Qua thăm khám, các bác sĩ đánh giá bé H. có xuất huyết kết mạc nhãn cầu góc ngoài, nhưng không bị tổn thương thần kinh thị giác. Dù vậy, ảnh CT Scan không thấy dị vật cản quang, đầu que bị gãy, xuất huyết mắt tiến triển đã gây khó khăn trong tiên lượng mức độ tổn thương.

Ekip điều trị đã tiến hành gây mê, dùng thuốc giãn cơ và nỗ lực lấy dị vật an toàn nhất cho bệnh nhi. Hiện tại, bé đã qua giai đoạn nguy hiểm.

Theo bác sĩ Hiền, phần lớn các tai nạn do ngoại vật thường gây tổn thương vùng họng. Ngoại vật đâm từ mũi vào hốc mắt như trường hợp trên là tai nạn hy hữu.

Bác sĩ khuyến cáo, trẻ có thói quen ngậm dụng cụ ăn hoặc đùa giỡn khi ăn, nhất là nhóm tuổi đi học (từ 5 tuổi trở lên). Do đó, gia đình nên có dụng cụ (muỗng, nĩa...) thích hợp khi cho trẻ ăn. Tuyệt đối không để trẻ có thói quen ngậm hoặc đùa giỡn trong khi ăn, để tránh các sự cố đáng tiếc.

Chơi đùa, cháu bé nuốt 4 viên nam châm

Chiều 28/10, Bệnh viện Nhi đồng Thành phố (TPHCM), tiếp nhận bé N. (7 tuổi, ngụ TPHCM) trong tình trạng bứt rứt, khó chịu, đau bụng, ói. Bệnh sử ghi nhận cách nhập viện 4 giờ, trẻ đang nằm ở nhà chơi thì nuốt phải 4 cục nam châm.

Sau khi chụp X-quang bụng không phát hiện dị vật, bệnh nhi được tiến hành nội soi đường tiêu hóa cấp cứu và nội soi ổ bụng, phát hiện hồi tràng có dị vật hình lập phương.

Do không thể đẩy dị vật lên dạ dày hay xuống đại tràng được, các bác sĩ quyết định mở rộng lỗ trocar (dụng cụ nội soi) ở rốn, đưa đoạn ruột chứa dị vật ra ngoài để lấy 4 viên nam châm, sau đó khâu ruột và đưa vào lại ổ bụng.

Hậu can thiệp, trẻ hết đau bụng và hết ói, tỉnh táo, được tiếp tục theo dõi tổn thương niêm mạc ruột cũng như chức năng đường tiêu hóa.

Các bác sĩ cảnh báo, nếu để lâu, các cục nam châm sẽ gây tổn thương niêm mạc ruột, làm thủng ruột, hoặc "hít nhau" gây vặn xoắn các quai ruột, tắc ruột… nguy hiểm cho tính mạng trẻ.

Chiều tối 4/11, bác sĩ chuyên khoa 2 Huỳnh Thị Mỹ Hiền, khoa Liên Chuyên khoa, Bệnh viện Nhi đồng 2 (TPHCM) cho biết, mới đây nơi này đã tiếp nhận cấp cứu, điều trị một bé gái bị tai nạn với dị vật rất nguy hiểm.

Bệnh nhi là bé L.G.H. (5 tuổi, ngụ tỉnh Bình Phước). Theo lời kể từ gia đình, trong lúc ăn thịt nướng, bé gái gặp sự cố, khiến phần xiên que đâm từ mũi phải vào xoang hàm, dài đến hốc mắt phải.

Phát hiện sự việc gia đình nhanh chóng đưa H. đến bệnh viện địa phương, sau đó tiếp tục chuyển đến tuyến trên ở TPHCM trong tình trạng có vết thương ở đầu ngoài mũi, với dị vật là chiếc xiên que đã bị bẻ gãy. Vết thương khiến mũi phải bé bị chảy máu, mắt phải sưng và đỏ ngày càng tăng.

Qua thăm khám, các bác sĩ đánh giá bé H. có xuất huyết kết mạc nhãn cầu góc ngoài, nhưng không bị tổn thương thần kinh thị giác. Dù vậy, ảnh CT Scan không thấy dị vật cản quang, đầu que bị gãy, xuất huyết mắt tiến triển đã gây khó khăn trong tiên lượng mức độ tổn thương.

Ekip điều trị đã tiến hành gây mê, dùng thuốc giãn cơ và nỗ lực lấy dị vật an toàn nhất cho bệnh nhi. Hiện tại, bé đã qua giai đoạn nguy hiểm.

