Nhận định, soi kèo Saudi Arabia vs Trung Quốc, 01h15 ngày 21/3: Nợ cũ khó đòi

Ông sinh ngày 30/11/1937 tại Hà Nội, trong số nhà 136 Quán Thánh yêu thương của gia đình nhiều anh em. Ông từng là uỷ viên BCH Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam khoá III. Ông đã nhận được nhiều các hình thức khen thưởng của các cấp, của sân khấu và điện ảnh Việt Nam. Hiểu theo nghĩa là ông được sinh ra để theo thiên mệnh Đinh Sửu, đó là làm nghệ sĩ. Trong một gia đình đầy đặn nếp gia phong, ở nơi ông lại có tư chất của người nghệ sĩ.

Cậu thanh niên Trần Văn Tiến đi theo anh của mình là nghệ sĩ Trần Văn Nghĩa để trở thành thành viên của đoàn Văn công Trung ương từ tháng 10/1954. Để rồi ông dừng lại tại bến đỗ nghệ thuật lâu dài nhất, vinh quang nhất là Đoàn Kịch Trung ương (nay là Nhà hát Kịch Việt Nam) cùng với một thế hệ vàng, những bậc thầy tôn kính mà NSND Thế Lữ là người cầm chèo hướng lái lúc ban đầu. 

Tài năng của nghệ sĩ Trần Tiến “phát lộ” và rực rỡ trên sân khấu kịch và trên màn ảnh, dù trước đó ông đã như một “con dao pha” diễn chèo với các vai “hài” mặc định chất là “hề mồi - hề gậy” và cả hát múa, làm cả tiếng động sân khấu, ánh sáng sân khấu.

Vậy là nghệ thuật Việt Nam đương đại từ 1954 đến 2023, chúng ta đã có được một thiên sứ - nghệ sĩ Trần Văn Tiến (NSND Trần Tiến). Trong bản “tiểu sử nghệ thuật” tự viết ngày 20/6/1997, nghệ sĩ Trần Tiến đã “tạm” thống kê 21 vai diễn sân khấu tiêu biểu và 13 vai “thành danh” trên màn ảnh. Cùng với các hoạt động nghệ thuật trên phát thanh - truyền hình, chương trình “An ninh Tổ quốc” và làm đạo diễn cho phòng trào văn nghệ quần chúng.

Vai diễn với ông thật “đa dạng” với nhiều thứ bậc xã hội, ngành nghề, tuổi tác, kiến thức, vừa chính diện, vừa phản diện, lại có cả “trẻ em” như vai Ngọ - trong kịch vui Đâu có giặc là ta cứ đi, kịch trong nước và kịch nước ngoài... Nhưng tất cả đều được quy chiếu theo một quan niệm làm nghệ thuật chính thống, sân khấu là nơi truyền cảm và góp phần giáo dục thẩm mỹ tốt đẹp cho người xem, nhưng nó phải được bắt đầu từ người nghệ sĩ. 

Chất diễn “hài” với ông như thiên năng đầy thuyết phục, với các “tượng đài nhân vật” như: Ông Đại Cát trong vở Quẫn, vai Cao bồi trong vở Đứng gác dưới ánh đèn ne - on, vai Đức trong vở Lửa hậu phương, vai Cậu Jooc “suốt ngày dài lại đêm thâu” ở vở Thần vệ nữ, vai Nghêu trong vở Nghêu - Sò - Ốc - Hến, vai cố vấn Trần Trí Tơ trong vở Nếu anh không đốt lửa.

Đặc biệt, ông có một tài năng lớn khi thể hiện những hình tượng nghệ thuật của các danh nhân lịch sử như: Đức vua Lý Huệ Tông trong vở Thái Sư Trần Thủ Độ, hình tượng danh nhân Nguyễn Trãi… và nhiều vai diễn khác. Trong đó phải kể đến vai diễn đầy ấn tượng Tiên cờ Đế thích trong vở Hồn Trương Ba, da hàng thịt.Và các nhân vật hài với ông đều ở mức độ cao của thẩm mỹ.

