Ngày 5/12/2019, Bộ TT&TT đã ban hành Thông tư 16 quy định danh mục tiêu chuẩn bắt buộc cho giải pháp ký số di động và ký số từ xa. Đây được đánh giá là cột mốc quan trọng để các nhà cung cấp dịch vụ chữ ký số (CA) tại Việt Nam triển khai các giải pháp ký số khác nhau giúp mở rộng thị trường và ứng dụng chữ ký số, đặc biệt là cho đối tượng thuê bao là cá nhân.

Theo hướng dẫn của NEAC, dịch vụ CA là dịch vụ kinh doanh có điều kiện, do vậy các giải pháp ký số trước khi cung cấp ra thị trường phải được kiểm tra, đánh giá, đảm bảo đáp ứng quy định của Thông tư (tiền kiểm).

Trao đổi với ICTnews, đại diện Câu lạc bộ Chữ ký số và giao dịch điện tử Việt Nam (VCDC), đơn vị trực thuộc Hiệp hội An toàn thông tin Việt Nam (VNISA) cho biết, Câu lạc bộ đã sớm có kế hoạch xây dựng Bộ tiêu chuẩn kỹ thuật cho ký số từ xa. Việc này nhằm giúp cho các thành viên Câu lạc bộ có cơ sở tham chiếu xây dựng giải pháp; đồng thời để đề xuất với cơ quan quản lý tham khảo xây dựng bộ tiêu chuẩn kiểm tra, đánh giá mức độ an toàn, bảo mật của giải pháp ký số từ xa.

Sớm ban hành bộ tiêu chuẩn kỹ thuật cho ký số từ xa

Sau thời gian dài nghiên cứu, Tổ kỹ thuật của VCDC vừa tổ chức họp lấy ý kiến các thành viên cho phiên bản đầu tiên của Bộ tiêu chuẩn kỹ thuật với dịch vụ ký số từ xa.

Đại diện VDCD cho biết, do đặc thù của hình thức triển khai ký số từ xa, ngoài các tiêu chuẩn kỹ thuật, bộ tiêu chí này còn bao gồm quy định về quy trình vận hành, xử lý đảm bảo chặt chẽ về pháp lý và kỹ thuật.

Ông Dương Ngọc Khánh, Tổ trưởng Tổ kỹ thuật VDCD đồng thời đại diện cho Viettel-CA chia sẻ, Câu lạc bộ đã nghiên cứu các giải pháp ký số từ xa, cũng như những tiêu chuẩn kỹ thuật từ cách đây hơn 2 năm. Hiện tại là giai đoạn nước rút để sớm ban hành một bộ tiêu chuẩn kỹ thuật hoàn chỉnh cho các thành viên sử dụng.

“Thị trường đang rất cần giải pháp ký số từ xa để mở rộng ứng dụng chữ ký số, đặc biệt cho đối tượng thuê bao cá nhân. Tuy nhiên, do đặc thù của mảng chữ ký số cần tính đảm bảo cao, hạn chế rủi ro đến mức thấp nhất, do vậy không thể vội vàng ban hành mà cần một khoảng thời gian để các thành viên đánh giá thấu đáo. Tương tự như Luật giao dịch điện tử ban hành từ năm 2005 nhưng sau 4 năm, đến năm 2009 mới có đơn vị CA đầu tiên được cấp phép triển khai", ông Khánh nói.

Chủ nhiệm VCDC Ngô Tuấn Anh cho biết thêm, các tiêu chuẩn trong mô hình ký số từ xa là tiêu chuẩn mới không chỉ với Việt Nam mà ngay cả với quốc tế. Những hãng sản xuất thiết bị lớn như Utimaco, ASCERTIA, Cryptomathic… có kinh nghiệm và nguồn lực là các chuyên gia trong lĩnh vực CA cũng chủ yếu được cấp chứng chỉ đáp ứng được yêu cầu cho 2 tiêu chuẩn, việc được nhận chứng chỉ qua các Lab chứng nhận của châu Âu mất khoảng 2 năm.

