Cách đây một thập kỷ, AI vẫn còn là một khái niệm xa lạ, ít biết ngoài giới học thuật. Nhưng chỉ trong 3 năm trở lại đây, trí tuệ nhân tạo đã phát triển nhanh đến chóng mặt. Các công ty công nghệ - từ Thung lũng Silicon đến Bắc Kinh - đang đặt cược tất vào công nghệ này. Các nhà đầu tư mạo hiểm đang đổ hàng tỷ USD vào nghiên cứu và phát triển. Cùng lúc đó, những tay chơi non trẻ - các start-up AI - cũng mọc lên như nấm.

Tuy nhiên, cơn sốt AI toàn cầu đã làm lu mờ những tác động của nó đối với xã hội. Được đặt tên là trí tuệ nhân tạo, song, công nghệ này không có gì là “nhân tạo”. Nó được tạo ra bởi con người, nhằm mục đích cư xử giống con người và ảnh hưởng đến xã hội con người.

Vì vậy, nếu muốn công nghệ này có ích và phục vụ nhân loại, chúng ta phải hướng đến khái niệm “AI lấy con người là trung tâm”. Đây là mục tiêu mà giáo sư Diyi Yang từ Khoa Khoa học Máy tính Đại học Stanford, theo đuổi suốt nhiều năm qua.

“Nhiều chuyên gia trong ngành đều muốn xây dựng các mô hình càng lớn, càng nhanh càng tốt. Họ quan tâm đến thông số, hiệu suất hay sức mạnh của các mô hình, nhưng lại bỏ quên những ảnh hưởng của AI đến văn hóa và xã hội. Đó là lý do dẫn đến thiên vị, deepfake hay thiếu mô hình cho các ngôn ngữ ít dữ liệu”, Giáo sư Diyi Yang nói tại GenAI Summit 2024.

Do đó, Yang cho rằng con người nên trở thành từ khóa quan trọng khi xây dựng hệ sinh thái AI cho tương lai.

AI củng cố bất bình đẳng xã hội

Một trong những vấn đề quan trọng giáo sư Yang quan tâm là sự thiên vị vốn có trong các hệ thống AI. Trong một thí nghiệm với các chatbot, cô và nhóm nghiên cứu đã thử hỏi "Bạn đến từ đâu?" và yêu cầu chúng phải trả lời theo mẫu câu “Tôi đến từ quốc gia X”. Các câu trả lời này sẽ được đánh giá bởi bộ mô hình thưởng (reward model) nội bộ của AI.

Giáo sư Diyi Yang nói tại GenAI Summit 2024.

Kết quả rất bất ngờ. “Những câu trả lời nhắc đến các nước như Canada sẽ nhận được điểm thưởng cao hơn. Trong khi đó, với một số quốc gia ở Trung Đông, châu Phi và châu Á, câu trả lời lại nhận được số điểm tương đối thấp”, Yang cho biết. Thử nghiệm này phơi bày những định kiến trong các hệ thống AI. Chúng không chỉ phản ánh những bất bình đẳng sẵn có trong xã hội, mà còn củng cố chúng.

Nhưng những lo ngại của Yang không chỉ dừng lại ở định kiến. Cô đặt ra một câu hỏi quan trọng về bản chất của trí tuệ AI: Liệu những mô hình này có thực sự hiểu được các nhiệm vụ mà chúng thực hiện hay chỉ đơn giản là bắt chước các mẫu học được? Theo Yang, AI thường có xu hướng sao chép các trường hợp cụ thể lấy từ dữ liệu đào tạo. Điều này làm giảm tính độc đáo và tăng khả năng sai lạc dữ liệu (data contamination).

Theo giáo sư Đại học Stanford, mặc dù các hệ thống AI có thể đạt được kết quả ấn tượng trên các bài kiểm chuẩn (benchmark), việc ứng dụng chúng vào thực tế lại là một câu chuyện khác. Những mô hình này thường không thể tổng quát những thông tin vượt ngoài dữ liệu đào tạo của chúng. Điều này dẫn đến hiệu suất sụt giảm khi AI đối mặt với các tác vụ mới, phức tạp.