Trong điện ảnh phải kể đến các vai diễn như vai Chủ Sự trong phim Nguyễn Văn Trỗi, vai Thầy đồ phim Thằng Bờm, vai ông bố trong Tự thú trước bình mìnhcùng với con gái NSUT Lê Vân, vai Lý trưởng trong phim Quan Âm Thị Kính,vai Cố vấn ái tình trong phim Kén rể và nhiều ấn tượng điện ảnh khác...

Năm 1980, bất ngờ nhất là nghệ sĩ Trần Tiến nhận lời của đạo diễn bậc thầy, NSND Nguyễn Đình Nghi để sáng tạo hình tượng Đức danh nhân Nguyễn Trãi trong vở Nguyễn Trãi ở Đông Quan với một Trần Tiến khác cùng sự chuẩn mực nho nhã, thanh tao uyên bác, số phận đến độ người xem tin được. Đến với Nguyễn Trãi, nghệ sĩ Trần Tiến là một tài năng sân khấu lớn. 

Người xem trong nước và quốc tế yêu mến ông, gọi ông bằng tên của các vai diễn để lại danh tiếng nghệ sĩ cho đời. Khi đó, ông thích lắm với một nụ cười nhẹ và một câu thật khẽ “Thế à, bạn nhận ra mình sao!”. Họ nhận ra ông trong sự yêu mến và kính phục. 

Với cuộc đời và nghệ thuật, NSND Trần Tiến có một tâm công lớn là đã cùng với NSƯT Lê Mai tạo sinh ra 3 nữ nghệ sĩ tài danh họ Trần: NSƯT Lê Vân, NSND Lê Khanh, NSƯT Lê Vi. Ba con gái được nhận, được chia, được nhân lên ở trong mình một phần số phận, một phần tư chất nghệ sĩ và Đức - Trí - Tâm - Tài của bố và mẹ. Khi nhắc đến ông và bà, mọi người phải nói ngay đến 3 cô con gái rượu - nghệ sĩ “tài danh” và ngược lại. Bên cạnh đó, hiện lên ngay một danh sách dài các nghệ sĩ nổi tiếng của hai bên họ tộc Trần và Lê.

Vài năm gần đây, NSND Trần Tiến đối trọng với tình trạng sức khoẻ không tốt, phải có sự trợ giúp của y tế. Cả gia đình đã tạo thêm lên những điều kiện tốt nhất để ông được chăm sóc và an tâm. 

Lê Vi từ Pháp về ở bên bố mẹ, cùng hai chị và các cháu. Được nằm bên bố Tiến như ngày còn thơ bé, nắn bóp tay cho ông và cứ thầm nguyện là “Bố Tiến đợi Vi về rồi mới đi"... vào lúc 16h35’ ngày 21/1/2023, tức mùng 1 Tết Quý Mão.

Một gia tài diễn xuất khổng lồ của một nghệ sĩ dáng vẻ thanh nhã Hà Nội, luôn thông minh, hoạt bát trong ứng đối tinh tế, biết “vui” từ mình và làm vui cho mọi người. NSND Trần Tiến có một vị trí sang trọng trong sân khấu và điện ảnh cũng như trong lòng người xem.

Chọn giờ và ngày đi, cách ra đi nhẹ nhàng như vậy, thật đúng là... NSND Trần Tiến! 

Chúng tôi đã cùng ở bên ông giờ phút cuối để như được “chứng tâm” cho sự “bằng lòng với cuộc đời và thiên mệnh nghệ sĩ” của ông suốt 87 năm ở trên cõi tạm đầy sôi động này, để đi vào nơi tĩnh lặng vĩnh hằng, vô thường tuyệt đối. 

Mọi người đang quy tụ ở đây… Đó là những ruột thịt, họ hàng, đồng nghiệp, khán giả yêu mến sân khấu và điện ảnh. Trước đây là bao lần đã gặp rồi! Còn bây giờ - là lần gặp cuối cùng.

