Lời tòa soạn:Bánh tẻ Sơn Tây ngon nổi tiếng xưa nay, được coi là có gốc tích từ làng Phú Nhi. Bánh tẻPhú Nhi không chỉ là sản vật của riêng Sơn Tây, Hà Nội mà đã trở thành thương hiệu có tiếng tại Việt Nam, được du khách bốn phương biết đến. Năm 2007, Phú Nhi được công nhận là làng nghề bánh tẻ truyền thống.

Để làm ra được chiếc bánh tẻ thơm ngon, người dân Phú Nhi phải rất tỉ mỉ, kỳ công từ khâu chọn gạo, ngâm gạo, xay bột, làm nhân cho tới gói và hấp bánh. Không chỉ là món quà quê mộc mạc, chiếc bánh tẻ còn mang theo những câu chuyện nhân văn và cả nỗi trăn trở của những người làm nghề. Tuyến bài: Bánh tẻ Phú Nhi, chuyện chưa kể sẽ giới thiệu với độc giả về món ăn này. 

Bài 1:Đặc sản bắt nguồn từ chuyện tình buồn, ai tới xứ Đoài cũng khen nức nở

Bài 2:Ngày thu cả triệu, bác thợ tiết lộ bí quyết trăm năm đặc sản xứ Đoài không phụ gia

Nàng dâu mang nghề về nhà chồng 

Ở làng Phú Nhi (Phú Thịnh, Sơn Tây, Hà Nội), ai cũng biết đến gia đình ông Nguyễn Xuân Hùng (SN 1952) và vợ Hoàng Thị Vân (SN 1957) với nghề làm bánh tẻ gia truyền. Mỗi ngày, gia đình có ít nhất 1.000 chiếc bánh tẻ "xếp hàng" chờ khách đến nhận.

Bà Vân cho biết, gia đình hiện có bà, con dâu và 2-3 người thợ thái thịt, gói bánh, quấy bột luân phiên nhau. Những ngày đơn hàng nhiều, bà phải huy động thêm nhân lực hỗ trợ. Nhiều hôm ngồi lâu, lúc đứng dậy, hai chân tê cứng. 

Bà Vân là người làng Phú Nhi. Bà sinh ra trong một gia đình có 7 chị em gái, 3 anh em trai (1 người đã mất). Gia đình bà có truyền thống 3 đời làm bánh tẻ. Từ nhỏ, bà đã phụ mẹ những việc lặt vặt nên lớn lên quen dần với việc làm bánh. 

Nói về kỷ niệm chinh phục người vợ hiện tại, ông Hùng chia sẻ: “Năm đó, nghe nói ở xóm dưới có cô gái xinh đẹp, nhà lại có nghề làm bánh tẻ truyền thống nên tôi rất tò mò. Vì yêu thích món bánh tẻ và cũng ngưỡng mộ người con gái đó nên xuống tìm hiểu. Thời gian ấy, tôi rất tích cực chở bánh ra chợ giúp mẹ vợ tương lai, lấy lòng người lớn. Tôi còn đi giao bánh đến các quán giúp nhà vợ. Vì thế, tôi được lòng mọi người, được lòng cả bà xã hiện tại”.

Bà Vân cưới ông Hùng vào năm 1978. Khi đó gia đình chồng chỉ làm nông, không theo nghề bánh truyền thống của quê hương. Bà về nhà chồng cũng làm ở xí nghiệp rau quả nhiều năm. Đến năm 1990, khi con cái đã lớn, bà quyết định theo nghề được ông bà, bố mẹ truyền lại. Từ đó đến nay đã hơn 30 năm, gia đình bà gắn bó với nghề, trở thành một trong những người làm nghề lâu năm nhất ở Phú Nhi, có thương hiệu nổi tiếng, được chứng nhận OCOP 4 sao.