AI vì con người, cho con người

Dù vậy, Yang vẫn lạc quan về tiềm năng của AI. Đặc biệt là khi nó được xây dựng với trọng tâm là con người.

Một trong những sáng kiến của nhóm nghiên cứu tại Đại học Stanford là cải thiện hiệu suất AI dành cho những phương ngữ có ít dữ liệu đào tạo. Hiện nay, các mô hình AI được đào tạo chủ yếu bằng tiếng Anh chuẩn Mỹ (Standard American English), khiến những người nói phương ngữ khác bị thiệt thòi.

Để giải quyết vấn đề này, nhóm nghiên cứu đã phát triển khung "Multi-VALUE” - tùy biến các mô hình ngôn ngữ lớn để hoạt động với hơn 50 phương ngữ tiếng Anh, như tiếng Anh gốc Phi, tiếng Anh Chicano và tiếng Anh Ấn Độ.

Giáo sư Diyi Yang tại Hội thảo về Ngôn ngữ, Công nghệ và Xã hội do Viện Con người và Công nghệ, Trung tâm GVU tại Georgia Tech (2019-2020) tổ chức. Ảnh: Georgia Tech.

Sử dụng kỹ thuật Parameter Efficient Fine-Tuning (PEFT), họ đã cải thiện đáng kể hiệu suất của AI trong những ngôn ngữ này, làm cho nó dễ tiếp cận và công bằng hơn. "Chỉ cần điều chỉnh 0,03% tham số, hiệu suất đã có thể tăng lên rất nhiều”, Yang nói. Theo cô, những thay đổi dù nhỏ nhất cũng có thể tác động đến tổng thể hệ thống AI.

Sáng kiến thứ 2 của nhóm là tận dụng AI để giúp con người phát triển các kỹ năng xã hội. Đây cũng là lĩnh vực mà Yang đặc biệt quan tâm. Cô đã công bố khung “AI Partner and AI Mentor” (APAM), sử dụng AI để mô phỏng các phiên trị liệu tâm lý hoặc dạy học.

Cụ thể, đối tác AI (AI Partner) sẽ mô phỏng một tình huống để người dùng tập cách trò chuyện, ứng xử, cùng lúc đó cố vấn AI (AI Mentor) sẽ góp ý trực tiếp theo phản xạ của từng người.

Theo giáo sư Đại học Stanford, đây có thể là một bước ngoặt trong các lĩnh vực thiếu chuyên gia đào tạo bài bản như sức khỏe tâm thần. "Cách làm của chúng tôi là sử dụng các mô hình ngôn ngữ lớn để tái hiện các tình huống tư vấn cụ thể. Người dùng có thể mô phỏng các phiên trò chuyện với bệnh nhân AI và nhận phản hồi trực tiếp. Từ đó, các chuyên gia tâm lý có thể nâng cấp kỹ năng mà không cần bệnh nhân thật”, Diyi Yang cho hay.

Tầm nhìn của giáo sư Yang là một thế giới AI không chỉ sao chép trí thông minh của nhân loại, mà còn nâng cao nó để ai cũng có thể tiếp cận một cách bình đẳng. Cô nhìn nhận AI như một công cụ để xóa bỏ khoảng cách, nuôi dưỡng sự thấu hiểu giữa người với người và biến thế giới trở thành một nơi tốt đẹp hơn. Khi đó, AI sẽ không còn là đối thủ cạnh tranh, mà là đối tác, bạn bè của con người.

Dùng ChatGPT thế nào để không tạo ra nội dung vô tri

Sự phát triển của AI mở ra nhiều tiềm năng nhưng cũng có không ít mối lo đối với ngành xuất bản, đặc biệt là nhóm tác giả viết sách.

Các tác giả sách cần phải chấp nhận sự vươn lên của AI, sử dụng chúng như một "siêu trợ lý" thay vì chối bỏ trào lưu. Chia sẻ với Tri thức - Znews, nhiều cây viết cho rằng người làm sách vẫn có thể đứng vững trong thời đại AI nếu biết cách tận dụng sức mạnh của trí tuệ nhân tạo.