Do đó, với khó khăn về nhân sự, điều kiện nghiên cứu, hạ tầng thử nghiệm, hiểu được các tiêu chuẩn và đưa ra được bộ tiêu chuẩn, “bài đo” làm tài liệu tham chiếu cho các thành viên đồng thời đề xuất lên Bộ TT&TT là thách thức lớn với đội ngũ chuyên gia của VCDC.

Một khó khăn nữa là chúng ta chưa có hành lang pháp lý về các mức (level) khác nhau khi ứng dụng chữ ký số. Qua nghiên cứu cho thấy, vấn đề then chốt khi triển khai ký số từ xa là quy trình Xác minh (Verify) và Xác thực (Authentication) thuê bao để xác định quyền truy cập và sử dụng khóa ký, có nhiều cấp độ, mức độ từ thấp đến cao để thực hiện các quy trình này với độ tin cậy khác nhau.

“Việc lựa chọn giao dịch với mức độ tin cậy như thế nào sẽ quyết định đến mức độ an toàn chấp nhận được, tính phù hợp để áp dụng và cả chi phí phải bỏ ra của người dùng có hợp lý hay không? VCDC nhận thấy, nếu không nghiên cứu cẩn thận, có thể dẫn tới các hệ lụy khó lường cho toàn xã hội”, ông Tuấn Anh cho hay.

Ngay trong tuần tới, VCDC sẽ liên tục có các buổi làm việc, lấy ý kiến phản biện từ các chuyên gia, trước khi ban hành nội bộ bộ tiêu chuẩn kỹ thuật cho ký số từ xa; đồng thời đề xuất Bộ TT&TT tham khảo xây dựng bộ tiêu chí khi kiểm tra, đánh giá.

Khẳng định rằng Bộ TT&TT và NEAC khuyến khích việc các Hiệp hội, các CA tham gia xây dựng những tiêu chuẩn đảm bảo việc cung cấp, sử dụng dịch vụ được an toàn, bảo mật, Phó Giám đốc NEAC Phạm Quốc Hoàn cho biết, Trung tâm đã đề xuất mô hình hợp tác giữa cơ quan quản lý nhà nước với các đối tượng liên quan trong lĩnh vực chữ ký số.

Dự kiến, sắp tới sẽ thành lập một nhóm tiêu chuẩn kỹ thuật chung, với thành phần lõi là đại diện NEAC, Hiệp hội An toàn thông tin, các CA và viện nghiên cứu. Nhóm sẽ lựa chọn các tiêu chuẩn ưu tiên cần ban hành, tổ chức nghiên cứu, hội thảo trao đổi, đào tạo và phát triển các công cụ.

M.T

Bộ TT&TT hướng dẫn các CA cung cấp dịch vụ ký số từ xa

Trung tâm Chứng thực điện tử quốc gia (NEAC), Bộ TT&TT vừa hướng dẫn các tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực số (CA) công cộng và CA chuyên dùng triển khai cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký số theo mô hình ký số trên thiết bị di động và ký số từ xa.

Ngày 26/12/2023, Câu lạc bộ Nhà báo Công nghệ thông tin Việt Nam (ICT Press Club) đã công bố 10 sự kiện ICT tiêu biểu năm 2023. 10 sự kiện ICT tiêu biểu được hơn 50 nhà báo chuyên theo dõi ICT từ 43 cơ quan báo chí hàng đầu Việt Nam đề cử và lựa chọn. Dưới đây là 10 sự kiện ICT tiêu biểu năm 2023.

 1 - Quốc hội thông qua Luật Viễn thông (sửa đổi)

Ngày 24/11/2023, Quốc hội chính thức thông qua Luật Viễn thông (sửa đổi). Đây là đạo luật quan trọng, ảnh hưởng sâu rộng bậc nhất tới ngành ICT. Luật Viễn thông nhìn rộng ra sẽ tạo nền tảng cho công cuộc chuyển đổi số, hướng tới xã hội số, công dân số. 

Luật Viễn thông (sửa đổi) mở rộng đối tượng, phạm vi điều chỉnh một số dịch vụ mới như điện toán đám mây, dịch vụ trung tâm dữ liệu, dịch vụ viễn thông cơ bản trên Internet và được quản lý theo hướng “quản lý nhẹ”, mở, linh hoạt, hướng đến bảo vệ quyền lợi người sử dụng, bảo đảm an toàn, an ninh. Luật cũng quy định cụ thể các loại tài nguyên viễn thông cấp qua hình thức đấu giá. 

