Chia sẻ góc nhìn về công nghệ Blockchain, CTO FPT nhận định: “Với sức ảnh hưởng mang tính đột phá, Blockchain sẽ tạo ra cơn sóng thần công nghệ phủ lên toàn bộ các lĩnh vực ngành nghề từ truyền thống cho đến các ứng dụng mới nhất”.

Việt Nam cũng là một trong những quốc gia đã đi sớm và có thành tựu trong lĩnh vực Blockchain. Theo Chainalysis, Việt Nam là quốc gia có chỉ số chấp nhận ứng dụng Blockchain cao nhất thế giới, gấp 5 lần số người dùng ở Mỹ. 

Năm 2020, Blockchain là một trong những lĩnh vực công nghệ nằm trong danh mục ưu tiên nghiên cứu, phát triển và ứng dụng cho Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 theo quyết định của Chính phủ. 

Trước thực tế đó, Giám đốc Công nghệ của FPT cho rằng, với khả năng khai phá nhiều cơ hội trong đa lĩnh vực, Blockchain đang dần trở thành trụ cột công nghệ ở Việt Nam khi được ứng dụng trong một số ngành như chính phủ số, logistics, bán lẻ, fintech, y tế, nông nghiệp, giải trí. 

Với góc nhìn của một chuyên gia, theo ông Vũ Anh Tú, công nghệ Blockchain có bốn ứng dụng lớn, mang lại ý nghĩa to lớn cho cuộc sống. 

Đầu tiên là quản lý chuỗi cung ứng. “Ví dụ khi chúng ta vào nhà hàng và ăn một món ăn, làm sao nhà hàng đó kiểm soát được nguyên liệu đầu vào? Blockchain có thể quản lý việc này”, ông Tú chia sẻ.

Thứ hai là lĩnh vực bảo hiểm và y tế. Việc ứng dụng Blockchain sẽ giúp giải quyết những khúc mắc, cho phép các hệ thống thông tin y tế làm việc cùng nhau nhằm thúc đẩy việc cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe hiệu quả cho các cá nhân và cộng đồng. 

Tiếp theo là các chương trình đầu tư bất động sản. Ở Việt Nam ngày nay đã có những công ty tiến hành chia nhỏ tài sản thành các token. Việc sở hữu những token này là cách một người dù chỉ có ít tiền trong túi cũng có thể tham gia vào việc đầu tư bất động sản. 

Với ứng dụng lớn thứ tư của công nghệ Blockchain, ông Tú cho rằng đó chính là việc định danh điện tử. Blockchain là nền tảng tốt nhất cho định danh điện tử. 

"Tôi tin với việc thúc đẩy của chính phủ, định danh điện tử sẽ sớm phổ biến với mọi người", ông Tú nhấn mạnh.

Trọng Đạt

Chỉ riêng trong năm 2021, đã xảy ra hàng loạt vụ lộ lọt dữ liệu cá nhân như: Facebook lộ lọt dữ liệu 500 triệu người dùng hồi tháng 4; Vụ lộ lọt cơ sở dữ liệu căn cước của toàn bộ 45 triệu dân Argentina vào tháng 9; hay vụ việc dữ liệu của 5 triệu người dùng ô tô Việt Nam bị rao bán trên web đen cũng trong tháng 9/2021...

Cùng với đó, số lượng các vụ lừa đảo trực tuyến cũng gia tăng mạnh trong giai đoạn ảnh hưởng dịch bệnh Covid. Theo thống kê của Cục An toàn thông tin - Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT), chỉ riêng trong tháng 10/2021, đã có hơn 1 triệu người Việt Nam, chiếm khoảng 16% người dùng Internet Việt Nam truy cập phải các trang web lừa đảo, độc hại. Nếu thế giới có khoảng 2 triệu website lừa đảo, thì riêng Việt Nam từ tháng 12/2020 đến 11/2021 đã có tới 816 website lừa đảo giả mạo ngân hàng.