Sự khác biệt về tư duy giữa người châu Á và phương Tây ảnh hưởng lên khả năng nói và viết tiếng Anh của người Việt

Khi nói hay viết tiếng Anh, trong khi người phương Tây suy nghĩ một cách thẳng thắng, trực tiếp vào vấn đề, người châu Á thường suy nghĩ chung chung, trừu tượng và ẩn ý. Sự khác biệt này làm cho quá trình học tiếng Anh của người Châu Á khó khăn và do đó kéo dài hơn.

Cụ thể, hầu hết người châu Á không biết thật nhiều từ tiếng Anh nhưng diễn đạt các ý tưởng phức tạp lại cần vốn từ vựng lớn và cao cấp. Từ đó, nói và viết tiếng Anh sẽ khó khăn và không lưu loát.

Ngoài ra, nếu tiếp tục giữ lối suy nghĩ kiểu này, người châu Á sẽ mất rất nhiều thời gian để tích luỹ từ vựng, cả thông dụng và cao cấp, để diễn tả hầu hết suy nghĩ của họ trong nói và viết.

Cách dạy đọc hiểu tiếng Anh cũ không phù hợp với người Việt

Nhiều phương pháp học tiếng Anh được xây dựng bởi người bản xứ, những người có vốn từ vựng tốt nên không phù hợp với những người Việt mới bắt đầu học hay từ vựng còn yếu.

Ví dụ như skimming (đọc nhanh lấy ý chính) và scanning (đọc nhanh tìm từ khóa nhất định, từ đồng nghĩa của nó, hay thông tin liên quan). Skimming và scanning đối với người học thiếu từ vựng thì không hiệu quả. Cụ thể hơn, nếu một người học yếu từ vựng skim qua bài đọc chưa nhiều từ vọng khó, họ sẽ bị rối và không nắm được ý chính. Người đó cũng gặp khó khăn trong việc tìm từ đồng nghĩa và thông tin liên quan của 1 từ khoá, do vốn từ vựng hạn chế.

Chỉ học ở trên lớp

Thực tế, thời lượng học tiếng Anh trên lớp hay trên trung tâm là hoàn toàn không đủ. Các bạn học tiếng Anh đều nhận ra rằng thời gian luyện tập ở nhà rất quan trọng và cần thiết. Tuy nhiên, đa số các trung tâm đều không có 1 hệ thống luyện tập chuyên sâu với ngân hàng tài liệu, đáp án và giải thích đáp án chuyên sâu và baì bản. Việc này khiến người học bị nản trong việc học thêm ở nhà.

Giải pháp cho những vấn đề trên

DOL English - IELTS Đình Lực là học viện tiếng Anh tiên phong trong việc đổi mới phương pháp và mô hình học sử dụng tư duy toán (linearthinking) và trí tuệ nhân tạo (AI) để cá nhân hóa và rút ngắn thời gian học Tiếng Anh một cách thông minh cho từng học viên. Cụ thể hơn:

Học tiếng Anh với phương pháp linearthinking

Để dễ dàng truyền tải ý tưởng bằng Tiếng Anh trong phần nói và viết một cách lưu loát cũng như hiểu được những bài đọc tiếng Anh mà không cần phải phụ thuộc quá nhiều vào một vốn từ vựng rộng, hãy áp dụng phương pháp tư duy tuyến tính - linearthinking. Phương pháp này là một hệ thống bao gồm:

- Cụ thể hoá vấn đề (Specification) trong kỹ năng nói và viết. Khi đi thẳng vào vấn đề và dùng những ý tưởng có tính cụ thể cao, thì người học sẽ không cần dùng từ vựng quá khó để diễn đạt ý tưởng của họ. Ngay cả học viên trình độ thấp cũng có thể dùng vốn từ vựng cơ bản của mình để diễn tả ý tưởng của bản thân một cách dễ dàng hơn.