2 – Chuẩn hóa thông tin cho hàng triệu thuê bao 

Để xử lý vấn nạn cuộc gọi rác, tin nhắn rác, cuộc gọi lừa đảo… từ ngày 31/3/2023, các nhà mạng bắt đầu khóa 1 chiều với những thuê bao có thông tin không trùng khớp thông tin đối soát với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Sau đó, khóa thông tin 2 chiều với những thuê bao này và sau 2 tháng sẽ chấm dứt hợp đồng nếu thuê bao không đăng ký chuẩn hóa thông tin cá nhân. Trong lần chuẩn hóa này, đã có hàng triệu thuê bao đăng ký chuẩn hóa thông tin cá nhân.

3 - Quốc hội thông qua Luật Giao dịch điện tử

Luật Giao dịch điện tử được Quốc hội khóa XV thông qua ngày 22/6/2023. So với Luật Giao dịch điện tử năm 2005, Luật mới mở rộng phạm vi áp dụng giao dịch điện tử tới tất cả hoạt động của đời sống xã hội; tạo một khung pháp luật thống nhất về hoạt động giao dịch điện tử trong các lĩnh vực để thực hiện chuyển đổi các giao dịch từ môi trường thực sang môi trường số, thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia. 

4 - Nhiều tập đoàn bán dẫn khai trương nhà máy sản xuất tại Việt Nam

Năm 2023, lĩnh vực bán dẫn Việt Nam đang nổi lên như một điểm đến của nhiều hãng sản xuất bán dẫn khi thu hút sự quan tâm, hiện diện của những tập đoàn hàng đầu thế giới đến từ Mỹ, Hàn Quốc, Trung Quốc,… với những dự án từ hàng trăm triệu đến cả tỷ USD đầu tư.

Bên cạnh các dự án nước ngoài, Việt Nam cũng có một số đơn vị, doanh nghiệp công nghệ đã nghiên cứu, thiết kế, sản xuất chip như FPT Semiconductor, Viettel,... Đây sẽ là con đường để Việt Nam tham gia sâu hơn vào ngành chip bán dẫn toàn cầu.  

5 - Bùng phát lừa đảo trên không gian mạng

Năm 2023 được cho là năm bùng nổ nạn lừa đảo trên không gian mạng. Các đối tượng lừa đảo thường nhắm đến những người già, phụ nữ. Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05) cho biết, tội phạm công nghệ cao vẫn tiếp tục gia tăng và diễn biến phức tạp, với những phương thức mới nổi lên như lừa đảo dùng công nghệ Deepfake, tổ chức đánh bạc và đánh bạc với số tiền lớn, mua bán thông tin tài khoản ngân hàng để phục vụ mục đích trái pháp luật, sử dụng các thiết bị tương tự trạm BTS của các nhà mạng hoặc dùng các phần mềm để phát tán tin nhắn có nội dung lừa đảo; hoạt động tín dụng đen, vay tiền nhanh trên các nền tảng di động và qua mạng; hoạt động đánh cắp, mua bán dữ liệu cá nhân… 

6 - Lần đầu tiên kiểm tra mạng xã hội TikTok ở Việt Nam

Đầu tháng 10/2023, Cục Phát thanh, truyền hình và thông tin điện tử (Bộ TT&TT) đã công bố kết quả kiểm tra toàn diện hoạt động của TikTok ở Việt Nam. Theo đó, đoàn kiểm tra liên ngành do Bộ TT&TT chủ trì đã tiến hành thực hiện kiểm tra toàn diện hoạt động của TikTok tại Việt Nam từ giữa tháng 5 đến cuối tháng 9/2023. Kết luận kiểm tra yêu cầu TikTok triển khai 9 nội dung để khắc phục các sai phạm như gỡ bỏ 100% các nội dung vi phạm pháp luật Việt Nam. 