Chúng tôi nhớ. Nhớ ông nhiều lắm. Trong hiện thực của sự trống vắng hữu hình, chúng tôi vẫn có ông là người “biết nhận”, “biết vượt lên những trầm mặc, những éo le của số phận”. Trong cõi nhớ của chúng tôi - có một khoảng lớn dành cho NSND Trần Tiến...

NSƯT Lê Chức

NSND Lê Khanh nghẹn ngào đọc thơ tiễn biệt người cha kính yêu

Các gã khổng lồ Internet như Tencent và Alibaba ghi nhận mức tăng trưởng doanh thu thấp kỷ lục trong năm 2022, trong khi những hãng sản xuất xe như Xpeng cũng đối mặt với doanh số thảm hoạ khi người tiêu dùng thắt chặt hầu bao.

Bởi vậy, mức độ phục hồi của ngành công nghệ Trung Quốc sẽ phụ thuộc vào cách thức chính phủ nước này “ứng xử” ra sao với chính sách chống dịch nghiêm ngặt của họ.

“Triển vọng phục hồi của lĩnh vực công nghệ vào năm tới phụ thuộc chủ yếu vào mức độ hồi phục của nền kinh tế vĩ mô, đặc biệt là nhu cầu tiêu dùng”, Xin Sun, giảng viên cao cấp về kinh doanh Trung Quốc và Đông Á tại Đại học King’s College London, nói với CNBC.

“Mức độ tiêu dùng kìm hãm hiện nay phần lớn do các hạn chế về Covid, cũng như sự thiếu tin tưởng của người dân. Ngành công nghệ sẽ thực sự hồi phục nếu Trung Quốc có thể thoát khỏi Covid-19 một cách suôn sẻ và mở cửa trở lại nền kinh tế”, chuyên gia này cho hay.

Giới quan sát có chung nhận định về việc các gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc sẽ tăng trưởng trở lại trong năm 2023 khi nền kinh tế nước này mở cửa trở lại. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng sẽ không thể đạt mức 30% - 40% hàng quý như trong quá khứ.

Theo công ty phân tích Refinitiv, Alibaba được dự báo doanh thu tăng 2% so với cùng kỳ năm ngoái trong quý IV năm nay, trước khi tăng lên hơn 6% vào quý I/2023 và 12% vào quý II năm tới.

Trong khi đó, Tencent dự kiến đạt mức tăng trưởng doanh thu hàng năm chỉ 0,5% trong quý cuối cùng của 2022 và đạt mức 7% vào quý I năm sau, trước khi tăng 10,5% trong quý II/2023.

Chính sách được nới lỏng

Chính sách Covid nghiêm ngặt là một trở ngại lớn với lĩnh vực công nghệ, nhưng trước đó cũng cần kể tới việc Bắc Kinh tăng cường siết chặt quy định với một trong những ngành phát triển nóng nhất đất nước kể từ cuối năm 2020.

Cho tới đầu năm 2021, chỉ số công nghệ Hang Seng Hồng Kông, nơi hầu hết các gã khổng lồ công nghệ của Trung Quốc niêm yết, đã giảm hơn 50%. Trong 2 năm qua, chính quyền Đại lục đưa ra một loạt chính sách, từ quy tắc chống độc quyền mới, cho tới luật bảo vệ dữ liệu, thậm chí cả luật về việc sử dụng thuật toán trong các doanh nghiệp công nghệ.

Những cái tên rơi vào danh sách vi phạm quy định độc quyền đều nhận những án phạt tiền lớn, trong đó có cả Alibaba và công ty giao đồ ăn Meituan. Lĩnh vực trò chơi điện tử Trung Quốc cũng bị ảnh hưởng nặng nề. Năm 2021, cơ quan quản lý đóng băng việc phê duyệt và phát hành các trò chơi điện tử mới, đồng thời đưa ra quy tắc giới hạn thời gian chơi game online với đối tượng dưới 18 tuổi.

Tuy nhiên, đã có những dấu hiệu cho thấy áp lực có thể được nới lỏng thời gian tới. Trước mắt, cơ quan quản lý đã khởi động lại việc cấp phép cho các trò chơi điện tử, động thái có lợi cho Tencent và NetEase - 2 tên tuổi lớn nhất trong làng sản xuất game Đại lục.