Bà Vân cho biết, cơ ngơi hiện tại của gia đình có được một phần nhờ nguồn thu nhập từ làm bánh tẻ nhiều năm. Nối tiếp được nghề của cha ông, giúp gia đình và những người làm thêm có thu nhập, bà cảm thấy rất vui và tự hào. 

Bà Nguyễn Thị Loan (SN 1958) làm cho nhà ông Hùng hơn 20 năm. Bà chia sẻ: “Tôi là đồng nghiệp cũ của bà Vân, khi còn làm ở xí nghiệp rau củ. Tôi làm ở đây hơn 20 năm rồi, quá quen với công việc. Giờ việc gì, tôi cũng có thể làm được từ quấy bột, thái thịt, làm nhân, gói bánh… Tôi cảm thấy may mắn vì mình có được công việc này. Ở tuổi gần 70 mà vẫn có việc làm, thu nhập tốt, không phải phụ thuộc kinh tế vào con cái thì còn gì bằng nữa”. 

Rong ruổi từng quán nước chào hàng

Thời gian đầu làm bánh, gia đình ông Hùng trải qua không ít khó khăn để được khách hàng đón nhận. Một mình ông mang bánh đi khắp nơi mời chào, từ quán nước đến các khu du lịch, các quán ăn, cửa hàng... Để khách biết đến món bánh tẻ nhà mình, ông không ngại cho người ta ăn thử, chấp nhận lỗ. 

“Những năm 1990-1995, tôi đã nghĩ ra việc in danh thiếp để giới thiệu sản phẩm của nhà mình đến mọi người. Tôi còn mượn xe máy của người quen, đi mấy chục cây số, rải bánh khắp nơi cho người ta biết đến sản phẩm do chính tay vợ tôi làm. Lúc đầu làm việc này, tôi cũng ngại lắm vì mình là đàn ông.

Nhiều người còn hắt hủi, không cho gửi bánh ở cửa hàng của họ. Bằng sự kiên trì nhiều ngày, cuối cùng tôi cũng thuyết phục được nhiều cửa hàng. Cứ như thế thành thói quen, mỗi ngày tôi đều mang bánh đến gửi bán ở các hàng nước, cửa hàng… và rồi cũng gặt hái được thành quả”, ông Hùng chia sẻ.

Sau hơn 10 năm, sản phẩm bánh tẻ của gia đình ông Hùng đã dần đến được với cộng đồng. Nhiều người thích ăn, nhớ và gọi điện đến đặt hàng. 

Với phương châm làm gì cũng phải sạch sẽ, chất lượng, không làm bánh dư, không làm sẵn đợi khách đến, gia đình ông Hùng bà Vân luôn muốn mang đến những chiếc bánh tẻ tươi mới, thơm ngon cho người yêu ẩm thực. 

Năm 2000, gia đình từng nhận được “đơn hàng khủng”. Khách đặt 3.000 bánh trong 1 ngày, gia đình bà Vân phải huy động toàn bộ người thân và người làm đến phụ giúp. Ai cũng phải luôn tay, luôn chân không ngừng nghỉ mới kịp làm xong bánh trả khách. Công việc vất vả nhưng có người đặt hàng liên tục, tin tưởng chất lượng bánh của gia đình khiến bà Vân rất vui. 

Hiện nay, mỗi ngày gia đình bà làm gần 1.000 chiếc bánh để phục vụ các đơn đặt hàng trước. Ai muốn lấy hàng phải gọi từ hôm trước, gọi muộn nhà bà không làm kịp, phải hủy đơn. Mỗi dịp Tết hay ngày lễ, cuối tuần, số lượng bánh đặt tăng lên rất nhiều. 

Ông Hùng và bà Vân có hai người con, một trai, một gái. Con gái lấy chồng xa không theo nghề của mẹ. Con trai có công việc khác, khá bận rộn nên cũng không có thời gian phụ giúp bố mẹ làm nghề.