7 - Thủ tướng Chính phủ ký ban hành Chiến lược Chuyển đổi số báo chí

Ngày 6/4/2023, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 348/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược “Chuyển đổi số báo chí đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”. Chiến lược đặt mục tiêu đến năm 2030: 100% cơ quan báo chí đưa nội dung lên các nền tảng số; 90% cơ quan báo chí sử dụng nền tảng phân tích, xử lý dữ liệu tổng hợp tập trung, ứng dụng trí tuệ nhân tạo để tối ưu hóa hoạt động; 100% cơ quan báo chí hoạt động, vận hành mô hình tòa soạn hội tụ và các mô hình phù hợp với sự phát triển của khoa học, công nghệ tiên tiến trên thế giới, sản xuất nội dung theo các xu hướng báo chí số. 

8- FPT cán mốc doanh thu 1 tỷ USD xuất khẩu phần mềm

Tháng 12/2023, FPT cán mốc doanh thu 1 tỷ USD xuất khẩu phần mềm chủ yếu từ ba thị trường trọng điểm là Nhật Bản, Châu Mỹ và Châu Á - Thái Bình Dương. Kết quả này đưa FPT trở thành doanh nghiệp công nghệ đầu tiên của Việt Nam đạt doanh thu tỷ USD từ xuất khẩu phần mềm, ghi dấu ấn trí tuệ Việt trên toàn cầu và đóng góp vào sự phát triển chung của nền kinh tế.

9 - Bỏ đề xuất áp thuế tiêu thụ đặc biệt với game online

Ngày 24/7/2023, Văn phòng Chính phủ đã thông báo kết luận của Thường trực Chính phủ chưa đưa kinh doanh game online vào đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt. Trước đó, Bộ Tài chính đề nghị đưa game online vào diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt nhằm hạn chế sản xuất và tiêu dùng các mặt hàng gây tác hại đến sức khỏe, xã hội.

Tuy nhiên, sau khi đề nghị này đưa ra đã gặp phải phản ứng mạnh từ các chuyên gia, doanh nghiệp và các bộ, ngành liên quan. Nếu áp thuế tiêu thụ đặc biệt với game online sẽ khiến cho các doanh nghiệp trong nước có xu hướng dịch chuyển thành lập doanh nghiệp ở nước ngoài.

10 - Khánh thành trung tâm dữ liệu lớn nhất Việt Nam tại Hòa Lạc

Ngày 25/10, VNPT khai trương Trung tâm dữ liệu (IDC) tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc. VNPT IDC Hòa Lạc có tổng diện tích sử dụng lên tới 23.000 m2 sàn, có quy mô đến 2.000 tủ racks – lớn nhất tại Việt Nam hiện nay.

Mục tiêu của VNPT là trở thành nhà cung cấp IDC hàng đầu Việt Nam và khu vực để hiện thực hóa sứ mệnh đóng góp cho công cuộc chuyển đổi số quốc gia. 

Ngày 17/6/2020, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 19 quy định về việc thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ theo hình thức điện tử không dừng.

Có hiệu lực thi hành từ ngày 1/8/2020, Quyết định 19 thay thế cho Quyết định 07 ngày 27/3/2017 của Thủ tướng Chính phủ về việc thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ theo hình thức điện tử tự động không dừng.

Thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ theo hình thức điện tử không dừng (gọi tắt là thu phí điện tử không dừng) là hình thức thu phí tự động, phương tiện giao thông không cần dừng lại để trả phí dịch vụ sử dụng đường bộ khi tới trạm thu phí. Quá trình tính toán phí dịch vụ được thực hiện tự động bởi hệ thống thu phí sử dụng dịch vụ đường bộ theo hình thức điện tử không dừng (gọi tắt là hệ thống thu phí điện tử không dừng).

Quyết định 19 của Thủ tướng Chính phủ quy định rõ các nguyên tắc thu phí điện tử không dừng như: tăng cường hiệu quả, minh bạch và hiện đại hóa công tác thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ; bảo đảm yêu cầu về kết nối liên thông giữa các hệ thống thu phí điện tử không dừng, giữa hệ thống phu phí một dừng với hệ thống thu phí điện tử không dừng tại từng trạm và toàn bộ hệ thống; mỗi phương tiện chỉ dán 1 thẻ đầu cuối để sử dụng tại tất cả các trạm thu phí trên toàn quốc; việc quản lý, vận hành và công tác thu phí tại trạm, bao gồm cả làn thu phí hỗn hợp, sau khi áp dụng thu phí điện tử không dừng do một đơn vị thực hiện.