Lộ lọt dữ liệu cá nhân, người dùng các dịch vụ trực tuyến bị lừa đảo chiếm đoạt tài sản đã phần nào khiến cho người dân mất lòng tin, gây nguy hại tới chương trình chuyển đổi số. Thực tế điều này từng xảy ra ở Singapore năm 2017: Chính phủ đảo quốc sư tử đã phải tạm dừng các dự án công nghệ thông tin có sử dụng dữ liệu cá nhân trong khoảng 6 tháng để xem xét lại toàn bộ các vấn đề bảo mật khi lộ hồ sơ sức khỏe của 1,5 triệu người dân.

Từ kinh nghiệm quốc tế, Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng trong phát biểu tại sự kiện Ngày An toàn thông tin Việt Nam năm 2021 cũng đã chỉ rõ: Trong 3 năm, 5 năm tới đây sẽ là giai đoạn quyết định thành bại của quá trình chuyển đổi số quốc gia. An toàn thông tin mạng là điều kiện tiền đề để chuyển đổi số thành công.

Lãnh đạo Bộ TT&TT cũng đã nhiều lần nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tạo dựng niềm tin số, giúp người dân và toàn xã hội tin tưởng chuyển dịch các hoạt động từ môi trường truyền thống lên không gian mạng: “Nhiệm vụ quan trọng nhất với những người làm an toàn, an ninh mạng trong giai đoạn hiện nay là củng cố, tạo lập niềm tin số cho xã hội khi tham gia các hoạt động trên không gian mạng; từ đó thúc đẩy Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số phát triển”.

Xây dựng không gian mạng Việt Nam an toàn

Theo phân tích của đại diện Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia (NCSC), Cục An toàn thông tin: Có 4 “từ khóa” chính cho niềm tin số của người dùng khi sử dụng dịch vụ trực tuyến của một cơ quan, tổ chức, đó là: An toàn thông tin, Quyền riêng tư/kiểm soát dữ liệu; Giá trị, lợi ích mang lại; Tính sẵn sàng chịu trách nhiệm, cách ứng phó, giải trình trong trường hợp bị tấn công.

Vì thế, để củng cố và tạo dựng niềm tin số cho người dùng Internet Việt Nam, cần có sự liên kết, đồng hành giữa 3 bên gồm: Nhà nước - Các cơ quan nhà nước trong những lĩnh vực khác nhau; Doanh nghiệp cung cấp sản phẩm, dịch vụ an toàn thông tin; Doanh nghiệp, đơn vị cung cấp dịch vụ trên môi trường số.

“Các cơ quan, doanh nghiệp xác định chúng ta đang đi trên cùng một con thuyền. Khi đó, trách nhiệm của chúng ta với công tác đảm bảo an toàn thông tin trên không gian mạng sẽ cao hơn, người dùng cũng sẽ tin tưởng, yên tâm hơn với các dịch vụ trực tuyến được cung cấp”, đại diện NCSC cho hay.

Với quan điểm đó, thời gian qua, Cục An toàn thông tin đã phối hợp với các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp để triển khai nhiều giải pháp để bảo vệ người dân, doanh nghiệp, đồng thời đảm bảo không gian mạng Việt Nam an toàn, lành mạnh. Cụ thể, để góp phần nâng cao nhận thức về an toàn thông tin mạng cho người dùng, bên cạnh việc thường xuyên có cảnh báo về các nguy cơ tấn công mạng, Cục An toàn thông tin đã phát hành “Cẩm nang bảo đảm an toàn thông tin trong đại dịch Covid-19”. Cẩm nang này hướng dẫn các kỹ năng người dùng cần có để làm việc từ xa,  học trực tuyến và giải trí an toàn, giúp người dùng Internet có thể bảo đảm an toàn thông tin khi kết nối trực tuyến. Tính đến tháng 12/2021, đã có trên 70.000 lượt truy cập để tải cẩm nang.