Theo bác sĩ Hiền, phần lớn các tai nạn do ngoại vật thường gây tổn thương vùng họng. Ngoại vật đâm từ mũi vào hốc mắt như trường hợp trên là tai nạn hy hữu.

Bác sĩ khuyến cáo, trẻ có thói quen ngậm dụng cụ ăn hoặc đùa giỡn khi ăn, nhất là nhóm tuổi đi học (từ 5 tuổi trở lên). Do đó, gia đình nên có dụng cụ (muỗng, nĩa...) thích hợp khi cho trẻ ăn. Tuyệt đối không để trẻ có thói quen ngậm hoặc đùa giỡn trong khi ăn, để tránh các sự cố đáng tiếc.

Chơi đùa, cháu bé nuốt 4 viên nam châm

Chiều 28/10, Bệnh viện Nhi đồng Thành phố (TPHCM), tiếp nhận bé N. (7 tuổi, ngụ TPHCM) trong tình trạng bứt rứt, khó chịu, đau bụng, ói. Bệnh sử ghi nhận cách nhập viện 4 giờ, trẻ đang nằm ở nhà chơi thì nuốt phải 4 cục nam châm.

Sau khi chụp X-quang bụng không phát hiện dị vật, bệnh nhi được tiến hành nội soi đường tiêu hóa cấp cứu và nội soi ổ bụng, phát hiện hồi tràng có dị vật hình lập phương.

Do không thể đẩy dị vật lên dạ dày hay xuống đại tràng được, các bác sĩ quyết định mở rộng lỗ trocar (dụng cụ nội soi) ở rốn, đưa đoạn ruột chứa dị vật ra ngoài để lấy 4 viên nam châm, sau đó khâu ruột và đưa vào lại ổ bụng.

Hậu can thiệp, trẻ hết đau bụng và hết ói, tỉnh táo, được tiếp tục theo dõi tổn thương niêm mạc ruột cũng như chức năng đường tiêu hóa.

Các bác sĩ cảnh báo, nếu để lâu, các cục nam châm sẽ gây tổn thương niêm mạc ruột, làm thủng ruột, hoặc "hít nhau" gây vặn xoắn các quai ruột, tắc ruột… nguy hiểm cho tính mạng trẻ.

Đặc biệt, trong số nguồn giác mạc hiến tạng, nhiều giác mạc được hiến tặng từ các ngân hàng Mắt của Mỹ.

PGS Châu cho biết, trên thực tế, nhu cầu ghép giác mạc là rất lớn. Cả nước có khoảng 300.000 người mù do bệnh lý giác mạc, cần được thực hiện phẫu thuật ghép giác mạc để tìm lại ánh sáng.

Trong giai đoạn 2007-2023, cả nước có 45.000 đăng ký hiến tặng giác mạc, trong đó đã có 963 người tặng giác mạc sau khi qua đời của 20 tỉnh thành trong cả nước.

Vì thế, dù thời gian qua, số bệnh nhân được ghép giác mạc có tăng lên, nhưng vẫn còn rất khiêm tốn so với nhu cầu.

Theo TS.BS Howard Cajucom-Uy, phụ trách Ngân hàng Mắt Singapore và Phó Chủ tịch Hiệp hội Ngân hàng Mắt châu Á, về lý thuyết, 50% số ca tử vong hàng năm có thể là nguồn hiến giác mạc. Hiến giác mạc rất ít chống chỉ định, kể cả ung thư cũng có thể hiến, ghép giác mạc cũng không yêu cầu về nhóm máu.

Tuy nhiên, rào cản như phong tục tập quán, truyền thống và tôn giáo, tín ngưỡng văn hóa, sự thiếu hiểu biết/thờ ơ về việc hiến tặng giác mạc, gia đình người hiến tặng đang trải qua giai đoạn rất khó khăn về cảm xúc, những nhận thức không đúng về luật pháp liên quan đến hiến tạng... khiến tỷ lệ hiến giác mạc còn hạn chế.

"Khi người thân mất đi, người ở lại bối rối, không biết được người đã chết muốn gì, liệu họ có mong muốn hiến giác mạc hay không.

Dù với người châu Á, nói về cái chết là điều kiêng kỵ, nhưng tôi cho rằng vẫn nên tạo các cơ hội để nói chuyện trong bữa ăn hàng ngày, trong một chuyến đi chơi... để biết tâm nguyện của người thân trong gia đình, xem liệu họ có muốn hiến giác mạc khi qua đời không", Theo TS.BS Howard Cajucom-Uy nói.

