Một tài xế ở San Francisco cầm tấm biển in dòng chữ: "Uber/Lyft nợ tiền tôi". 

Nền kinh tế bóc lột

Uber hay Lyft là đại diện tiêu biểu của "nền kinh tế tạm bợ" (gig economy). Trong nền kinh tế này, người lao động làm việc bán thời gian, tạm bợ trong khi các công ty chỉ muốn sử dụng lao động tự do thay vì lao động có hợp đồng. Người lao động được dán cái nhãn nghe rất kêu là "đối tác độc lập". Họ làm việc cho các ứng dụng gọi xe, giao đồ ăn, gọi người giúp việc nhà...

Theo Forbes, một khảo sát hồi năm 2018 cho thấy có tới 57 triệu người lao động Mỹ tham gia vào "nền kinh tế tạm bợ". Ở Anh, khoảng 4,7 triệu người trở thành "đối tác độc lập" của các công ty "kinh tế tạm bợ". Tại Đông Nam Á, chỉ riêng Grab có ít nhất 2,7 triệu tài xế còn Gojek có khoảng 1 triệu tài xế.

Khi quảng bá dịch vụ mới, các startup công nghệ ở Thung lũng Silicon (hay bất kỳ nơi nào khácc) thường khẳng định khả năng "cách mạng hóa công việc" và "trao cho người lao động quyền tự sắp xếp lịch làm việc riêng". Chẳng hạn, hãng gọi xe Lyft lôi kéo các tài xế với câu hỏi: "Bạn có muốn trở thành ông chủ của chính mình không?".

TaskRabbi, ứng dụng kết nối các hộ gia đình với người lao động tự do, đưa ra những lời quảng cáo như: "Tìm công việc bạn yêu thích cùng mức lương bạn chọn và lịch làm việc phù hợp với cuộc sống của bạn". Tuy nhiên, thực tế không phải là màu hồng.

Ví dụ, Uber và Lyft xác định tài xế là "đối tác độc lập" chứ không phải là nhân viên chính thức. Nhờ đó, hai công ty này không phải đóng nhiều loại thuế, chi trả bảo hiểm xã hội và y tế, tiền tăng ca hoặc lương tối thiểu cho hàng trăm nghìn tài xế. Là "đối tác độc lập", tài xế không có quyền thành lập công đoàn lao động hay thương lượng hợp đồng.

Tài xế Uber và Lyft biểu tình ở San Francisco hồi tháng 4/2019. Trong ảnh một người cầm tờ giấy in dòng chữ: "Uber/Lyft đẩy tài xế vào cảnh đói nghèo và tự sát".

Uber và Lyft lập luận rằng phần lớn tài xế muốn duy trì hình thức "đối tác độc lập" vì có thể linh hoạt giờ giấc làm việc. Tuy nhiên, trên thực tế Uber và Lyft sử dụng các thuật toán để buộc tài xế phải tuân thủ những quy định về đón, trả khách để được nhận đủ thu nhập hoặc thay đổi mức giá để ép tài xế làm việc trong những múi giờ cụ thể.

Do đó, trên thực tế các tài xế buộc phải làm việc liên tục hàng ngày và bị giám sát nghiêm ngặt, không hề được hưởng chế độ làm việc linh hoạt như Uber và Lyft quảng cáo. "Các tài xế không thể tự kiểm soát công việc và số phận của họ", luật sư Bryant Greening của hãng luật LegalRideshare nhấn mạnh.

Theo Vox, thực tế là đằng sau những lời quảng bá đường mật, "nền kinh tế tạm bợ" thực chất hoạt động trên cơ sở bóc lột người lao động một cách tàn tệ. Ví dụ, hồi năm 2019, Uber mạnh tay cắt giảm tiền ăn chia cho tài xế ở các thành phố lớn tại Mỹ để tô hồng kết quả kinh doanh và thu hút các nhà đầu tư.

Sống trong túng quẫn

Kiếm sống trong một nền kinh tế bóc lột như vậy, người lao động tạm bợ không thể dư dả. Theo báo cáo của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) hồi năm 2019, có tới 58% người lao động tạm bợ làm việc toàn thời gian cho biết họ không kiếm đâu ra đủ tiền mặt nếu cần chi 400 USD để thanh toán một hóa đơn khẩn cấp.

Với người lao động không làm việc trong nền kinh tế tạm bợ, tỷ lệ này chỉ 38%. Điều đó là rất dễ hiểu, bởi người lao động làm việc trong nền kinh tế tạm bợ là những đối tượng dễ bị tổn thương. Họ không có bảo hiểm y tế, trợ cấp thất nghiệp, ngày nghỉ được trả lương và phúc lợi lao động cơ bản khác.