Trong năm 2021, Cổng thông tin khonggianmang.vn cũng tiếp tục được phát triển, cung cấp hàng loạt giải pháp kỹ thuật, đồng thời hướng dẫn việc đảm bảo an toàn thông tin cho các cơ quan, tổ chức và người dùng cá nhân khi tham gia môi trường mạng. Trong đó có thể kể đến các công cụ như: Kiểm tra tập tin độc hại, nhận diện mã độc tống tiền, kiểm tra website lừa đảo, kiểm tra lộ lọt thông tin tài khoản cá nhân...

Được Cục An toàn thông tin chính thức cho ra mắt từ tháng 6/2021, hệ sinh thái Tín nhiệm mạng – một lá chắn khác về an toàn thông tin - cũng hướng đến mục tiêu bảo vệ người dân trên môi trường mạng, tạo dựng niềm tin số cho sản phẩm, dịch vụ của các cơ quan, tổ chức, thúc đẩy không gian mạng Việt Nam phát triển an toàn, lành mạnh. Tính đến tháng 12/2021, đã có 2.534 website được đánh giá và gắn nhãn tín nhiệm mạng.

Khẳng định bảo đảm an toàn cho người dân là một nhiệm vụ trọng tâm, Cục trưởng Cục An toàn thông tin Nguyễn Thành Phúc cho biết, trong năm tới, nhiều giải pháp sẽ được tập trung triển khai như: Tổ chức chiến dịch tuyên truyền nâng cao nhận thức về an toàn thông tin cho toàn thể cộng đồng do Bộ TT&TT chủ trì, điều phối, có sự tham gia trực tiếp của các bộ, ngành, địa phương và huy động sức mạnh của các doanh nghiệp ICT lớn; Phát triển nền tảng hỗ trợ bảo vệ trẻ em trên không gian mạng; Tiếp tục phát triển Cổng khonggianmang.vn trở thành điểm đến của người dân mỗi khi cần hoặc gặp vấn đề về an toàn thông tin; Mở rộng gắn nhãn tín nhiệm mạng cho các website, đặc biệt là website của các ngân hàng, tổ chức tài chính...

Vân Anh (Bài đăng trên Bưu điện Việt Nam số Tết 2022)

Tạo lập niềm tin số cho xã hội khi tham gia hoạt động trên không gian mạng

Thứ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Huy Dũng cho rằng, nhiệm vụ quan trọng nhất với những người làm an toàn, an ninh mạng trong giai đoạn hiện nay là tạo lập, củng cố niềm tin số cho xã hội khi tham gia vào các hoạt động trên không gian mạng.

Lấy một ví dụ, ông Alexander Nash cho biết các đường phố tại Việt Nam chủ yếu sử dụng đèn chiếu sáng thông thường (chiếm 70%). Nếu chuyển sang các hệ thống chiếu sáng thông minh, Việt Nam có tiềm năng tiết kiệm khoảng 60% năng lượng đang dùng cho chiếu sáng công cộng. 

Hiện thành phố Hà Giang đã thực hiện một dự án chiếu sáng thông minh với số vốn được tài trợ đầu tư khoảng 2 triệu USD. Một dự án chiếu sáng thông minh sử dụng vốn tài trợ không hoàn lại khác cũng đang được lên kế hoạch triển khai tại thành phố Hội An (Quảng Nam).

Theo đánh giá của ADB, các dự án thành phố thông minh và tiết kiệm năng lượng được quy hoạch tại Cần Thơ, Đà Nẵng, Hải Phòng, Lâm Đồng, Quảng Nam và Quảng Ninh nếu được đầu tư có thể giúp tiết kiệm 69 kWh điện mỗi năm, tương đương 6,2 triệu USD mỗi năm chỉ tính riêng cho đèn đường công cộng. 