PGS.TS Nguyễn Thị Kim Tiến, Chủ tịch Hội Vận động hiến tặng mô, tạng Việt Nam, từ tháng 5 tới nay, số lượng ca hiến tạng từ người chết não tăng gấp 3 lần, các ca ghép tạng trong đó có ghép hiến giác mạc tăng 10% so với thời điểm trước.

Cũng theo PGS Tiến, ngoài nguồn hiến trong nước, Việt Nam được tặng nguồn giác mạc từ nước ngoài. Tuy nhiên, thủ tục hải quan và bảo quản giác mạc còn khó khăn bởi giác mạc không phải bệnh phẩm, không phải thiết bị y tế, hay mẫu vi sinh vật, mà giác mạc là mô cần bảo quản sống.

Tại Việt Nam, việc lấy - ghép giác mạc được thực hiện từ năm 2007. Đến nay, đã có hơn 3.000 người được ghép giác mạc, trong đó có hơn 50% là từ nguồn người hiến tại cộng đồng, tập trung chủ yếu ở Ninh Bình, Nam Định... , nhiều nhất là năm 2020, có 169 người được ghép.

Trong số bệnh nhân chờ ghép giác mạc, nhiều nhất là ở độ tuổi 30-60, có cả trẻ em. Các bác sĩ kêu gọi người dân trong cộng đồng đăng ký hiến giác mạc nếu không may qua đời.

Bất cứ ai cũng có thể hiến giác mạc sau khi qua đời, không phụ thuộc vào tuổi tác, giới tính. Những người có thị lực kém và ngay cả những người mắc bệnh nan y như ung thư hay đái tháo đường… vẫn có thể hiến tặng giác mạc.

Thông tin trên được PGS.TS Hoàng Minh Châu cho biết tại buổi Tọa đàm chia sẻ kinh nghiệm thu nhận và điều phối giác mạc Việt Nam và Singapore, do Trung tâm Điều phối ghép tạng quốc gia và Bệnh viện Mắt Hà Nội 2 tổ chức chiều 15/10.

PGS Châu cho biết, Ngân hàng Mô, Bệnh viện Mắt Hà Nội 2 còn rất non trẻ, mới được thành lập 8 tháng. Trong 8 tháng qua, ngân hàng đã thu nhận 57 giác mạc từ nhiều nguồn hiến, ghép giác mạc cho 42 trường hợp, điều phối giác mạc sang một số viện khác.

Đặc biệt, trong số nguồn giác mạc hiến tạng, nhiều giác mạc được hiến tặng từ các ngân hàng Mắt của Mỹ.

PGS Châu cho biết, trên thực tế, nhu cầu ghép giác mạc là rất lớn. Cả nước có khoảng 300.000 người mù do bệnh lý giác mạc, cần được thực hiện phẫu thuật ghép giác mạc để tìm lại ánh sáng.

Trong giai đoạn 2007-2023, cả nước có 45.000 đăng ký hiến tặng giác mạc, trong đó đã có 963 người tặng giác mạc sau khi qua đời của 20 tỉnh thành trong cả nước.

Vì thế, dù thời gian qua, số bệnh nhân được ghép giác mạc có tăng lên, nhưng vẫn còn rất khiêm tốn so với nhu cầu.

Theo TS.BS Howard Cajucom-Uy, phụ trách Ngân hàng Mắt Singapore và Phó Chủ tịch Hiệp hội Ngân hàng Mắt châu Á, về lý thuyết, 50% số ca tử vong hàng năm có thể là nguồn hiến giác mạc. Hiến giác mạc rất ít chống chỉ định, kể cả ung thư cũng có thể hiến, ghép giác mạc cũng không yêu cầu về nhóm máu.

Tuy nhiên, rào cản như phong tục tập quán, truyền thống và tôn giáo, tín ngưỡng văn hóa, sự thiếu hiểu biết/thờ ơ về việc hiến tặng giác mạc, gia đình người hiến tặng đang trải qua giai đoạn rất khó khăn về cảm xúc, những nhận thức không đúng về luật pháp liên quan đến hiến tạng... khiến tỷ lệ hiến giác mạc còn hạn chế.

"Khi người thân mất đi, người ở lại bối rối, không biết được người đã chết muốn gì, liệu họ có mong muốn hiến giác mạc hay không.