Trong một cuộc khảo sát hồi tháng 7/2019 của Đại học California Berkeley, hơn 50% tài xế lái xe của các ứng dụng gọi xe tại thành phố New York làm việc toàn thời gian. Khoảng 50% trong số đó phải nuôi gia đình và có con nhỏ. Thu nhập của họ thấp đến nỗi hơn 40% tài xế đủ điều kiện nhận bảo hiểm y tế Medicaid và khoảng 18% đủ tiêu chuẩn nhận phiếu thực phẩm.

Do khó khăn tài chính, hàng chục nghìn tài xế Uber và Lyft đã biểu tình đòi quyền lợi tại các thành phố lớn ở Mỹ, Australia và Brazil hồi năm 2019. Và chính quyền nhiều địa phương tại Mỹ đã ra tay can thiệp. Tuần trước, Tòa án Cấp cao California ra phán quyết buộc Uber và Lyft phải công nhận các tài xế là "nhân viên chính thức" thay cho "đối tác độc lập".

Điều đó đồng nghĩa với việc Uber và Lyft phải đảm bảo các phúc lợi như bảo hiểm y tế và xã hội, lương ngoài giờ, nghỉ bệnh có lương... cho tài xế. Quy định này sẽ được thực thi từ ngày 20/8. Uber và Lyft dọa sẽ ngừng hoạt động tại California, nhưng nếu làm như vậy sẽ đánh mất một thị trường to lớn trong thời điểm doanh thu lao dốc vì dịch Covid-19.

Mô hình kinh doanh của Uber và Lyft đối mặt với sự sụp đổ sau phán quyết của tòa án California.

Trên Medium.com, nhà phân tích Brian Merchant nhận định các startup như Uber và Lyft trở nên nổi tiếng nhờ rao bán đủ loại ảo tưởng, từ dự báo sẽ sớm có lãi nhờ chiếm lĩnh thị trường cho đến "cách mạng hóa công việc". Nhưng cuối cùng thì đó chỉ là những công ty taxi lợi dụng cái tiếng "công nghệ", và hoạt động dựa trên hành vi bóc lột sức lực của người lao động.

Theo ông Merchant, phán quyết của Tòa án Cấp cao California sẽ đặt dấu chấm hết cho mô hình kinh doanh của Uber và Lyft. Việc hai hãng này tuyên bố sẵn sàng rút khỏi California chỉ là lời đe dọa vô nghĩa, cho thấy họ đang lo lắng và bối rối.

"Chúng ta nên mừng vì những ảo tưởng mà các công ty này rao bán đang vỡ vụn. Bởi nếu mô hình kinh doanh này trở thành tiêu chuẩn hàng ngày, chúng ta sẽ đối mặt với tương lai vô cùng u ám. Ở đó, người lao động sẽ sống mòn với mức lương bèo bọt trong khi các ông chủ nền tảng giàu to", nhà phân tích này nhấn mạnh.

Theo Zing

Sau Now, tài xế beBike lại quây trụ sở đòi giảm chiết khấu

Nhiều tài bế beBike tập trung đông gần trụ sở be tại Hà Nội để đưa ra yêu sách giảm chiết khấu và tăng thưởng khi chính sách thưởng mới tại Hà Nội được áp dụng từ hôm nay (17/8).

1. Căn hộ chung cư 146m² toàn sắc trắng siêu ấn tượng

Căn hộ chung cư ở quận Hai Bà Trưng này là tổ ấm của vợ chồng anh Hùng, do tự tay anh Hùng thiết kế. Hướng đến phong cách hiện đại, căn hộ gồm 1 phòng khách thông với không gian bếp + ăn, 3 phòng ngủ, 2 wc, 1 ban công được trang trí bằng gam màu trắng chủ đạo. Lý do anh Hùng chọn màu trắng cho căn hộ của mình là bởi gam màu này tạo ra hiệu quả thị giác đặc biệt, khiến cho không gian rộng rãi hơn, đồng thời đảm bảo được sự thanh lịch và hiện đại.

Màu trắng là tông màu chủ đạo của căn hộ được gia anh Hùng lựa chọn.

Khu vực phòng khách - bếp - ăn được gia chủ nên được chăm sóc rất kĩ lưỡng với các món nội thất cùng tông trắng - ngà và những món đồ trang trí đầy màu sắc. Bên cạnh đó nền gỗ sáng màu cũng giúp không gian nhà sáng, hiện đại hơn.

