách chính là tương lai của sách. Hiện nay, có rất nhiều công cụ mới để tạo ra tương lai cho sách. Đó là công nghệ số, là các công nghệ của cuộc CMCN 4.0 (bên cạnh công cụ thể chế và chính sách).

Mang những xu thế của thời đại số, mà nhiều lĩnh vực khác đã áp dụng thành công cả chục năm nay, vào ngành xuất bản chính là giải pháp.

Bên cạnh sách dài truyền thống hàng ngàn trang, hàng trăm trang thì phiên bản hỗ trợ ngắn hơn hoặc có công cụ tìm kiếm để giúp người đọc nhanh chóng nắm được ý. Khi có nhiều phiên bản phục vụ thiết bị xem và đối tượng xem khác nhau, mỗi người mỗi năm thay vì chỉ đọc vài cuốn sách có thể đọc vài chục cuốn.

Bây giờ mọi người có rất nhiều cách đọc: Khi cần mới đọc, đọc sách điện tử, sách mạng, đồ họa, dữ liệu… nhiều hơn. Với cách tiếp cận xem sách không chỉ là tri thức mà còn là tạo cảm xúc thì làm sách đa phương tiện là cách vừa giữ được giá trị cốt lõi của sách, vừa là thêm những biến hoá mới phù hợp với thời đại.

Bên cạnh đó, sách là một khái niệm mở và phát triển. Do đó, phát trên nhiều nền tảng khác nhau sẽ giúp lĩnh vực xuất bản thực hiện sứ mệnh của mình tốt hơn.

Một trong những điểm khác biệt khi xã hội chuyển đổi số là sự cùng nhau hợp tác tạo ra các giá trị. Trước đây, người viết sách, người in sách, người phát hành sách, người đọc, người lưu trữ sách,... khá độc lập với nhau. Nhưng nếu cùng nhau ngay từ đầu thì giá trị mới mang lại sẽ hoàn toàn khác. Thậm chí viễn cảnh không phải là ông lớn công nghệ nào như Amazon, mà chính các nhà xuất bản có thể trở thành một nền tảng số (digital platform) để người đọc trở thành người viết… cũng có thể là một giải pháp táo bạo.

Phương Nguyễn

Startup sách nói thẳng thừng từ chối lời đề nghị của 2 Shark để về tay trắng

Trong tập 4 mùa 4 của Shark Tank Việt Nam xuất hiện 1 startup khá đặc biệt, khi thẳng thừng từ chối lời đề nghị của 2 Shark với ứng dụng sách nói và podcast có tên Voiz FM

Trước đó vào ngày 25/10/2022, Sở Khoa học & Công nghệ đã tham mưu Uỷ ban nhân dân tỉnh tổ chức Hội thảo khoa học Ứng dụng trí tuệ nhân tạo và chuyển đổi số cho doanh nghiệp.

Trong Hội thảo, Sở TT&TT chia sẻ đã tham mưu UBND tỉnh cho phép xây dựng các cơ sở dữ liệu chuyên ngành, kho dữ liệu dùng chung của tỉnh để thu thập, tập trung các dữ liệu số có giá trị, hình thành kho dữ liệu lớn để triển khai phân tích, ứng dụng trí tuệ nhân tạo đưa ra các cảnh báo, dự báo sớm về cung, cầu, môi trường, thời tiết; đồng thời đưa lên Cổng dữ liệu mở để các doanh nghiệp kết nối, khai thác...

Anh Hào