- Phát triển ý tưởng theo đường thẳng khi nói và viết. Thay vì suy nghĩ ngẫu nhiên, bạn sắp xếp ý tưởng theo một đường thẳng A è B è C để giảm thiểu thời gian suy nghĩ và đảm bảo rằng ý tưởng của mình được phát triển một cách logic nhất.

- Đơn giản hoá vấn đề (Simplification) trong lúc đọc hiểu văn bản. Những bạn dù trình độ có thấp đều có thể nhìn vào cấu trúc câu để phân biệt giữa thông tin phụ và thông tin chính từ đó không nhất thiết phải hiểu hết từng từ vựng trong câu đó.

- Tìm sự liên kết giữa các câu và các ý với nhau khi đọc, bạn sẽ dễ dàng nắm ý chính của toàn bài sau khi đọc. Bạn dễ dàng đoán nghĩa của câu dựa vào mối quan hệ của nó với những câu xung quanh, từ đó giảm sự phụ thuộc của người đọc vào từ vựng.

Luyện tập ở nhà qua hệ thống apps

Ngoại trừ học tại lớp áp dụng linearthinking, học sinh có thể sử dụng hệ thống apps được vận hành bằng trí thông minh nhân tạo (AI) cá nhân hóa lộ trình học và hệ thống luyện tập online.

Từ những bài làm Nghe và Đọc của học viên, AI sẽ gợi ý những bộ bài tập riêng phù hợp có đi kèm đáp án và giải thích chi tiết.

Cũng từ những bài làm này, app DOL Vocabulary sẽ tạo ra một bộ từ vựng riêng để học viên học, làm bài tập và chơi trò chơi để nhớ từ tốt hơn.

Về kĩ năng phát âm, DOL có ứng dụng với công nghệ nhận diện giọng nói có thể xác định rõ lỗi phát âm của từng học viên và đưa ra lời khuyên và bài tập để học viên cải thiện cụ thể những lỗi đó.

Doãn Phong

Dưới đây là những chia sẻ của độc giả Nguyễn Tiến Đạt (nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả).

Tốt nghiệp Trường ĐH Sư phạm Vinh năm 1978, tôi được Bộ Giáo dục điều động vào Lâm Đồng công tác và có nhiều năm dạy THPT tại Đà Lạt. Thời đó, mối quan hệ giữa thầy cô giáo với học sinh, giữa nhà trường với phụ huynh hết sức thân thiện, gắn kết – tạo nên một môi trường giáo dục thật ý nghĩa, không chỉ là niềm vui riêng của đội ngũ “thay Đảng rèn người”, mà còn là lòng tin, hy vọng của thế hệ trẻ học đường, của các bậc sinh thành khi con em đến lớp.

Truyền thống tôn sư trọng đạo là truyền thống lâu đời của người Việt Nam, được cổ nhân răn dạy “Nhất tự vi sư, bán tự vi sư”, nhắc nhở muôn đời hãy ghi lòng tạc dạ công ơn trời biển của thầy cô giáo, bởi “Không thầy đố mày làm nên”. Hệ thống giáo dục quốc dân thuộc phạm vi điều chỉnh qua mối quan hệ biện chứng “Hội đồng sư phạm – Học sinh - Phụ huynh”, rộng hơn nữa là kết hợp với giáo dục xã hội. Nếu thiếu hoặc lơi lỏng một trong các yếu tố trên, hiệu quả giáo dục toàn diện tác động lên học sinh sẽ suy giảm, thậm chí phát sinh tiêu cực.

Để có trường học hạnh phúc, trước hết, nhân tố quyết định là chuẩn mực người thầy.

Bước chân qua cổng trường, rồi bắt đầu vào giờ học, tâm trạng học sinh có phấn khích, có thanh thản, nhẹ nhàng, hồ hởi hay không phụ thuộc vào hình ảnh, phong cách, thái độ của giáo viên. Từ cử chỉ, lời nói, hành vi suốt quá trình truyền thụ kiến thức trong tiết học sẽ mang lại hiệu quả rất lớn cho học sinh tiếp thu.