Linghao Bao, chuyên gia phân tích tại Trivium China nói với CNBC rằng, “ưu tiên hàng đầu của Bắc Kinh trong năm nay là tăng trưởng kinh tế”. Ông cũng nhận định việc quản lý “theo kiểu đàn áp” đã chấm dứt khi Bắc Kinh nhận ra ý tưởng đó khiến thị trường hoảng sợ và suy yếu niềm tin kinh doanh. “Chúng tôi nhận thấy một số nỗ lực gần đây nhằm nới lỏng các biện pháp Covid và giải cứu thị trường bất động sản. Trọng tâm đã được chuyển sang cách tiếp cận có tính toán hơn, dễ dàng dự đoán hơn trong việc quản lý các Big Tech”.

Thích nghi để tồn tại

Những tác động của chính sách và dấu hiệu suy thoái của nền kinh tế đã làm thay đổi cách vận hành của các gã khổng lồ công nghệ, từ việc đa dạng hoá danh mục kinh doanh, cho đến thoái vốn ở những doanh nghiệp khác.

Nhiều công ty công nghệ Trung Quốc bắt đầu cắt giảm chi phí và rút khỏi các hoạt động kinh doanh không cốt lõi để tăng lợi nhuận. Chẳng hạn như Tencent, ngoài việc sở hữu dịch vụ nhắn tin phổ biến nhất Đại lục là Wechat, họ còn là nhà đầu tư lớn vào các công ty khác.

Gần đây, gã khổng lồ này đã bắt đầu thoái vốn tại một số tên tuổi hàng đầu ở Trung Quốc như JD.com và Meituan. Tencent cũng đang tập trung vào các lĩnh vực khác như kinh doanh điện toán đám mây và thúc đẩy doanh số bán game ở thị trường ngoài Đại lục, khi một trong những động lực doanh thu lớn nhất của hãng vẫn phải chịu nhiều áp lực.

Tương tự, Alibaba, công ty có hoạt động bán lẻ chiếm phần lớn doanh thu, cũng đang cố gắng tăng doanh số bán hàng trên lĩnh vực đám mây để đa dạng hoá hoạt động kinh doanh.

Cùng với đó, các gã khổng lồ công nghệ cũng thay đổi cách tiếp cận trong xây dựng hệ sinh thái. 

“Cuộc đàn áp nhằm vào quyền lực của lĩnh vực công nghệ đã làm thay đổi căn bản logic kinh doanh thông thường mà các công ty đi theo trong quá khứ. Những gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc từng cố gắng xây dựng hệ sinh thái, bằng cách mua lại và tích hợp các ngành kinh doanh khác nhau để tăng mức độ gắn bó của khách hàng”, Sun nói.

Bắc Kinh đã tìm cách tách rời một số doanh nghiệp có liên kết tài chính với các công ty công nghệ do lo sợ sức mạnh tập trung quá lớn. Chẳng hạn, Ant Group, chi nhánh fintech của Alibaba đã được Ngân hàng Trung ương Trung Quốc yêu cầu trở thành công ty tài chính vào năm 2021 sau đợt IPO bị huỷ bỏ cuối năm 2020.

Đầu năm nay, Tencent cũng cho biết, họ đang tìm hiểu các quy định để xác định dịch vụ thanh toán di động WeChat Pay có phải chuyển sang 1 công ty cổ phần tài chính riêng biệt hay không.

Trong khi đó, Tariq Dennison, nhà quản lý tài sản tại GFM Asset Management trụ sở tại Hồng Kông, nói với CNBC rằng, giới công nghệ Đại lục trong năm 2023 sẽ đối mặt với các rủi ro địa chính trị lớn hơn, gồm việc nhà đầu tư Mỹ bị chặn mua cổ phiếu công nghệ Trung Quốc cho tới việc các công ty bị quốc hữu hoá. Trong đó, rủi ro về địa chính trị được coi “là mối đe doạ lớn nhất”.

Thế Vinh(Tổng hợp)