Khi mã độc tống tiền WannaCry “quét qua” Dịch vụ y tế công cộng (NHS) Anh,ếuvẫndùngWindowsXPhãysẵnsàngchokịchbảntệhạinhấtintucbongda khiến các bệnh viện và phòng khám phải đóng cửa trên toàn khu vực, các chuyên gia cảnh báo giải pháp phòng vệ tốt nhất là tải bản vá Microsoft đã phát hành từ tháng 3 năm nay. Vấn đề duy nhất là theo báo cáo, có tới 90% máy tính NHS đang chạy Windows XP, hệ điều hành ra đời năm 2001 và đã bị ngừng hỗ trợ từ năm 2014.

Đây chỉ là một ví dụ trong hàng trăm ngàn máy tính bị ảnh hưởng trên gần 100 quốc gia bởi WannaCry từ hôm 12/5. Tuy nhiên, nó minh họa một cách sâu sắc vấn đề tồn tại trong chính sự phổ biến của Windows XP 3 năm sau khi chính thức bị “bỏ rơi”.

Đúng là giải pháp tốt nhất trước những thứ như WannaCry là vá mọi thứ một cách nhanh nhất có thể. Tuy nhiên, đối với Windows XP và các hệ điều hành lỗi thời khác, các bản vá không phải lúc nào cũng được ưu tiên. Chỉ có số ít ngoại lệ - bao gồm bản vá sau làn sóng nhiễm WannaCry đầu tiên và các hợp đồng đặc biệt đắt đỏ, còn lại Microsoft không còn hỗ trợ bảo mật cho nền tảng này. Một máy tính chạy Windows XP đơn giản là lâu đài không hàng rào, không khung sắt, cửa mở toang, chào đón các toán cướp với rượu vang và mứt.

Mọi chuyện chỉ có tồi tệ hơn, không có tồi tệ nhất.

Ngày hết hạn

Hacker đã nhằm vào XP trong nhiều năm. Sự thiếu thốn biện pháp phòng vệ kết hợp với sự phổ cập đã biến XP thành mục tiêu hấp dẫn. Theo hãng phân tích StatCounter, 5,26% máy tính vẫn đang chạy XP, còn Net Applications ước tính thị phần hơn 7%. Dù con số là gì, nó cũng tương ứng với hàng chục triệu thiết bị, đó là chưa kể đến tỷ lệ máy ATM và các hệ thống phi truyền thống khác đang mắc kẹt trong quá khứ.

Câu hỏi rất tự nhiên là tại sao trên trái đất này còn có người gắn bó với XP khi hàng triệu người và tổ chức có nguy cơ tổn thất rất nhiều vì nó.

Gốc rễ vấn đề một phần từ sự phổ biến ban đầu của XP. Chuyên gia CNTT Peter Tsai của Spiceworks nhận định đây là một trong các hệ điều hành đầu tiên của Microsoft khiến mọi người hài lòng. Không chỉ ổn định, khoảng cách 5 năm giữa XP và người kế nhiệm Vista đã khiến XP có lực lượng người dùng hùng hậu.

Vấn đề tiếp theo là hệ điều hành trong cả doanh nghiệp khi nâng cấp tốn kém cả thời gian lẫn tiền bạc, do đó nó không nằm trong danh sách ưu tiên của cấp cao nhất. “Nhiều công ty nhỏ vẫn đi theo lý thuyết là nếu đừng hỏng thì đừng sửa. Đặc biệt là các hãng không ưu tiên CNTT”, ông Tsai nói. Điều tệ hơn cả là khảo sát gần đây của Spiceworks chỉ ra hơn một nửa doanh nghiệp toàn cầu đang có ít nhất một máy tính chạy XP.

(责任编辑：Ngoại Hạng Anh)