Phòng khách và phòng bếp nằm trong cùng 1 không gian nhưng vẫn không tạo cảm giác lộn xộn, chồng chéo. Nội thất phòng khách được lựa chọn với kiểu dáng thanh mảnh, nhỏ, gọn gàng, căn phòng trông như được “ăn gian” thêm phần nào. Căn phòng có view nhìn ra ban công thoáng đãng. Bên cạnh đó, ban công được trang trí, điểm xuyết với màu xanh. Đây là nơi lấy ánh sáng tự nhiên cho cả không gian phòng khách. Phòng bếp với các món nội thất đo ni, đóng giày với tông màu sáng.

Các phòng ngủ được thiết kế theo cá tính, nhu cầu sử dụng của từng người nhưng đều nhã nhặn, đơn giản. Đặc biệt trong phòng ngủ của bố mẹ còn được bố trí một phòng thay đồ kiêm tủ quần áo lớn.

Phòng ngủ của bố mẹ cùng tông màu trắng, với điểm nhấn là thảm với hoa văn đỏ đen. Phòng ngủ của 2 con gái màu sắc hơn và nữ tính. Lựa chọn giường tầng mang lại sự thích thú mới lạ. Phòng tắm + vệ sinh của gia đình được phân chia ra khu khô và khu ướt khá khoa học.

2. Căn hộ 95m² phóng khoáng tuyệt đối với cặp màu trắng và đỏ

Chủ nhân của căn hộ ấn tượng này là một cặp đôi vợ người Việt Nam, chồng người ngoại quốc. Trước khi dọn đến đây, cặp vợ chồng trẻ đã cải tạo lại căn hộ của mình với chi phí 600 triệu đồng theo hướng mở với màu sắc chủ đạo là trắng - đỏ ấn tượng.

Đặc biệt do không thường đón khách đến nhà chơi cũng như mong muốn một không gian riêng tư và rộng rãi, các bức tường trong nhà đã được thay bằng vách kính, tạo nên cái nhìn xuyên suốt cho không gian. Căn hộ nhờ thế cũng rộng rãi hơn.

Căn hộ được trang trí bằng cặp màu trắng - đỏ và phân tách không gian bằng vách kính. Khu vực phòng khách - bếp - ăn được bố trí liên hoàn theo chiều dọc. Bếp và phòng tắm được thiết kế đơn giản nhưng gần như không bỏ phí một khoảng trống nào. Khu bếp nhẹ nhàng, ngăn nắp với hệ tủ kệ màu trắng. Bếp được phân vùng với phòng khách bằng vách ngăn họa tiết đẹp mắt. Khu vực bếp và phòng khách được bố trí ở khu vực đón ánh sáng tự nhiên. Phòng ngủ của cặp đôi siêu đơn giản nhưng không hề nhàm chán bởi điểm nhấn đỏ trên nền trắng. Phòng tắm nhỏ được “nhân đôi diện tích” nhờ tấm gương soi khổ lớn.

3. Với 87m² vừa xinh, vừa hiện đại với chi phí hoàn thiện 200 triệu đồng

Căn hộ cuối cùng là của một đôi vợ chồng trẻ ở quận Thanh Xuân, Hà Nội. Trước khi dọn về ở, căn hộ 87m² này đã phải trải qua "công đoạn" hoàn thiện về nội thất ở tất cả các không gian trong nhà. Tổng chi phí để hoàn thiện nội thất cho căn hộ này là 200 triệu đồng. Căn hộ gồm 3 phòng ngủ, 2 phòng vệ sinh với cách thiết kế đơn giản nhưng đầy đủ tiện nghi.

Phòng khách với sofa và bàn nước tối giản. Khu vực bếp - bàn ăn bố trí đơn giản nhưng dễ thao tác, nấu nướng, rất hợp với không gian nhỏ.

Diện tích nhà ở mức trung bình lại có đến 3 phòng ngủ nên nhìn chung các phòng ngủ đều nhỏ. Để phù hợp với diện tích, các không gian nghỉ ngơi đều được bài trí tối giản và hạn chế nội thất.

Phòng ngủ trong các phòng đều nhỏ nhưng đủ tiện nghi cơ bản, đặc biệt tủ quần áo lớn đáp ứng nhu cầu lưu trữ của người dùng. Phòng ngủ có mặt thoáng nhìn ra không gian bên ngoài. Khu nhà vệ sinh trang bị đơn giản.

Theo Afamily