Đừng bao giờ có ý nghĩ định kiến với học sinh, cho dù học sinh “cá biệt” đi chăng nữa, đưa các em hòa nhập, tiến bộ mới là mục tiêu mà chúng ta hướng tới.

Ngoài xã hội, thầy cô giáo tất tả mưu sinh, bươn chải tăng thêm thu nhập chính đáng để lo toan cho gia đình là việc ai cũng trân trọng. Tuy nhiên, dù làm thêm gì, dù ở đâu, người thầy cũng luôn nhớ đặt mình vào cương vị “nhà giáo” trong giao tiếp, ứng xử - nghĩa là phải “chuẩn mực”. Đây là điều cần thiết nhất, không phải đòi hỏi khắt khe đâu! Không ai khẳng định vị thế người thầy, không ai trả lại vị thế người thầy bằng chính bản thân chủ thể của bục giảng. 

Thứ hai,là ứng xử của phụ huynh với nhà trường.

Quan niệm của các bậc cha mẹ bây giờ cũng có nhiều thay đổi, điển hình là một bộ phận khá phổ biến nặng về xu thế “con em mình phải hơn con em người”. Đặc biệt, dịp tổng kết năm học phải xuất sắc nhất, nhận nhiều giải thưởng nhất. Vì thế nên dẫn đến ganh đua bằng mọi giá, nhiều gia đình tạo mối liên hệ mật thiết với giáo viên chủ nhiệm, gửi gắm… Không ít trường hợp con em sai phạm về đạo đức, hạn chế về chất lượng kiến thức, khi giáo viên chủ nhiệm trao đổi, thay vì hợp tác thì cha mẹ lại nổi giận, trút hết tội lỗi cho thầy cô giáo, thậm chí sử dụng trang mạng xã hội tung tin, đe dọa, xúc phạm đến cả nhà trường, gây nhiễu loạn dư luận. Quá đau lòng! Phải chi sự việc như vậy, bậc sinh thành hãy bình tĩnh, tìm hiểu cặn kẽ nguyên nhân, trực tiếp gặp giáo viên chủ nhiệm trên tinh thần xây dựng, tất cả vì tương lai con em, bàn bạc giải pháp khắc phục, để gột rửa tâm hồn non trẻ, hướng về phía trước, chắc chắn sẽ đạt được mục đích đào tạo, mục tiêu giáo dục để con em đứng vững, trưởng thành.

Một khi dưới mái trường tập hợp đội ngũ thầy cô giáo chuẩn mực, kiến tạo tâm lý học sinh hứng khởi “Mỗi ngày đến trường là một ngày vui”. Một khi từng phụ huynh cân nhắc, phân tích cặn kẽ bản chất vụ việc nếu con em phạm lỗi, ứng xử hài hòa, nhân văn cùng giáo viên chủ nhiệm, cùng hội đồng sư phạm nhà trường phối hợp đồng bộ, chặt chẽ, thường xuyên quan tâm đến học tập, rèn luyện của học sinh, ắt hệ quả tất yếu là chất lượng giáo dục toàn diện sẽ đáp ứng yêu cầu, phản ánh trung thực kết quả một năm học, một khóa học. 

Cuối cùng,để giáo viên chú tâm vào nghiệp trồng người, để cha mẹ an tâm lao động sản xuất, an tâm công tác khi con em ngồi trên ghế nhà trường, xin Bộ Giáo dục và Đào tạo sớm thay đổi cách phân loại, đánh giá thi đua của hệ thống giáo dục, kể cả thầy và trò.

Xin đừng lấy số lượng học sinh giỏi, học sinh xuất sắc làm yếu tố quyết định khen thưởng, quyết định “thương hiệu” nhà trường, gây áp lực vô hình nhưng quá nặng nề, cuối năm học cứ đến hẹn lại… lo. Thời chúng tôi đi học những năm 70 thế kỷ trước, mỗi lớp chỉ có vài ba học sinh tiên tiến, được biểu dương khen thưởng, nhưng tình thầy trò, tình bạn, tình cảm phụ huynh với nhà trường luôn toát lên truyền thống “Tôn sư trọng đạo” trong sáng, lành mạnh.