Để làm được điều đó, hơn 188.000 đèn đường truyền thống tại các đô thị này sẽ phải thay thế bằng đèn LED và hệ thống điều khiển thông minh. Bên cạnh đó, cần lắp đặt khoảng 2.700 cột đèn thông minh với các tính năng camera giám sát, Wi-Fi, tích hợp cảm biến giám sát môi trường,...

Việc phát triển hệ thống chiếu sáng thông minh cũng đồng nghĩa với việc các thành phố cần đầu tư vào hạ tầng liên kết và lắp đặt trung tâm điều hành việc chiếu sáng công cộng. 

Xu hướng logistic xanh trong thành phố thông minh

Chia sẻ tại Diễn đàn Phát triển bền vững đô thị Việt Nam, ông Nguyễn Hoàng Long, Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Cổ phần Bưu chính Viettel (Viettel Post) cho rằng, nếu mở một ứng dụng theo dõi chất lượng không khí (AQI), chỉ số này tại các đô thị lớn ở Việt Nam như Hà Nội, TP.HCM thường xuyên ở mức trên 100. 

Trong khi đó, chỉ số này chỉ ở mức 7-8 tại Hàn Quốc hoặc lớn hơn một chút là 12 tại Australia. Điều này cho thấy, ô nhiễm môi trường đang là một vấn đề đáng báo động ở Việt Nam, ông Long nói. 

Là một doanh nghiệp nhiều năm kinh doanh trong ngành logistic, theo Phó Tổng Giám đốc Viettel Post, đây là một trong những ngành gây tác động lớn nhất đến môi trường. Điều này đã được chứng minh trong nhiều báo cáo của Agility.

Ngành logistic chủ yếu liên quan đến lĩnh vực vận tải, dù là đường bộ, đường thủy hay đường hàng không, điều này cũng sẽ góp phần làm tăng lượng khí thải CO2 trong bầu không khí. 

Hoạt động vận chuyển hàng hóa chiếm khoảng 8% lượng khí thải CO2 và chiếm 5,5% lượng khí thải nói chung trên toàn thế giới. Do vậy, theo ông Long, để phát triển các đô thị thông minh bền vững tại Việt Nam, việc phải duy trì các giải pháp logistic xanh là cực kỳ quan trọng. 

Thực tế cho thấy, trong thời gian qua, doanh nghiệp này đã và đang hướng tới xây dựng nền tảng logistics xanh ngay từ trong chính quy trình vận hành để hạn chế tối đa tình trạng ô nhiễm môi trường.

Cụ thể, Viettel Post đã xây dựng mô hình “bưu cục di động” nhằm cắt giảm các khâu trung gian, giao nhiều đơn hàng trong cùng 1 chặng. Bên cạnh đó, công ty chuyển phát này cũng sáng tạo ra hình thức giao nhận hàng mới thông qua tủ đồ smart lock. Điều này sẽ giúp hạn chế tần suất hoạt động của các xe giao hàng, từ đó giảm lượng khí thải ra môi trường.

Theo ông Nguyễn Hoàng Long, việc tận dụng nguồn lực xã hội để giải quyết tình trạng xe chạy rỗng một chiều sẽ giúp tối ưu hóa chuỗi cung ứng, tiết kiệm nhiên liệu. 

Ngoài ra, việc hạn chế luân chuyển hàng hóa sẽ góp phần tiết giảm chất thải nilong bọc bưu gửi. Việc sử dụng các nguyên liệu tái chế trong đóng gói bưu phẩm cũng giúp giảm tối đa lượng rác thải ra môi trường. 

Nhiều doanh nghiệp logistic khổng lồ trên thế giới như Kuehne, FedEx Express, DHL đều đã theo đuổi những mô hình logistic xanh nhằm giảm thiểu việc tác động tới biến đổi khí hậu. Đây cũng là xu hướng mà các doanh nghiệp nội nên hướng tới để đóng góp vào quá trình xây dựng các đô thị thông minh, phát triển bền vững tại Việt Nam. 

Trọng Đạt