Dù với người châu Á, nói về cái chết là điều kiêng kỵ, nhưng tôi cho rằng vẫn nên tạo các cơ hội để nói chuyện trong bữa ăn hàng ngày, trong một chuyến đi chơi... để biết tâm nguyện của người thân trong gia đình, xem liệu họ có muốn hiến giác mạc khi qua đời không", Theo TS.BS Howard Cajucom-Uy nói.

PGS.TS Nguyễn Thị Kim Tiến, Chủ tịch Hội Vận động hiến tặng mô, tạng Việt Nam, từ tháng 5 tới nay, số lượng ca hiến tạng từ người chết não tăng gấp 3 lần, các ca ghép tạng trong đó có ghép hiến giác mạc tăng 10% so với thời điểm trước.

Cũng theo PGS Tiến, ngoài nguồn hiến trong nước, Việt Nam được tặng nguồn giác mạc từ nước ngoài. Tuy nhiên, thủ tục hải quan và bảo quản giác mạc còn khó khăn bởi giác mạc không phải bệnh phẩm, không phải thiết bị y tế, hay mẫu vi sinh vật, mà giác mạc là mô cần bảo quản sống.

Tại Việt Nam, việc lấy - ghép giác mạc được thực hiện từ năm 2007. Đến nay, đã có hơn 3.000 người được ghép giác mạc, trong đó có hơn 50% là từ nguồn người hiến tại cộng đồng, tập trung chủ yếu ở Ninh Bình, Nam Định... , nhiều nhất là năm 2020, có 169 người được ghép.

Trong số bệnh nhân chờ ghép giác mạc, nhiều nhất là ở độ tuổi 30-60, có cả trẻ em. Các bác sĩ kêu gọi người dân trong cộng đồng đăng ký hiến giác mạc nếu không may qua đời.

Bất cứ ai cũng có thể hiến giác mạc sau khi qua đời, không phụ thuộc vào tuổi tác, giới tính. Những người có thị lực kém và ngay cả những người mắc bệnh nan y như ung thư hay đái tháo đường… vẫn có thể hiến tặng giác mạc.

Theo Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, các yếu tố nguy cơ gây ung thư bàng quang có thể kể đến như:

-  Hút thuốc lá: Hút thuốc lá dù chủ động hay thụ động thì vẫn là yếu tố nguy cơ quan trọng nhất, gặp trong 50% trường hợp ở nam và 20 - 30% ở nữ. Nguyên nhân do các chất amin thơm và hydrocarbon thơm đa vòng trong thuốc lá được hấp thụ từ phổi vào máu, lọc qua thận và tập trung trong nước tiểu, gây tổn hại bàng quang làm tăng nguy cơ phát triển ung thư.

Những người hút thuốc lá có khả năng mắc ung thư bàng quang cao gấp 2,5 -7 lần so với người không hút thuốc lá. Hút thuốc lá còn làm tăng nguy cơ tái phát gấp khoảng 3 lần ở những bệnh nhân ung thư bàng quang và ngược lại giảm 40% tỷ lệ tái phát ở bệnh nhân này sau 4 năm cai thuốc lá.

- Tiếp xúc với môi trường hóa chất độc hại: Một số hóa chất như asen, thuốc nhuộm, cao su, da, dệt may và các loại sơn…làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Nghề nghiệp tiếp xúc với các amin thơm, hydrocarbon thơm đa vòng là yếu tố quan trọng gây ra tỷ lệ mắc bệnh cao hơn ở nam giới do tính chất công việc thường do nam giới đảm nhiệm.

- Nguồn nước ô nhiễm: Tuy chưa có bằng chứng rõ nhưng một số nghiên cứu chỉ ra rằng các chất có trong nước như nước clo, trihalomethane là các yếu tố nguy cơ tiềm ẩn sinh ung thư và việc uống nguồn nước chứa arsenic làm tăng nguy cơ bệnh.

-  Yếu tố di truyền, tiền sử gia đình: 80 - 90% trường hợp mắc bệnh tự phát không do di truyền, 10 - 20% các trường hợp có yếu tố gia đình/di truyền, thường đi kèm với hội chứng ung thư biểu mô đại trực tràng di truyền không đa polyp. Những người có thành viên trong gia đình bị ung thư bàng quang có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.  

- Ngoài ra, một số yếu tố nguy cơ khác như: Chế độ ăn, tình trạng viêm nhiễm đường niệu và một số thuốc điều trị có thành phần gián tiếp gây bệnh…

Biện pháp phòng tránh ung thư bàng quang

Từ những hiểu biết về các yếu tố nguy cơ gây bệnh, chúng ta có thể phòng ngừa căn bệnh này bằng các biện pháp sau:

- Không hút thuốc lá, hạn chế tiếp xúc khói thuốc lá.