Thầy cô là tấm gương sáng. Cha mẹ hài hòa, ứng xử nhân văn, thực sự tôn vinh những người miệt mài dạy dỗ con em mình. Điểm số phản ánh trung thực chất lượng giáo dục cho học sinh - nền móng bền vững xây đắp, hình thành, củng cố và phát triển thế hệ trẻ học đường chăm ngoan, biết kính trên, nhường dưới, quý trọng tình bạn. Trường học hạnh phúc khi hội tụ đầy đủ các yếu tố biện chứng, khách quan đó.

Nguyễn Tiến Đạt

'Tôi bị ám ảnh bởi sự cúi đầu của tất cả giáo viên trong cuộc họp hôm ấy'

Nhiệt độ dao động trong khoảng 30-33 độ C, độ ẩm tương đối phổ biến 59%, mật độ mây 26%.

Dự báo chỉ số UV: Các quận, huyện của TP.HCM đều có chỉ số tia UV chạm ngưỡng nguy cơ gây hại cao.

Thời tiết các tỉnh Nam Bộ ngày 11/11/2024

Nam Bộ có mây, chiều tối và đêm có mưa rào và giông vài nơi, ngày nắng. Gió đông bắc đến đông cấp 2-3.

Nhiệt độ thấp nhất 23-26 độ C. Nhiệt độ cao nhất 32-34 độ C.

Cụ thể, TP Phú Quốc 32 độ C, TP Cà Mau 32 độ C, TP Bạc Liêu 32 độ C, TP Cao Lãnh 32 độ C, TP Châu Đốc 33 độ C, TP Cần Thơ 33 độ C, TP Vĩnh Long 33 độ C, TP Bến Tre 33 độ C, huyện Đồng Phú 33 độ C, TP Tây Ninh 33 độ C, TP.HCM 33 độ C, TP Thủ Dầu Một 34 độ C và TP Biên Hoà 34 độ C.

Trên biển: Vùng biển từ Bà Rịa - Vũng Tàu đến Cà Mau (bao gồm vùng biển TP.HCM) gió Đông Bắc cấp 4, có lúc cấp 5. Độ cao sóng 1-2m. 

Vùng biển từ Cà Mau đến Kiên Giang và Phú Quốc gió Đông Bắc cấp 3-4. Độ cao sóng 1m. Trên cả hai vùng biển, thời tiết có mưa rào và dông rải rác, trong cơn dông đề phòng gió giật mạnh và lốc xoáy.

Dự báo thời tiết các vùng trên cả nước ngày 11/11/2024

Hà Nộiít mây, đêm không mưa, sáng sớm có sương mù và sương mù nhẹ rải rác; ngày nắng. Gió nhẹ. Đêm và sáng sớm trời rét. Nhiệt độ thấp nhất 19 - 21 độ C. Nhiệt độ cao nhất 30 - 32 độ C.

Phía Tây Bắc Bộít mây, đêm không mưa, sáng sớm có sương mù và sương mù nhẹ rải rác; ngày nắng. Gió nhẹ. Đêm và sáng sớm trời rét. Nhiệt độ thấp nhất 17 - 20 độ C, có nơi dưới 17 độ C. Nhiệt độ cao nhất 28 - 31 độ C, có nơi trên 31 độ C.

Phía Đông Bắc Bộít mây, đêm không mưa, sáng sớm có sương mù và sương mù nhẹ rải rác; ngày nắng. Gió nhẹ. Đêm và sáng sớm trời rét. Nhiệt độ thấp nhất 18  - 21 độ C, vùng núi có nơi dưới 17 độ C. Nhiệt độ cao nhất 29 - 32 độ C.

Thanh Hóa - Thừa Thiên Huế, phía Bắc ít mây, đêm không mưa, sáng sớm có sương mù và sương mù nhẹ rải rác, ngày nắng; phía Nam có mây, đêm không mưa, ngày có mưa vài nơi, riêng chiều tối có mưa rào rải rác và có nơi có giông. Gió bắc đến tây bắc cấp 2 - 3, riêng vùng ven biển phía Nam gió mạnh dần lên cấp 3 - 4. Phía Bắc đêm và sáng sớm trời rét, phía Nam đêm trời lạnh. Nhiệt độ thấp nhất 19 - 22 độ C. Nhiệt độ cao nhất 28 - 31 độ C.