Cùng với đó, bảo đảm an toàn, bảo mật thông tin cá nhân của người sử dụng, trừ trường hợp cung cấp thông tin theo yêu cầu của cơ quan nhà nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật; bảo đảm việc tích hợp, cung cấp thông tin đầy đủ, kịp thời để phục vụ các mục tiêu quản lý nhà nước theo quy định…

Tại Quyết định 19, Thủ tướng Chính phủ cũng đưa ra tiến độ thực hiện thu phí điện tử không dừng. Cụ thể, Thủ tướng yêu cầu các trạm thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ đã lắp đặt hệ thống thu phí điện tử không dừng phải vận hành ngay.

Với các trạm thu phí dịch vụ đang hoạt động chưa lắp đặt hệ thống thu phí điện tử không dừng, chậm nhất đến ngày 31/12/2020 phải chuyển sang thu phí điện tử không dừng.

Còn với các trạm thu phí do Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam quản lý, tiến độ hoàn thành sẽ do Bộ Giao thông Vận tải và Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp xem xét, quyết định phù hợp với điều kiện nguồn vốn của dự án.

Đối với các trạm thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ thuộc các dự án đầu tư xây dựng mới, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu chỉ triển khai thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ khi thực hiện thu phí điện tử không dừng theo quy định của Quyết định này.

Căn cứ điều kiện cụ thể với từng trạm thu phí, cơ quan chức năng có trách nhiệm xem xét, quyết định: Việc duy trì mỗi trạm thu phí có 1 làn thu phí hỗn hợp (làn thu phí áp dụng cả hình thức điện tử không dừng và hình thức một dừng) trên mỗi chiều lưu thông; Thời điểm chuyển làn hỗn hợp nêu trên sang thu phí toàn bộ theo hình thức điện tử không dừng; Tạm dừng và thời gian tạm dừng việc thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ với các trạm thu phí chưa thực hiện thu phí điện tử không dừng do lỗi của nhà đầu tư; Việc thực hiện thu phí điện tử không dừng đối với các trạm thu phí có thời gian hoàn vốn còn lại dưới 3 năm đảm bảo hiệu quả và minh bạch.

Cùng với việc quy định cụ thể các bộ phận cấu thành hệ thống thu phí điện tử không dừng, trong Quyết định mới ban hành, Thủ tướng Chính phủ còn yêu cầu hệ thống phải được thiết kế, lắp đặt, xây dựng đồng bộ trên toàn quốc, bảo đảm vận hành liên tục, chính xác, hiệu quả và an toàn.

Về thẻ đầu cuối gắn trên các phương tiện giao thông đường bộ, Quyết định 19 quy định, phương tiện giao thông đường bộ và các phương tiện được miễn phí sử dụng dịch vụ đường bộ (xe cứu thương, xe cứu hỏa, xe chuyên dùng phục vụ an ninh, xe sử dụng vé “Phí đường bộ toàn quốc”) phải được gắn thẻ đầu cuối.

Việc gắn thẻ đầu cuối được thực hiện tại các đơn vị đăng kiểm xe cơ giới, các đại lý do nhà cung cấp dịch vụ thu phí ủy quyền. Bộ Công an, Bộ Quốc phòng phối hợp với Bộ Giao thông Vận tải và nhà cung cấp dịch vụ thu phí thực hiện gắn thẻ đầu cuối cho các phương tiện giao thông cơ giới đường bộ thuộc lĩnh vực an ninh, quốc phòng tham gia giao thông.

Chủ phương tiện không phải trả chi phí gắn thẻ đầu cuối cho lần lắp đặt đầu tiên trước ngày 31/12/2021. Từ ngày 31/12/2021 trở đi, chủ phương tiện phải trả chi phí gắn thẻ đầu cuối cho nhà cung cấp dịch vụ thu phí.

M.T

Sớm hoàn chỉnh và ban hành quy định mới về thu phí điện tử không dừng

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng giao Bộ GTVT phối hợp với các cơ quan liên quan hoàn chỉnh để ban hành Quyết định về thu phí sử dụng đường bộ theo hình thức tự động không dừng.