Chỉ có cô con dâu sinh năm 1990 tên Nguyễn Thị Thu Hiền là người phụ làm bánh. Hiền kể: “Thời gian đầu về nhà chồng, tôi chưa quen với nhịp làm bánh của gia đình nên khá sốc và vất vả. Tôi chưa biết gì về nghề nên chỉ theo mẹ phụ giúp những việc lặt vặt như rửa lá dong, nhặt hành, rửa mộc nhĩ… Nhìn các bà, các mẹ làm, tôi dần quen rồi thử. Sau hơn 10 năm làm dâu mẹ Vân, tôi đã quen với mọi việc, làm thoăn thoắt, đỡ đần mẹ được nhiều”. 

Nói về việc có nối nghiệp mẹ chồng làm nghề, Hiền cho biết bản thân còn phải suy nghĩ nhiều. Vì công việc này trông đơn giản nhưng lại rất vất vả, đòi hỏi phải có sức khỏe và sự đam mê. Hiền lo khi bố mẹ chồng già đi, sức yếu, một mình cô tiếp quản công việc này rất khó khăn vì chồng bận, không thể giúp vợ. 

Về phần mình, bà Vân cũng hy vọng con dâu có thể nối tiếp nghề truyền thống của gia đình. Bà mong muốn sau này đến tuổi nghỉ ngơi vẫn có thể nhìn thấy căn bếp đỏ lửa, thấy những chiếc bánh tẻ thơm phức từ thời các cụ truyền lại không bị mai một, thất truyền. 

Video: Cận cảnh cách làm bánh tẻ Phú Nhi:

Con trai ‘tổ nghề’ kể về thời hoàng kim của chiếc cốc bia huyền thoại

Dầu ép lạnh là tên gọi của các loại dầu hạt được chiết xuất bằng phương pháp ép lạnh hiện đại nhằm giữ được trọn vẹn hương vị và giá trị dinh dưỡng của hạt. Phương pháp này không sử dụng nhiệt để làm chín các loại hạt trước khi ép, đồng thời luôn kiểm soát lượng nhiệt sinh ra khi ép hạt. Chính nhờ điều đó, các thành phần dinh dưỡng của hạt không bị biến đổi chất, thay đổi cấu trúc hoá học, dầu cũng không có mùi khét, trong suốt và an toàn cho sức khỏe. 

Các loại hạt được sản xuất với phương pháp ép lạnh thường có tỉ lệ dầu trong hạt cao và giàu dinh dưỡng như hạt óc chó, hạt macca, hạt bơ, hạt chia … Những loại dầu hạt ép lạnh này giàu chất béo không bão hoà đa, chất chống oxy hóa, vitamin, khoáng chất… Những dưỡng chất này rất quan trọng với những người theo đuổi chế độ ăn lành mạnh vì vừa giúp kiểm soát lượng cholesterol trong máu, hỗ trợ tim mạch, chống lão hoá, tăng cường đề kháng cho sức khỏe lành mạnh.

Ngoài ra, một đặc điểm quan trọng khác của dầu ép lạnh là không sử dụng để chiên xào do nhiệt độ cao sẽ phá huỷ, làm biến đổi thành phần dinh dưỡng, mùi vị dầu. Điều này rất phù hợp với các thực đơn hạn chế đồ chiên xào nhiều dầu mỡ. 

Các món ăn sử dụng dầu ép lạnh trong chế độ ăn hàng ngày 

Theo dõi các kênh chuyên chia sẻ về chế độ ăn lành mạnh hoặc ăn theo chế độ “eat clean”, chắc chắn các bà nội trợ hoặc người đang theo đuổi lối sống tích cực sẽ có rất nhiều gợi ý cho việc lên thực đơn. Có thể kể đến một số món ăn sử dụng dầu ép lạnh mang lại tăng cường đáng kể cả về hương vị và dinh dưỡng:

Các món salad, trộn: Những món ăn này không thể thiếu trong thực đơn sống “xanh”. Món ăn tươi mát này sẽ thêm giàu dinh dưỡng chỉ với 1-2 thìa dầu ép lạnh. 