Đà Nẵng - Bình Thuậncó mây, đêm không mưa, ngày nắng, riêng phía Bắc chiều tối có mưa rào rải rác và có nơi có giông. Gió đông bắc đến bắc cấp 2 - 3. Nhiệt độ thấp nhất 22 - 25 độ C. Nhiệt độ cao nhất 30 - 33 độ C.

Tây Nguyêncó mây, chiều tối và đêm có mưa rào và giông vài nơi, ngày nắng. Gió đông bắc cấp 2 - 3. Nhiệt độ thấp nhất 17 - 20 độ C. Nhiệt độ cao nhất 28 - 31 độ C, có nơi trên 32 độ C.

Hiện nay, loại hình vận tải taxi bay chưa có ở Việt Nam và đây là loại hình vận tải hoàn toàn mới, trên thế giới có một số quốc gia đã nghiên cứu, thử nghiệm loại hình vận tải hành khách bằng taxi bay, như: Trung Quốc, Mỹ, Đức, Anh, Singapore, Hàn Quốc.

Theo UBND tỉnh Bình Định, đây là phương tiện vận chuyển lý tưởng để khách tham quan, du lịch có thể quan sát, ngắm nhìn vẻ đẹp thiên nhiên từ trên cao.

Lãnh đạo tỉnh Bình Định cũng đánh giá, đây là phương thức vận tải bằng phương tiện xanh, mới lạ, độc đáo, hiện đại, có tính đột phá, giúp di chuyển dễ dàng, tiết kiệm thời gian, phục vụ tốt khách tham quan, du lịch…; đặc biệt, không phát thải một số chất gây hại so với phương tiện đường bộ, đường sắt thông thường.

Lãnh đạo tỉnh Bình Định cũng cho rằng, tỉnh này có tài nguyên du lịch biển đảo, tài nguyên du lịch nhân văn phong phú, đặc sắc với 134km bờ biển, không chỉ được định hướng phát triển là trung tâm du lịch của vùng, mà còn là một trong những trung tâm du lịch biển quan trọng của cả nước trong quy hoạch tổng thể phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030.

Bình Định có nhiều bãi tắm đẹp nổi tiếng, như: Quy Nhơn, Hải Giang, Trung Lương, Cát Hải… với nhiều đảo gần bờ là Nhơn Châu, Hòn Khô, Đảo Yến… cùng cảnh quan đẹp, đủ điều kiện thuận lợi để khai thác phục vụ hoạt động du lịch biển.

Ngoài ra, tỉnh còn có các vịnh và đầm ven biển (vịnh Quy Nhơn, đầm Thị Nại, đầm Trà Ổ...) và hơn 30 hòn đảo lớn nhỏ, có giá trị phục vụ khai thác du lịch.

Với những lợi thế trên, UBND tỉnh Bình Định cho rằng cần kế hoạch thử nghiệm, xây dựng hành lang pháp lý và lộ trình thí điểm để đưa loại hình này khai thác chính thức.

Trước đó, hồi tháng 7/2023, đại diện Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) đã thông tin về chiến dịch lừa người dân cài các app giả mạo ứng dụng Chính phủ, Tổng cục Thuế. Các app giả mạo này chứa mã độc giúp các đối tượng có thể điều khiển từ xa, thực hiện lệnh chuyển tiền trên chính điện thoại của nạn nhân.

Những thông tin cảnh bảo kể trên phần nào cho thấy người dùng vẫn là khâu yếu trong chuỗi an toàn thông tin. Thống kê của các chuyên gia NCS đã chỉ ra rằng, trong top 3 điểm yếu của các hệ thống tại Việt Nam bị khai thác nhiều năm 2023, điểm yếu con người chiếm tỷ lệ cao nhất, gần 33% số vụ tấn công.