- Làm việc trong môi trường tiếp xúc với nhiều hóa chất độc hại cần tuân thủ thực hiện đúng các quy định bảo hộ lao động.

- Cần kiểm tra nguồn nước sinh hoạt để xác định nồng độ, hàm lượng kim loại nặng và một số chất độc hại có trong nước trước khi sử dụng.

- Uống đủ 2 lít nước mỗi ngày giúp cơ thể bài tiết, đào thải các độc tố.

- Cải thiện chế độ ăn uống, ăn các loại rau củ chứa nhiều chất xơ, vitamin, chất chống oxy hóa…

- Khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần để phát hiện sớm và điều trị kịp thời, bảo vệ sức khỏe.          

Theo GLOBOCAN 2018, ở Việt Nam ung thư bàng quang có khoảng 1.502 ca mắc mới mỗi năm, đứng thứ 20 trong các loại ung thư.

Những thủ phạm làm tăng nguy cơ mắc bệnh

Theo Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, các yếu tố nguy cơ gây ung thư bàng quang có thể kể đến như:

-  Hút thuốc lá: Hút thuốc lá dù chủ động hay thụ động thì vẫn là yếu tố nguy cơ quan trọng nhất, gặp trong 50% trường hợp ở nam và 20 - 30% ở nữ. Nguyên nhân do các chất amin thơm và hydrocarbon thơm đa vòng trong thuốc lá được hấp thụ từ phổi vào máu, lọc qua thận và tập trung trong nước tiểu, gây tổn hại bàng quang làm tăng nguy cơ phát triển ung thư.

Những người hút thuốc lá có khả năng mắc ung thư bàng quang cao gấp 2,5 -7 lần so với người không hút thuốc lá. Hút thuốc lá còn làm tăng nguy cơ tái phát gấp khoảng 3 lần ở những bệnh nhân ung thư bàng quang và ngược lại giảm 40% tỷ lệ tái phát ở bệnh nhân này sau 4 năm cai thuốc lá.

- Tiếp xúc với môi trường hóa chất độc hại: Một số hóa chất như asen, thuốc nhuộm, cao su, da, dệt may và các loại sơn…làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Nghề nghiệp tiếp xúc với các amin thơm, hydrocarbon thơm đa vòng là yếu tố quan trọng gây ra tỷ lệ mắc bệnh cao hơn ở nam giới do tính chất công việc thường do nam giới đảm nhiệm.

- Nguồn nước ô nhiễm: Tuy chưa có bằng chứng rõ nhưng một số nghiên cứu chỉ ra rằng các chất có trong nước như nước clo, trihalomethane là các yếu tố nguy cơ tiềm ẩn sinh ung thư và việc uống nguồn nước chứa arsenic làm tăng nguy cơ bệnh.

-  Yếu tố di truyền, tiền sử gia đình: 80 - 90% trường hợp mắc bệnh tự phát không do di truyền, 10 - 20% các trường hợp có yếu tố gia đình/di truyền, thường đi kèm với hội chứng ung thư biểu mô đại trực tràng di truyền không đa polyp. Những người có thành viên trong gia đình bị ung thư bàng quang có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.  

- Ngoài ra, một số yếu tố nguy cơ khác như: Chế độ ăn, tình trạng viêm nhiễm đường niệu và một số thuốc điều trị có thành phần gián tiếp gây bệnh…

Biện pháp phòng tránh ung thư bàng quang

Từ những hiểu biết về các yếu tố nguy cơ gây bệnh, chúng ta có thể phòng ngừa căn bệnh này bằng các biện pháp sau:

- Không hút thuốc lá, hạn chế tiếp xúc khói thuốc lá.

- Làm việc trong môi trường tiếp xúc với nhiều hóa chất độc hại cần tuân thủ thực hiện đúng các quy định bảo hộ lao động.

- Cần kiểm tra nguồn nước sinh hoạt để xác định nồng độ, hàm lượng kim loại nặng và một số chất độc hại có trong nước trước khi sử dụng.

- Uống đủ 2 lít nước mỗi ngày giúp cơ thể bài tiết, đào thải các độc tố.

- Cải thiện chế độ ăn uống, ăn các loại rau củ chứa nhiều chất xơ, vitamin, chất chống oxy hóa…

- Khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần để phát hiện sớm và điều trị kịp thời, bảo vệ sức khỏe.