Các món gỏi, cuốn: Bữa ăn cuối tuần hay những buổi dã ngoại sẽ thêm thú vị, đa dạng và bất cứ thực phẩm nào cũng có thể thêm vào món gỏi cuốn tùy theo nhu cầu của người chế biến. Đặc biệt, dầu ép lạnh sẽ tạo nên nước sốt thơm ngon cho món ăn. 

Ngoài ra còn rất nhiều cách kết hợp khác nhau để có thể tận dụng dinh dưỡng của dầu ép lạnh trong bữa ăn hàng ngày. 

Sử dụng dầu ép lạnh cho thực đơn dành cho trẻ nhỏ

Dầu hạt óc chó chứa các chất béo không bão hòa như Omega-3, ngoài ra còn hỗ trợ cơ thể hấp thu các vitamin cần thiết cho cơ thể nên được nhiều mẹ lựa chọn bổ sung cho bé. Theo từng giai đoạn phát triển mà lượng dầu ăn bé cần mỗi ngày sẽ khác. Giai đoạn mới bắt đầu ăn dặm, mẹ có thể cho từ 2-5ml dầu óc chó (1-2 muỗng cà phê), giúp cho trẻ làm quen dần với hương vị. Giai đoạn từ 1-2 tuổi, mỗi bữa ăn trẻ cần 7-10ml (2-3 muỗng cà phê) để đáp ứng được tốc độ phát triển nhanh chóng ở trẻ. 

Tuy nhiên, các mẹ cũng cần lưu ý về khẩu phần và dạng thức ăn chế biến để có thể điều chỉnh lượng dầu hợp lý. Để bảo toàn trọn vẹn chất dinh dưỡng có trong dầu, mẹ có thể trộn trực tiếp dầu hạt óc chó ép lạnh vào cháo nấu đã để nguội bớt hoặc trộn vào cơm cho bé. 

Sản phẩm dầu óc chó ép lạnh Kunella được nhập khẩu và phân phối chính hãng bởi công ty TNHH thương mại Thành Bảo Minh, đảm bảo chất lượng, nguồn gốc xuất xứ và sự an tâm cho người sử dụng. 

Tố Uyên

Sau đó vắt kiệt nước trong váng đậu. Cà chua rửa sạch thái khối vừa ăn. Nấm hương và nấm sò rửa sạch để ráo nước.

2. Chiên váng đậu

Đổ một ít dầu ăn vào chảo đun nóng, đập trứng vào bát đánh tan. 

Nhúng váng đậu vào bát trứng sau đó chiên váng đậu ở lửa nhỏ cho đến khi chín vàng đều thì gắp ra đĩa.

3. Nấu canh

Đổ một ít dầu ăn vào nồi đun nóng, cho tỏi băm vào xào thơm. Sau đó cho cà chua vào xào chín mềm.

Cho nấm hương, nấm sò, váng đậu chiên vào. Nêm xì dầu, dầu hào, muối, đường và lượng nước lọc thích hợp vào nồi. Đậy nắp rồi đun ở lửa lớn cho sôi sau đó chuyển sang lửa vừa và nhỏ đun khoảng 8-10 phút là chín. Mở nắp nồi rồi thêm hành lá thái nhỏ vào là xong.

Váng đậu là một chế phẩm từ hạt đậu nành, là nguồn thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao. Váng đậu rất giàu protein, axit glutamic trong nó có tác dụng bổ não rất tốt giúp ngăn ngừa bệnh Alzheimer. Ngoài ra váng đậu còn giúp bổ sung canxi, giúp duy trì và phát triển hệ xương.

Mặc dù váng đậu giàu protein nhưng lại không chứa cholesterol. Chính vì vậy, đây là món ăn rất tốt cho những người đang mắc các bệnh liên quan đến huyết áp, nhất là người già. Ăn váng đậu cũng tốt cho những người đang luyện tập thể thao, tập gym giúp làm tăng cường cơ bắp.