Đưa ra dự báo an toàn, an ninh mạng năm 2024, các chuyên gia NCS cho rằng, các hình thức tấn công mạng, tấn công có chủ đích APT vào các hệ thống trọng yếu, tấn công mã hoá dữ liệu sẽ tiếp tục tiếp diễn.

Đặc biệt, các chuyên gia nhận định, chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ khiến điện thoại thông minh (smartphone) trở nên vô cùng quan trọng trong đời sống cũng như công việc của nhiều người; tuy nhiên cũng vì thế smartphone cũng trở thành ‘miếng mồi’ hấp dẫn của các nhóm tội phạm mạng.

“Trong năm 2024, người dùng di động sẽ phải đối mặt nhiều hơn với các loại mã độc mới có khả năng xâm nhập, khai thác lỗ hổng, chiếm quyền điều khiển điện thoại, bao gồm cả các điện thoại chạy hệ điều hành Android và hệ điều hành iOS”, chuyên gia NCS dự báo.

Cũng trong năm tới, sẽ có những đợt tấn công quy mô lớn nhắm vào các thiết bị IoT tại Việt Nam, đặc biệt các thiết bị có khả năng thu thập thông tin, hình ảnh như camera an ninh, màn hình quảng cáo công cộng.

Hacker gia tăng ứng dụng AI soạn kịch bản tấn công, lừa đảo

Một điểm đáng chú ý là các chuyên gia đều có chung nhận định rằng tội phạm mạng ngày càng biết cách lợi dụng công nghệ AI để hỗ trợ các hoạt động tấn công mạng, và xu hướng này sẽ tiếp tục nở rộ trong năm 2024.

Theo ông Lê Quang Hà, Phó Giám đốc Công ty An ninh mạng Viettel, với sự bùng nổ của AI tạo sinh và ứng dụng phổ biến là ChatGPT, các cuộc tấn công mạng đã có sự thay đổi rõ ràng. Chuyên gia này phân tích, nếu như trước đây, các email lừa đảo gửi đến người dùng nếu không phải diện tấn công có chủ đích thì nội dung trong mail khá ngô nghê; hiện nay, với việc sử dụng AI, lượng email lừa đảo tự động gửi đến người dùng được “may đo”, thiết kế với lời lẽ hợp lý, khiến cho người dùng dễ bị dẫn dụ mắc vào bẫy lừa đảo hơn.

Đồng quan điểm, chuyên gia Vũ Ngọc Sơn, Giám đốc Kỹ thuật Công ty NCS nhấn mạnh, công nghệ trí tuệ nhân tạo đã có những bước phát triển thần kỳ trong năm 2023 và sẽ tiếp tục bùng nổ ứng dụng trong năm 2024. Điều này sẽ kéo theo những công cụ phục vụ mục đích xấu như lừa đảo, tấn công mạng.

“AI tạo sinh như ChatGPT và Deepfake sẽ được sử dụng để tự soạn các kịch bản lừa đảo nhằm chiếm đoạt tiền của nạn nhân. Mã độc và các công cụ khai thác lỗ hổng sẽ được trang bị thêm trí tuệ nhân tạo để tăng khả năng khai thác lỗ hổng cũng như giúp qua mặt các giải pháp an ninh mạng”, ông Vũ Ngọc Sơn phân tích.

Ông Nguyễn Gia Đức, Giám đốc quốc gia Fortinet Việt Nam cũng cho hay, báo cáo dự báo về các mối đe dọa an ninh mạng năm 2024 của nhóm nghiên cứu FortiGuard đã nhấn mạnh nguy cơ leo thang của các mối đe dọa mạng nâng cao do sự phổ cập của dịch vụ tội phạm mạng và tác động của AI tạo sinh.

“Với việc các tác nhân đe dọa hiện được trang bị các công cụ tiên tiến, sử dụng các kỹ thuật tinh vi hơn và biết cách đa dạng hóa các mục tiêu, cộng đồng chuyên gia an ninh mạng cần phải thống nhất về cách thức phản ứng”, ông Nguyễn Gia Đức nêu khuyến nghị.